دلهین حـەمـدی
بێ گومان ل ڤێرێ دێ بەحسێ سەركردێ نەمر (ئدریس بارزانی) كەین كو ل ئادارا سالا (١٩4٤)ێ ل دەڤەرا بارزان ژ دایك دبیت و ل دەمێ تەمەنێ وی دبیتە دو سال بابێ وی (مەلا مستەفایێ بارزانی) قەستا رۆژهەلاتێ كوردستانێ دكەت ب مەرەما پشتەڤانیكرنێ ل خەباتا گەلێ كورد و كۆمارا كوردستانێ ل مهابادێ، پشتی ژناڤچوونا كۆمارا كوردستانێ بارزانیێ نەمر و هەڤالێن وی قەستا ئێكەتیا سۆڤیەت دكەن و خێزان و ژن و زارۆكێن وی ژی ب هاریكاریا (شێخ ئەحمەدێ بارزانی) برایێ مەزنێ مەلا مستەفای ڤەدگەڕنە ئیراقێ و كاك ئدریس ل وی وەختی تەمەنێ وی سێ سال بوون و پاشان دەسهەڵاتا پاشایەتیا ئیراقێ وان ڤەدگوهێزنە باشۆرێ ئیراقێ و ل تەمەنێ شەش سالیێ ل باژێرێ كەربەلا دچیتە بەر خواندنێ، پشتی ڤەگەڕیانا بارزانیێ نەمر ل ئێكەتیا سۆڤیەت و سەرهەلدانا شۆڕەشا ئەیلولا مەزن ل سالا (1961) ئدریس بارزانی ل ڕێزا پێشیێ بوو دگەل وێ دەستەیا پێشمەرگا یێن كو پەیوەندی ب ڕێزێن شۆڕەشێ كری و چەكێ شەرەفێ مل ب ملێ وان پێشمەرگا هەلدگریت و پشتی نەه سالان ل خزیرانا سالا (1970) ل كۆنگرەیێ هەشتێ یێ پارتی دا ل ناوپردان بۆ جارا ئێكێ دبیتە ئەندامێ كۆمیتا ناڤەندی یا پارتی دیموكراتی كوردستان.
دگەل دەسپێكا پڕۆژێ ئاشتی و دانوستاندنێ د ناڤبەرا شۆڕەشێ و دەسهەلاتدارێن بەغدا ئدریس بارزانی ب هەڤكاری دگەل برایێ خۆ سەرۆك (مسعود بارزانی) ئەندامێن شاندێ دانوستانكارێ شۆڕەشێ بوون ل بەغدا كەفتنە شەڕێ سیاسی و دیبلۆماسی بۆ بدەستڤەئینانا ماف و داخوازیێن شۆڕەشا گەلێ كورد و سەرەنجام ب سەرپەرشتیا مستەفا بارزانی مافێ ئوتونۆمی بۆ كوردستانا ئیراقێ بدەستڤە هات و ڤێ ڕێكەفتنێ چار سالێن پڕ خۆشی و ئارامی ل دویڤ خۆ دا ئینان، پاشان جارەكا دی دەسهەلاتدارێن بەعسیا دژایەتیا كوردان دەست پێ كرەڤە و بۆ ڤێ چەندێ ژی ڕێكەفتننامەیا جەزائیرێ دگەل شاهێ ئیرانێ (محەمەد رزا شاهێ پەهلەوی) ئیمزا كرن و شۆڕەشا كوردی تووشی نسكۆیێ كرن و ئدریس بارزانی ب هەڤكاریا كەسوكار و مالبات و بەشەك ژ هێزا پێشمەرگەیێ كوردستانێ ئاوارەی وەلاتێ ئیرانێ دبن و ل وێرێ هەر زوی ب هەڤكاری دگەل سەرۆك (مسعود بارزانی) هەولا رێكخستنا ژێرخانەیا پارتی و هێزا پێشمەرگەیێ كوردستانێ دان و ل دوماهیا سالا (1986) بناغەیێ بەرەیێ كوردستانی داڕشتن و ل خزیرانا (1988)، وەك هێزەكا نوی ل گۆڕەپانا سیاسی یا كوردستانێ بەرەیێ كوردستانی ڕاگەهاندن، ئدریس بارزانی ل مێژوویا بزاڤا ڕزگاریخوازا نەتەوەیی دا ب (ئەندازیارێ ئاشتییا نیشتیمانی) دهێتە نیاسین و ل گۆڕەپانا سیاسی یا ئیراقێ ژی ب كەسایەتیەكێ دیار و كەریگەر دهاتە هەژمارتن و ل كۆنگرەیێ بەرهەلستكارێن ئیراقێ ژی كو ل تەهران هاتبوو سازدان بانگەوازی بۆ ئێكخستنا شیانێن بەرهەلستكاران بۆ ڕوی ب ڕوی بوونا ڕژێما بەعس دكر، ب مخابنی ڤە ل (31) كانوونا دوویێ یا سالا (1987)ێ ب ئەگەرێ نەخۆشیێ كۆچا داویێ دكەت و ل باژێڕكێ (سلیڤانا) سەر ب پارێزگەها (ئورمیێ) یا ڕۆژهەلاتێ كوردستانێ ب ئاخێ دهێتە سپاردن و پاشان پشتی ڕاپەرینا سالا (١٩٩١)ێ و ل ڕێكەفتی (٦)ی تشرینا ئێكێ یا سالا (١٩٩٣)یێ تەرمێ هەر ئێك ژ (مەلا مستەفایێ بارزانی) ڕێبەرێ بزاڤا نەتەوەیی و (ئدریس بارزانی) سەركردەیێ هەرە دیارێ ڤێ بزاڤێ بۆ دەڤەرا بارزان دهێنە ڤەگوهاستن .
ل دوماهیێ دێ ئاماژێ ب گۆتنێن سێ سەركردێن دیارێن كورد كەم لسەر كاك ئیدریسێ جوانەمەرگ:.
* سەرۆك (مسعود بارزانی) دبێژیت (دشێم بێژم كاك ئدریس وێنەیەكێ سازگارێ بابێ من بوو و هەمی سیفاتێن بابێ من د كردار و ڕەوشتێ كاك ئدریس دا دهاتنە دیتن و هەست پێ كرن).
* (جەلال تەلەبانی) سەرۆكێ وەغەركریێ ئێكەتیا نیشتیمانی یا كوردستانێ و سەرۆك كۆمارێ بەرێ یێ ئیراقێ دبێژیت (ڕۆڵە دلسۆزەكەی بارزانی كاك ئدریس مژدە بێت ئەو ئامانجەی ژیان و خەباتی خۆتان لە پێناوی دا بەخت كردبوو وا دێتە دی).
* (عەبدولا ئوجەلان) سەرۆكێ زیندان كریێ پەكەكێ ژی دبێژیت (نابیت رۆلێ ئدریس بارزانی بهێتە ژبیركرن د وارێ كۆنگرێ نەتەوەیی دا.
نيشاندان