هه‌ر چه‌نده‌ ژ ئه‌نجامێ هه‌لبژاردنێن جڤاتا نوونه‌رێن عیراقا فیدرال یێن 30/4/2014 ل 8/9/2014 ب ره‌نگه‌كێ شه‌پرزه‌یی و ب له‌زوبه‌ز كابینا نوو یا حوكمه‌تا عیراقێ ب سه‌رۆكاتیا حه‌یده‌ر عه‌بادی هاته‌ پێكئینان ، لێ به‌راوردكرن ل گه‌ل هه‌لبژارتنێن به‌رتر د ده‌مه‌كێ كورت دا حوكمه‌ت هاته‌ پێكئینان، لێ بۆ كوردان هه‌تا راده‌یه‌كی پێكئینانا حوكمه‌تا نوو یا عیراقێ ب نه‌ ژ خافلی بوو، چونكی ب تنێ چه‌ند ده‌مژمێره‌ك بووری بوون ل سه‌ر بریارا كوردان بۆ پشكداریكرنێ د ڤێ كابینا حوكمه‌تێ دا و هێشتا كورد د ناڤ خوه‌ دا نه‌گه‌هشتبوونه‌كێ رێكه‌فتنه‌كێ بۆ ده‌ستنیشانكرنا به‌هرا خوه‌ تێدا، لێ عه‌بادی یێ رژد بوو ل سه‌ر پێشكێشكرنا پێكهاتا حوكمه‌تا نوو د ده‌مێ خوه‌ دا و خوه‌ ل به‌ندا كوردان نه‌گرت، ئه‌ڤێ چه‌ندێ وه‌كر زۆر ژ كوردان چ ل سه‌ر ئاستێ جادێ یان ل سه‌ر ئاستێ نڤیسكار و ره‌وشه‌نبیران وه‌سا هزر بكه‌ن حوكمه‌تا نوو یا عیراقێ درێژه‌پێده‌را كابینا به‌رتر بیت ب سه‌رۆكاتیا نوری ئه‌لمالكی بۆ دژایه‌تیكرنا هه‌رێما كوردستانێ و زالبوون ب سه‌ر سازیێن ده‌وله‌تێ. لێ هێشتا سێ مه‌ه كێمتر بوورینه‌ ب سه‌ر ژیێ حوكومه‌تێ دا، لێ نیشانێن باشیێ لێ دیاربوون و دیاره‌ عه‌بادی حه‌زا چاره‌سه‌ركرنا كێشه‌ و قه‌یرانا هه‌نه‌ نه‌ك په‌یداكرنا وان مینا مالكی. .. ! ژ وان بریارا ره‌وانه‌كرنا بۆدجه‌ و مۆچێ هه‌رێما كوردستانێ ب رێژه‌یا 17% پشتی ل گه‌ل هه‌رێما كوردستانێ گه‌هشتینه‌ رێكه‌فتنه‌كێ دیسا ره‌وانه‌كرنا پێدڤی و هاریكاریێن پێشمه‌رگه‌ی، ل سه‌ر ئاستێ ناڤخوه‌یی حوكمه‌تێ وه‌كی حوكمه‌تا فیدرال ئاشكراكرن و ده‌ستنیشانكرنا هژماره‌كا زۆرا فه‌رمانبه‌ر و پۆلیس و سه‌ربازێن بن دیوار و ئاشۆپ و كێمكرنا رێژه‌یه‌كا به‌رچاڤ ل مۆچێ پله‌دارێن بلند، فاكته‌رێن حه‌زا گورانكاری و چاكسازیانه‌ د حوكمه‌تا عیراقا فیدرال دا و نابیته‌ درێژه‌پێده‌را كابینێن به‌رتر به‌لكی به‌رۆڤاژی وان گاڤێن باشن بۆ به‌رنگاربوونا گه‌نده‌لیێ. دبیت ره‌وشا سیاسی و ئه‌وله‌هی و دارایی ل عیراقێ سه‌رۆكێ حوكمه‌تا عیراقێ نه‌چار كربیت ڤان گاڤان بهاڤێژیت، یان ل بن گڤاشتنێن نیڤده‌وله‌تی بیت، چونكی هه‌رێما كوردستانێ به‌روڤاژی به‌شێن دیتر یێن عیراقێ شیان نه‌ تنێ رێكێ ل پێشڤه‌چوونێن هێرشێن (داعش) بگرن، به‌لكی به‌رده‌وام د پێشڤه‌چوونێ دانه‌ و دربێن هه‌ره‌ مه‌زن ل ڤێ هێزا تیرۆرستیا پڕ چه‌ك دان و ژ ئالیێ سیاسی ژی پشتی شه‌رێ دژی ڤان تیرۆرستێن (داعش) هه‌رێما كوردستانێ سه‌ركه‌فتنێ، مه‌زن بده‌ستڤه‌ئینان و پشته‌ڤانیه‌كا نێڤده‌وله‌تی دابینكرن. ب هه‌ر حال ئه‌كه‌ر حه‌یده‌ عه‌بادی سه‌رۆكێ حوكمه‌تا عیراقا فیدرال به‌رده‌وامیێ ب ڤێ سیاسه‌تا خوه‌ بده‌ت بۆ چاره‌سه‌ركرنا كێشه‌یێن د ناڤبه‌را هه‌رێما كوردستانێ و حوكمه‌تا ناڤه‌ند و كێشه‌یێن د ناڤبه‌را پێكهاتێن دیتر یێن جڤاكێ عیراقی دا مینا (شیعه‌ و سونه‌) و به‌رهنگاربوونا گه‌نده‌لیێ. ره‌وشا عیراقێ و عیراقیان یا ئه‌وله‌كاری و ئابووری گوهۆرینێن باش دێ بسه‌ردا هێن و كه‌ربوكین و دو به‌ره‌كی د ناڤبه‌را واندا نامینیت. لێ هێشتا ئه‌ڤ گاڤه‌ نه‌كه‌هشتینه‌ وی ئاستی كو ئه‌م وه‌كی كورد لێ پشتراست ببین و وه‌سا هزر بكه‌ین عه‌بادی دێ كێشه‌ و ئاریشه‌یێن مه‌ چاره‌كه‌ت و دڤێت خوه‌ ل هیڤیا ده‌می بگرین. چونكی د كه‌ڤندا كوردان گوتیه‌ (پیرێ دووماهی خێربیت) و هه‌كه‌ عه‌بادی د ڤان چار سالێن داهاتی دا شیا ره‌وشا عیراقێ ب ره‌نگه‌كێ ئه‌كتیڤ بگوهۆڕیت ب تایبه‌ت ژلایێ گه‌نده‌لیا ئیداری و دارایی پێدڤیه‌ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ مفای ژ سه‌ربۆڕا وی وه‌ربگریت و خوه‌ بریارا سزادانا گه‌نده‌لكاران بده‌ت و بێ دو دلی قانوونێ ب سه‌ر بسه‌پینیت.

زۆر پێناسه‌ بۆ ده‌وله‌تێ هه‌نه‌، لێ پرانیا وان ل سه‌ر وێ چه‌ندێ د كۆكن كو ده‌وله‌ت، كۆمه‌كا خه‌لكی یه‌ ب ره‌نگه‌كێ به‌رده‌وام و ئێمن د هه‌رێمه‌كا خودان جوگرافیایه‌كا دیاركری دا دژین و دپابه‌ندن ب رێكخستنه‌كا خودان ده‌سهه‌لاتا سیاسی بۆرێڤه‌برنا كاروباران ، هه‌ر وه‌كی دكتور (محسن خه‌لیل) ناساندن بۆ كری. زانایێ فره‌نسی ژی (بارتلی) ل دۆر ڤێ چه‌ندێ گۆتی یه‌، ده‌وله‌ت سازیه‌كا سیاسی یه‌، رێكخستنه‌كا پێشكه‌فتی وان پێكڤه‌ گرێدده‌ت. دكتور كه‌مال ئه‌لعانی ژی دبێژیت (ده‌وله‌ت كۆمه‌كا پێكڤه‌ گرێدایی یا خه‌لكی یه‌ ب ره‌نگه‌كێ به‌رده‌وام د هه‌رێمه‌كا دیاركری دا دژین). هه‌كه‌ ڤان ره‌نگه‌ ناساندنا بۆ داعشێ ئه‌وا ناڤێ ده‌وله‌تائیسلامی ل سه‌ر خوه‌ دانای چ مه‌رجێن ده‌وله‌تبوونێ تێدا نینه‌ و تنێ دیار دبیت كو داعش گرۆپه‌كێ تیرۆرستی و چه‌ته‌یی یه‌، مخابن پشتی جه‌نابێ سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی د په‌یڤه‌كا خوه‌ دا دیاركری ئه‌م یێن شه‌رێ ده‌وله‌ته‌كا تیرۆرستی دكه‌ین، په‌یڤا ده‌وله‌تێ بوویه‌ ئیدیه‌مه‌ك ل سه‌ر ڤی گرۆپێ تیرۆرست و زۆر ژ كه‌سایه‌تیێن سیاسی و سازیێن راگه‌هاندنێ و نڤیسكار ڤێ چه‌ندێ بۆ بكاردئینن، ب دیتنا من ئه‌م خه‌له‌ت د ڤێ گۆتنا سه‌رۆك بارزانی گه‌هشتینه‌ یان خه‌له‌ت شرۆڤه‌ دكه‌ین، چونكی مه‌به‌ستا بارزانی ژ كارئینانا ڤێ په‌یڤێ ئه‌و بوویه‌ كو ئه‌ڤ گرۆپێ تیرۆرستی ژ لایێ شیانێن مادی و له‌شكری و مرۆڤی مینا ده‌وله‌تێ یه‌، هه‌كه‌ ل هنده‌ك ده‌وله‌تان زێده‌تر ژی نه‌بیت.. . !. هه‌له‌یه‌كا مه‌زنه‌ ئه‌م ڤی ناڤی ل سه‌ر گرۆپه‌كێ تیرۆرستی دادنێین و ل داهاتی دا ئه‌نجامێن نه‌رێنی دێ ل پاش خوه‌ هێلیت، چونكی ئه‌ڤ گۆتار و نڤیسینه‌ بۆ داهاتی دێ هێنه‌ دیكیۆمێنتكرن و دبیت نفشێ داهاتی پشتی چه‌ندین سالان بكه‌نه‌ ژێده‌ر بۆ به‌رهه‌مێن خوه‌ و وه‌سا هزر بكه‌ن ده‌وله‌ته‌ك ب ناڤێ (داعش) ل ڤێ ده‌ڤه‌رێ هه‌بوویه‌، ئه‌ ڤه‌ ژی مافێ وانه‌ هه‌كه‌ وه‌سا هزر بكه‌ن. له‌وما گرنگه‌ ڤی گرۆپی ب ناڤێ خوه‌ یێ دروست كو چه‌ته‌ و تیرۆرستن بده‌ینه‌ نیاسین چونكی هه‌می ره‌فتارێن وان د چه‌ته‌یی و تیرۆرستی مینا مینا بتالان بردنامال و ملكی گه‌شتی و تایبه‌ت و كوشتنا خه‌لكه‌كێ سڤیل ب هه‌می ته‌خ و چینڤه‌ ب ره‌نگه‌كێ هۆڤانه‌ و دوور ژ بنه‌مایێن هه‌می ئۆلا و مرۆڤاتیێ، یا ژ هه‌میێ سه‌یتر ب ناڤێ ئایینێ پیرۆزێ ئیسلامێ كو ئاینه‌كێ ئاشتی و ئازادیخواز و پارێزه‌رێ مافێن كێم نه‌ته‌وه‌ و ئایینێن جودایه‌ د ناڤ وه‌لاتی دا و ب چ ره‌نگه‌كی ته‌عدایی ل كه‌سه‌كێ ناكه‌ت ب ببیته‌ موسلمان و ره‌فتار و كریارێن وان ب هه‌می ره‌نگان دژی بنه‌مایێن ئایینێ پیرۆزێ ئیسلامێ نه‌، له‌وما پێنه‌ڤێن ناڤێ ده‌وله‌تێ ل سه‌ر ڤی گرۆپێ دانێین و تنێ ب چه‌ته‌ و تیرۆرست بده‌ینه‌ ناساندن.