ل ڤی سهردهمی سیاسهت و كارگێری پێكڤه هاتینه گرێدان و تهمامكهرێن ئێكن، لهوما پێدڤی یه بۆ رێڤهبرنا وهلاتی ههردوو ئالی د ههڤسهنگ بن و رێڤهبهرێن وهلاتی د ههردوو بوواراندا دشارهزا بن، ئهگهر نه شارهزایی د بووارهكی دا بووارێ دیتر دێ تۆشی شكهستنێ كهتن. ههرێما كوردستانێ دهمێ نێزیكی بیست و چار سالایه خودان پهرلهمان و حوكمهت و پاشان سهرۆكاتیا ههرێمێ. لێ ئاڤابوونا حوكمهتێ ل سهر ژێرخانهكا ( سفر ) یا ئابووری دهست پێكر و ژلایێ سیاسی پتر یا شۆرهشگێری بوو. ژبهركو وان سیاسهتمهداران ههتا راددهكێ زۆر ب گیانێ شۆرهشگێری و ههستهكا نهتهوی و نشتیمانی و ئهخلاقی ههرێم برێڤه دبر، لێ سهرهرای ههبوونا گهندهلی و دزیكرنێ ههتا ژناڤبرنا رژێما عێراقێ ل سالا ( 2003) ێ یێ ب وی ئابووریێ كێم و ههبوونا ههردوو گهمارۆیێن ئابووری یێن نیڤ دهولهتی و عێراقی ل سهر ههرێمێ و هشكهسالیێ شیان حوكمهتێ برێڤه ببهن و مووچهیێن فهرمانبهران ب رێك و پێكی دابین بكهن، ژلایێ سیایی ژی د وان سالان دا كو دژوارترین و بهرتهسك ترین دهم بوون ب سهر حوكمهتا ههرێما كوردستانێ دا هاتی، لێ ب شارهزاهی یا وان شیان ب سهركهفتیانه وێ قوَناغێ دهرباز بكهن و دبلوماسیهتا كوردستانێ ل سهر ئاستێ نافخۆیی و ههرێمایهتی و جیهانی زۆر بهرهڤ پێش چوون و پهیوهندیێن مۆكوم و درێژ خایهن و دگهل ژمارهكا وهلاتان هاتنه بهستن و بوویه ئهگهرێ بهرهڤ پێشبرنا دۆزا سیاسی یا كوردی. پشتی حوكمهتا نوو یا عێراقێ ل سهر سیستهمێ فیدرالی و دیموكراسیێ هاتینه دامهزراندن، دیسان سیاسهتا كوردستانێ ب سهركهفتیانه سهرهدهری دگهل رهوشێ كر و روَلهكێ ئهكتڤ و كاریگهر د ئاڤاكرنا عێراقا نوو دا كێرا بتایهت ژلایێ چهسپاندنا دهستوورێ نوو یێ عێراقێ و پاراستنا مافێن نهتهوا كورد، ئهڤهژی جهێ شانازیێ یه و ئهڤ شانازیهژی بۆ سهرۆك مهسعود بارزانی دزڤڕیت. لێ پشتی پشكهكا دهولهتا عێراقێ كهفتینه ددهستێ كوردان دا و گههشتنا پشكا دارایی یا ههرێمێ ژ لایێ عێراقێ تا راددهیهكێ زۆر پرانیا بهرپرسێن ههرێمێ چ ئهوێن د ناڤ حوكمهتا عێراقا فیدرال یان ئهوێن دناڤ حوكمهتا ههرێمێ دا 100 % ڕهوشتێ خوه یێ ئیداری گوهۆڕی و ل گیانێ نهتهوی و نشتیمانی و شورهشگێری كو ڕهوشتێ راستێ جڤاكێ كوردهواریێ یه و پهروهردهیا بزاڤا رزگاریخوازیا سالێن بهرێ یه و بهرهڤ خوه پهرستن و خوه تمامكرنێ و گهندهلیێ چوون، گههشته وی ئاستی كو بهرپرسیاریێ نه بۆ خزمهتێ و بهرپرسیێ بهرامبهر كێشه و ئاریشهریێن جڤاكی و نهتهوهی و وهلاتی بكاربینن بهلی بۆ بهرژهوهندێن خۆ یێن تایبهت بكار ئینا، لهوما د ئهنجام دا دووركهفتن و ڤالاهیهكا زۆر د ناڤبهرا حوكمهتێ و خهلكی دا دروست و باوهریا خهلكی ب چ پرۆژه و كار و بریارێن حوكمهتێ نهما. ئهگهر بهراووردیهكێ د ناڤبهرا كار و ئهركێن سیاسی و ئیداری یێن ههرێما كوردستانێ بكهین ل ڤان چهند سالێن بووری، دیار دبیت ههرێما كوردستانێ ژلایێ سیاسی بتایبهت سیاسهتا ههرێمایهتی و نیڤ دهولهتی كو ژلایێ سهرۆك مهسعود بارزانی هاتیه دانان و برێڤهبرن زۆرا سهركهفتی بوویه، بۆ نموونه د ڤان سالان دا ب ڤێ سیاسهتێ شیایه رهئیا زۆر وهلاتان ل بێ لایهنی و دوژمنایهتیا ههرێما كوردستانێ بكهته هاریكار و پشتهڤان نهبهس بۆ كوردان وهك ههرێم بهلكو بۆ سهربهخۆیا كوردستانێ ژی. لێ ژلایێ ئیداری و كارگێری حوكمهتا ههرێما كوردستانێ كو ئهركێ سهرهكیێ وێ خزمهتا وهلاتیان و بجه ئینانا یاسا و بریارا یه و دابینكرنا دادوهریا یاسایی و جڤاكی و پێدڤیێن خهلكی نه و گهشهپێدانا ئابووری یا وهلاتی یه. لێ دڤان بووارن دا حوكمهت توشی مهزنترین شكهستن بوویه و نهشیایه ببیته جهێ باوهریا خهلكی و پشتی ڤێ قهیرانا ئابووری پرانیا خهلكی كابینێن حوكمهتێن ههرێمێ ل دهسپێكێ ههتا نهو ب كارگێریێن دووراندی و بكێرنههاتی و گهندهلكار دزانن و پێدڤی یه سهركردێن مه بلهز چارهسهریهكا ریشهیی بكهن و باشترین چارهسهری ژی زوو بجه ئینانا بریارێن سهرۆك بارزانی نه دهربارهی گهندهلیێ و چاكسازیا و دوور كرنا ههر كهسهكێ پلێن دهڤهردار و سهرڤهتر ل ههموو كابینێن حوكمهتێ دا ههبن ل كابینهكا نوو یا حوكمهتێ، دبیت ههموو ب كێر نههاتی نهبن لێ رێژهیهكا زۆرا كێمه. داكو باوهریا خهلكی ب سهركردایهتیێ و حوكمهتا ههرێما كوردستانێ بزڤریتهڤه نهخاسمه ئهمێن بهرهڤ دهربازبوون ژ ڤێ قوَناغێ دچین بۆ راپرسیێ و سهربهخۆیی یێ ئهگهر نه دێ كاریگهریێ ل وێ پرۆسێ ژی كهت.