باژێرێ سلێمانیێ ئه‌و باژێرێ باشوورێ كوردستانێ یه‌ كو هه‌رده‌م جهێ شانازیا خه‌لكێ كوردستانێ، ژ به‌ر پێگه‌ها وێ یێ ره‌وشه‌نبیرى و سیاسى و نه‌ته‌وایه‌تى و كلتۆرى و ….هتد، ل به‌ر ڤێ پێگه‌ها پیرۆز ناسناڤێ پایته‌ختێ ره‌وشه‌نبیرى یێ هه‌رێما كوردستانێ پێ هاتیه‌دان. ئه‌ڤه‌ژى بریار و ناسناڤه‌كێ د جهێ خوه‌ دا بوو چونكى باژارێ سلێمانیێ ب درێژاهیا دیرۆكێ هه‌رده‌م بنگه‌ه و كانگه‌هه‌كا په‌روه‌رده‌یا ره‌وشه‌نبیرى و نه‌ته‌وایه‌تى بوویه‌ و یا پڕه‌ ل كه‌سایه‌تیێن وه‌لات پارێز و نشتیمانپه‌روه‌ر و كه‌سایه‌تیێن بلیمه‌ت د وارێن سیاسى و ئه‌ده‌بى و پرانیا خه‌لكێ ڤى باژارى و ده‌وروبه‌ر راستیا ڤێ چه‌ندێ دزانن و ل سه‌ر رێیا وان هاتینه‌ په‌روه‌رده‌كرن و د به‌رهه‌ڤن ل سه‌ر وێ رێیێ به‌رده‌وامیێ ب ژیانا خوه‌ بده‌ن. مخابن د ڤان سالان دا گرۆپه‌كێ دوور ژ ره‌وشتێ سلێمانیێ و سلێمانیان كو هه‌لگر و په‌روه‌رده‌كارێن قوتابخانه‌یه‌كا دوبه‌ره‌كیێ و ئاژاوه‌گیریێ و خۆسه‌پاندنێ نه‌ و دژى هه‌ر تشتى نه‌ كو د به‌رژه‌وه‌ندیا وان یا تایبه‌ت نه‌بن و ژمێژه‌یه‌ كار ل سه‌ر گوهۆرینا سه‌ر و سیما و ڕه‌وشت بلندیا سلێمانیێ دكه‌ن ئه‌ڤرۆ خوه‌ كریه‌ زمان حالێ ڤى باژارێ هه‌لمه‌ت و قوربانى. پرانیا سه‌ركردایه‌تیا بزاڤا گوڕان ده‌رچوویێن ڤێ قوتابخانێ نه‌ و دڤێت ل سه‌ر ڤى بنه‌مایى جاره‌كادى دوبه‌ره‌كیێ و ده‌ڤه‌رده‌ڤه‌ركانێ ل هه‌رێما كوردستانێ به‌لاڤ بكه‌ن و ئازادی و دیمۆكراسیا كوردستانێ كریه‌ ده‌لیڤه‌ بۆ شاراندنا سازیێن خوه‌ یێن راگه‌هاندنێ دژى به‌رژه‌وه‌ندێن گشتى یێن نه‌ته‌وى و نشتیمانى و خه‌لكه‌ك پێ هاتیه‌ سه‌ردابرن. هه‌كه‌ نه‌ ب درێژاهیا دیرۆكێ كه‌نگى خه‌لكێ سلێمانیێ و ده‌ورو به‌ر دژى رزگاریا كوردستانێ و راپرسى و سه‌رخۆبوونێ بوونه‌ …! ، به‌رۆڤاژى خه‌لكێ ڤێ ده‌ڤه‌را نشتیمانپه‌روه‌ر ستوونا شۆره‌ش و سه‌رهه‌لدان و خه‌بات و قوربانیێ بوونه‌ و ژبه‌ر هه‌لویستێ خوه‌ یێ نه‌ته‌وى تووشى ئه‌نفال و كیمیا باران و وێرانكرنێ بوونه‌، هه‌ر ژبه‌ر هندێ ب هزاران ژ خه‌لكێ وێ ده‌ڤه‌رێ ب گشتى كه‌فتینه‌ دزیندانێن رژێمێن عیراقێ. جهێ پسیارێ یه‌، چما ئه‌و خه‌لكێ ژ پێخه‌مه‌ت ئازادى و رزگاریێ ب ڤى ره‌نگى خه‌بات كربیت و قوربانى دابن، ل ده‌رفه‌تا دووماهیێ بیر و باوه‌ر دێ هێنه‌ گوهۆڕین و دژى وێ ئارمانجێ راوه‌ست ئه‌وا خه‌بات بۆ كربیت و قوربانى بۆ دابن..! . ئه‌ز ب باوه‌ریه‌كا موكۆم ڤه‌ دبێژم ئه‌ڤ سیاسه‌ت و به‌رنامێ بزاڤا گۆڕان ئه‌ڤرۆ په‌یڕه‌و دكه‌ت نه‌ به‌رنامه‌ و سیاسه‌تا خه‌لكێ سلێمانیێ یه‌، به‌لكى به‌رۆڤاژى راسته‌ . لێ گرۆپه‌كێ بچووكێ تێكده‌ر و ڕه‌شكه‌رێن روویێ سپى و زێرینێ خه‌لكێ سلێمانیێ یه‌ و دڤێت دیرۆكا پر سه‌روه‌ریا وێ ده‌ڤه‌رێ د هه‌مى واران دا به‌زر و به‌رۆڤاژى بكه‌ت. ب سه‌رگرتنا پیلانا وان مه‌زنترین شه‌رمزارى یه‌ بۆ سلێمانیێ و خه‌لكێ وى به‌رى ده‌ڤه‌رێن دیتر یێن كوردستانێ، ئه‌ز باوه‌رم خه‌لكێ پایته‌ختێ ره‌وشه‌نبیریێ هه‌رێما كوردستانێ ل ڤێ چه‌ندێ مه‌زنتر و بلندتره‌ و چ جاران ناكه‌ڤیته‌ بن ئه‌جندایێن ڤى گرۆپێ كێم و دێ به‌رده‌وام بیت ل سه‌ر ڕه‌وشت و ره‌وشه‌نبیریا خوه‌ یا نه‌ته‌وى و كوردایه‌تى و ب كه‌رنه‌ڤال و ب هه‌سته‌كا مۆكۆنا نه‌ته‌وى دێ پشكداریێ ل راپرسیا سه‌رخۆبوونا كوردستانێ كه‌ن و ب ده‌نگه‌كێ بلند بانگه‌وازیا به‌لێ كه‌ن. چونكى ره‌وشه‌نبیر به‌لكى هه‌ركه‌سه‌كى به‌رژه‌وه‌ندیا گشتى دپارێزن و داكۆكیێ ل سه‌ر بده‌ستڤه‌ئینانا ماف و ئارمانجێن نه‌ته‌وى دكه‌ن و د ئاماده‌نابن سه‌رخۆبوونا كوردستانێ بكه‌نه‌ قوربانى به‌رژه‌وه‌ندێن وى گرۆپێ بچیك و رێكێ ناده‌ن ئه‌و نوونه‌رایه‌تیا سلێمانیێ بكه‌ن، چونكى پرۆژێ ده‌وله‌تبوونێ پرۆژه‌یه‌كێ نشتیمانى یه‌ و نه‌ مولكێ پارتى و سه‌رۆك بارزانى و وان پارتیێن داكۆكیێ ل سه‌ر سه‌رخۆبوونێ دكه‌ن, به‌لكى ئه‌وێن كار ل سه‌ر چه‌سپاندنا وێ دكه‌ن.

گه‌لێ كورد د دیرۆكا خوه‌ یا دوور و درێژ دا تووشى ده‌ردێن جۆرا و جۆر و كوشتنده‌ بوویه‌، ئه‌گه‌ر دوونێ ئێشا مه‌ بن ده‌ستى و زۆلم و زۆرداریا دوژمنان با ئه‌ڤرۆ د هه‌رێما كوردستانا ئازاد دا ب ده‌هان ده‌ردێن دیتر ل جۆخوینا ده‌ردێن كوردان دا كۆم بووینه‌، ژ لایێ سیاسى هه‌رێما كوردستانێ هه‌مى جۆرێن پێكڤه‌ ژیانێ د گه‌ل عیراقێ تاقیكرن ، ل مافێن ره‌وشه‌نبیرى و ئۆتۆنۆمى و فیدرالى، چ ژ وان سه‌رنه‌گرتن و ده‌سهه‌لاتدارێن عیراقێ یا به‌رهه‌ڤ نه‌بوویه‌ ب وان ره‌نگان ل گه‌ل كوردان د عیراقێ دا بژین و پێگیرى ب رێكه‌فتن و یاسا و دستووران نه‌كریه‌. ل سه‌ر ئاستێ ناڤخۆیى ژى ژبلى ده‌ردێ هه‌رده‌م و كه‌ڤنار د ناڤ لایه‌نێن سیاسى یێن كوردستانێ كو دووبه‌ره‌كى و هه‌ڤدژى بوویه‌، ده‌رێن قه‌یرانێن دارایى و ئیدارى ژى هاتنه‌ سه‌ر ده‌ردێن گه‌نده‌لیێ و بێ یاسایى یێ و نه‌دادوه‌ریێ و …..هتد. تاكه‌ نۆشدران ده‌رمانێ ڤان هه‌مى ده‌ردێن گه‌لێ كورد سه‌رخۆبوونا كوردستانێ یه‌، ژ به‌ر كو ب هه‌بوونا ده‌وله‌ته‌كا كوردستانێ ژ لایێ سیاسى سنوورێن نیڤده‌وله‌تى دێ هێنه‌ دانان و ئه‌ركێ جڤاك و سازیێن نیڤ ده‌وله‌تى یه‌ ڤان سنوورا ل مه‌ترسى و به‌زاندنێ ب پارێزیت، ل سه‌ر ئاستێ ناڤخۆیى و كارگێرى و دارایى ژى گره‌نتى دێ هه‌بن و ده‌ستوورێ خوه‌ یێ تایبه‌ت و یاسا و سازیێن ئیدارى دێ هه‌بن و هه‌مى حزب و كه‌س و لایه‌ن بڤێت یان نه‌ڤێن دێ د چارچۆڤێ ڤى دستوورى و یاسایان سه‌ره‌ده‌ریێ كه‌ن و بۆ دووڤچوونا هه‌ر خه‌مسارى و گه‌نده‌لیه‌كێ پێدڤى ب پێكئینانا لیژنێن دیاركرنا راستیان نابین. ژ لایێ له‌شكرى ژى پێشمه‌رگه‌هێن كوردستانێ بۆ جیهانێ خۆیاكر كو دشێن مه‌زنترین دۆژمن بشكێنن و ب مه‌ردانه‌ به‌ره‌ڤانیێ ل كوردستانێ و جیهانێ بكه‌ن. له‌وما دێ شێین بێژین هه‌بوونا ده‌وله‌ته‌كا كوردستانى، ڤان هه‌مى ده‌ردان دێ ل گوول ملله‌تێ كورد ڤه‌كه‌ت، هه‌كه‌ گه‌لێ كورد هشیاریا سیاسى و ره‌وشه‌نبیرى هه‌بیت، ئه‌ز باوه‌رم ڤان سالێن ده‌ربازبووى مه‌ زۆر سه‌ربوور و ئه‌زمۆن دیتن و بۆ ده‌ستنیشانكرنا شێوازێ ده‌سهه‌لاتداریا ده‌وله‌ته‌كا كوردستانیا داهاتى د ئاستێ پێدڤى دانه‌ و باشترین شێواز دێ هێته‌ هه‌لبژارتن كو ببینه‌ ده‌وله‌ته‌كا نمۆنه‌یى ل دیمۆكراسیێ و پێكڤه‌ژیانێ و سه‌روه‌ریا یاسایى و دادوه‌ریا جڤاكى. ب ڤى ره‌نگى وه‌لاتێن جیران ژى دێ بێژن خوزى ژ مێژه‌ مه‌ جیرانه‌كێ هۆسا هه‌با. ژ بۆى خوه‌ به‌رهه‌ڤكرنێ بۆ ده‌وله‌ته‌كا كوردستانى یا نموونه‌ و ده‌رمانێ هه‌مى ده‌ردێن مه‌ پێدڤى خوه‌به‌رهه‌ڤ بكه‌ین و گڤاشتنان ل سه‌ر لایه‌نێن سیاسى بهێنه‌ كرن، ب ئێك ده‌نگى پشته‌ڤانێن سه‌رۆك بارزانى بن بۆ بجه ئینانا پرۆژێ خوه‌ یێ راپرسى و سه‌رخۆبوونا كوردستانێ و درووشمێ شۆره‌شێن خوه‌ یێن به‌رێ نوو بكه‌ینه‌ڤه‌ و ب ئێك ده‌نگى بێژین (یان كوردستان، یان نه‌مان) و ئه‌ز ب باوه‌ریه‌كا مۆكۆم و ووره‌یه‌كا مه‌زنڤه‌ دبێژم برگا ئێكێ یا ڤى درووشمى دێ به‌رجه‌سته‌ بیت و نه‌حه‌ز و نه‌یارێن سه‌رخۆبوونا كوردستانێ دێ شه‌رمزار بن.

هه‌ر چه‌نده‌ ل دووماهیا سالێن حه‌فتێیا په‌كه‌كه‌ وه‌كى رێكخستنه‌كا هزر سۆسیالیزم و پاشان ل سه‌ره‌تایا هه‌شتێیان وه‌كى حزبه‌كا كوردستانى یا چه‌كدار سه‌رهه‌لدا و ب درووشمێن بریقه‌دار یێن كوردستانێ وه‌ك (كوردستان ئێك پارچه‌یه‌ و بۆ كوردستانه‌كا سه‌ربخوه‌ و ئازاد خه‌باتێ دكه‌ین و …هتد) ب ڤان درووشمان، ب ده‌هان هزار گه‌نجێن كورد سه‌ردابرن و شه‌هید كرن. لێ د بنه‌ره‌ت دا ئه‌ڤ پارتیا بناڤ كوردستانێ هه‌رگرێ په‌یامه‌كا به‌روڤاژى درووشمێن خوه‌ یێن نه‌ته‌وى و نشتیمانى یه‌ د گۆره‌پانا سیاسیا ده‌ڤه‌رێ دا، ئه‌گه‌ر خه‌باتا وان و درووشمێن وان به‌ركڤه‌ده‌ین 100 به‌روڤاژى ئێكدونه‌. هه‌كه‌ به‌حسێ ره‌وشا سووریا یا پشتى ده‌سپێكرنا شۆره‌شێ بكه‌ین، دیار دبیت (پ. ك. ك) ل بن ناڤێن رێخستنێن جودا ب شێوازه‌كێ دكتاتۆریانه‌ ده‌سهه‌لاتا خوه‌ ل سه‌ر رۆژئاڤا سه‌پاندیه‌ و بووینه‌ بووینه‌ پشكه‌ك ل رژێما به‌حسا ئه‌سه‌دى و جێبجێكارێن ئه‌جندایێن وان. چونكى دژایه‌تیا هه‌ر تشته‌كێ نه‌ته‌وى و نشتیمانى ل وێرێ دكه‌ن مینا سۆتنا ئالایێ كوردستانێ و گرتنا سیاسه‌تمه‌دارێن پارتیێن دیتر و رێگریكرن ل ڤه‌گه‌ریانا ئاوارێن كوردێن رۆژئاڤا و له‌شكرێ رۆژ كو چه‌ندین جاران داخوازا ڤه‌گه‌راندنێ كریه‌ بۆ به‌ره‌ڤانیكرنێ ل خه‌لك و ئاخا رۆژئاڤا. ل هه‌رێما كوردستانێ ژى كو چه‌ندین ساله‌ كریه‌ بنگه‌هێ چالاكیێن خوه‌ یێن سیاسى، بێ ل به‌رچاڤگرتنا ره‌وش و یاسایێن هه‌رێما كوردستانێ، هه‌ر چه‌نده‌ باكوورێ كوردستانێ كۆ سنۆرێ چالاكیێن وانه‌ و ل شوونا شه‌رێ توركیا بكه‌ن بۆ ئازادى و رزگاریا خه‌لكێ خوه‌، شه‌رێ هه‌رێما كوردستانى دكه‌ن و بوونه‌ رێگر ل هه‌مبه‌ر ئاڤه‌دانكرنه‌ڤا ب سه‌دان گوندێن كوردستانێ و چیایێن كوردستانێ داگیركرینه‌ و ب خه‌یا خووه‌ سازیێن ئیدارى لێ دامه‌زراندینه‌…! پشتى هاتنا شه‌پۆلا تیرۆرستێن داعش بۆ سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ، ل شنگالێ دیسا هه‌ولا خۆسه‌پاندنێ دكه‌ن و رێگرن ل هه‌مبه‌ر ڤه‌گه‌راندنا خه‌لكى و ئاڤه‌دانیا ده‌ڤه‌رێ. هه‌ر چه‌نده‌ هه‌رێما كوردستانێ ب هه‌سته‌كا مرۆڤایه‌تى و نه‌ته‌وایه‌تى سه‌ره‌ده‌رى ل گه‌ل كریه‌ و به‌رده‌وام داخواز لێ كریه‌ د سیاسه‌تا خوه‌ دا بچنه‌ڤه‌ و شنگالێ بۆ شنگالیا و خه‌لكێ كوردستانێ چۆل بكه‌ن داكو نه‌بینه‌ بهانه‌ بۆ ده‌ست تێوه‌ردانا توكیان، لێ به‌رده‌وامى دا سه‌رره‌قیا خوه‌ و ژبووى دژایه‌تیا هه‌رێما كوردستانێ بوونه‌ پشكه‌ك ل ئه‌جندایێن سیاسه‌تا دوژمنكارانه‌ یا ده‌وله‌تا عیراقێ و ئیراقێ و حه‌شدا شه‌عبى..! تاكو گه‌هشته‌ وى راده‌ى ل رۆژا 25 / 4 فرۆكێن توركیا شنگالێ مۆمب باران بكه‌ت و چه‌ندین شه‌هید و بریندار هاتنه‌ دان و ئێك ژ مه‌ره‌مێن وان بجه هات. ئه‌ڤ ره‌فتار و سه‌ره‌ده‌ریێن په‌كه‌كێ به‌رامبه‌ر هه‌رێما كوردستانێ دبێژنه‌مه‌ (پ. ك. ك) و رێكخستنێن بن په‌رێن وان هه‌لگرێن په‌یامه‌كا خیانه‌تكارانه‌یه‌ و هه‌مى هه‌ولێن وان بۆ ژناڤچوونا ده‌سكه‌فتێن نه‌ته‌وى و نشتیمانى و ئازادیا هه‌رێما كوردستانێ یه‌ ب نوونه‌رایه‌تیا هنده‌ك وه‌لاتێن هه‌رێمى كو ئه‌و بخۆ نه‌شێن ب ئاشكه‌رایى دژایه‌تیا هه‌رێما كوردستانێ بكه‌ن ، نه‌خاسمه‌ لڤى ده‌مى كو هه‌رێما كوردستانێ بوویه‌ كارته‌كا بهێز لسه‌ر ئاستێ جیهانێ بۆ به‌رقراركرنا ئاشتیێ و ئێمناهیێ و سه‌ركه‌فتنێ بسه‌ر تیرۆرستێن داعش و گاڤێن باش ژى بۆ سه‌رخۆبوونا كوردستانێ و راپرسیێ هاتینه‌ هاڤێتن . ئه‌گه‌ر نه‌ گۆره‌پانه‌كا به‌رفره‌ه ل باكوورێ كوردستانێ بۆ په‌كه‌كێ هه‌یه‌ و ده‌رفه‌ت هه‌یه‌ چالاكیێن خوه‌ یێن سیاسى و له‌شكرى ئه‌نجام بده‌ت و دیرۆكه‌كێ بۆ خوه‌ تۆمار كه‌ن و ده‌ڤه‌رێن خوه‌ رزگار بكه‌ن. نه‌ك رێكێ بۆ دوژمنى خوه‌ بكه‌ن هێرشا بینه‌ سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ. جهێ حێبه‌تیێ ئه‌وه‌ هنده‌ك ئالیێن سیاسى و سازیێن راگه‌هاندنێ ل هه‌رێما كوردستانێ، كو پشكه‌كن ل ده‌سهه‌لاتێ پشته‌ڤانیا ڤێ سیاسه‌تا خیانه‌تكاریا په‌كه‌كێ دكه‌ن و بۆ خوه‌ ب ده‌لیڤه‌ زانى پارتى دیمۆكراتى كوردستان گونه‌هبار بكه‌ن كو په‌یوه‌ندیێن دبلۆماسى و ئابوورى ل گه‌ل توركیا هه‌نه‌. لێ ده‌ستێوه‌ردانێن راسته‌وخۆ یێن ئیراق و ئیرانێ نابینن و په‌یوه‌ندیێن ل گه‌ل وان ب خزمه‌ت و ده‌سكه‌فت هژمار دكه‌ن. دیاره‌ داسیێ د چاڤێن خه‌لكى دا دبینن و گاسنى د چاڤێن خوه‌ دا نابینن …!

ل ڤى سه‌رده‌مى كه‌سایه‌تیێن سیاسى د ناڤ حزبان دا دهێنه‌ پێگه‌هاندن و ستراتیژیه‌كێ دكه‌نه‌ رێكا بده‌ستڤه‌ئینانا ئارمانجێن حزبا بۆ هاتیه‌ دامه‌زراندن و فێرى ڕه‌وشت و داب و نه‌رتێن سیاسى و كارگێرى و جڤاكى دبن، مه‌سعود بارزانى كو نها سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ و پارتى دیموكراتى كوردستانه‌ د كووراتیا جڤاكێ پاقژ و پڕ ڕه‌وشتێ مرۆڤایه‌تى و ئه‌خلاقێ كوردستانێ گه‌هشتیه‌ و د ناڤ مالباتا بارزان كو قوتابخانا ره‌وشت به‌رزیێ و نه‌ته‌وایه‌تیێ و سیاسى یا كوردستانێ یه‌ هاتیه‌ د ناڤ گۆره‌پانا سیاسى دا و په‌روه‌ردا رێبازا پیرۆزا بارزانیێ نه‌مره‌ كو ب وێ رێبازێ گه‌لێ كورد فێرى ڤان ره‌وشت و لێبۆرین و پێكڤه‌ ژیانێ بوویه‌، له‌وما هه‌رده‌م ب رێنمایێن وى برایه‌تى و ئێكرێزى دابین بوویه‌ و ب وێ برایه‌تى و ئێكرێزیا گه‌لێ كورد سه‌ركه‌فتن و ده‌سكه‌فتێن نه‌ته‌وى بده‌ستڤه‌ ئینانه‌. هه‌ر ل ده‌سپێكا سه‌رهه‌لدانا شۆره‌شێن نه‌ته‌وى ل باشوورێ كوردستانێ ل شۆره‌شێن بارزان هه‌تا نها ب نیازپاكیا كوردان كو داخوازا مافێن خوه‌ یێن ره‌وا كریه‌ ب ره‌نگه‌كێ ئاشتیانه‌ ده‌سهه‌لاتدارێن عیراقێ به‌رۆڤاژى ره‌فتار كریه‌ و هه‌مى سنوور و ره‌وشتێن سیاسه‌تێ و ركابه‌ریێ به‌زاندینه‌ و هه‌رده‌م وه‌كى دوژمن سه‌ره‌ده‌رى دگه‌ل كریه‌، ئه‌گه‌ر كوردان خه‌باتا چه‌كدارى ژى كربیت هه‌ر پێخه‌مه‌ت ئاشته‌وایا نشتیمانى بوویه‌ هه‌ر وه‌كى بارزانى نه‌مر كه‌ره‌مكرى (ئه‌م شه‌رى دكه‌ین پێخه‌مه‌ت نه‌مانا شه‌رى)، ئه‌گه‌ر وان جار جار په‌یاما ئاشتیێ دگه‌ل مه‌ بلند كربیت یان ب نه‌چارى بوویه‌ یان ژبۆ دارشتنا پیلانا و دروستكرنا دوبه‌ره‌كیێ بوویه‌ د ناڤبه‌را سه‌ركردایه‌تیا بزاڤا رزگارخوازیا كوردى هه‌روه‌كى (عبدالكریم قاسمى) ل ده‌سپێك و ناڤه‌راستا سالێن 1960 ژ سۆز و په‌یمانێن خوه‌ لێڤه‌ بووى و شه‌ر هه‌لكرى و دوبه‌ره‌كى دروست كری، یان رژێما به‌عس پشتى رێكه‌فتنا 11ێ ئادارا 1970ێ پیلانا رێكه‌فتنا خیانه‌تكاریا (الجزائیر) ل سالا 1975 به‌ستى. ل سه‌رده‌مێ شۆره‌شا گۆلانا نشتیمانى ژى (1976 – 1988) دیسان ب سه‌رپه‌رشتى و رێنمایێن سه‌رۆك بارزانى سه‌ره‌ده‌ریا كوردم سه‌ره‌ده‌ریه‌كا مرۆڤایه‌تى بوویه‌ ل دووڤ یاسا و پره‌نسیپێن نیڤده‌وله‌تى وه‌كى پاراستنا سه‌ر و مالێ سڤیلا و رێزگرتنا جه‌نازێن كوشتیا و دیلان، به‌رۆڤاژى ره‌فتارێن رژێمێ كو ئه‌نفال و كیمیاباران دژى كوردان بكار دئینا. پشتى ئازادیا عیراقێ ژى دیسان هه‌لویستێ كوردان ل سه‌ر وێ رێكێ به‌رده‌وام بوو و نه‌به‌س ب ئاره‌زوومه‌ندانه‌ مانه‌ڤه‌ دگه‌ل عیراقێ هه‌لبژارت به‌لكى ب هه‌ولێن سه‌رۆك بارزانى ناكۆكیێن د ناڤبه‌را حزب و لایه‌نێن سیاسى یێن عیراقێ هاتنه‌ چاره‌سه‌ركرن و ده‌وله‌تا عیراقێ ژ هه‌لوه‌شاندنێ و شه‌رێن ناڤخۆیى رزگار كر بۆ نموونه‌، پشتى ده‌ركه‌فتنا ئه‌نجامێن هه‌لبژاردنێن گشتى یێن سالا 2010 ناكۆكیه‌كا دژوار كه‌فته‌ د ناڤبه‌را حزب و پێكهاتێن عه‌ره‌بێن عیراقێ و ب ده‌سپێشخه‌ریێن وه‌لاتێن زلهێز و هه‌رێمى نه‌گه‌هشتنه‌ چ ئه‌نجامان، سه‌رۆك بارزانى ب ده‌ستپێشخه‌ریه‌كێ هه‌مى ئالیێن ناكۆكی گه‌هاندنه‌ ئێك و د ناڤ حكوومه‌ته‌كێ دا كۆمكرن، لێ پاداشتا ڤى ئه‌ركێ وه‌لات پارێزى و مرۆڤایه‌تیێ سه‌رۆك بارزانى و گه‌لێ كورد ده‌سهه‌لاتدارێن عیراقێ گه‌فێن له‌شكركێشى بۆ سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ و پاشان بڕینا پشكا پێشمه‌رگه‌هێن كوردستانێ ل چه‌ك و هاریكاریان تا گه‌هشته‌ بڕینا بۆدجه‌ و مووچێ خه‌لكێ كوردستانێ بوو. ب ره‌نگه‌كێ گشتى زۆربه‌رى هه‌ره‌ زۆریا سیاسیێن عیراقێ ب چاڤێ دۆژمنكارانه‌ سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل سه‌رۆك بارزانى و گه‌لێ كورد دكه‌ن.
ب ڕه‌نگه‌كێ گشتى سیاسه‌تا سه‌رۆك مه‌سعود بارزانى هه‌رده‌م یا میانڕه‌و بوویه‌ و د خزمه‌تا مرۆڤایه‌تیێ و نشتیمانیێ و دۆستایه‌تیێ بوویه‌ و چ جاران ل تۆلڤه‌كرنێ نه‌گه‌ریایه‌ و به‌رۆڤاژى ره‌فتارێن دوژمن و ركه‌به‌را سه‌ره‌ده‌رى كریه‌ له‌وما هه‌رده‌م یا سه‌ركه‌فتى بوویه‌.

ل 26 گۆلانێ دێ بیرهاتنا تێپه‌ربوونا چل ساڵان ب سه‌ر ده‌ستپێكرنا چریسكا شۆره‌شا گۆلانا نشتیمانی و پێشكه‌فتنخواز دكه‌ین، ئه‌و شۆره‌شا خه‌ونێن دوژمنا یێن ب پیلانێن نیڤده‌وله‌تی دژی بزاڤا رزگاریخوازیا كوردی ل 6/3/1975 ل جه‌زائیر دارشتین، كرنه‌ خه‌ون و خه‌یال و هه‌لوه‌شاندن، چونكو پشتی رێكه‌فتنا ره‌شا جه‌زائیر د ناڤبه‌را عیراق و ئیرانێ دا، دوژمنان وه‌سا هزر دكر چ شۆره‌شێن دیتر ب ناڤێ كوردان سه‌ر هه‌لناده‌نه‌ڤه‌. لێ باوه‌ریا موكما خه‌لكێ كوردستانێ ب دۆزا خوه‌ یا ره‌وایا نه‌ته‌وه‌یی و بلیمه‌تی و شاره‌زایی یا سه‌ركردایه‌تیا بزاڤا رزگاریخوازیا كوردی ب سه‌رپه‌رشتیا پارتی دیمۆكراتی كوردستان و رێنمایێن بارزانیێ نه‌مر و ب سه‌رۆكاتیا سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی پشتی چه‌ند هه‌یڤه‌كا ب شێوازه‌كێ پێشكه‌فتیتر و كاریگه‌ریه‌كا زۆرتر شۆره‌شا گۆلانی به‌رپا بوو.
ژلایێ له‌شكری ڤه‌ شۆره‌شا گۆلانێ سه‌ركه‌فتن و داستانێن هه‌ره‌ مه‌زن تۆماركرن و ژلایێ سیاسی و رێكخستنێن پارتایه‌تی ژی قووناغه‌كا نوو ده‌ست پێ كر و وه‌كی به‌رسڤه‌ك بۆ پیلانێن دوژمنان د ناڤا جه‌رگێ دوژمنی دا چالاكیێن له‌شكری و رێكخستنی هاتنه‌ ئه‌نجامدان. ئه‌گه‌ر شۆره‌شا مه‌زنا ئیلۆنێ ل سالا 1961 بناغه‌ و هیڤی یێن ده‌وله‌تبوونا كوردستانێ دانابیت، شۆره‌شا گۆلانێ ئه‌و رێكا شۆره‌شا ئیلۆلێ دروستكری ڤه‌وژارت و دۆزا سیاسی یا كوردی به‌ره‌ڤ قووناغه‌كا باشتر ڤه‌گۆهاست، چونكو ل رۆژێن شۆره‌شا گۆلانێ ره‌وشه‌نبیریا نه‌ته‌وه‌یی و نشتیمانی و شۆره‌شگێری و ره‌وشه‌نبیری د ناڤ خه‌لكێ كوردستانێ دا ب به‌رفره‌هی به‌لاڤ بوو و ئۆمێده‌كا زۆر بۆ خه‌لكی دروست، كو باوه‌ری ب دۆزا خوه‌ هه‌بیت و هیڤیێن ده‌وله‌تبوونێ نێزیكتر كرن، ژ لایێ ناڤخۆیی یا شۆره‌شێ ژی ب ئه‌ندازیاریا ئیدریس بارزانیێ نه‌مر دوبه‌ره‌كیا د ناڤ حزب و لایه‌نێن سیاسی دا نه‌هێلا و هه‌می لایه‌ن دبن ئێك چادرا شۆره‌شێ كۆم كرن و به‌ره‌یێ كوردستانێ دامه‌زراند. ب ڤێ ئێكگرتنێ هیڤیێن گه‌ش گه‌شتر بوون و هه‌تا گه‌هشتیه‌ وی ئاستی ل سالا 1991 سه‌رهه‌لدانا پیرۆز به‌رپا ببیت و په‌رله‌مان و حوكمه‌ت بهێنه‌ دامه‌زراندن.
ب ڤێ هه‌لكه‌فتێ فه‌ره‌ لایه‌نێن سیاسی یێن كوردستانێ بۆ هزر و گیانێ شۆره‌شا گۆلانێ بزڤڕن و ئێكرێزیێ دروست بكه‌نه‌ڤه‌، داكو ئه‌و رێكا وێ شۆره‌شێ بۆ سه‌ربه‌خۆیێ ڤه‌وژارتی به‌رفره‌هتر بكه‌ین و بگه‌هینه‌ قووناغا داویێ یا ده‌وله‌تبوونێ و پشتگیریا پرۆژێ سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی بكه‌ین یێ ریفراندۆم و سه‌رخوه‌بوونێ. چنكو ئه‌ڤ قووناغا نها ئه‌م تێدا زۆر ساناهیتره‌ ژ قووناغێن بۆری و هه‌رێما كوردستانێ ل سه‌ر ئاستێن دبلۆماسی پشته‌ڤانیه‌كا نیڤده‌وله‌تی هه‌یه‌ و ل سه‌ر ئاستێ له‌شكری ژی پێشمه‌رگێ كوردستانێ بوویه‌ هێزه‌كا دان پێدانكری ل سه‌ر ئاستێ جیهانێ و سه‌ركه‌فتنێن هه‌ره‌ مه‌زن دژی تیرۆرستێن داعش تۆمار كرینه‌. ژ لایێ ره‌وشه‌نبیری و جڤاكی ژی دیسان هه‌رێما كوردستانێ قووناغێن باش بڕینه‌ و ل سه‌ر ئاستێ عیراقێ ژی چ به‌هانه‌ نه‌ماینه‌ بۆ مانا كوردان د ناڤ عیراقێ دا، چونكو ده‌وله‌تا عیراقێ ب پراكتیك هاتیه‌ دابه‌شكرن و حوكمه‌تا عیراقێ شیانێن پاراستنا سازیێن خوه‌ ژی نه‌ماینه‌ و ده‌وله‌تا عیراقێ كه‌فتیه‌ د ده‌ستێ چه‌ند كه‌سه‌كان دان و یاسا و دستوور بووینه‌ لاستیك د ده‌ستێ وان كه‌سان دا. ژ لایه‌كێ دی سنوورێن رێكه‌فتنا ( سایكس – پیكۆ) ژی به‌ری سه‌د سالان دانانی هاتینه‌ هه‌لوه‌شاندن.
ئه‌ڤ هه‌موو فاكته‌ره‌ و چه‌ندین فاكته‌رێن دی هه‌نه‌ بۆ ئه‌نجامدانا ریفراندۆمێ بۆ سه‌ربه‌خۆیی یا كوردستانێ و تاكه‌ ئاسته‌نگا مای دوبه‌ره‌كیا لایه‌نێن سیاسی یێن كوردی نه‌ و پێدڤی یه‌ بۆ به‌رژه‌وه‌ندا گشتی یا خه‌لكێ كوردستانێ ئاریشێن ناڤخۆیی بده‌نه‌ لایه‌كی و كار ل سه‌ر ریفراندۆم و سه‌رخۆه‌بوونێ بهێـته‌ كرن، داكو ڤێ قووناغێ ژی ده‌رباس بكه‌ین و هیڤی یه‌ هه‌ره‌ دێرینا خه‌لكێ كوردستانێ بجه بهێت و پشتی سه‌رخۆبوونێ دێ شێن ب ره‌نگه‌كێ شارستانێ هه‌ڤڕكیا حزبایه‌تی و گه‌نگه‌شێ ل سه‌ر ئاریشێن ناڤخۆیی بكه‌ین. وی ده‌می گرنگ نینه‌ كیژ حزب ده‌ستهه‌لاتێ وه‌ربگریت یان چ رێكه‌فتنه‌ك بهێته‌ كرن، چونكو مه‌ترسی ل سه‌ر كوردستانێ نامینن و بلا وی ده‌می گه‌ل و هه‌لبژارتن دادوه‌ر بن.

ملله‌تێ كورد ب درێژاهیا سه‌د سالایه‌ شه‌رێ ئازادیێ دكه‌ت، بۆ رزگاركانا كوردستانا پارڤه‌كری ل سه‌ر چار وه‌لاتان پشتی رێكه‌فتنا (سایكس – پیكۆ)، د ڤان شه‌ران دا دۆژمنێن كوردستانێ هه‌موو ره‌نگێن چه‌كێن خوه‌ یێن به‌رده‌ست بكارئیناینه‌ ، ژوانا چه‌كێن قه‌ده‌غه‌كریێن نێڤ ده‌وله‌تی وه‌كی جورێن كیمیایی و بووینه‌ ئه‌گه‌رێ شه‌هیدبوون و برینداربوونا ب ده‌هان هزاران. لێ ملله‌تێ كورد سه‌ره‌رایی ڤێ چه‌ندێ شیا ته‌حه‌دایێ بكه‌ت و خۆرابگریت و مۆركا خوه‌ یا نه‌ته‌وی بپارێزیت تا ل دووماهیێ ل باشوورێ كوردستانێ بوویه‌ خودان په‌رله‌مان و حوكمه‌ت و ده‌سكه‌فتێن نه‌ته‌وی. لێ جاره‌كا دی درنده‌ترین هێزا تیرۆرستیا جیهانی (داعش) هه‌موو شیانێن خوه‌ دژی خه‌لكێ كوردستانێ بكارئینان بۆ ژناڤبرنا ده‌سكه‌فتێن نه‌ته‌وی یێن كورد، لێ به‌رۆڤاژی ده‌ڤه‌رێن دیتر یێن عیراقێ و سووریا كو توشی مه‌زنترین شكه‌ستێن له‌شكری بووین به‌رامبه‌ر ڤان تیرۆرستان پێشمه‌رگه‌هێن كوردستانێ مه‌زنترین سه‌ركه‌فتن تۆمارن و بوینه‌ جهێ حیبه‌تیا جیهانێ و پرانیا ئاخا باشوورێ كوردستانێ ب خوینێ پاراست سه‌ره‌رای شیانێن وان یێن ماددی و له‌شكری و بكارئینان چه‌كێن كیمیایی. لێ ئیرادا خه‌لكێ كوردستانێ و پێشمه‌رگه‌هێن قه‌هره‌مان ل ئیراده‌ و چه‌كێن وان بهێزتره‌ و ڤان سه‌ركه‌فتنا كوردستان ل سه‌ر ئاستێ جیهانێ به‌ه‌رف قوَناغه‌كا زۆر باش بر و پشته‌ڤانیه‌كا نێڤ ده‌وله‌تی په‌یدا كر بۆ سه‌ربه‌خۆیێ. لێ چه‌كێ كیمیایێ كوردان ئه‌وێ ب درێژاهیا دیرۆكێ دۆژمنان ل كوردستانێ چاندی ل چه‌كێ كیمیایێ دۆژمنان بهێزتره‌ و خه‌لكێ كوردستانێ خوه‌ ل به‌ر ناگرین ئه‌وژی (دوبه‌ره‌كی) یا حزب و لایه‌نێن سیاسی یێن كوردستانێ و فه‌رتركرنا به‌رژه‌وه‌ندێن حزبی ل سه‌ر به‌رژه‌وه‌ندێن نه‌ته‌وی و نشتیمانی، ل جهێ كو ئێكگرتنه‌كا سه‌رتاسه‌ری دروست بكه‌ن بۆ گاڤێن سه‌رخوه‌بوونا كوردستانێ و ژ ده‌ست نه‌دانا ڤێ ده‌رفه‌تا زێرینا نهو بۆ خه‌لكێ كوردستانێ هاتیه‌ پێش ئه‌جندایێن دۆژمنا بجه دئینن و پیلانا دژی ئێك دادرێژن. هه‌ر چه‌نده‌ ئه‌زێ گه‌شبینم و من باوه‌ر كو ئیرادا خه‌لكێ كوردستانێ ژ وێ چه‌ندێ بهێزتره‌ و ره‌وشه‌نبیریا نه‌ته‌وی یا خه‌لكێ كوردستانێ گه‌هشتیه‌ وی ئاستێ وان پیلانان ب هه‌لوه‌شینیت، لێ ل سه‌ر ئاستێ جیهانێ سه‌نگا سیاسی كوردستانێ دێ كێم كه‌ت. له‌وما ده‌م هاتی یه‌ چه‌وا خه‌لكێ كوردستانێ خوه‌ ل به‌ر چه‌كێ كیمیایێ دۆژمنان گرتیه‌ وه‌سا به‌ره‌ڤ ئێكگرتنه‌كا سه‌رتاسه‌ری بچیت و ب ده‌ستێن خوه‌ چه‌كێ خوه‌ یێ كیمیایی ب دۆژمنانڤه‌ بپه‌قینیت و نه‌ك ب خوه‌ڤه‌ بپه‌قینین و هێڤێنێ وێ ژی نه‌هێلیت تا پرۆژێ سه‌رۆك بارزانی بۆ سه‌رخوه‌بوونا كوردستانێ بجه بهێت كو هیڤیا هه‌موو خه‌لكێ وه‌لات پارێز و نشتیمان په‌روه‌رێ كوردستانێ یه‌ و بۆ وێ چه‌ندێ خه‌بات كریه‌ و قوَربانی داینه‌.

راگه‌هاندن ئامرازێ گه‌هاندنا په‌یامێ یه‌ وه‌كو خوه‌، لێ هه‌ر ده‌مه‌كی شێوازێ خوه‌ بۆ راگه‌هاندنێ هه‌یه‌. وه‌كو ده‌مێن ئاسایی و ئالۆزیاندا وه‌كو جه‌نگان بتایبه‌ت ل ده‌مێن شه‌رێن دژی دۆژمنه‌كێ بیانی. ئه‌م دزانین ئازادی و دیموكراسیه‌تا هه‌رێما كوردستانێ فره‌ هزی و حزبی دروست كریه‌ ئه‌ڤه‌ژی جهێ شانازیێ یه‌ كو كوردستان د ناڤ ده‌ڤه‌ره‌كا خودان جڤاكێن هزر گرتی و خوه‌ سه‌پاندن و ره‌گه‌ز په‌رستی دا یه‌ شیایه‌ ڤێ دیموكراسیێ و ئازادیێ دابین بكه‌ت و په‌یڕه‌و بكه‌ت. سه‌ر ڤێ چه‌ندێ را د قه‌یرانه‌كا دژوارا ئابووری و سیاسی دا یا شه‌رێ مه‌زنترین و بهێزترین هێزا تیرۆرستیا جیهانی دكه‌ت كو (داعش) و سه‌ركه‌فتنێن مه‌زن ژی تۆمار كرینه‌ كو پێشمه‌رگه‌هێن كوردستانێ بوینه‌ سومبلێن خۆراگری و مێرخاسیێ ل سه‌ر ئاستێ جیهانێ، ئه‌ڤه‌ژی شانازیه‌كا دیترا مه‌زنه‌. لێ مخابن هنده‌ك كه‌نالێن راگه‌هاندنا حزبان بۆ به‌رژه‌وه‌ندێن حزبێن خوه‌ مینا راگه‌هاندنا دۆژمنان هه‌ول دده‌ن و ریكلامێ دكه‌ن و بچووكترین پێشڤه‌هاتنا دوژمنان دكه‌نه‌ مه‌زنترین مانشێتێن خوه‌ و بۆ به‌رژه‌وه‌ندا دۆژمنی مێشێ دكه‌نه‌ گامێش و پێشمه‌رگه‌هێن كوردستانێ ب پێشمه‌رگه‌هێن حزبه‌كێ دده‌نه‌ نیاسین، داكو شكه‌ستنه‌كێ بێخنه‌ پال وێ حزبێ ره‌نگه‌ ب دیتنا وان جهێ شانازیێ بیت. ئه‌ڤ چه‌نده‌ ئه‌ڤرۆ بۆ من دیار بوو ده‌مێ چه‌كدارینَ تیرۆرستێن ( داعش ) ب درێژاهیا نێزیكی ( 100 كم ) ل میحوه‌رێن ( تلسقوف و ناوه‌ران و باشیك و خازر ) هێرشه‌كا به‌رفره‌ه ئینایه‌ سه‌ر سه‌رنگه‌رێن پێشمه‌رگه‌هێن كوردستانێ، هه‌رچه‌نده‌ به‌رگری و خۆراگریا پێشمه‌رگه‌هێن كوردستانێ رێگری ل سه‌ركه‌فتنا دۆژمنی گرت و دربێن مه‌زن گه‌هاندینه‌ تیرۆرستان، لێ به‌ری شه‌ر ب دووماهی بهێت هنده‌ك ژ وان كه‌نالان ب ره‌نگه‌كێ نه‌ راسته‌وخۆ ریكلام بۆ ڤان تیرۆرستان كریه‌ و هێرشان وان ب سه‌ركه‌فتیانه‌ به‌لاڤ كریه‌. بۆ نمونه‌ ل مالپه‌رێ (میلله‌ت پرێس ) دا هاتیه‌ ناحیا تلسقوف ب ته‌مامی كه‌فتیه‌ دده‌ستێ داعشێ دا و فه‌رمانده‌یه‌كێ پارتی یێ هێزا دژی تیرۆرێ ده‌ڤه‌ر بجه هێلایه‌ و ره‌ڤی یه‌، ئه‌رێ ئه‌ڤه‌ راگه‌هاندنه‌ د به‌رژه‌وه‌ندا نه‌ته‌وه‌یی دایه‌ یان به‌رۆڤاژی. . ! ئه‌ز باوه‌ر ناكه‌م وه‌سا بیت، لێ ئه‌گه‌ر وه‌سا ژی نه‌بیت د ڤان كاودانان دا راگه‌هاندنا مه‌ بڤی ره‌نگی ره‌فتارێ بكه‌ت چونكی خزمه‌تا دوژمنی یه‌ و ترستاندنا خه‌لكی یه‌. لێ دیاره‌ هێشتا ئه‌و حزبێن پشته‌ڤانیا ڤان سازیێن راگه‌هاندنێ دكه‌ن به‌رژه‌وندێن حزبایه‌تی مه‌زنتر دكه‌ن ژ به‌رژه‌وه‌ندێن نه‌ته‌وه‌یی و نشتیمانی و ب ڤی ره‌نگی هاتینه‌ په‌روه‌رده‌كرن و ل نك وان هه‌ر بزاڤه‌كا خزمه‌تا حزبایه‌تی تێدا هه‌بت پشته‌ڤانیێ لێ دكه‌ن و خوه‌ ئه‌گه‌ر زیان پێ بگه‌هته‌ به‌رژه‌وه‌ندیا نه‌ته‌وه‌یی، ژلایه‌كێ دیتر به‌ری چه‌ند رۆژه‌كا ده‌مێ پێشمه‌رگه‌هێن كوردستانێ سه‌ركه‌فتن و داستانه‌كا هه‌ره‌ مه‌زن دژی وان تیرۆرستان تۆماركری ل ئازاكرنا گوندێ به‌شیر به‌ری هه‌ر لایه‌نه‌كی و راگه‌هاندنه‌كێ پارتی و راگه‌هاندنا وێ ده‌ست خوه‌شی ل پێشمه‌رگه‌هێن كوردستانێ كر و چ جاران راگه‌هاندنا پارتی ل ده‌ڤه‌رێن هنده‌ك لایه‌ن بۆ خوه‌ هژمار دكه‌ن ب مینا وان به‌حسێ سه‌ركه‌فتنێن دۆژمنی نه‌كریه‌ و به‌رۆڤای پشته‌ڤانی لێ كریه‌ و دهاوارا وان چوویه‌. مخابن ئه‌ڤ راگه‌هاندنێن د كاودانێن به‌رته‌نگ دا ل ده‌لیڤه‌كێ دگه‌ریێن بۆ حزبا به‌رامبه‌ر و هه‌ر شكه‌ستنه‌كا هه‌بیت بۆ لایه‌نێ به‌رامبه‌ر هژمار دكه‌ن و سه‌ركه‌فتنا ژی به‌رۆڤای دیار دكه‌ن لێ دیاره‌ ئه‌ڤه‌ په‌روه‌رده‌یا وان حزبانه‌ و په‌روه‌ده‌یا پارتی ژی ب ڤی ره‌نگی یه‌ كو هه‌رده‌م دخزمه‌تا گه‌ل و وه‌لاتی و پاراستنا كوردستانێ دا بیت و بڤان ره‌نگه‌ مانشێتان لاواز نابیت و گه‌ل ژی راستیێ دزانیت هه‌ر وه‌كو كورد دبێژن (سه‌ د ره‌ویت و كاروان د بوریت) پارتی ژی دێ به‌رده‌وام بیت ل سه‌ر سیاسه‌ت و ره‌وشتێ خوه‌ یێ كوردایه‌تی تاكو ژناڤبرنا تیرۆرستێن (داعش) و سه‌ركه‌فتنا ئێكجاره‌كی كو ده‌وله‌تا كوردستانی یه‌.

سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی وه‌كو كه‌س د ناڤ ژینگه‌هه‌كا سیاسی و مالباته‌كا كورد په‌روه‌ر و پارێزه‌رێن به‌رژه‌وه‌ندێن نه‌ته‌وی و نشتیمانی دا په‌یدابوویه‌ و هه‌لكه‌فتی یه‌ و بن كارتێكرنا رێباز و رێنمایێن بابێ خوه‌ و بابێ دیرۆكی و كنیاتیێ نه‌ته‌وا كورد مسته‌فا بارزانی هاتیه‌ د ناڤ قادا خه‌باتا نه‌ته‌وایه‌تی یا كوردی دا، ئه‌و بابێ هه‌موو ژیانا خوه‌ و مالبات و ده‌ڤه‌را خوه‌ كریه‌ قوَربانی دابینكرن و پاراستنا مافێن نه‌ته‌وه‌یێن گه‌لێ كورد و دامه‌زراندنا ده‌وله‌ته‌كا سه‌ربه‌خۆیا كوردستانێ. بۆ رێكخستن و نێزیكرنا رێكا ڤێ چه‌ندێ د كاودانێن هه‌ره‌ به‌رته‌سك دا یێن سیاسی و جڤاكی و ره‌وشه‌نبیری. .. هتد، پارتی دیموكراتی كوردستان دامه‌زراندی. سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی ژی درێژه‌پێده‌ر و ته‌ماكارێ وێ هزر و رێبازا بارزانی یێ نه‌نه‌مره‌. پشتی نێزیكی حه‌فتێ سالێن خه‌بات و قوَربانیدانا پارتی پڕانیا رێكا سه‌رخوَبوونا كوردستانێ هاتیه‌ بڕین و ئه‌م ل ده‌روازا رێكێ داینه‌ یان بریاردان به‌ره‌ڤ سه‌ركه‌فتنا ئێك جاره‌كی یان بریاردان به‌ره‌ڤ پاشڤه‌هاتنه‌ڤه‌یه‌كێ مینا یاریا (زارێ و ماری پێسركێ ) كو بكه‌ڤیته‌ د ده‌ڤێ ماری دا و دیار نینه‌ كه‌نگێ دێ گه‌هینه‌ڤ وێ ده‌روازێ. نهو زۆر جاران د جڤاكێ كوردستانێ دا گازنده‌ ل نه‌بوونا پاداشت و سزایان دهێته‌ كرن، هه‌تا رادده‌كێ زۆر ئه‌ڤ چه‌نده‌ راسته‌ لێ پێدڤی یه‌ ئه‌م وه‌كو تاكێن كوردستانی ب هۆربینی و دووربینی هه‌لسه‌نگاندنا كه‌سایه‌تی و لایه‌نێن سیاسی یێن كوردستانێ بكه‌ین و بزانین كی هه‌ژی پاداشتكرنێ یه‌ و كی سزادانێ و كی دێ مه‌ ل ده‌ڤێ ماری پارێزیت و كی دێ مه‌ ل پێستركێ سه‌رئێخیت. بێ شك سه‌رۆك بارزانی هه‌لگرێ پێستركا بلندكرنا كوردستانێ یه‌ به‌ره‌ڤ سه‌رخۆه‌بوونێ هه‌روه‌كی ل درێژاهیا دیرۆكێ پارتی و بارزانی ب پشته‌ڤانیا گه‌لێ كورد كوردستان ل هه‌موو ئاسته‌نگان ده‌رباز كریه‌. له‌وما گه‌لێ كورد نهوَ ژی پالپشتێ پرۆژێ سه‌رۆك بارزانی یه‌ بۆ سه‌رخۆبوونا كوردستانێ د رێكا راپرسیه‌كا دیموكراتیانه‌ دا و گوه ناده‌ته‌ وان كه‌س و لایه‌نێن بۆ بجه ئینانا ئه‌جندایێن خه‌لكه‌كێ دیتر نه‌راسته‌وخۆ به‌هانه‌یێن بێ بنه‌ما بۆ پرۆسا راپرسیێ ڤه‌دبینن و ژبه‌ر هێزا گه‌لێ كورد جورئه‌تێ ناده‌نه‌ خوه‌ ب ئاشكرایی هه‌ڤدژیێ بكه‌ن، پشكه‌كا ڤێ هه‌ڤدژیا وان یا نه‌راسته‌وخۆ كه‌رب و كینه‌ به‌رامبه‌ر كه‌سایه‌تیا سه‌رۆك بارزانی یه‌ و چاڤ پێ نه‌ڕابوونا وان نه‌فس نزمایه‌ به‌رامبه‌ری وی چیایێ به‌رخوه‌دان و پارێزڤانێ به‌رژه‌وه‌ندیێن نه‌ته‌ویی. لێ گه‌لێ كورد گه‌هشتی یه‌ وێ راستیێ كو مه‌به‌ستا سه‌رۆك بارزانی پاراستنا كوردستانێ و دامه‌زراندنا ده‌وله‌ته‌كا كوردستانێ یه‌ نه‌ك خوه‌ سه‌پاندنا ل سه‌ر سه‌رۆكاتیا كوردستانێ. له‌وما پاداشتێ خه‌بات و قوَربانی و خه‌مخۆریا سه‌رۆك بارزانی ژپێخه‌مه‌ت كورد و كوردستانێ دێ ده‌وله‌تا سه‌ربه‌خۆیا كوردستانێ بیت و بهێزا گه‌لێ كورد پیلانێن نافخۆیی و ده‌ره‌كی یێن دژی ڤێ چه‌ندێ دێ هه‌لوه‌شیێن و دارێژه‌رێن وان دێ شه‌رمزار بن. نه‌خاسمه‌ پشتی ره‌وشا سیاسی و ئارامیا عێراقێ رۆژ بۆ رۆژێ به‌ره‌ڤ خراپتر دچیت و شوَفینییه‌تا عه‌ره‌بێن عێراقێ دژی كوردستانێ بۆ سه‌رده‌مێن به‌رێ دزڤریت و ئه‌ڤرۆ ژی هه‌مان قه‌وانه‌ی ڤه‌دگێڕن و ئه‌گه‌ر بۆ وان ده‌لیڤه‌ چێ ببیت دێ ئه‌وا رژێما سه‌ددامێ دكتاتۆر ب سه‌ر گه‌لێ مه‌ ئینای دێ چنه‌ بیت و دێ بێژین “ره‌حمه‌ت ل گۆڕا كفن دزی”. و هه‌رێما كوردستانێ ژی ژلایێ سیاسی قوناغێن هه‌ره‌ باش بڕینه‌ و ژلایێ له‌شكری ژی سه‌ركه‌فتنێن پیشمه‌رگه‌هێن كوردستانێ به‌رامبه‌ر بهێزتر تیرۆرستێن جیهانی ( داعش) جیهان حیبه‌تی كریه‌ و گه‌هشتیه‌ وێ باوه‌ریێ سه‌رخۆبوونا كوردستانێ كلیلا ئارامیا ده‌ڤه‌رێ یه‌.

رۆژا نه‌هێ ڤێ مه‌هێ بیره‌وه‌ریا سێزده‌ سالیا هه‌رفاندنا دكتاتۆریترین و شوَفینیترین رژێما رۆژهه‌لاتا ناڤین و بگره‌ ل جیهانێ ژی ده‌رباز دبن، ئه‌و ژی رژێما فاشستا به‌عسی یا سه‌ددامی یه‌ ل عێراقێ ، ئه‌و رژێما زێده‌تر سیه سالان بزۆری ده‌سهه‌لاتا خوه‌ ب سه‌ر عێراقێ سه‌پاندی و د وان سالان دا هه‌موو ره‌نگ و شێوازێن ڕه‌گه‌ز په‌رستیێ و كوشتن و وێرانكرنێ و شوفینیه‌تێ. .. . هتد دژی گه‌لێ عێراقێ و بتایبه‌ت گه‌لێ كورد بكار ئینای، داكو حزبا به‌عس و بتایبه‌ت سه‌ددامێ دكتاۆر ل سه‌ر ده‌سهه‌لاتێ بمینیت تاكو گه‌هشتیه‌ بكارئینانا هه‌موو ره‌نگێن توند و تیژیێ و نووترین و بهێزتر چه‌كێن سه‌رده‌م و كیمیاییی یێن قه‌ده‌غه‌كری دژی گه‌لێ كورد و بزاڤا رزگاریخوازیا كوردی كو بوینه‌ ئه‌گه‌رێ شه‌هیدبوون ب سه‌دان هزار وه‌لاتیێن كوردستانێ و هه‌مووێ و وێرانكرنا ب هزاران گوندان. ل دووماهیێ ئه‌ڤ ره‌فتار و سه‌ره‌ده‌ریێن نه‌مرۆڤانه‌ بوونه‌ ئه‌گه‌رێ بده‌نگڤه‌هاتنا جڤاكێن نیڤ ده‌وله‌تی تا بهێزا له‌شكری ب سه‌رپه‌رشتا وه‌لاتێن ئیكگرتیێن ئه‌مریكا ل چه‌ند رۆژه‌كان ل (9) ێ نیسانا (2003) ل ناڤه‌ندا به‌غدایا پایته‌خت ب پالپشتیا خه‌لكێ جه‌گه‌ر سۆتی په‌یكه‌رێ دكتاتۆری هاته‌ هه‌رفاندن و دووماهی ب ده‌سهه‌لاتا وێ رژێمێ ئینا. هه‌رچه‌نده‌ پشكه‌كا هه‌رێما كوردستانێ لسالا 1991 ێ ل وێ رژێمێ رزگار ببوو لێ ئه‌ڤ روودانه‌ بوویه‌ ئه‌گه‌رێ گۆڕینا شێوازێ ده‌سهه‌لاتداریا هه‌مووێ به‌ره‌ڤ دیموكراسیه‌ت و فیدرالیه‌تێ و رۆلێ كوردان ژی بهێزتر كه‌فت و ده‌سهه‌لاتداریا هه‌رێما كوردستانیً چویه‌ د چارچۆڤه‌كێ یاسایی و نیڤ ده‌وله‌تی دا. مخابن پشتی بوورینا سێزه‌ سالان بسه‌ر ئاڤاكرنا هه‌مووا نوو كوشتن و وێرانكرن دناڤ هه‌مووێ دا زێده‌تر بوویه‌، ئه‌ڤه‌ژی ژ ئه‌نجامێ هزرێن تۆلڤه‌كرنێ بووینه‌ ژلایێ پشكه‌كا زۆرا ده‌سهه‌لاتداریا نهو كو زۆرینه‌یا شیعه‌ مه‌زهه‌به‌ به‌رامبه‌ر سوننه‌ مه‌زهه‌بان بێ كو بۆ دستووری و رێكه‌فتنێن سیاسی بزڤرن و گاڤه‌كه‌ به‌ره‌ڤ خوه‌ سه‌پاندنێ ل سه‌ر ده‌سهه‌لاتا هه‌مووێ ژلایێ زۆرینه‌یا شیعی و بتایبه‌ت حزبا ده‌عوه‌. ژ لایه‌كێ دیتر گاڤ هاڤێتنه‌ به‌ره‌ڤ سه‌رهه‌لدانه‌ڤه‌یا دكتاتۆریه‌ته‌كا دیتر ل هه‌مووێ و ب شیعه‌كرنا له‌شكرێ هه‌مووێ بناڤێ (حه‌شدا شه‌عبی ) و مه‌زنتر كرن و پیرۆزتر كرنا بریار و راسپاردێن مه‌رجه‌عێن خوه‌ یێن ئایینی ل یاسا و دستوورێ ده‌وله‌تێ و بریارێن په‌رله‌مانی و. .. هتد. دڤێره‌دا دیار دبیت هێشتا ڤان ده‌سهه‌لادارا په‌ند و وانه‌ ل ده‌سهه‌لاتدار و رژێما دكتاتۆریا به‌رێ یا هه‌مووێ وه‌رنه‌گرتینه‌، كا چه‌وا هاتنه‌ ژناڤبرن و شه‌مه‌زاركرن و رووره‌شكرن ژلایێ خه‌لكێ هه‌مووێ و كۆمه‌لگه‌هێ نیڤ ده‌وله‌تی و دیرۆكێ. ئه‌گه‌ر ده‌سهه‌لاتدارێن نهوَ بخوه‌دا نه‌چیته‌ڤه‌ و به‌رده‌وامیێ بڤێ سیاسه‌تا خوه‌ بده‌ت دێ هه‌مان پاشه‌رۆژ هه‌بیت و ل ده‌مه‌كێ زۆر نێزیك دا دابه‌شبوونا هه‌مووێ دێ كه‌ڤیته‌ د چارچوَڤێ نیڤ ده‌وله‌تی دا چنكو نهو هه‌مووا دابه‌شبوویه‌ ب سه‌ر سێ ده‌سهه‌لاتا ژبلی هه‌رێما كوردستانێ ده‌ستهه‌لاتا ب ناڤ ده‌وله‌تا ئیسلامی ( داعش ) و ده‌سهه‌تا شیعی. ژ بوَ ئارامی و پێكڤه‌ ژیانا هه‌موویان د هه‌مووه‌كا ئێكگرتی دا پێدڤی یه‌ بزۆترین ده‌م هه‌موو ئالیێن سیاسی یێن هه‌مووێ ب تایبه‌ت لایه‌نێ شیعی بۆ شه‌راكه‌تا سیاسی و دستوورێ هه‌رده‌میێ و دیموكراسیه‌ته‌كا راست و دروست و پێكڤه‌ ژیانێ بزڤڕن و داكو به‌ره‌ڤ ئارامی و ئاڤه‌دانیێ بچن و به‌رژه‌وه‌ندێن تائیفی ل به‌رژه‌وه‌ندێن نشتیمانی و نه‌ته‌وی مه‌زنتر نه‌كه‌ن ن بدیتنا من ئه‌ڤه‌ژی مه‌حاله‌ ل هه‌مووا خودان ئه‌ڤ سه‌ركردێن به‌رژه‌وه‌ند په‌رست و خوه‌ بلندتر دیتن ل دستووری و یاسایان بجه بهێت و كوردی ب ته‌مامی خوه‌ بۆ ڤان گۆرانكاریان به‌رهه‌ڤ بكه‌ن و پالپشتیا پرۆژی سه‌رۆك بارزانی بكه‌ن بۆ راپرسیێ و سه‌رخۆه‌بوونێ ل جهێ دژایه‌تیێ.

ل ڤی سه‌رده‌می سیاسه‌ت و كارگێری پێكڤه‌ هاتینه‌ گرێدان و ته‌مامكه‌رێن ئێكن، له‌وما پێدڤی یه‌ بۆ رێڤه‌برنا وه‌لاتی هه‌ردوو ئالی د هه‌ڤسه‌نگ بن و رێڤه‌به‌رێن وه‌لاتی د هه‌ردوو بوواراندا دشاره‌زا بن، ئه‌گه‌ر نه‌ شاره‌زایی د بوواره‌كی دا بووارێ دیتر دێ تۆشی شكه‌ستنێ كه‌تن. هه‌رێما كوردستانێ ده‌مێ نێزیكی بیست و چار سالایه‌ خودان په‌رله‌مان و حوكمه‌ت و پاشان سه‌رۆكاتیا هه‌رێمێ. لێ ئاڤابوونا حوكمه‌تێ ل سه‌ر ژێرخانه‌كا ( سفر ) یا ئابووری ده‌ست پێكر و ژلایێ سیاسی پتر یا شۆره‌شگێری بوو. ژبه‌ركو وان سیاسه‌تمه‌داران هه‌تا رادده‌كێ زۆر ب گیانێ شۆره‌شگێری و هه‌سته‌كا نه‌ته‌وی و نشتیمانی و ئه‌خلاقی هه‌رێم برێڤه‌ دبر، لێ سه‌ره‌رای هه‌بوونا گه‌نده‌لی و دزیكرنێ هه‌تا ژناڤبرنا رژێما عێراقێ ل سالا ( 2003) ێ یێ ب وی ئابووریێ كێم و هه‌بوونا هه‌ردوو گه‌مارۆیێن ئابووری یێن نیڤ ده‌وله‌تی و عێراقی ل سه‌ر هه‌رێمێ و هشكه‌سالیێ شیان حوكمه‌تێ برێڤه‌ ببه‌ن و مووچه‌یێن فه‌رمانبه‌ران ب رێك و پێكی دابین بكه‌ن، ژلایێ سیایی ژی د وان سالان دا كو دژوارترین و به‌رته‌سك ترین ده‌م بوون ب سه‌ر حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ دا هاتی، لێ ب شاره‌زاهی یا وان شیان ب سه‌ركه‌فتیانه‌ وێ قوَناغێ ده‌رباز بكه‌ن و دبلوماسیه‌تا كوردستانێ ل سه‌ر ئاستێ نافخۆیی و هه‌رێمایه‌تی و جیهانی زۆر به‌ره‌ڤ پێش چوون و په‌یوه‌ندیێن مۆكوم و درێژ خایه‌ن و دگه‌ل ژماره‌كا وه‌لاتان هاتنه‌ به‌ستن و بوویه‌ ئه‌گه‌رێ به‌ره‌ڤ پێشبرنا دۆزا سیاسی یا كوردی. پشتی حوكمه‌تا نوو یا عێراقێ ل سه‌ر سیسته‌مێ فیدرالی و دیموكراسیێ هاتینه‌ دامه‌زراندن، دیسان سیاسه‌تا كوردستانێ ب سه‌ركه‌فتیانه‌ سه‌ره‌ده‌ری دگه‌ل ره‌وشێ كر و روَله‌كێ ئه‌كتڤ و كاریگه‌ر د ئاڤاكرنا عێراقا نوو دا كێرا بتایه‌ت ژلایێ چه‌سپاندنا ده‌ستوورێ نوو یێ عێراقێ و پاراستنا مافێن نه‌ته‌وا كورد، ئه‌ڤه‌ژی جهێ شانازیێ یه‌ و ئه‌ڤ شانازیه‌ژی بۆ سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی دزڤڕیت. لێ پشتی پشكه‌كا ده‌وله‌تا عێراقێ كه‌فتینه‌ دده‌ستێ كوردان دا و گه‌هشتنا پشكا دارایی یا هه‌رێمێ ژ لایێ عێراقێ تا رادده‌یه‌كێ زۆر پرانیا به‌رپرسێن هه‌رێمێ چ ئه‌وێن د ناڤ حوكمه‌تا عێراقا فیدرال یان ئه‌وێن دناڤ حوكمه‌تا هه‌رێمێ دا 100 % ڕه‌وشتێ خوه‌ یێ ئیداری گوهۆڕی و ل گیانێ نه‌ته‌وی و نشتیمانی و شوره‌شگێری كو ڕه‌وشتێ راستێ جڤاكێ كورده‌واریێ یه‌ و په‌روه‌رده‌یا بزاڤا رزگاریخوازیا سالێن به‌رێ یه‌ و به‌ره‌ڤ خوه‌ په‌رستن و خوه‌ تمامكرنێ و گه‌نده‌لیێ چوون، گه‌هشته‌ وی ئاستی كو به‌رپرسیاریێ نه‌ بۆ خزمه‌تێ و به‌رپرسیێ به‌رامبه‌ر كێشه‌ و ئاریشه‌ریێن جڤاكی و نه‌ته‌وه‌ی و وه‌لاتی بكاربینن به‌لی بۆ به‌رژه‌وه‌ندێن خۆ یێن تایبه‌ت بكار ئینا، له‌وما د ئه‌نجام دا دووركه‌فتن و ڤالاهیه‌كا زۆر د ناڤبه‌را حوكمه‌تێ و خه‌لكی دا دروست و باوه‌ریا خه‌لكی ب چ پرۆژه‌ و كار و بریارێن حوكمه‌تێ نه‌ما. ئه‌گه‌ر به‌راووردیه‌كێ د ناڤبه‌را كار و ئه‌ركێن سیاسی و ئیداری یێن هه‌رێما كوردستانێ بكه‌ین ل ڤان چه‌ند سالێن بووری، دیار دبیت هه‌رێما كوردستانێ ژلایێ سیاسی بتایبه‌ت سیاسه‌تا هه‌رێمایه‌تی و نیڤ ده‌وله‌تی كو ژلایێ سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی هاتیه‌ دانان و برێڤه‌برن زۆرا سه‌ركه‌فتی بوویه‌، بۆ نموونه‌ د ڤان سالان دا ب ڤێ سیاسه‌تێ شیایه‌ ره‌ئیا زۆر وه‌لاتان ل بێ لایه‌نی و دوژمنایه‌تیا هه‌رێما كوردستانێ بكه‌ته‌ هاریكار و پشته‌ڤان نه‌به‌س بۆ كوردان وه‌ك هه‌رێم به‌لكو بۆ سه‌ربه‌خۆیا كوردستانێ ژی. لێ ژلایێ ئیداری و كارگێری حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ كو ئه‌ركێ سه‌ره‌كیێ وێ خزمه‌تا وه‌لاتیان و بجه ئینانا یاسا و بریارا یه‌ و دابینكرنا دادوه‌ریا یاسایی و جڤاكی و پێدڤیێن خه‌لكی نه‌ و گه‌شه‌پێدانا ئابووری یا وه‌لاتی یه‌. لێ دڤان بووارن دا حوكمه‌ت توشی مه‌زنترین شكه‌ستن بوویه‌ و نه‌شیایه‌ ببیته‌ جهێ باوه‌ریا خه‌لكی و پشتی ڤێ قه‌یرانا ئابووری پرانیا خه‌لكی كابینێن حوكمه‌تێن هه‌رێمێ ل ده‌سپێكێ هه‌تا نهو ب كارگێریێن دووراندی و بكێرنه‌هاتی و گه‌نده‌لكار دزانن و پێدڤی یه‌ سه‌ركردێن مه‌ بله‌ز چاره‌سه‌ریه‌كا ریشه‌یی بكه‌ن و باشترین چاره‌سه‌ری ژی زوو بجه ئینانا بریارێن سه‌رۆك بارزانی نه‌ ده‌رباره‌ی گه‌نده‌لیێ و چاكسازیا و دوور كرنا هه‌ر كه‌سه‌كێ پلێن ده‌ڤه‌ردار و سه‌رڤه‌تر ل هه‌موو كابینێن حوكمه‌تێ دا هه‌بن ل كابینه‌كا نوو یا حوكمه‌تێ، دبیت هه‌موو ب كێر نه‌هاتی نه‌بن لێ رێژه‌یه‌كا زۆرا كێمه‌. داكو باوه‌ریا خه‌لكی ب سه‌ركردایه‌تیێ و حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ بزڤریته‌ڤه‌ نه‌خاسمه‌ ئه‌مێن به‌ره‌ڤ ده‌ربازبوون ژ ڤێ قوَناغێ دچین بۆ راپرسیێ و سه‌ربه‌خۆیی یێ ئه‌گه‌ر نه‌ دێ كاریگه‌ریێ ل وێ پرۆسێ ژی كه‌ت.