رۆژا نه‌هێ ڤێ مه‌هێ بیره‌وه‌ریا سێزده‌ سالیا هه‌رفاندنا دكتاتۆریترین و شوَفینیترین رژێما رۆژهه‌لاتا ناڤین و بگره‌ ل جیهانێ ژی ده‌رباز دبن، ئه‌و ژی رژێما فاشستا به‌عسی یا سه‌ددامی یه‌ ل عێراقێ ، ئه‌و رژێما زێده‌تر سیه سالان بزۆری ده‌سهه‌لاتا خوه‌ ب سه‌ر عێراقێ سه‌پاندی و د وان سالان دا هه‌موو ره‌نگ و شێوازێن ڕه‌گه‌ز په‌رستیێ و كوشتن و وێرانكرنێ و شوفینیه‌تێ. .. . هتد دژی گه‌لێ عێراقێ و بتایبه‌ت گه‌لێ كورد بكار ئینای، داكو حزبا به‌عس و بتایبه‌ت سه‌ددامێ دكتاۆر ل سه‌ر ده‌سهه‌لاتێ بمینیت تاكو گه‌هشتیه‌ بكارئینانا هه‌موو ره‌نگێن توند و تیژیێ و نووترین و بهێزتر چه‌كێن سه‌رده‌م و كیمیاییی یێن قه‌ده‌غه‌كری دژی گه‌لێ كورد و بزاڤا رزگاریخوازیا كوردی كو بوینه‌ ئه‌گه‌رێ شه‌هیدبوون ب سه‌دان هزار وه‌لاتیێن كوردستانێ و هه‌مووێ و وێرانكرنا ب هزاران گوندان. ل دووماهیێ ئه‌ڤ ره‌فتار و سه‌ره‌ده‌ریێن نه‌مرۆڤانه‌ بوونه‌ ئه‌گه‌رێ بده‌نگڤه‌هاتنا جڤاكێن نیڤ ده‌وله‌تی تا بهێزا له‌شكری ب سه‌رپه‌رشتا وه‌لاتێن ئیكگرتیێن ئه‌مریكا ل چه‌ند رۆژه‌كان ل (9) ێ نیسانا (2003) ل ناڤه‌ندا به‌غدایا پایته‌خت ب پالپشتیا خه‌لكێ جه‌گه‌ر سۆتی په‌یكه‌رێ دكتاتۆری هاته‌ هه‌رفاندن و دووماهی ب ده‌سهه‌لاتا وێ رژێمێ ئینا. هه‌رچه‌نده‌ پشكه‌كا هه‌رێما كوردستانێ لسالا 1991 ێ ل وێ رژێمێ رزگار ببوو لێ ئه‌ڤ روودانه‌ بوویه‌ ئه‌گه‌رێ گۆڕینا شێوازێ ده‌سهه‌لاتداریا هه‌مووێ به‌ره‌ڤ دیموكراسیه‌ت و فیدرالیه‌تێ و رۆلێ كوردان ژی بهێزتر كه‌فت و ده‌سهه‌لاتداریا هه‌رێما كوردستانیً چویه‌ د چارچۆڤه‌كێ یاسایی و نیڤ ده‌وله‌تی دا. مخابن پشتی بوورینا سێزه‌ سالان بسه‌ر ئاڤاكرنا هه‌مووا نوو كوشتن و وێرانكرن دناڤ هه‌مووێ دا زێده‌تر بوویه‌، ئه‌ڤه‌ژی ژ ئه‌نجامێ هزرێن تۆلڤه‌كرنێ بووینه‌ ژلایێ پشكه‌كا زۆرا ده‌سهه‌لاتداریا نهو كو زۆرینه‌یا شیعه‌ مه‌زهه‌به‌ به‌رامبه‌ر سوننه‌ مه‌زهه‌بان بێ كو بۆ دستووری و رێكه‌فتنێن سیاسی بزڤرن و گاڤه‌كه‌ به‌ره‌ڤ خوه‌ سه‌پاندنێ ل سه‌ر ده‌سهه‌لاتا هه‌مووێ ژلایێ زۆرینه‌یا شیعی و بتایبه‌ت حزبا ده‌عوه‌. ژ لایه‌كێ دیتر گاڤ هاڤێتنه‌ به‌ره‌ڤ سه‌رهه‌لدانه‌ڤه‌یا دكتاتۆریه‌ته‌كا دیتر ل هه‌مووێ و ب شیعه‌كرنا له‌شكرێ هه‌مووێ بناڤێ (حه‌شدا شه‌عبی ) و مه‌زنتر كرن و پیرۆزتر كرنا بریار و راسپاردێن مه‌رجه‌عێن خوه‌ یێن ئایینی ل یاسا و دستوورێ ده‌وله‌تێ و بریارێن په‌رله‌مانی و. .. هتد. دڤێره‌دا دیار دبیت هێشتا ڤان ده‌سهه‌لادارا په‌ند و وانه‌ ل ده‌سهه‌لاتدار و رژێما دكتاتۆریا به‌رێ یا هه‌مووێ وه‌رنه‌گرتینه‌، كا چه‌وا هاتنه‌ ژناڤبرن و شه‌مه‌زاركرن و رووره‌شكرن ژلایێ خه‌لكێ هه‌مووێ و كۆمه‌لگه‌هێ نیڤ ده‌وله‌تی و دیرۆكێ. ئه‌گه‌ر ده‌سهه‌لاتدارێن نهوَ بخوه‌دا نه‌چیته‌ڤه‌ و به‌رده‌وامیێ بڤێ سیاسه‌تا خوه‌ بده‌ت دێ هه‌مان پاشه‌رۆژ هه‌بیت و ل ده‌مه‌كێ زۆر نێزیك دا دابه‌شبوونا هه‌مووێ دێ كه‌ڤیته‌ د چارچوَڤێ نیڤ ده‌وله‌تی دا چنكو نهو هه‌مووا دابه‌شبوویه‌ ب سه‌ر سێ ده‌سهه‌لاتا ژبلی هه‌رێما كوردستانێ ده‌ستهه‌لاتا ب ناڤ ده‌وله‌تا ئیسلامی ( داعش ) و ده‌سهه‌تا شیعی. ژ بوَ ئارامی و پێكڤه‌ ژیانا هه‌موویان د هه‌مووه‌كا ئێكگرتی دا پێدڤی یه‌ بزۆترین ده‌م هه‌موو ئالیێن سیاسی یێن هه‌مووێ ب تایبه‌ت لایه‌نێ شیعی بۆ شه‌راكه‌تا سیاسی و دستوورێ هه‌رده‌میێ و دیموكراسیه‌ته‌كا راست و دروست و پێكڤه‌ ژیانێ بزڤڕن و داكو به‌ره‌ڤ ئارامی و ئاڤه‌دانیێ بچن و به‌رژه‌وه‌ندێن تائیفی ل به‌رژه‌وه‌ندێن نشتیمانی و نه‌ته‌وی مه‌زنتر نه‌كه‌ن ن بدیتنا من ئه‌ڤه‌ژی مه‌حاله‌ ل هه‌مووا خودان ئه‌ڤ سه‌ركردێن به‌رژه‌وه‌ند په‌رست و خوه‌ بلندتر دیتن ل دستووری و یاسایان بجه بهێت و كوردی ب ته‌مامی خوه‌ بۆ ڤان گۆرانكاریان به‌رهه‌ڤ بكه‌ن و پالپشتیا پرۆژی سه‌رۆك بارزانی بكه‌ن بۆ راپرسیێ و سه‌رخۆه‌بوونێ ل جهێ دژایه‌تیێ.

ل ڤی سه‌رده‌می سیاسه‌ت و كارگێری پێكڤه‌ هاتینه‌ گرێدان و ته‌مامكه‌رێن ئێكن، له‌وما پێدڤی یه‌ بۆ رێڤه‌برنا وه‌لاتی هه‌ردوو ئالی د هه‌ڤسه‌نگ بن و رێڤه‌به‌رێن وه‌لاتی د هه‌ردوو بوواراندا دشاره‌زا بن، ئه‌گه‌ر نه‌ شاره‌زایی د بوواره‌كی دا بووارێ دیتر دێ تۆشی شكه‌ستنێ كه‌تن. هه‌رێما كوردستانێ ده‌مێ نێزیكی بیست و چار سالایه‌ خودان په‌رله‌مان و حوكمه‌ت و پاشان سه‌رۆكاتیا هه‌رێمێ. لێ ئاڤابوونا حوكمه‌تێ ل سه‌ر ژێرخانه‌كا ( سفر ) یا ئابووری ده‌ست پێكر و ژلایێ سیاسی پتر یا شۆره‌شگێری بوو. ژبه‌ركو وان سیاسه‌تمه‌داران هه‌تا رادده‌كێ زۆر ب گیانێ شۆره‌شگێری و هه‌سته‌كا نه‌ته‌وی و نشتیمانی و ئه‌خلاقی هه‌رێم برێڤه‌ دبر، لێ سه‌ره‌رای هه‌بوونا گه‌نده‌لی و دزیكرنێ هه‌تا ژناڤبرنا رژێما عێراقێ ل سالا ( 2003) ێ یێ ب وی ئابووریێ كێم و هه‌بوونا هه‌ردوو گه‌مارۆیێن ئابووری یێن نیڤ ده‌وله‌تی و عێراقی ل سه‌ر هه‌رێمێ و هشكه‌سالیێ شیان حوكمه‌تێ برێڤه‌ ببه‌ن و مووچه‌یێن فه‌رمانبه‌ران ب رێك و پێكی دابین بكه‌ن، ژلایێ سیایی ژی د وان سالان دا كو دژوارترین و به‌رته‌سك ترین ده‌م بوون ب سه‌ر حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ دا هاتی، لێ ب شاره‌زاهی یا وان شیان ب سه‌ركه‌فتیانه‌ وێ قوَناغێ ده‌رباز بكه‌ن و دبلوماسیه‌تا كوردستانێ ل سه‌ر ئاستێ نافخۆیی و هه‌رێمایه‌تی و جیهانی زۆر به‌ره‌ڤ پێش چوون و په‌یوه‌ندیێن مۆكوم و درێژ خایه‌ن و دگه‌ل ژماره‌كا وه‌لاتان هاتنه‌ به‌ستن و بوویه‌ ئه‌گه‌رێ به‌ره‌ڤ پێشبرنا دۆزا سیاسی یا كوردی. پشتی حوكمه‌تا نوو یا عێراقێ ل سه‌ر سیسته‌مێ فیدرالی و دیموكراسیێ هاتینه‌ دامه‌زراندن، دیسان سیاسه‌تا كوردستانێ ب سه‌ركه‌فتیانه‌ سه‌ره‌ده‌ری دگه‌ل ره‌وشێ كر و روَله‌كێ ئه‌كتڤ و كاریگه‌ر د ئاڤاكرنا عێراقا نوو دا كێرا بتایه‌ت ژلایێ چه‌سپاندنا ده‌ستوورێ نوو یێ عێراقێ و پاراستنا مافێن نه‌ته‌وا كورد، ئه‌ڤه‌ژی جهێ شانازیێ یه‌ و ئه‌ڤ شانازیه‌ژی بۆ سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی دزڤڕیت. لێ پشتی پشكه‌كا ده‌وله‌تا عێراقێ كه‌فتینه‌ دده‌ستێ كوردان دا و گه‌هشتنا پشكا دارایی یا هه‌رێمێ ژ لایێ عێراقێ تا رادده‌یه‌كێ زۆر پرانیا به‌رپرسێن هه‌رێمێ چ ئه‌وێن د ناڤ حوكمه‌تا عێراقا فیدرال یان ئه‌وێن دناڤ حوكمه‌تا هه‌رێمێ دا 100 % ڕه‌وشتێ خوه‌ یێ ئیداری گوهۆڕی و ل گیانێ نه‌ته‌وی و نشتیمانی و شوره‌شگێری كو ڕه‌وشتێ راستێ جڤاكێ كورده‌واریێ یه‌ و په‌روه‌رده‌یا بزاڤا رزگاریخوازیا سالێن به‌رێ یه‌ و به‌ره‌ڤ خوه‌ په‌رستن و خوه‌ تمامكرنێ و گه‌نده‌لیێ چوون، گه‌هشته‌ وی ئاستی كو به‌رپرسیاریێ نه‌ بۆ خزمه‌تێ و به‌رپرسیێ به‌رامبه‌ر كێشه‌ و ئاریشه‌ریێن جڤاكی و نه‌ته‌وه‌ی و وه‌لاتی بكاربینن به‌لی بۆ به‌رژه‌وه‌ندێن خۆ یێن تایبه‌ت بكار ئینا، له‌وما د ئه‌نجام دا دووركه‌فتن و ڤالاهیه‌كا زۆر د ناڤبه‌را حوكمه‌تێ و خه‌لكی دا دروست و باوه‌ریا خه‌لكی ب چ پرۆژه‌ و كار و بریارێن حوكمه‌تێ نه‌ما. ئه‌گه‌ر به‌راووردیه‌كێ د ناڤبه‌را كار و ئه‌ركێن سیاسی و ئیداری یێن هه‌رێما كوردستانێ بكه‌ین ل ڤان چه‌ند سالێن بووری، دیار دبیت هه‌رێما كوردستانێ ژلایێ سیاسی بتایبه‌ت سیاسه‌تا هه‌رێمایه‌تی و نیڤ ده‌وله‌تی كو ژلایێ سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی هاتیه‌ دانان و برێڤه‌برن زۆرا سه‌ركه‌فتی بوویه‌، بۆ نموونه‌ د ڤان سالان دا ب ڤێ سیاسه‌تێ شیایه‌ ره‌ئیا زۆر وه‌لاتان ل بێ لایه‌نی و دوژمنایه‌تیا هه‌رێما كوردستانێ بكه‌ته‌ هاریكار و پشته‌ڤان نه‌به‌س بۆ كوردان وه‌ك هه‌رێم به‌لكو بۆ سه‌ربه‌خۆیا كوردستانێ ژی. لێ ژلایێ ئیداری و كارگێری حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ كو ئه‌ركێ سه‌ره‌كیێ وێ خزمه‌تا وه‌لاتیان و بجه ئینانا یاسا و بریارا یه‌ و دابینكرنا دادوه‌ریا یاسایی و جڤاكی و پێدڤیێن خه‌لكی نه‌ و گه‌شه‌پێدانا ئابووری یا وه‌لاتی یه‌. لێ دڤان بووارن دا حوكمه‌ت توشی مه‌زنترین شكه‌ستن بوویه‌ و نه‌شیایه‌ ببیته‌ جهێ باوه‌ریا خه‌لكی و پشتی ڤێ قه‌یرانا ئابووری پرانیا خه‌لكی كابینێن حوكمه‌تێن هه‌رێمێ ل ده‌سپێكێ هه‌تا نهو ب كارگێریێن دووراندی و بكێرنه‌هاتی و گه‌نده‌لكار دزانن و پێدڤی یه‌ سه‌ركردێن مه‌ بله‌ز چاره‌سه‌ریه‌كا ریشه‌یی بكه‌ن و باشترین چاره‌سه‌ری ژی زوو بجه ئینانا بریارێن سه‌رۆك بارزانی نه‌ ده‌رباره‌ی گه‌نده‌لیێ و چاكسازیا و دوور كرنا هه‌ر كه‌سه‌كێ پلێن ده‌ڤه‌ردار و سه‌رڤه‌تر ل هه‌موو كابینێن حوكمه‌تێ دا هه‌بن ل كابینه‌كا نوو یا حوكمه‌تێ، دبیت هه‌موو ب كێر نه‌هاتی نه‌بن لێ رێژه‌یه‌كا زۆرا كێمه‌. داكو باوه‌ریا خه‌لكی ب سه‌ركردایه‌تیێ و حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ بزڤریته‌ڤه‌ نه‌خاسمه‌ ئه‌مێن به‌ره‌ڤ ده‌ربازبوون ژ ڤێ قوَناغێ دچین بۆ راپرسیێ و سه‌ربه‌خۆیی یێ ئه‌گه‌ر نه‌ دێ كاریگه‌ریێ ل وێ پرۆسێ ژی كه‌ت.

دناڤ نه‌ته‌وه‌ و جڤاكێن بێ ده‌وله‌ت دا مینا نه‌ته‌وه‌ و جڤاكێ كوردستانی هه‌بوون و خه‌باتا حزب و رێكخراوێن سیاسی ژ پێخه‌مه‌ت رێ خوه‌شكرنا گاڤێن ئازادی و رزگاری و سه‌ربه‌خۆیا گه‌ل و وه‌لاتی و گه‌هشتن ب ماف و ئارمانجێن نه‌ته‌وی یه‌. گه‌لێ كوردستانێ ژی ژ بوَ ڤێ ئارمانجێ هه‌ر زوو پارت و رێكخراوێن سیاسی دامه‌زراندی نه‌ و خه‌بات و قوَربانیێن زۆر بۆ داینه‌ ، لێ هه‌تا نهو ژبه‌ر فاكته‌ر و كاودانێن ده‌ڤه‌رێ و نافخۆیی نه‌شیایه‌ ڤی مافێ خوه‌ یێ ره‌وا و سروشتی بزڤرینیت. هه‌رچه‌نده‌ پشتی سه‌رهه‌لدانا پیرۆزا گه‌لێ مه‌ ل سالا 1991 شیا نیمچه‌ ئازادی و رزگاریه‌كێ ل باشوورێ كوردستانێ دابین بكه‌ت ، لێ هه‌موو سه‌نگا سیاسی ل سه‌ر راگرتنا وێ نیمچه‌ ئازاردی و حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ بوو، چنكو ژلایێ ئابووری و كارگێری ڤه‌ ژبه‌ر گه‌ماروَیا ئابووری یا نیڤ ده‌وله‌تی ل سه‌ر عیراقێ و گه‌ماروَیا عێراقێ ل سه‌ر هه‌رێمێ و ڤه‌كێشانا سازیێن میری ژلایێ حوكمه‌تا وی سه‌رده‌می یا عیراقێ ڤه‌. ژ لایێ سیاسی ژی هه‌لویستێن پڕانیا وه‌لاتێن جیهانێ دگه‌ل ئێك پارچه‌یی یا عێراقێ بوون و وه‌لاتێن ده‌وروبه‌رێن عێراقێ ژی ب هه‌موو شیانێن خوه‌ دژی ڤێ ئه‌زموونا هه‌رێما كوردستانێ بوون. له‌وما خوه‌ڕاگریا هه‌رێما كوردستانێ ل وی سه‌رده‌می ده‌سكه‌فته‌كێ هه‌ره‌ مه‌زنه‌ بۆ سه‌ركردایه‌تیا كوردستانی و ب تایبه‌ت جه‌نابێ سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی چنكو نه‌تنێ ب حیكمه‌تا وی مه‌ ئه‌و قوَناغ ده‌رباز كر لێ دگه‌ل وێ چه‌ندێ شیا كه‌نالێن دبلوَماسی و په‌یوه‌ندیێ دگه‌ل جیهانێ به‌رفره‌هتر و مۆكۆمتر بكه‌ن و هه‌لویستێن وان به‌رامبه‌ر دۆزا سیاسی یا كوردی 100% بگوهۆڕن و ژلایێ نافخۆیی ژی ئابوور و ره‌وشه‌نبیری و جڤاكێ كوردستانی تا ئاسته‌كێ باش پێشڤه‌چوو. دامه‌زراندنا پارتی دیموكراتی كوردستان ژی ژبوَ سه‌رخوه‌بوونا كوردستانێ بوو لێ ب باوه‌ریا پارتی پێدڤی یه‌ چه‌ند قوَناغان ده‌رباز بكه‌ین ئه‌ڤه‌ژی نیشانێ تێگه‌هشتن و دروست ڤه‌خواندنا ره‌وشا نافخۆیی و ده‌ره‌كی یه‌. له‌وما د ڤان قوَناغان دا سه‌ركردایه‌تیا كوردی شیا بنه‌مایێن ده‌وله‌تبوونێ موكۆم بكه‌ت، هه‌رچه‌نده‌ د قۆناغا دوماهیێ دا پشتی ئازادیا عێراقێ و ژ ناڤ چوونا رژێما سه‌دامی ل سالا 2003ێ هه‌تا شه‌رێ تیرۆرستێن داعش ل سالا 2014 هنده‌ك حزب و كه‌سایه‌تیێن سیاسی جار جار ده‌نگێن نه‌رازیبوونێ ل سه‌ر ڤێ سیاسه‌تێ بلند دكرن و ژبه‌ر به‌رژه‌وه‌ندێن خوه‌ یێن حزبی دروشمێن بریقه‌دار و ژ خوه‌ مه‌زنتر هه‌لددان و پارتی و سه‌رۆك بارزانی ل سه‌ر پرسا سه‌رخوه‌بوونا كوردستانێ ب خه‌مسار دیار دكرن و ده‌مێن بووری ب ده‌لیڤێن راگه‌هاندنا سه‌رخوه‌بوونێ دزانی. لێ نهو پشتی دۆزا سیاسی یا كوردی ب هه‌موو روویه‌كی ڤه‌ زێده‌تر ب جیهانێ هاتیه‌ ناساندن و ل سه‌ر ئاستێ وه‌لاتێن زلهێز پشته‌ڤانیێ لێ دكه‌ن نه‌خاسمه‌ پشتی سه‌ركه‌فتنێن مه‌زن و قه‌هره‌مانانه‌ یێن پێشمه‌رگه‌هێن كوردستانێ ب سه‌ر مه‌زنترین هێزا تیرۆرستیا جیهانی(داعش)، پشته‌ڤانێن سه‌رخوه‌بوونا كوردستانێ زێده‌ بوون و ل سه‌ر ئاستێ جیهانێ ب به‌رفه‌ره‌هی به‌حسێ گوهۆڕینا نه‌خشێ سیاسی یێ ده‌ڤه‌رێ دهێته‌ كرن و ره‌نگه‌ به‌رنامه‌ و ده‌م ژی بۆ هاتبنه‌ دانان. پارتی دیموكراتی كوردستان و سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی ب ئه‌نجامدانا راپرسیێ داخازا وه‌رگرتنا ره‌ئیا خه‌لكێ كوردستانێ دكه‌ت بۆ دیاركرنا پاشه‌رۆژا كوردستانێ و سه‌رخوه‌بوونێ، ئه‌ڤه‌ژی ماف و رێكاره‌كا یاسایی و دیموكراسی یه‌ بۆ ڤێ پرسێ. لێ ئه‌و ده‌نگێن لسالێن بووری پارتی و سه‌رۆك بارزانی ب خه‌مسار ل سه‌ر ڤێ پرسێ دیاردكرن هه‌لویستێ خوه‌ گوهۆڕی یه‌ و نهو ب ده‌لیڤه‌ نزانن و بره‌نگه‌كێ نه‌راسته‌وخۆ دژی ڤێ پرۆسێ نه‌. دڤێره‌دا دیار دبیت ڤان حزب و لایه‌نان بۆ بجه ئینانا ئه‌جندایێن هنده‌ك وه‌لاتێن دژی كوردستانێ ناڤێ كوردایه‌تیێ ل سه‌ر خوه‌ دانایه‌ و هاتینه‌ دامه‌زراندن.

ده‌مێ چه‌ند سالایه‌ جار جار ل هه‌رێما كوردستانێ پرۆژه‌ و گاڤێن چاكسازیان ده‌نگ ڤه‌دده‌ن و ریكلامه‌كا زۆر بۆ دهێته‌ كرن. لێ هه‌ر زوو ئه‌ڤ گاڤ و پرۆژه‌یه‌ بێ سه‌ر و شوون دبن و دچنه‌ دزبلخانا دیروَكێ دا ، له‌وما نهو خه‌لكێ كوردستانێ گرنگیێ بڤان پرۆژان ناده‌ت و دگۆهه‌كی دا دچیته‌ ژوور و یێ دی دا ده‌ردكه‌ڤیت و چ باوه‌ری ب چاره‌سه‌ری و سه‌رگرتنا وان نینه‌. چنكو ئه‌ڤ هه‌ڤیره‌ تێر ئاڤ نابیت و چه‌ند بشێلی بكێر پاتنێ ناهێت ، ئه‌و كابانیا هه‌ڤیر پێ نه‌هێته‌ شێلاندن و نان پێ درۆست نه‌بیت بكێر به‌رمالیێ ناهێت. حكومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ژی مینا وێ كابانیێ یه‌. چنكو ئه‌ڤه‌ نێزیكی بیست و چوار سالایه‌ ئه‌م خودان په‌رله‌مان و حكومه‌ت شێوازێ رێڤه‌برنێ هێشتا ل قوَناغێن ده‌سپێكی یه‌ و ل سه‌ر بنه‌مایێ (كۆم بكه‌. . كۆم بكه‌، ژیانا خۆ دابین بكه‌) ده‌سهه‌لاتێ بڕێڤه‌ دبه‌ن و یاسایان وه‌ك نیشاندانا كه‌ڤالێن هونه‌ری ل پیشانگه‌هان دا دبینن و سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل دكه‌ن. دیاره‌ ئه‌ڤ ره‌فتار و سه‌ره‌ده‌ریێن زۆربه‌یا به‌رپرسێن مه‌ باكراوه‌ند و درێژه‌دانا وان ره‌فتار و سه‌ره‌ده‌ریانه‌ یێن ل رۆژێن ده‌سپێكیا سه‌رهه‌لدانا پیرۆزا گه‌لێ مه‌یه‌ ل سالا 1991 ده‌مێ ده‌ست ب تالانكرن و ئاودیكرنا كه‌ل و په‌ل و پاشمایێن هژماره‌كا پرۆژه‌ و میری یێن رژێما به‌رێ یا عێراقێ. پشتی ڤان هه‌موو سالان خه‌لكی بێ ده‌نگ دكه‌ن و هه‌موو یاسایان بن پێ دكه‌ن و بدروشمێن بریقه‌دارێن نه‌ته‌وی و نشتیمانی خوه‌ ل سه‌ر ده‌ستهه‌لاتێ موكۆم دكه‌ن داكو درێژیێ ب دزیكرن و گه‌نده‌لیێ بده‌ن، پشتی كوردستانا زه‌نگین و خودان بهادارترین و زۆرترین كانزا و ئاخ و. .. .. هتد رووس و پێخاس و مفلس كری، هه‌موو داهات پاككری و پارڤه‌ كری داخازا چاكسازیان دكه‌ن، چ چاكسازی بڕینا مووچێ وان فه‌رمانبه‌رێن ده‌مێ پێنج مه‌ها وه‌رنه‌گرتی. هه‌رچه‌نده‌ دبێژن ئه‌ڤه‌ پاش ئێخستنا پشكه‌كا مووچه‌یه‌ نه‌ك بڕین لێ به‌رژه‌نگێن بڕینێ نه‌. ئه‌گه‌ر مه‌به‌ست چاره‌سه‌ركرنا قه‌یرانا دارایی بیت بلا كه‌ره‌مكه‌ن مووچێن بن دیوارێن خوه‌ و پله‌ بلندا ل په‌رله‌مانتار و وه‌زیر و رێڤه‌به‌رێن گشتی و راوێژكارێن ئه‌ڤ ره‌وشه‌ دروست كری ببڕن بێ ئێك و دوو قه‌یران دێ چاره‌سه‌ربیت و ئابوورێ كوردستانێ دێ ڤه‌ژیته‌ڤه‌. لێ ئه‌ڤ ده‌سهه‌لاتدارێن مه‌ نه‌شێن چاكسازیان بكه‌ن و رێكێ ل گه‌نده‌لكاریێ بگرن چنكو گه‌نده‌لكار و چاكسازیخواز هه‌ر ئێكن، هه‌ر ئه‌ون ده‌ست ب سه‌ر هه‌موو سه‌روه‌ت و سامانێ وه‌لاتی گرتی و ل هه‌موو باژارێن كوردستانێ باشترین عه‌رد ده‌سته‌سه‌ركری و مه‌زنترین كۆمپانیا دامه‌زراندی و ده‌ست د ناڤ هه‌موو پرۆژێن خزمه‌تگۆزرای و ستراتیژی دا هه‌ی ئه‌و نه‌بن یێن مفایێ وان تێدا نه‌، ئه‌رێ ئه‌ڤ كه‌سه‌ دێ چه‌وا چاكسازیان كه‌ن و سه‌روه‌ریا یاسایێ دابین كه‌ن! له‌وما باوه‌ریا خه‌لكی ب وان نه‌مایه‌. باشترین تشت ئه‌وه‌ یان ده‌ستا ل ده‌ستهه‌لاتێ به‌رده‌ن یان به‌حسێ یاسایێ و چاكسازیان نه‌كه‌ن. بلا شه‌ڤ و رۆژ لاڤا بۆ پێشمه‌رگه‌هی و وه‌لاتیان بكه‌ن ژبه‌ر شه‌رێ تیرۆرستێن داعشێ به‌رێ وان نه‌مایه‌ ل مووچه‌ و كا دێ چاكسازی هێنه‌ كرن ئان نه‌. له‌وما فه‌ره‌ به‌رپرسێن مه‌ لڤێره‌ ( برێكی بكێشن و ستاپی ) بگرن و به‌رژه‌وه‌ندا گشتی یا وه‌لاتی و وه‌لاتیان ل به‌رچاڤ بگرن و داهاتێ ڤه‌شارتی یێ چه‌ندین سالێن بووری ده‌ربینن و زێده‌تر نه‌بێژن داهات نه‌مایه‌ چنكو كه‌س باوه‌رناكه‌ت.

پارتی دیموَكراتی كوردستان وه‌كی دێرینترین و پڕ خه‌باتترین و ب جه‌ماوه‌رترین پارتیا كوردستانێ و مه‌زنترین و گرانترین ئه‌ركێ نه‌ته‌وایه‌تیێ و نشتیمانیێ هه‌رگرتی یه‌ ئه‌ڤه‌ژی مافه‌كێ سرۆشتی یه‌ ، ژلایه‌كێ دیتر ئه‌ڤ پارتی یه‌ ئانكو پارتی دیموَكراتی كوردستان جودا ژ پارتیێن دیتر یێن كوردستانێ خوه‌دی رێباز و ئایدیۆلۆژیه‌كا تایبه‌ته‌ ب خوه‌ كو هه‌ر ژ دامه‌زراندنێ هه‌تا نوكه‌ ل سه‌ر چوویه‌ و خه‌بات كریه‌ و ژ ئه‌نجامێ وێ ئه‌ڤ خه‌سله‌تێن مه‌ ل سه‌ری دیار كرین بده‌ستڤه‌ هاتینه‌؛ ئه‌وژی رێبازا پیرۆزا بارزانیێ نه‌مره‌، ئه‌و رێبازا هه‌مه‌ لایه‌نیا به‌رفره‌ه كو به‌رنامه‌ و پلانێن ئه‌رێنی و سه‌ركه‌فتی بۆ هه‌موو سه‌رده‌مێن كوردایه‌تیێ تێدا هه‌نه‌ و ده‌رمانێ چاره‌سه‌ریا هه‌موو گرفت و ئاریشه‌یێن سیاسی و كارگێری و ئابووری دناڤدا هه‌نه‌. چ ل سه‌ر ئاستێ ناڤخوه‌یی یان ل سه‌ر ئاستێ ده‌رڤه‌، د شێین بێژین رێبازا پیرۆزا بارزانیێ نه‌مر ئه‌و ده‌رمانخانه‌یا هه‌ره‌ مه‌زنه‌ كو ده‌رمانێ هه‌موو ده‌ردان تێدا بده‌ستڤه‌ دهێت. مه‌ره‌ما سه‌ره‌كی یا دامه‌زراندنا پارتی و خه‌بات و قوَربانیێن وێ رزگاری و ئازادیا كورد و كوردستانێ ژ بن ده‌ستیێ و ئاڤاكرنا كیانه‌كێ سه‌ربه‌خۆ و دابینكرنا ژین و ژیاره‌كا خوه‌ش و به‌خته‌وه‌ر بۆ گه‌لێ كورد بوویه‌ پارتی ل بن سیبه‌را رێبازا بارزانی نه‌مر باوه‌ری ب وێ یه‌كێ هه‌بوویه‌ كو ئه‌ڤ مافه‌ ب گاڤه‌كێ بده‌ست ناهێت و پێدڤی یه‌ قوَناغ ب قوَناغ بیت. هه‌ر ژ مافێن ره‌وشه‌نبیری و ئۆتۆنۆمی و ده‌ست پێكر تا گه‌هشتیه‌ فیدرالیه‌تێ و سه‌ربه‌خۆبوونێ ، ئه‌ڤه‌ژی سیاسه‌ت و به‌رنامه‌یه‌كێ سه‌ركه‌فتی بوو. لێ مخابن ل ڤان سالێن دووماهیێ هژماره‌كا پارتیێن كوردستانێ ب تایبه‌ت ئه‌و پارتیێن به‌ری نوكه‌ ئۆپۆزسیۆن و ب تایبه‌تیتر ته‌ڤگه‌را گۆڕان چ ل سه‌ر ئاستێ گۆته‌بێژ و به‌رپرسێن پله‌ بلند یان درێكا مه‌دیایێن خوه‌ هه‌رده‌م هه‌ول دده‌ن خه‌لكی چه‌واشه‌ بكه‌ن و كار و ره‌فتار و بریارێن پارتی دیموَكراتی كوردستان به‌رۆڤاژی شرۆڤه‌ و پیشانی خه‌لكی بده‌ن، ئه‌گه‌ر ئه‌و كار و ره‌فتار و بریار چه‌ند د ئه‌رێنی و د به‌رژه‌وه‌ندیا گشتی یا نه‌ته‌وی و نشتیمانی دا بن. ئه‌گه‌ر پارتی داخازا موكۆمكرنا سنووران بكه‌ت هه‌موو دێ ب كاره‌كێ ژێك ڤه‌قه‌تاندنا كوردستانێ نیشا خه‌لكی ده‌ن هه‌روه‌كو به‌ری هاتنا داعشێ د ناڤبه‌را باشووری كوردستانێ و رۆژئاڤا! ئه‌گه‌ر پارتی داخازا ئێكرێزیكرنا پارتیێن رۆژئاڤا بكه‌ت دێ پارتی گونه‌هبار كه‌ن ب درۆستكرنا ئه‌جندایێن خوه‌ ل رۆژئاڤا! ئه‌گه‌ر كادر و سه‌ركردێن پارتی ب خۆبه‌خش به‌شداریا شه‌رێ دژی داعشێن تیرۆرست بكه‌ن دێ ب حزبیكرنا پێشمه‌رگه‌ی هژمێرن! ئه‌گه‌ر پێشمه‌رگه‌هێن كوردستانێ داستانێن مه‌زن تۆمارن بكه‌ن و دۆژمنی بشكێن دێ بۆ هنده‌ك لایه‌نێن دیتر تۆماركه‌ن! ئه‌گه‌ر دۆژمن بوهوَسته‌كا كوردستانێ داگیر بكه‌ت دێ پارتی گونه‌هبار كه‌ن! ئه‌گه‌ر په‌یوه‌ندیێن دپلۆماسی دگه‌ل وه‌لاتان د لاواز بن ، پارتی ب لاواز دبینن! ئه‌گه‌ر ئه‌گه‌ر په‌یوه‌ندیێن دپلۆماسی دگه‌ل ته‌ڤ وه‌لاتێن جیهانێ د موكۆم بن، دێ پارتی ب قوَرخكرنا په‌یوه‌ندیان تاوانبار كه‌ن! ئه‌گه‌ر پارتی رێكێ ل هاتنا له‌شكرێ عیراقێ بگریت بۆ داگیركرنا كوردستانێ ، دێ مۆچه‌ و بۆدجێ خه‌لكێ كوردستانێ بڕن! ئه‌گه‌ر قوَنسلی و كۆمپانیێن بیانی بێنه‌ كوردستانێ دێ پلانێن كوشتنا وان داڕێژن! ئه‌گه‌ر نه‌فتێ ده‌ربینن و بفرۆشن خه‌رجیێن شه‌رێ دژی تیرۆرستان نابینن! ئه‌گه‌ر ئاواره‌ و په‌نابه‌ران ڤه‌حه‌وینن ب مه‌ترسی دبینن و ئه‌گه‌ر ڤه‌نه‌حه‌وینن پارتی ب ڕه‌گه‌ز په‌رست و پێشێلكرنا مافێن مرۆڤی گۆنه‌هبار دكه‌ن! ئه‌گه‌ر پارتی چاكسازیان بكه‌ت ب ته‌قه‌شوَف حساب دكه‌ت! ئه‌گه‌ر توركیا راهێنانان ب پێشمه‌رگه‌ی بكه‌ت ب داگیركه‌ر دبینن و چاڤێن خوه‌ ل چه‌ندین بالێن له‌شكرێ ئیرانێ د نقینن! ئه‌گه‌ر پارتی پترین ده‌نگان ل هه‌لبژاردنا بینیت، هه‌لبژاردن دسه‌خته‌نه‌ و ئه‌گه‌ر ئه‌و هه‌موو ده‌نگان ببه‌ن باشترین دیموَكراسیه‌تا ل كوردستانێ هه‌ی! ئه‌گه‌ر پارتی ئالایێ كوردستانێ بلند بكه‌ت ئه‌و ئالایێن خوه‌ بلند دكه‌ن! ئه‌گه‌ر سه‌رۆك بارزانی گاڤێن سه‌رخۆه‌بوونا كوردستانێ بهاڤێتن بۆ راكێشانا هه‌ست و سۆزێن خه‌لكی به‌لاڤ دكه‌ت! ئه‌گه‌ر و ئه‌گه‌ر، بڤی ره‌نگی دیار دبیت ئه‌ڤ حزبه‌ دژی هه‌ر تشه‌كی نه‌ پارتی و سه‌رۆك بارزانی بده‌ستڤه‌ بینن، خوه‌ ئه‌گه‌ر سه‌رخۆوه‌بوونا كوردستانێ ژی بیت! راسته‌ ئه‌ڤرۆ ل هه‌رێما كوردستانێ كۆمه‌كا كێم و كاسیان و نه‌ دادوه‌ریێ هه‌یه‌ ، لێ نابێت هه‌موو گۆنه‌ه بكه‌ڤیته‌ سه‌ر لایه‌نه‌كی چنكو چ جاران تنێ پارتی ده‌سهه‌لاتدار نه‌بوویه‌ بیتایبه‌ت لڤێ كابینا حوكمه‌تێ كو پێنج پارتی به‌شدار و ل كێم و كاسیان ژی به‌شدارن. ره‌وشا نهو یا كوردستانێ ژی وه‌سا دخوازیت كورد خودان ئێك گۆتارا سیاسی و ئیداری بن چه‌وا بۆ پشته‌ڤانیا پێشمه‌رگه‌هێ كوردستانێ دژی شه‌رێ تیرۆرستێن داعش پشته‌ڤانیا نیڤ ده‌وله‌تی دابین كر وه‌ بۆ سه‌ربه‌خۆبوونا كوردستانێ پشته‌ڤانیا نیڤ ده‌وله‌تی دابین بكه‌ن نه‌ك به‌رده‌وامیێ بده‌نه‌ پرنسیپێ دژبه‌ره‌كیێ كو زیان بگه‌هیته‌ پرۆسا سیاسی یا كوردی و پێدڤی یه‌ پارتی ژی وه‌كی مه‌زنترین هێزا كوردی و ده‌سهه‌لاتدارترین حزب ب ره‌نگه‌كێ به‌رفره‌هتر و ئه‌كتیڤتر به‌رده‌وامیێ بده‌ته‌ پرۆسا چاكسازیێ و چه‌سپاندنا دادوه‌ریا جڤاكی و سزادانا گه‌نده‌لكاران كو هیڤیا هه‌ر كه‌سه‌كێ كورده‌. لێ ئه‌ڤ چه‌نده‌ نه‌ ب رۆژه‌كێ دهێته‌ كرن و نه‌ تنێ ب لایه‌نه‌كی و پێدڤی یه‌ هه‌موو لایه‌ن لسه‌ر ڤێ چه‌ندێ ئیراده‌ هه‌بیت و د ئێكگرتی و هه‌ماهه‌نگكار بن دا ئه‌ڤ پرۆسه‌یه‌ بگه‌هیته‌ خالا دووماهیێ و ببیته‌ ده‌رگه‌هه‌ك بۆ چاره‌كرنا پرس و ناكۆكیێن سیاسی ژی.