NO IORG
Authors Posts by زنار توڤي

زنار توڤي

زنار توڤي
41 POSTS 0 COMMENTS

85

چه‌ندین ساله‌ حوكمه‌تا به‌غدا یا دستوورى پێشێل دكه‌ت و وان هه‌ولداینه‌ كو هه‌موو ده‌رگه‌هان ل كوردان بگرن و هه‌ر تشته‌كێ ئه‌و ل دژى كوردستانێ دكه‌ن ژى ب دستوورى دزانن، سه‌ره‌راى ڤێ چه‌ندێ ژى، نوكه‌ په‌رله‌مانێ عێراقێ یێ بوویه‌ جهێ په‌سه‌ندكرن و ده‌رخستنا توندترین بریار ل دژى خه‌لكێ كوردستانێ و یێ بوویه‌ مه‌یدانا تۆلڤه‌كرنێ ژ كوردان، وه‌كو دیار پشتى كو ریفراندۆما سه‌رخوه‌بوونا كوردستانێ ل 25 ئیلۆنێ هاتیه‌ ئه‌نجامدان و سه‌ركه‌فتنه‌كا ئێكجار مه‌زن ب ده‌ستڤه‌ ئیناى، هه‌ر زوو حوكمه‌تا عێراقێ و په‌رله‌مانێ وێ ده‌ست دایه‌ دژایه‌تیا گه‌لێ كوردستانێ و ب ده‌هان یاسا ل دژى هه‌رێما كوردستانێ ده‌ركرینه‌ و په‌سه‌ندكرینه‌ و دیسا گه‌فێن هێرشكرنێ ژى ل كوردستانێ كرینه‌، وان ئه‌ڤ چه‌نده‌ كریه‌، داكو كوردستانێ بێخنه‌ بن كونترۆلا خوه‌ و ئه‌و ده‌وله‌تبوونا كوردستانێ ب نه‌ شه‌رعى و ب گونه‌ه ل قه‌له‌م دده‌ن، هه‌روه‌سا ده‌ركرنا یاسایێن عه‌بادى و په‌رله‌مانێ وى چو جوداهیه‌ك نینه‌ ل گه‌ل بریارێن ل سه‌رده‌مێ سه‌دامێ دكتاتۆر، هه‌روه‌سا عه‌بادى بۆ جیهانێ دیاركر،كو چو جوداهى د ناڤبه‌را سیاسه‌تا وى و یا سه‌دامێ گۆربه‌گۆر دا نینه‌، ژ به‌ر كو وى دڤێت ب رێیا بریارێن په‌رله‌مانێ عێراقێ خه‌لكێ كوردستانێ برسى بكه‌ت، هه‌روه‌سا ئه‌و یێن دبێژن بریارێن مه‌ د دستوورى نه‌، ژنوو عه‌ره‌ب یێ خوه‌ دكه‌نه‌ خودانێن دستوورى، كو ئه‌ڤه‌ چه‌ندین ساله‌ وان ئه‌و دستوور یێ پێشێلكرى و وان باوه‌رى ب وى دستوورى ژى نینه‌، نوكه‌ عێراق یا گه‌فان دكه‌ت و وان دڤێت رێیێن ئه‌سمانى و ئه‌ردى ژى ل مه‌ بگرن و هه‌كه‌ ژ وان بهێت ناهێلن هه‌وا ژى بۆ مه‌ بهێت، عه‌بادى و په‌رله‌مانێ وى یێ عه‌ره‌بى دڤێت وه‌كى سه‌دامى مه‌ ب ساخى بن ئاخ بكه‌ن، چونكى بریارێن وى و په‌رله‌مانى ژ روویێ دارشتنێ ڤه‌ چو جوداهى نینن ل گه‌ل بریارێن مه‌جلسا قیادا سه‌وره‌ یێن سه‌رده‌مێ سه‌دامێ دكتاتۆر، لێ بتنێ جوداهى د ده‌مى دا هه‌یه‌، هه‌روه‌سا جوداهیه‌ك دى ژى هه‌یه‌،كو سه‌دامى ل ژێر كراسێ سونه‌یان بریار ددان و ئه‌نفال و كێمیا باران و جینۆساید ب سه‌رێ ملله‌تێ مه‌ دئینان، لێ عه‌بادى و مالكى ل ژێر كراسێ شیعه‌یان بریارا برینا مووچێ فه‌رمانبه‌ران و خه‌لكێ كوردستانێ دا، له‌ورا نابیت ئه‌م پشتا خوه‌ ب شیعه‌یان ژى گه‌رم بكه‌ین و ئه‌م چو جاران بریارێن وان قه‌بوول ناكه‌ین و ناهێلین ئه‌و نێزیكى كوردستانێ ببن، هه‌روه‌سا گه‌له‌ك ژ وان سه‌ركردێن شیعه‌یان ب ئاڤ و نانێ مه‌ هاتینه‌ بخودانكرن، ل سه‌رده‌مێ رژێما به‌عس، لێ نوكه‌ ئه‌و سه‌ركرده‌ یێن بووینه‌ مه‌زنترین دوژمن بۆ گه‌لێ مه‌، له‌ورا هه‌ر ژ كه‌ڤندا كوردان گۆتیه‌:”دونیا ب بیته‌ بوهۆست، دوژمن نابیته‌ دۆست”، له‌ورا ئه‌ز ژى دبێژم:”عه‌ره‌ب چو جاران نابنه‌ دۆست ل گه‌ل مه‌، ئه‌و كوره‌مارن و هه‌ر ده‌مێ وان ده‌لیڤا خوه‌ دیت، دێ دربێ خوه‌ وه‌شینن. هه‌روه‌سا پشتى روخاندنا رژێما به‌عس ل سالا 2003 بۆ مه‌ كوردان هیڤیه‌ك دروست بوو، مه‌ وه‌سا هزر دكر كو ئێدى عیراق دێ بیته‌ شاما شه‌ریف و دێ برایه‌تیا كورد و عه‌ره‌با گه‌هیته‌ گوپیتكێ و مه‌ وه‌سا هزر دكر ژى، كو ئێدى سیاسه‌تێن دوژمنكارانه‌ ل هه‌مبه‌رى كوردان دێ ب دووماهى هێن و دێ جاره‌كادى ل گه‌ل عه‌ره‌با ب هه‌ڤرا ژین، به‌لێ پشتى 14 سالێن ده‌ستهه‌لاتداریا شیعه‌یان ل عیراقێ، هێشتا عه‌قلیه‌تا عه‌ره‌بان ب سوننه‌ و شیعه‌ڤه‌ ل هه‌مبه‌رى كوردان چو گوهۆرین ب سه‌ر دا نه‌هاتیه‌ و هه‌ر دوژمنێن به‌رێنه‌، دیسا ژ ئه‌نجامێ سیاسه‌تا ده‌ستهه‌لاتدارێن به‌غدا یێن فاشست د ڤان سالێن بوورى دا، وان چو ده‌رگه‌هه‌ك نه‌هێلایه‌ ڤه‌كرى ل هه‌مبه‌رى كوردان، عه‌ره‌بان ڤیایه‌ جاره‌كا دى كوردان بێخنه‌ بن چه‌نگێ خوه‌ و دیسا وه‌كى جاران ب ئاگر و ئاسنى سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل مه‌ بكه‌ن و كوردان ل سه‌ر جه و وارێن وان ده‌ربێخن و وان بحه‌لینن، لێ مه‌ ل 25 ئیلۆنێ به‌رسڤا وان دا و مه‌ بریارا جودابوونێ ژ عێراقا عه‌ره‌بى دا. هه‌روه‌سا وه‌كو دیار د عیراقا پشتى و به‌رى 2003 دا تشته‌كێ جودا هه‌یه‌ و ئه‌و ژى ئه‌وه‌، كو ل سه‌رده‌مێ رژێما به‌عس دا، ب تنێ سه‌دامێ دكتاتۆر خودانێ بریارێ بوو، لێ نوكه‌ ب سه‌دان سه‌دام ل عێراقێ ژ دایك بووینه‌، وه‌كى عه‌بادى و مالكى و فه‌تلاوى و جبۆرى و سیستانى و جه‌عفه‌رى و عه‌لاوى و مۆتله‌گى و چه‌ندێن دیتر، دیسا نوكه‌ سوننه‌ و شیعه‌یان چه‌ندین ناكۆكى ل گه‌ل ئێك هه‌نه‌ د عیراقێ دا، لێ هه‌ر ده‌مێ بابه‌تێ وان یێ گرێدایى هه‌رێما كوردستانێ بیت، سوننه‌ و شیعه‌ دبنه‌ برا بابێن ئێك و ل دژى داخوازیێن گه‌لێ كوردستانێ رادوه‌ستن، له‌ورا نوكه‌ حوكمه‌ت و په‌رله‌مانێ عیراقێ یێ بوویه‌ جهێ نه‌هامه‌تیێ و دژبه‌ریێ بۆ خه‌لكێ كوردستانێ، هه‌روه‌سا سه‌ره‌راى هه‌موو وان دوژمنكاریێن سه‌دامى ب سه‌رێ ملله‌تێ مه‌ ئینایین، لێ عه‌بادى و په‌رله‌مانێ وى ژێ بۆراندیه‌، هه‌روه‌سا نوكه‌ ژى هه‌كه‌ عه‌بادى و مالكى پێ چێببا، دا سه‌د قاتى ژ سه‌دامى خرابتر نه‌هامه‌تى و ده‌رده‌سه‌ریا ب سه‌رێ ملله‌تێ مه‌ دا ئینن و دا ملله‌تێ مه‌ جاره‌كا دى ده‌ربه‌ده‌ر و ئاواره‌ كه‌ن.

89

هه‌ر ژ ده‌مێ دامه‌زراندنا ده‌وله‌تا عێراقێ هه‌تاكو رۆخاندنا ژرێما به‌عس و ب دارڤه‌كرنا سه‌دامێ دكتاتۆر، هه‌موو ژیانا خه‌لكێ كوردستانێ ب كاره‌سات و روودانێن دلته‌زین ده‌ربازبووینه‌، هه‌روه‌سا حوكمه‌تێن ئێك ل دووڤ ئێكێن عیراقێ چو نه‌مایه‌ ب سه‌رێ مه‌ كوردان دا نه‌ ئیناى، هه‌ر ژ جینۆسایدكرنێ و ئه‌نفالێ و كێمیاباران و خرابكرن و سۆتنا 4500 گوندێن كوردستانێ و هه‌روه‌سا كوشتن و ئاواره‌كرن و ده‌ربه‌ده‌ركرنا كوردان بۆ وه‌لاتێن ئیرانێ و توركیا، ئه‌ڤه‌ چه‌ندین سال بۆرین هێشتا ئه‌و خه‌لكێ ده‌ربه‌ده‌ر و ئاواره‌ و ئه‌وێن هاتینه‌ كێمیا بارانكرن نه‌هاتینه‌ قه‌ره‌بووكرن ژ لایێ حوكمه‌تا عێراقێ ڤه‌، هه‌ر چه‌نده‌ گه‌له‌ك هه‌ول ژ لایێ حوكمه‌تا كودستانێ ڤه‌ هاتینه‌دان، كو ئه‌ڤ خه‌لكه‌ بهێته‌ قه‌ره‌بووكرن، لێ حوكمه‌تا عێراقێ به‌رهه‌ڤیا خوه‌ ژى دیار نه‌كریه‌ و خه‌لكێ مه‌ قه‌ره‌بوو نوكریه‌. ل جهێ قه‌ره‌بووكرنێ مووچێ خه‌لكێ كوردستانێ برى و ئێدى وان پێكڤه‌ ژیان ل عێراقێ قه‌بوول نه‌كر.
هه‌روه‌سا ملله‌تێ مه‌ یێ كورد هه‌موو ئه‌ڤ ئێش و ئازار و ترس و برس ل سه‌ر ده‌ستێ حوكمێ سونه‌یان دیتینه‌، لێ پشتى ب هاریكاریا هه‌ڤپه‌یمانیا نێڤده‌وله‌تى رژێما به‌عسا سه‌دامى ل سالا 2003 ژناڤچووى و عێراق هاتیه‌ رزگاركرن، مه‌ وه‌سا هزر دكر كو عێراق دێ بیته‌ شاما شه‌ریف و ئێدى ئه‌م و عه‌ره‌ب وه‌كى برایان دێ ب هه‌ڤرا ژین و ئێدێ دێ خێر و بێرێن ڤى وه‌لاتى بۆ هه‌موو خه‌لكێ عێراقێ بن، لێ پشتى ده‌ستهه‌لاتا عێراقێ كه‌فتیه‌ ده‌ستێ شیعه‌یان و وان كورسیێ ده‌ستهه‌لاتێ گرتى، ئێدى ئه‌وا مه‌ هزر بۆ دكر نه‌ما و وان هه‌ر زوو ئه‌ڤ براینیه‌ ب دووماهى ئینا و وه‌كى سنه‌یان گه‌ف ل مه‌ كرن و ب زمانێ هێرشكرنێ ل گه‌ل مه‌ د ئاخفتن، هه‌ر وه‌سا هه‌ر زوو وان پلانێن خوه‌ دارشتن كو كوردان ل به‌غدا لاواز بكه‌ن و هێدى هێدى وان كورد ژ به‌غدا ده‌رخستن و نوكه‌ ئه‌و چو حسێبا بۆ كه‌سێ ل عێراقێ ناكه‌ن و وه‌سا هزر دكه‌ن، كو ئێدى كوردان چو هه‌ڤپشكى ل عێراقێ نه‌مایه‌ و نوكه‌ ده‌ستهه‌لات ل عێراقێ بوویه‌ ده‌ستهه‌لاتا شیعى و نوكه‌ ژى شیعه‌ گه‌فان ل كوردستانێ دكه‌ن، له‌ورا بۆ ژناڤبرنا خه‌یالا وان و بۆ دوباره‌ نه‌بوونا جینۆساید و ئه‌نفالان، مه‌ پێدڤى ب دامه‌زراندنا ده‌وله‌تا كوردستانێ هه‌یه‌ و ئێدى ب هه‌بوونا ده‌وله‌تێ دێ ژ گه‌ف و هێرشێن شیعه‌یان قورتال بین و دێ بایێ ئازادیێ كێشین، هه‌روه‌سا ئه‌م دێ هه‌ست ب مرۆڤاتیا خوه‌ كه‌ین و ئێدى دێ گوهێن مه‌ ژ ده‌نگێ تۆپ و فرۆكێن عێراقێ و ئیرانێ و توركیا رحه‌ت بن و دێ ب ئازادى ل سه‌ر ئاخا خوه‌ ژین.
دیسا ب تنێ ب هه‌بوونا ده‌وله‌تا كوردستانێ دێ شێین مافێ خوه‌ ژ عێراقێ وه‌رگرین، چونكى پشتى دروستبوونا ده‌وله‌تا كوردستانێ ئه‌م دێ شێین ب رێیا ناڤه‌ندێن نێڤده‌وله‌تى سكالایێ ل سه‌ر حوكمه‌تا عێراقێ تۆماركه‌ین و دێ داخوازا هه‌موو وان مافێن خوه‌ كه‌ین، یێن كو عێراقێ ب درێژاهیا نێزیكى 100 سالان ژ مه‌ ستاندین، دیسا دێ شێین قه‌ره‌بوویا ئه‌نفالێ و كێمیا بارانا هه‌له‌بجه‌ و خه‌لكێ ئاواره‌ و ده‌ربه‌ده‌رێ كوردستانێ كه‌ین، ئه‌وێن ل سالێن 1988 ئاواره‌ى وه‌لاتێن توركیا و ئیرانێ بووین و هه‌موو مال و مولكێ خوه‌ ژ ده‌ستداین، هه‌ر وه‌كو چاوا د شه‌رێ كه‌نداڤى دا ئه‌مریكا بۆ رزگاركرنا كوێتێ هه‌ر چه‌كه‌كێ ل دژى عێراقێ ب كارئیناى پارێ وێ ژ عێراقێ وه‌رگرتى و ب ڤى ره‌نگى دێ كوردستان ژى شێت ب رێیا یاسایێن نێڤده‌وله‌تى هه‌موو مسته‌حه‌قاتێن خوه‌ ب رێیا یاسایێن نێڤده‌وله‌تى ژێ وه‌رگریت و ئه‌ڤه‌ باشترین رێیه‌ ئه‌م هه‌مبه‌رى وان ب كار بینین، له‌ورا بتنێ ب هه‌بوونا ده‌وله‌تا سه‌ربه‌خۆیا كوردستانێ ئه‌م دشێین ڤى كارى ئه‌نجام بده‌ین و ب ڤێ رێكێ دێ شێین دلێن دایكێن شه‌هیدان شاد كه‌ین و دێ ژ گه‌ف و هێرشێن شیعان رزگار بین و دێ ئه‌و ئازارێن سنه‌یان ژى گه‌هاندى مه‌ تاراده‌یه‌كێ هێنه‌ ژبیركرن.
له‌ورا چه‌ند رۆژه‌كێن كێم ماینه‌ بۆ ریفرندۆما سه‌رخوه‌بوونا كوردستانێ و نوكه‌ چاڤێ هه‌موو كوردان ل ڤێ رۆژێ یه‌ و ئه‌م هه‌موو یێ ل هیڤیا هندێ كو ب زووترین ده‌م ده‌وله‌ت بهێته‌ راگه‌هاندن و هندى زووتر بهێته‌ راگه‌هاندن،ئه‌م دێ شێین زووتر مافێ خوه‌ ژ عێراقێ وه‌رگرین و هیڤیا خه‌لكێ مه‌ ژى دێ بجه هێت و ئێدى ئه‌نفال و جینۆساید و كێمیا بارانكرنا سنه‌یان و برینا بوودجه‌ى ژ لایێ شیعه‌یان ڤه‌ نامینیت و دێ سه‌رێ مه‌ ژ ئاریشێن وان ته‌نا بیت، له‌ورا دبێژم بلا به‌غدا ژى بۆ سه‌رانێن شیعه‌یان بیت و وان ئه‌و حوكم پیرۆزه‌ یێ كو كه‌فتیه‌ دبن چه‌نگێ ئیرانێ ڤه‌.

90

هه‌ر چه‌نده‌ ئه‌م هه‌موو رۆژانه‌ گه‌له‌ك په‌یڤا “مخابن” بكاردئینین ده‌رباره‌ى چه‌ندین بابه‌تێن گرنگ یێن گرێدایى ب ژیانا مه‌ڤه‌، لێ ب ره‌نگه‌كێ گشتى نه‌ ئه‌ز و نه‌ تو، هه‌روه‌سا جڤاك هه‌موو ژى حه‌ز ژ ڤێ په‌یڤێ ناكه‌ن، لێ بۆچى و چاوا و ژبه‌ر چ ئه‌م ڤێ په‌یڤێ بكاردئینین؟، ئاها ئه‌و یا گرنگه‌.
هه‌ر وه‌سا مه‌ مرۆڤان د ڤى سه‌رده‌مى دا ژیان گه‌له‌ك ئالۆزاندیه‌ و ئه‌م گه‌له‌ك یێن ماینه‌ ب كارێ دونیایێ و حه‌فحه‌فێ و كۆمكرنا پاره‌ى ڤه‌ كو ب هه‌ر رێیه‌كا هه‌بیت، له‌ورا مه‌ مرۆڤایه‌تى و هه‌ڤالینى و دۆستایه‌تى و هه‌موو پیڤه‌رێن ره‌وشتى هێلاینه‌، دیسا مه‌ گه‌له‌ك ره‌وشتوتیتالێن خوه‌ یێن كوردایه‌تى یێن به‌رێ ژى ژ ده‌ستداینه‌، ئێدى وه‌لێهاتیه‌ كو كه‌س خوه‌ ب كه‌سێ ناده‌ت و هه‌ر ئێك ل جهێ خوه‌ بوویه‌ عه‌مێ گۆزێ، نوكه‌ جڤاك و مرۆڤایه‌تى و سه‌ره‌دان و دلۆڤانى و هاریكاریكرنا ئێكودو ب تنێ وه‌ك ناڤ مایه‌، چونكى هه‌كه‌ مرۆڤ سه‌ره‌دانا مرۆڤێن خوه‌ نه‌كه‌ت و پرسیارا حالێ وان نه‌كه‌ت و پشكداریێ د به‌هى و شه‌هیێن وان دا نه‌كه‌ت، هه‌روه‌سا هه‌كه‌ مرۆڤ ل گه‌ل رێوره‌سمێن گوندیا و مال و كه‌سوكاران دا نه‌بیت و پشكداریێ د كێش و بێشێن وان دا نه‌كه‌ت،هنگێ مرۆڤ دێ ل سه‌ر هه‌موو ره‌وشت و تیتالان دا بازده‌ت و ب تنێ دێ مرۆڤ وه‌ك ناڤ مینیت مرۆڤ، هه‌روه‌سا دێ ب تنێ كارێ مرۆڤى گۆتنا په‌یڤا مخابن بیت، ئه‌رێ ماكى ئه‌گه‌ره‌ كو ئه‌ڤ په‌یڤه‌ بهێته‌ گۆتن؟، ئه‌رێ مانه‌ هه‌ر ئه‌ز و تو و ئه‌و و ئێدى نه‌، كو ڤێ په‌یڤێ دبێژین؟.
هه‌روه‌سا هه‌كه‌ دلۆڤانى و وژدان نه‌مینیت و هه‌كه‌ گه‌نده‌لكارى و واسته‌كارى هه‌بیت و هه‌كه‌ نڤیسه‌ر و ره‌وشه‌نبیرێن مه‌ خامه‌یێ خوه‌ نه‌كه‌نه‌ د به‌رژه‌وه‌ندیا گه‌ل و خه‌لكێ مه‌ دا، ئه‌رێ مانه‌ دێ ب تنێ گۆتنا خه‌لكێ مه‌ په‌یڤا مخابن بیت؟، دیسا كى دبیته‌ ئه‌گه‌رێ پیسكرنا ژینگه‌هێ و هاڤێتنا به‌رمایكان ل سه‌ر جادان و جهێن گۆزارى؟، هه‌ر چه‌نده‌ ئه‌م هه‌موو ژى دزانین، كو ئه‌م هه‌موو ئه‌گه‌رین، له‌ورا په‌یڤا “مخابن” رۆژانه‌ ژ ده‌ڤێ مه‌ ده‌ركه‌ڤیت و چه‌ندین جاران دهێته‌ بكارئینان.
له‌ورا یا باشتر ئه‌وه‌ كو ئه‌م هه‌موو ب ئێك دل و ده‌ست و هه‌ست كار بكه‌ین و ئێدى مرۆڤایه‌تیێ و دۆستایه‌تیێ و گونداتیێ و دلۆڤانى و وژدانا خوه‌ وه‌كى به‌رێ بزڤرینین و ئێدى ڤى تێرمێ نه‌خۆش ژناڤ خوه‌ پاڤێژین و وه‌ بكه‌ین،كو ئێدى په‌یڤا مخابن د ناڤ فه‌رهه‌نگا مه‌ یا رۆژانه‌ دا نه‌مینیت،لێ ئه‌ز دبێژم”ئه‌و واره‌، لێ نه‌ ئه‌و بوهاره‌”، چونكى كه‌س نابێژیت فلان خه‌له‌تى ژمنه‌ و دڤێت ئه‌ز خوه‌ راستڤه‌كه‌م و هه‌ر ئێك ل جهێ خوه‌ قازیه‌ و خوه‌ ددانیت درۆست و خه‌لكێ ژى خه‌له‌ت.
له‌ورا نوكه‌ د ژیانا مه‌ دا هه‌ر تشت بوویه‌ مخابن، دیسا ئه‌م دبێژین مخابنى ئه‌ڤ كاره‌ ئه‌ڤ ره‌وشت و تیتاله‌ و ئه‌ڤ ژینگه‌هه‌ و ئه‌ڤ مرۆڤانیه‌ و ئه‌ڤ هه‌ڤالینیه‌ و ئه‌ڤ ژیانه‌ هۆلێ هاتیه‌ هه‌، لێ ئه‌م هزرا خوه‌ د هندێ دا ناكه‌ین، كو ئه‌گه‌رێ ڤێ چه‌ندێ هه‌ر ئه‌م ب خوه‌ینه‌.
و:
ئه‌ڤرۆ

84

ب سه‌دان ساله‌ كاروانێ خه‌بات و قوربانیدانێ ل كوردستانێ رانه‌وه‌ستیایه‌ و راناوه‌ستیت ژى، سه‌ره‌راى هه‌بوونا هه‌موو ئاسته‌نگ و دوژمنكاریان ژ لایێ دوژمنێن مه‌ڤه‌ ل هه‌ر چار ئالیان، له‌وما هه‌تاكو ده‌وله‌تا كوردستانێ نه‌هێته‌ راگه‌هاندن و كورد ژى وه‌كو هه‌موو ملله‌تێن جیهانێ نه‌گه‌هنه‌ هیڤى و ئارمانجێن خوه‌ یێن نه‌ته‌وه‌یى، ئه‌ڤ كاروانه‌ دێ هه‌ر یێ به‌رده‌وام بیت، لێ ڤێ جارێ ب ئانه‌هیا خودێ و ب هیمه‌تا سه‌رۆكى و ملله‌تێ مه‌ یێ خۆراگر و قاره‌مان، ئه‌م دێ بینه‌ ده‌وله‌تا 196 یا سه‌ربه‌خۆ ل جیهانێ و ئێدى ئه‌ڤ هژماره‌ دێ ب ناڤێ ده‌وله‌تا كوردستانێ بیت.
هه‌روه‌سا د ئه‌ڤرۆ دا پرۆسا ریفراندۆما سه‌ربه‌خۆیا كوردستانێ ژ هه‌موو سه‌كته‌رێن دیتر گرنگتره‌ بۆ ملله‌تێ مه‌ و ئێدى ده‌م هاتیه‌ كو كورد ب خوه‌ بریارا چاره‌نڤیسێ خوه‌ بده‌ن، له‌وما دڤێت ملله‌تێ مه‌ ب هه‌موو ته‌خ و چینێن خوه‌ڤه‌، ب ره‌نگه‌كێ باش خوه‌ بۆ ڤێ قۆناغێ به‌رهه‌ڤ بكه‌ت، چونكى نوكه‌ چاڤێ هه‌موو كوردان ل سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ یه‌ و هه‌روه‌سا كوردێن هه‌موو جیهانێ یێ ل هیڤیا سه‌رخوه‌بوونا كوردستانێ و ئێدى ئه‌م هژمارا 196 ب هژمارا خوه‌ دزانین،هه‌ر چه‌نده‌ نوكه‌ ئه‌م یێ د قۆناغه‌كا هه‌ستیار دا ده‌رباز دبین و مه‌ كوردستانیان پێدڤى ب ئێكرێزیێ هه‌یه‌.
دیسا نوكه‌ كوردێن هه‌ر چار پارچێن كوردستانێ یێ ل هیڤیا هه‌لبوونا ئێكه‌م چرایێ ده‌وله‌تبوونێ، چونكى چرایێ ڤێ ده‌وله‌تێ دێ رۆناهیێ ده‌ته‌ هه‌موو كوردان و ئێدى دێ هه‌موو كورد شێن ل به‌ر سیبه‌را ڤێ ده‌وله‌تێ ب مافێن خوه‌ شاد بن و ئه‌م دێ شێین هه‌ڤكاریه‌كا مه‌زن بۆ كوردێن ل پارچێن دى یێن كوردستانێ ژى كه‌ین، ژ پێخه‌مه‌ت ئه‌و ژى ب گه‌هنه‌ مافێن خوه‌ یێن نه‌ته‌وه‌یى، له‌وما دڤێت ئه‌م خوه‌ باش بۆ 25 ئیلۆنێ به‌رهه‌ڤ بكه‌ین و دڤێت ئه‌م خه‌ونا باب و كالێن خوه‌ ب جه بینین و نابیت ئێدى ئه‌م خوه‌ ل هیڤیا خه‌لكێ بیانى ڤه‌ بهێلین، چونكى چو جاران خه‌لكێ بیانى ناهێت بۆ مه‌ ده‌وله‌تێ رابگه‌هینن، هه‌روه‌سا هه‌ر ژ كه‌ڤندا مه‌زنێن كوردان گۆتیه‌:”هیڤیا خه‌لكێ، ئاڤا سه‌لكێ”، دیسا ژى گۆتیه‌”سیارێ خه‌لكێ،هه‌ر یێ په‌یایه‌”، ئانكو نابیت ئه‌م خوه‌ ب هیڤیا خه‌لكێ بیانى ڤه‌ بهێلین، لێ یا گرنگ ئه‌وه‌ دڤێت ئه‌م هه‌موو ب ئێك دل و ده‌ست پشته‌ڤان و هاریكارێن سه‌ركه‌فتنا ڤێ پرۆسا پیرۆز بین،چونكى سه‌ركه‌فتنا ریفراندۆما سه‌ربه‌خۆیا كوردستانێ دێ روحا شه‌هیدێن كوردستانێ ته‌نا و ئارام كه‌ت و دێ دلێ دایكێن وان ژى شاد كه‌ت.
هه‌ر چه‌نده‌ نوكه‌ ده‌وله‌تا عێراقێ یا شیعى ب هه‌ڤكاریا ئیرانێ یا هه‌موو هه‌ول و بزاڤان دكه‌ت، كو ریفراندۆم نه‌هێته‌ ئه‌نجامدان ل كوردستانێ، هه‌روه‌سا وان دڤێت ب چێكرنا بهانه‌یێن بێ بنه‌ما ئاسته‌نگ و گڤاشتنان بۆ هه‌رێما كوردستانێ ل سه‌ر ریفراندۆمێ دروست بكه‌ت و چه‌ندین جاران ب رێیا راگه‌هاندنێ ژى هێرش كرینه‌،دیسا توركیا ژى چه‌ندین جاران هه‌لویستێ خوه‌ وه‌سا دیاركریه‌ كو ئه‌و ل گه‌ل ئێكپارچه‌یا ئاخا عێراقێ نه‌، نوكه‌ سووریا ژى یا د دۆخێ شه‌رى دا، ل گه‌ل تیرۆرستێن داعش و ئوپۆزسیۆنا وى وه‌لاتى، له‌ورا د نوكه‌ دا بریار و هه‌لویستێن وێ چ باندۆرا خوه‌ نینه‌، ئێدى ئه‌م ژ وێ قۆناغێ ده‌رباز بووینه‌، كو بهانه‌ و گڤاشتنێن عێراقێ و ئیرانێ و توركیا سووریێ باندۆرا خوه‌ یا نه‌رێنى ل سه‌ر ملله‌تێ مه‌ هه‌بیت، چونكى مه‌ بریارا خوه‌ دایه‌ و ئێدى ئه‌م لێڤه‌ نابین و ل ده‌مه‌كێ نێزیك دێ كاروانێ مه‌ گه‌هیته‌ ئارمانجا خوه‌ یا دیرووكى، ژ به‌ركو ئیراده‌یا ملله‌تێ مه‌ ژ هه‌موو پیلان و هێزێن دوژمنان مه‌زنتر و ب هێزتره‌ و ئێدى ئه‌م ژ گۆتن و هێرشێن وان ناترسین و مه‌ بریارا چاره‌نڤیسێ خوه‌ دایه‌، هه‌روه‌سا ئێدى كه‌سه‌ك نه‌شێت كاروانێ مه‌ ژى بۆ ده‌وله‌تبوونێ براوه‌ستینیت.

105

ب درێژاهیا دیرۆكا خوه‌ عێراق وه‌لاتێ كۆده‌تایان و شه‌ڕى و كوشتنێ و ده‌رده‌سه‌ریان بوویه‌، هه‌ر وه‌سا رژێمێن ئێك ل دووڤ ئێكێن عێراقێ هه‌رده‌م ڤیاینه‌ ب چه‌كى و ترسێ به‌رسڤا خه‌لكێ خوه‌ بده‌ن و هه‌موو جۆرێن زۆرداریێ هه‌مبه‌رى خه‌لكێ سڤیل ب كار ئیناینه‌، دیسا ئه‌و په‌یوه‌ندیێن د ناڤبه‌را سوننه‌ و شیعه‌یان دا هه‌ین، وه‌كو كێر و په‌نیرى بووینه‌ و وان چ جاران حه‌ز ژ ئێكودو نه‌كریه‌ و هه‌رده‌م شه‌ر و كوشتن د ناڤبه‌را وان دا په‌یدابووینه‌ و هه‌تاكو نوكه‌ ژى ئه‌ڤ چه‌نده‌ یا به‌رده‌وامه‌ و دیسا هه‌ردویان ب ره‌نگێن جۆدا زولم و زۆرى ل كوردان كریه‌ و مافێ مه‌ خواریه‌، هه‌روه‌سا پێدڤیه‌ ئه‌م وێ چه‌ندێ ژى ژبیر نه‌كه‌ین كو ژیان و مرۆڤایه‌تى و خوارن و هه‌ر تشته‌كێ ل ڤى وه‌لاتى ب سیاسه‌تێ ڤه‌ هاتیه‌ گرێدان و ئه‌ڤه‌ راستیه‌كه‌ و چ جاران ناهێته‌ ئینكاركرن.
ل ڤێرێ من دڤێت به‌حسێ ناڤه‌رۆكا بابه‌تێ خوه‌ بكه‌م، ئه‌و ژى ئه‌وه‌ كو به‌رى چه‌ندین رۆژان ئه‌ز ل دیوانه‌كێ یێ روونشتى بووم، كو چه‌ندین مرۆڤێن دانعه‌مر ل وێ دیوانێ د روونشتى بوون و وان دانعه‌مران به‌حسێ سه‌رهاتى و سه‌ربۆرێن ژیانا خوه‌ یا به‌رێ دكر، هه‌روه‌سا پتریا ئاخفتنێن وان ل سه‌ر چاندنێ و ره‌وشا نوكه‌ یا كوردستانێ بوو، ئێك ژ وان دانعه‌مران سوحبه‌ته‌كا سه‌رنجراكێش كر و به‌حسێ بازرگانیا سێڤان كر، كو ل ده‌مێ سالێن حه‌فتێ و هه‌شتێیان ل سه‌دێ بورى وى سێڤێن به‌رواریا و ده‌ڤه‌رێن دیتر یێن دهوكێ دكرین و ب لۆریان دبرنه‌ بازارێن به‌غدا، لێ ده‌مێ وى سێڤ دبرن عه‌ره‌بێن شیعه‌ دا كه‌نه‌ گازى و دابێژن سێڤێن عومه‌رى نه‌كرن، یێن عه‌لى بكرن، ئانكو گه‌لى شیعه‌یان سێڤێن كوردا نه‌كرن، چونكى كورد ژى سوننه‌ نه‌ و یێن ئیرانا شیعى بكرن، ل وى ده‌مى شیعه‌یان سێڤێن مه‌ نه‌ دكرین و یێن ئیرانیان دكرین و هنگێ وان دڤیا مه‌ ته‌په‌ سه‌ركه‌ن و مافێ مه‌ ب خون، له‌ورا ئه‌ڤ سه‌رهاتیه‌ وێ چه‌ندێ دئینیته‌ بیرا مرۆڤى كو چ جاران د ڤى وه‌لاتى دا شیعه‌ و سوننه‌ یان حه‌ز ژ ئێكودو نه‌كریه‌ و چ جاران وان نه‌ڤێت ب هه‌ڤرا وه‌كو برایان ل گه‌ل ئێك بژین، هه‌روه‌سا وان هه‌ر دویان خوارن و كرینا سێڤان ژى وه‌كو سیاسه‌ته‌ك هه‌مبه‌رى ئێك ب كارئینایه‌، ب تایبه‌تى هه‌مبه‌رى مه‌ كوردان و نوكه‌ ئه‌ڤ چه‌نده‌ باش روون و ئاشكرا بوویه‌، دیسانئه‌ڤ چه‌نده‌ وێ دگه‌هینیت ژى كو ئێدى ئه‌و ده‌م هاتیه‌ كو ئه‌م خاترا خوه‌ ژ عێراقا شیعى ب خوازین و ژ وان جۆدا ببین و ببینه‌ ره‌خمێن وان، ژ به‌ركو وان نه‌ڤێت سێڤێن مه‌ ب خون، ئانكو وان نه‌ ڤیایه‌ ئه‌م ل ڤه‌ل وان بژین و ب روونى یێ دبێژن ئه‌م مافێ وه‌ ناده‌ینه‌ هه‌وه‌، له‌ورا مه‌ ژى نه‌ڤێت ئێدى ئه‌م ل گه‌ل وان بژین، هه‌روه‌سا مه‌ كوردان هه‌ر ژ كه‌ڤندا گۆتیه‌، ئه‌وێن ئه‌م ب چاڤه‌كێ نه‌ڤێین مه‌ ب هه‌ردو چاڤان ئه‌و نه‌ڤێن، دیسا ئه‌و عێراقا ئه‌نفال ل مه‌ راكرى و خه‌لكێ مه‌ كێمیا بارانكرى و هه‌روه‌سا ئه‌و عێراقا مووچێ خه‌لكێ مه‌ بڕى و ئه‌ڤه‌ سێ ساله‌ ئه‌م د ڤێ ره‌وشا نه‌خۆش دا دژین بلا بۆ شیعه‌یان بیت و وان ئه‌و وه‌لات پیرۆز بیت، ئێدى هندى زووتره‌ ئه‌م ژ هزرا وان یا گه‌نى جودا ببین دێ زووتر رحه‌ت بین و ئه‌ڤه‌ باشترین چاره‌سه‌ریه‌ بۆ ملله‌تێ مه‌ یێ كورد و دڤێت ئه‌م ڤێ ده‌لیڤا زێرین ژ ده‌ست خوه‌ نه‌كه‌ین، له‌ورا ئه‌ز دبێژم بلا ئێدى سێڤێن عومه‌رى بۆ مه‌ بن و بلا ئه‌و ژى سێڤێن عه‌لى بكڕن و وان ئیرانا شیعى پیرۆزه‌ و مه‌ ژى كوردستانا سه‌ربه‌خوه‌ پیرۆزه‌.

97

 

هه‌ر سال ل ده‌مێ جه‌ژنێن ئادار و نه‌ورۆزێ و ل رۆژانێن دیتر یێن بهێنڤه‌دانان خه‌لكێ مه‌ ب رێژه‌یه‌كا مه‌زن و به‌رچاڤ ده‌ردكه‌ڤن و قه‌ستا گه‌شت و سه‌یرانان دكه‌ن، ژ پێخه‌مه‌ت بۆراندنا ده‌مێن خۆش د ناڤ سرۆشتێ جوان و ره‌نگینێ كوردستانێ دا، ل گه‌ل هندێ ژى سالانه‌ پێدڤیێن هه‌لگرتنا گلێشى بۆ سه‌یرانیان دهێنه‌ ئاماده‌كرن و ل سه‌ر وان دهێنه‌ دابه‌شكرن ژ لایێ جهێن شۆله‌ژێ ڤه‌، داكو ژینگه‌ها مه‌ بهێته‌ پاراستن، دیسا ئه‌م وێ چه‌ندێ ژبیر نه‌كه‌ین كو مه‌ خه‌لكه‌كێ خه‌مخۆر هه‌یه‌ كو گه‌له‌ك چاڤێ خوه‌ دده‌نه‌ ژینگه‌هێ و دپارێزن و هه‌ر ده‌مێ دچنه‌ گه‌شت و سه‌یرانان به‌رمایكێن خوه‌ رادكه‌ن و دكه‌نه‌ د كیسێن گلێشى دا و هه‌روه‌سا ترومبێلێن راكرنا گلێشى ژى به‌رده‌وام خزمه‌تا خه‌لكێ مه‌ دكه‌ن و ئه‌و گلێش و به‌رمایكێن خه‌لك دكه‌نه‌ د وان كیسێن گلێشى دا رادكه‌ن و ناهێلنه‌ د ناڤ ژینگه‌ها مه‌ دا. لێ یا من دڤێت بێژم ئه‌وه‌ كو مه‌ خه‌لكه‌كێ بێ هه‌ست و دوور ژ ره‌وشتێ كوردینیێ و مرۆڤایه‌تیێ ژى هه‌یه‌ و هه‌ر گاڤا ئه‌و جۆرێ خه‌لكێ قه‌ستا سه‌یرانان دكه‌ن، هه‌موو گلێش و به‌رمایكێن خوه‌ دهێلنه‌ د جهدا و راناكه‌ن و گه‌له‌ك ژینگه‌هێ و سروشتێ جوانێ كوردستانێ پیس دكه‌ن و خوه‌ به‌رپرسیار نابینن ل به‌رامبه‌ر ڤێ ژینگه‌ها ئه‌م د ناڤ دا دژین، هه‌روه‌سا ئه‌و هزر ژى ناكه‌ن ب هاڤێتنا وان به‌رمایكان ئه‌و دێ زیانێ گه‌هیننه‌ خوه‌ و سروشتى و گیانه‌وه‌ران ژى، ئه‌و جۆره‌ مرۆڤه‌ ب ڤێ كریارا خوه‌ یا كرێت خوه‌ وه‌سا دیار دكه‌ن كو ئه‌و دوژمنێن ڤێ ژینگه‌هێ نه‌ و هه‌ست پێ ناكه‌ن كو ژینگه‌ها كوردستانێ مولكێ وانه‌ ژى دڤێت بپارێزن و پیس نه‌كه‌ن، هه‌روه‌سا ئه‌و جۆره‌ مرۆڤه‌ هه‌ست ب هندێ ژى ناكه‌ن كو پشتى وان دێ هنده‌ك كه‌سێن دى قه‌ستا وى جهى كه‌ن بۆ سه‌یرانێ، یان ژى دبیت ئه‌و ب خوه‌ جاره‌كادى قه‌ستا وى جهى بكه‌ن، له‌ورا دڤێت ئه‌و ژینگه‌هێ پاقژ رابگرن، هه‌ر چه‌نده‌ هه‌ر سال رێنمایێن تایبه‌ت دهێنه‌ ده‌رخستن بۆ پاقژ راگرتنا ژینگه‌ها كوردستانێ، لێ سال بۆ سالێ خه‌لك پتر ژینگه‌ه و سروشتێ وه‌لاتێ مه‌ پیس دكه‌ن و قه‌شه‌نگیا سرۆشتێ كوردستانێ ب هاڤێتنا گلێشى و به‌رمایكان تێكدده‌ن و ب ڤێ چه‌ندێ ژینگه‌ها مه‌ د ناڤ گلێشى دا د خه‌ندقیت و كوردستان ژى خه‌مل و ره‌شا خوه‌ ژ ده‌ست دده‌ت، دیسا ئه‌ڤ ساله‌ ژ هه‌موو سالان پتر ژینگه‌ه هاتیه‌ پیسكرن و خه‌لكێ به‌رمایكێن خوه‌ هێلاینه‌ د جهدا، هه‌روه‌سا ئه‌ز ژى دبێژم ئه‌م ملله‌ته‌كێ خه‌مسارین و چ جاران ئه‌م نه‌شێین ببینه‌ دۆستێن ژینگه‌هێ و كه‌س ژ مه‌ ڤى وه‌لاتى ب مالا خوه‌ نزانیت و هندى ژ مه‌ دهێت ئه‌م پیس دكه‌ین و رۆژانه‌ خه‌لكێ مه‌ ڤێ دیاردا كرێت و نه‌ شارستانى دوباره‌ و سێ باره‌ ژى دكه‌ت و به‌رمایكێن خوه‌ راناكه‌ن و یان ژى هه‌ر تشتێ خوار دێ د ترۆمبێلێ دا هاڤێژیت، له‌ورا ل سه‌ر مه‌ هه‌موو یان پێدڤیه‌ ئه‌م گرنگیێ ب ژینگه‌ها خوه‌ ب ده‌ین و وه‌ك مالا خوه‌ چاڤدانێ لێ بكه‌ین و نه‌هێلین ئه‌ڤ سرۆشتێ هوسا جوان خۆدێ دایه‌ مه‌ پیس بكه‌ین و وه‌لێ بكه‌ین كو ئێش و نه‌خۆشى ژێ په‌یدا ببن.

100

ئه‌ڤه‌ دمه‌كێ درێژه‌ سیسته‌مێ كاره‌بێ ل كوردستانێ زۆر بێ سه‌روبه‌ر بووى،كاره‌با گشتى كێم بۆ وه‌لاتیان دهێته‌ به‌ردان،سه‌ره‌راى ڤێ هه‌موویێ ژى ل باژێران مووه‌لیده‌ هه‌نه‌ و سیسته‌مه‌ك بۆ هاتیه‌ دانان و ل دووڤ وى سیسته‌مى كاره‌با مووه‌لیده‌ى بۆ وه‌لاتیا دهێته‌ به‌ردان،لێ نوكه‌ ل گوندان موه‌لیدێن كاره‌بێ نینن خه‌لك یێ ب هیڤیا كاره‌با گشتى ڤه‌، هه‌روه‌سا ل گوندان ب رۆژێ هه‌موویێ خه‌لكى كاره‌ب نینه‌،گه‌له‌ك جاران دونیا دبیته‌ تارى و شه‌ڤ ژى ژنوو كاره‌ب بۆ وه‌لاتیان دهێته‌ به‌ردان، هه‌روه‌سا پتریا جاران ب شه‌ڤ كاره‌ب ژ ده‌مژمێر 11:30 هه‌تاكو ده‌مژمێر 12 شه‌ڤێ دچیت، ڤێ چه‌ندێ وه‌كریه‌ كو چاڤێ مرۆڤى ل ده‌مژمێرێ بیت كادێ كه‌نگى كاره‌ب چیت،له‌ورا ل گوندان كاره‌بێ ئه‌م فێرى هندێ كرینه‌ كو زوو بنڤین، ژبه‌ركو ده‌مێ كاره‌ب دچیت،مرۆڤ نه‌چاره‌ بنڤیت و ب زۆرى خه‌وا خوه‌ بینیت، له‌ورا مرۆڤ هه‌ست ب هندێ دكه‌ت كو یێ د زیندانه‌كا ڤه‌كرى دا. كورت و كرمانج ئه‌ڤ سیسته‌مێ نوكه‌ یێ كاره‌بێ نه‌یێ گونجایه‌ بۆ گوندان، چونكى كاره‌ب ژ 12 شه‌ڤێ دچیت و هه‌تاكو 6 یان 7 سپێدێ، له‌ورا ئه‌م ژى دبێژین باشه‌ بلا ل ڤى ده‌مى كاره‌ب نه‌بیت، چونكى خه‌لك هه‌موویێ د خه‌وه‌ و بلا كاره‌ب نه‌بیت، دیسا هنده‌ك جاران ل ده‌مژمێر 6 یان 7 سپێدێ ژى كاره‌ب دهێت و دو ده‌مژمێره‌كا دمینیت و جاران ژى دگه‌هیته‌ سێ ده‌مژمێران، وه‌كو دى رۆژێ هه‌موویێ مه‌ كاره‌ب نینه‌، هه‌تاكو دگه‌هیته‌ شه‌ڤێ،ئه‌ڤه‌ژى نه‌ دادپه‌روه‌ریه‌، له‌ورا ئه‌م خه‌لكێ گوندان مریێن نه‌ڤه‌شارتینه‌، له‌ورا یا باشتربوو، هه‌ر چ نه‌با سیسته‌مێ كاره‌بێ وه‌كى یێ باژێرا لێكربا كو كاره‌ب ژ ده‌مژمێر 4 ئێڤارى هه‌تاكو 2 شه‌ڤێ هه‌با و ب رۆژێ دو هه‌تاكو سێ ده‌مژمێرا كاره‌ب هه‌با، یان ژى ئه‌م خه‌لكێ گونداینه‌، ئه‌ڤ چه‌نده‌ بۆ مه‌ نینه‌، له‌ورا باژێر خۆدان ئه‌نجۆمه‌ن و په‌رله‌مانتارن و داخوازا مافێ وان دكه‌ن، لێ مه‌ ئه‌وژى نینن و نزا داخوازیا خوه‌ بگه‌هینینه‌ كێ؟، له‌ورا ئه‌م خه‌لكێ گوندان دبێ ئه‌نجوومه‌ن و په‌رله‌مانتارین و كه‌س خوه‌ ل ئاریشه‌ و داخوازیێن مه‌ ناكه‌ته‌ خۆدان،هه‌روه‌سا گله‌ و گازندێن مه‌ ژى ژ سنۆرێن گوندێن مه‌ ده‌رباز نابن، ئه‌رێ پا ئه‌م گازندێن خوه‌ بگه‌هینینه‌ كێ و كى دێ ل ته‌وارا مه‌ هێت و داخوازیا مه‌ بجه ئینین و كى هه‌یه‌ مه‌ ژڤێ عه‌زابێ قورتال كه‌ت؟. هه‌روه‌سا ئه‌ز دبێژم ئه‌ڤه‌ نه‌ حساب كرن و گرنگى نه‌دانه‌ ب خه‌لكێ گوندان و برینداركرنا هه‌ستێن وانه‌، چونكى مرۆڤ هه‌ر مرۆڤه‌ خوه‌ ل كیڤه‌ بیت، له‌ورا دڤێت ئێدى گرنگى ب گوندان بهێته‌دان و چاره‌سه‌ریه‌ك بۆ ڤى بابه‌تى بهێته‌ دیتن و ئێدى چ جۆداهى دناڤبه‌را خه‌لكێ گوندا و باژێران دا نه‌مینیت و خه‌لك هه‌ست ب هندێ بكه‌ن،كو چ جۆداهى د ناڤبه‌را وان دا نینه‌ و كاره‌ب زێده‌تر بۆ مه‌ بهێته‌ به‌ردان، چونكى مه‌ موووه‌لیده‌ نینن.

154

هه‌ر ژ كه‌ڤندا مه‌زنان گۆتیه‌، میر هه‌ر هه‌وجه‌ى ماشێ یه‌، هه‌ر چه‌نده‌ خوارنا ماشا یا خۆشه‌، لێ یا دیاره‌ میران حه‌ز ژ خوارنا ماشان نه‌كریه‌ و ماش خوارنا هه‌ژارا بوویه‌، له‌ورا مه‌زنا ئه‌ڤ گۆتنه‌ گۆتیه‌، كو میر هه‌ر هه‌وجه‌ى ماشێ یه‌، لێ رۆژه‌ك دێ هێت میر ژى دێ ماشێ خون، هه‌ر چه‌نده‌ ئه‌ڤ ساله‌ ژى حوكمه‌تا مه‌ وه‌كر كو ئه‌م ژى وه‌كى میرى جاره‌كا دى هه‌وجه‌ى ماشێ ببین و جاره‌كا دى ستێركێن خوه‌ تژى ماش بكه‌ین و ئێدى ژ نه‌ چارى ل ماشان بڤه‌گه‌رین، له‌ورا نه‌بوونا گازا سپى وه‌كر كو جاره‌كا دى خه‌لك هزر ل دانانا سۆپا داران بكه‌ن و ڤه‌گه‌رنه‌ ژیانا به‌رێ یا گوندان و خه‌لكێ ئه‌ڤ ساله‌ دلۆڤانى ب داران نه‌بریه‌ و چامێن زه‌مانى ب سه‌رێ دارا ئیناینه‌، له‌ورا هه‌كه‌ مرۆڤ سه‌ه‌ردانا هنده‌ك جهان بكه‌ت، دێ بینیت كو فه‌رمان یا ب سه‌رێ داراى ئیناى و ئه‌ڤ ساله‌ بتنێ هندى 20 سالێن به‌رى نوكه‌ زیان یا گه‌هشتیه‌ دارستانێ و هه‌ر چه‌نده‌ خه‌لكێ هه‌قه‌، له‌ورا هه‌كه‌ خه‌لكێ گاز نه‌بیت دێ دارا برن و دێ ل زڤستانا خوه‌ پێ گه‌رم كه‌ن، هه‌ر وه‌سا ئه‌و گازا سپى ژى یا حوكمه‌تێ ژ ده‌وله‌ت سه‌رێ خوه‌ دایه‌ خه‌لكێ ژى مرۆڤ نه‌شێت بكه‌ته‌ سۆپێ هندى یا پیسه‌ و بهێن ژێ دهێت و حوكمه‌تێ وه‌كر كو ئه‌م جاره‌كا دى بزڤرینه‌ ڤه‌ ژیانا به‌رى 30 سالان و ئه‌م دێ ئێدى ل به‌ر سۆپا دارا شه‌ڤێن درێژ ده‌رباز كه‌ین و ماشا خوه‌ ژى خوین. هه‌روه‌سا نه‌بوونا كاره‌بێ ئاریشه‌كادى یا مه‌زنه‌ بۆ خه‌لكێ گوندان و حوكمه‌تێ وه‌كر، كو جاره‌كادى ئه‌م له‌مپه‌ و فانۆسكێن خوه‌ هه‌ل بكه‌ین و شه‌ڤێن چریێن درێژ ل به‌ر رۆناهیا فانۆسكان ب بۆرینین و ماشا خوه‌ ل تاریێ ب خوین، هه‌ر چه‌نده‌ ماوێ چه‌ند سالان بوو مه‌ له‌مپه‌ و فانۆس ژبیر كربوون، لێ حوكمه‌تێ وه‌كر كو جاره‌كا دى ئه‌م پێدڤى ببینێ، له‌ورا زۆربه‌یا شه‌ڤان كاره‌با گشتى زوو دچیت و ل گوندان خه‌لكێ موه‌لیده‌ ژى نینن، له‌ورا یان دێ زوو نڤن، یان ژى دێ فانۆسكا خوه‌ هه‌ل كه‌ن و دێ ل به‌ر چراكێ فانۆسێ شه‌ڤبێریا خوه‌ كه‌ن، ڤێ جارێ ژى ئه‌م وه‌ك میرى هه‌وجه‌ى ماشێ بووین، یان ژى ئه‌م هه‌وجه‌ى فانۆسكێ بووین، هندى مه‌ ل بیره‌ ئه‌م ژ فانۆسك و له‌مپا قورتال نه‌بووینه‌ و مه‌ ب تاقێ خانى ڤه‌ هه‌لاویستینه‌ و هه‌ر مه‌ گۆتیه‌ میر هه‌ر هه‌وجه‌ى ماشێ یه‌، لێ ڤێ جارێ میر هه‌وجه‌ى سۆپێ و له‌مپێ و فانۆسكێ ژى بوویه‌ و نزا ئه‌م و میر دێ ژێ قورتال بین، یان ژى دێ هه‌ر هه‌وجه‌ بینێ و قورتال بوون بوو نینه‌.

128

ل وه‌لاتێ مه‌ گه‌له‌ك تشتێن سه‌یر یێن هه‌ین و نزا مرۆڤ چاوا و ژ كیرێ ده‌ست پێ بكه‌ت؟، و چاوا ده‌ربرینێ ژێ بكه‌ت؟، ژبه‌ركو ل ڤى وه‌لاتى كه‌س ژ كه‌سێ یێ رازى نینه‌ و هه‌ر ئێك ب تمتمكا یێ دى دا دده‌ت، هه‌ر ئێك یێ دى گونه‌هبار و تۆمه‌تبار دكه‌ت، هه‌روه‌سا ل ڤى وه‌لاتى هێشتا كه‌سێ نه‌گۆتیه‌ ئه‌ز یێ خه‌له‌تم و فلان كێماتى ژ منه‌ و هه‌ر كه‌س خوه‌ دبینیت دادوه‌ر و یێ دروست، هێشتا مه‌ نه‌زانیه‌ خه‌له‌تى و خه‌مساری ژ كێ یه‌؟. وه‌كو دیار خه‌لك ژى ژڤێ ره‌وشێ یێن بێزار بووی، ژبه‌ركو قه‌یرانا ژى یا دایه‌ دووڤ ئێك و یێن رادهێلنه‌ ئێك، نزا دێ كه‌نگى ژێ ب دووماهى هێین و دێ ژێ قۆرتالبین، له‌ورا خه‌لك ل جادێ و ل تۆرێن كۆمه‌لایه‌تى دبێژن: “نزا ئه‌ڤ وه‌لاته‌ بۆ كێ خه‌مه‌”، ژبه‌ركو خه‌لكێ مه‌ گازندا ژ هندێ دكه‌ن كو ئه‌ڤه‌ پترى 20 سالانه‌ كاره‌با گشتى یا د ره‌وشه‌كا بێ سه‌روبه‌ر دا و خه‌لك خوزى یا رادهێلن، كا دێ كه‌نگى ژ ده‌نگێ موه‌لیدان و گه‌رما هاڤینێ رزگار بن، له‌ورا هه‌ر ده‌مێ كاره‌با گشتى بچیت، خه‌لك ل سه‌ر تۆرێن كۆمه‌لایه‌تى وه‌سا دنڤیسن و هه‌روه‌سا دبێژن ژى، بۆ وه‌زیرێ كاره‌بێ خه‌م نینه‌ كاره‌ب بچیت و ما چ د خه‌ما خه‌لكێ یه‌، چونكى ئه‌و یێ ل به‌ر كاره‌بێ و كاره‌با وى ناچیت، هه‌كه‌ دا ڤێ ئاریشێ چاره‌كه‌ت، ئه‌م ژى ب دروستى نزانین كانێ بۆ وى خه‌مه‌ یان نه‌ و كانێ كاره‌با وى 24 ده‌مژمێریه‌ یان نه‌؟، هه‌روه‌سا ده‌مێ مووچه‌ گیرو دبن و زوو نه‌هێنه‌دان، خه‌لك دبێژن، وه‌زیرێ دارایى دخه‌مێ نینه‌ و به‌ریكا وى یا فۆله‌ و هه‌كه‌ د خه‌مێ با دا زوو مووچێن خه‌لكێ هێنه‌دان، له‌ورا ل به‌ر مه‌ ژى یا به‌رزه‌بووى و نزانین بۆ وى ژى خه‌مه‌ یان نه‌؟. یان ژى به‌ریكا وى یا فۆله‌ یان نه‌؟. دیسا ل زڤستانێ ژى خه‌لك گه‌له‌ك پێدڤى گازا سپى دبیت و ئه‌ڤ ساله‌ بۆرى كو خه‌لكى هه‌میێ به‌رمیلا دویێ ژ به‌هرا خوه‌ یا گازا سپى وه‌رنه‌گرت، خه‌لكى وه‌سا دگۆت، مانێ گاز و هه‌ر تشتێ وه‌زیرێ سامانێن سرۆشتى بڤێت ل به‌ر ده‌ستێ وى هه‌نه‌ و بۆ وى خه‌لك خه‌م نینه‌ و بلا هه‌ر سر وان ببه‌ت، ئه‌م ژى نزانین كانێ ل زڤستانێ وه‌زیرێ سامانێن سرۆشتى مایه‌ ل به‌ر سه‌رمایێ یان نه‌؟، ژ ئه‌گه‌رێ نه‌بوونا گازا سپى، یان ژى سۆپێن وى پرى گازا سپى بووینه‌، ژبلى چه‌ندین كارێن دى یێن رۆژانه‌ كو خه‌لك پێدڤى دبنێ و ده‌مێ نه‌هێنه‌ قه‌تاندن خه‌لك ڤێ گۆتنێ دبێژن. له‌ورا هه‌ر تشته‌كێ خه‌لكێ مه‌ هوسا وه‌ردگریت و ب ڤى چاڤى دبینیت، لێ خۆزى مه‌ زانیبا كانێ خه‌لك یێ هه‌قه‌ یان ژى حوكمه‌ت و جهێن شۆله‌ژێ؟، هه‌روه‌سا یا وه‌لێ هاتى ئێدى خه‌لك دبێژن بۆ من فلان تشت نه‌خه‌مه‌ و یێدى دبێژیت بێڤان تشت بۆ من نه‌خه‌مه‌، یا ل به‌ر مه‌ژى به‌رزه‌ بووى، له‌ورا ئه‌م ژى نزانین، ئێدى ئه‌ڤ وه‌لاته‌ بۆ كێ خه‌مه‌ و بۆكێ خه‌م نینه‌؟!.

160

چ جاران دیرۆك راستیان ژبیر ناكه‌ت، خوه‌ هه‌كه‌ چه‌ند سال و چه‌رخ ژى ب سه‌ردا ببۆرن، ل دووماهیێ راستى هه‌ر دێ دیار بیت، له‌ورا پشتى سه‌د سال ل سه‌ر كۆمكوژى و قركرنا ئه‌رمه‌نان بۆرین، ژ نوو ل رۆژا 2/6/2016 په‌رله‌مانێ ئه‌لمانیا ب زۆرینه‌یا ده‌نگێن په‌رله‌مانتاران ئه‌ڤ قركرنه‌ وه‌كو جینۆساید ناساند، ئه‌ڤ قركرنا ئه‌رمه‌نیان ل شه‌رێ جیهانیێ ئێكێ د ناڤبه‌را سالێن (1915_1916) دا سه‌ر ده‌ستێ ده‌وله‌تا ئۆسمانى هاتیه‌ روودان و د وێ قركرنێ دا ئۆسمانیان ب ره‌نگه‌كێ نه‌مرۆڤانه‌ و دوور ژ هه‌مى ره‌وشت و ئه‌خلاقێن مرۆڤایه‌تیێ زارۆ و ژن و گه‌نج و كالێن ئه‌رمه‌نیان كوشتن بێى هه‌بوونا هیچ هێجه‌ته‌كێ، لێ ژبه‌ركو ئه‌رمه‌نى بوون دكوشتن، هه‌روه‌سا ده‌وله‌تا ئۆسمانى ئه‌و ئه‌رمه‌نیێن ب هزاران سالان ل سه‌ر وێ ئاخا باب و كالێن وان لێ دژیان ده‌رخستن و ل دۆرێن ملیۆنه‌ك و 500 هزار ئه‌رمه‌نى د وێ قركرنێ دا هاتنه‌ كوشتن و ده‌وله‌تا ئۆسمانى ئه‌رمه‌نى ته‌رابه‌را كرن و به‌ره‌ف چاره‌نڤیسه‌كێ نه‌دیارڤه‌ برێكرن.
هه‌ر چه‌نده‌ ئه‌ڤا ب سه‌رێ مه‌ كوردان هاتى ژ یا ئه‌رمه‌نیان مه‌زنتره‌، ژبه‌ركو ب درێژاهیا دیرۆكێ كورد تووشى ده‌ربه‌ده‌رى و مالوێرانیێ و قركرنێ بووینه‌ و ل سه‌ر جه و وارێن وان هاتینه‌ ده‌ركرن، ل سه‌ر ده‌ستێ رژێمێن گۆربه‌گۆرێن عیراقى هه‌ر ژ ده‌مێ دروستبوونا ده‌وله‌تا عێراقێ ل سالا 1921 هه‌تاكو ژناڤچوونا رژێما به‌عسیان ل سالا 2003. هه‌روه‌سا هه‌رده‌م رژێمێن عیراقى ڤیایه‌ مافێ كوردان بن پێ بكه‌ن و ملله‌تێ مه‌ ژ هه‌مى مافێن وى بێ باركریه‌، لێ كوردان ده‌ست نه‌داهێلایه‌ و هه‌رده‌م به‌ره‌ڤانى ژ خوه‌ كریه‌، هه‌ر ل سه‌ر ده‌مێ شۆره‌شا ئیلۆنێ و گۆلانێ و هه‌تاكو سه‌رهلدانا سالا 1991، سه‌ره‌راى وێ سته‌م و زۆریا حوكمه‌تێن ئێك ل دووڤ ئێكێن عیراقێ ب سه‌رێ مه‌ ئیناین، كو چ نه‌مایه‌ وان ب سه‌رێ ملله‌تێ مه‌ نه‌ئیناى، هه‌ر ل سالێن (1970_1980) و ب چه‌ندین قووناغان كوردێن فه‌یلى ل سه‌ر جه و وارێن وان هاتینه‌ ده‌ركرن و ب هزاران هاتینه‌ كوشتن، هه‌روه‌سا جینۆسایدكرنا هه‌شت هزار بارزانیا ل سالا 1983 و دیسان هه‌وا ئه‌نفالێن ره‌ش ل دژى ملله‌تێ كورد ل سالا 1988 كو تێدا 4500 گوندێن كوردستانێ هاتنه‌ كاڤلكرن و 182 هزار كورد هاتنه‌ كوشتن و هه‌تا نوكه‌ ژى چاره‌نڤیسێ وان نه‌یێ دیاره‌ و كورد چ جاران وان رۆژێن ره‌ش ژبیر ناكه‌ن، دیسان هاتنا قه‌له‌ره‌شكێن داعش و هێرشا وان بۆ سه‌ر كوردستانێ و گرتن و كوشتنا ب هزاران زارۆ و ژن و گه‌نج و كچێن كوردێن ئێزدى تاوانه‌كا دى یه‌ دژى ملله‌تێ كورد هاتیه‌كرن و ئه‌ڤه‌ ژى ئێكه‌ ژ وان قركرنێن چه‌ندین ساله‌ ب سه‌رێ مه‌ كوردان دا هاتى، هه‌روه‌سا قركرنا كوردان ل سه‌ر ده‌ستێ كۆمارا توركیا د شۆره‌شا ئاگرى دا ل سالا(1927_1930) ل گه‌لیێ زیلان خاله‌كا دى یا ره‌شه‌ ب ناڤ چاڤێن توركیاڤه‌ و ئه‌و برین ناهێته‌ ژبیركرن، له‌ورا ئه‌و جینۆسایدێن ب سه‌رێ مه‌ هاتین ژ یێن هه‌مى جیهانێ پترن، لێ هه‌تاكو نوكه‌ ژى وه‌لاتێن جیهانێ دانپێدان ب ڤان جینۆسایدان نه‌كریه‌ و جیهان یا د گوهێ گاى دا نڤستیه‌ و ئاگه‌ه ژ مه‌ نینه‌، لێ دڤێت ئه‌م بێ هیڤى نه‌بین و درژد بین و خه‌باتێ بكه‌ین، له‌ورا پێدڤیه‌ حوكمه‌تا هه‌رێمێ ب هه‌مى شیانێن خوه‌ڤه‌ كار بكه‌ت و كه‌یسێن جینۆسایدا كوردان بگه‌هینیته‌ دادگه‌ها نێڤده‌وله‌تى و هه‌مى وه‌لاتێن جیهانێ، ژ پێخه‌مه‌ت دانپێدانێ ب جینۆسایدا ملله‌تێ كورد بكه‌ن، له‌ورا هه‌كه‌ سه‌د سالێن دى ژى بچن دێ هه‌ر جیهان دانپێدانێ پێ كه‌ت، ل وى ده‌مى ئه‌م دێ بۆ گه‌لێن جیهانێ ده‌ینه‌ دیاركرن، كو چه‌ندین جاران ملله‌تێ مه‌ ل سه‌ر ده‌ستێ دوژمنێن مه‌ یێن تورك و عه‌ره‌ب و فارس هاتینه‌ قركرن، له‌ورا هه‌ر دێ بێژم كوردینو بێ هیڤى نه‌بن، ئه‌و رۆژ دێ هێت كو وه‌لاتێن جیهانى قركرنا كوردان بده‌نه‌ ناسكرن.

website security
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com