ئه‌ز و هوون و نێزیك و دوور ڤێكرا دزانین باوه‌ریدان ب ئێك و دو چه‌ند خۆشه‌ لێ د گه‌ل دا لاواز بوویه‌ د ناڤ جڤاكی و كارێن مه‌یێن رۆژانه‌ دا, ب مخابنی ڤه‌ گه‌له‌ك كه‌س ئاخینكان دبێژن و سه‌د خۆزیكا رادگه‌هینن, ژ بۆ ناسكرنا هنده‌ك كه‌سێن به‌رامبه‌ر ئه‌ڤێن ژ نشكه‌كێ ڤه‌ بێ باوه‌ر ده‌ردكه‌ڤن و روی خوه‌ یێ ڤه‌شارتی نیشا ددن و ل ده‌مێ كه‌سه‌ك باوه‌ری ب كه‌سه‌كێ یان كومه‌كا مرۆڤان بینت و ل دووڤرا بۆ ده‌مه‌كێ كێم باوه‌ریێ بهه‌رفینت و خیانه‌تێ ل به‌رامبه‌ری خوه‌ بكت دێ روو ره‌ش و شه‌همزار بت به‌رامبه‌ر هه‌ر كه‌سه‌كێ چ نێزیك یان دووری وی بت, لێ دزانین بۆ هه‌ر كاره‌كێ هه‌بیت د ژیانێ دا، باوریدان ب ئێكودو چه‌ند گرنگ و فه‌ره‌ و تایبه‌ت ل ده‌مێ گرێدانا په‌یوه‌ندیێن دو قولی و جڤاكی و ره‌وشه‌نبیری و رامیاری و ئایینی و زانستی و بازرگانی و ئابووری و له‌شكری و خزماتی و ئه‌ڤینی و هتد. لێ بۆچی ئه‌ڤرۆ ئه‌ڤ ده‌رگه‌هێ بێ باوه‌ریێ ڤه‌بوویه‌ و هێدی هێدی د ناڤ جڤاكا مه‌دا به‌لاڤه‌بت و جار گوه لێ دبین ئێك بۆ یێ دی ته‌ل و خه‌فكان ڤه‌دده‌ت دا ژ نێزیك كاری ب هه‌رفینت و سه‌رنه‌كه‌ڤیت، راستی نه‌سه‌یره‌ چونكو زۆر ژ خه‌لكێ مه‌ ئه‌ڤرۆ یێن بووینه‌ دوور ژ ترسا خودایێ مه‌زن و هه‌می ئاینێن پیرۆزێن ئاسمانی و یاسایێن جڤاكی و دوور ژ دابونه‌ریتێن پیشیێن مه‌ و مرۆڤاتیێ و هیڤی یه‌ بێ باوه‌ری نه‌ بیت نه‌ساخی پاشی جڤاكێ هه‌میێ بگرت, و ل دووڤرا كاروئه‌ركێن خه‌لكی و جه‌ماوه‌ری برێڤه‌ نه‌چن و پاشی سه‌د گۆتنێن بێ بها وه‌كی تیرا لێ بفڕینن و هێدی ژ كاروئه‌ركێن وی دووربێخن و ڤیجا بۆچی و سه‌د بۆچی یا پێكڤه‌ ڤه‌هینین و ئاراسته‌ی ئێكودو بكه‌ین و ل دووماهیێ جڤاكی بخاپینین و فه‌ند و فێلان د گۆره‌پانێ دا بشارینین و فه‌ره‌ بێژین شه‌رمه‌, ئێدی بلا به‌س بت خاپاندن و بێ باوه‌ری دان ب ئێكودو و بلا ئه‌م هه‌می ل خوه‌ بزڤرین بۆ موكومكرنا هێمایێن باوه‌ریی د ناڤ وه‌لاتی دا و خزمه‌تكرنا ئێكودو بكه‌ین ب رێیا رێزگرتن و عه‌شق و ڤیان و شیان و زه‌حمه‌ت و ماندیبوون و باوه‌ری دان ژ بۆ خاترا ئاڤاكرنا كه‌سایه‌تی و نه‌ته‌وا مه‌ كوردان و سوبه‌ په‌شێمان و پارچه‌ پارچه‌ نه‌بین و بلا خه‌بات و خزمه‌تا گه‌ل و وه‌لاتی مه‌ ب هه‌روه‌ ژی نه‌چیت.
هه‌روه‌سا پشتراست بن, ل هه‌ر جهه‌كی باوه‌ریدان ب ئێكودو هه‌بت, هه‌می كار ب جوانی و سه‌ركه‌فتی دێ ده‌رباز بن بێ ئاسته‌نگ و ئاریشه‌.
خوه‌نده‌ڤانێن هێژا, نه‌ دووره‌ هوون ژی هاتبن تاقیكرن ل بن ناڤێ بێ باوه‌ریێ ده‌رباز ببین و چه‌ند كه‌سێن نێزیك یان دوور هوون خاپاندبن و سه‌د گۆتن بۆ هه‌وه‌ ب به‌لاشی به‌لاڤه‌كربن و ڤه‌هاندبن و هوون ژی دو دل كاربن د ژیانێ دا، دا تێكه‌لی خه‌لكی نه‌بن و خوه‌ دووری خزمه‌تكرنێ بكن و بلا گه‌نج و لاو, كچ و ئافره‌ت, قوتابی و مامۆستا, دایكوباب, خووشك و برا كه‌سوكار , دوست و هه‌ڤال, ده‌ر و جیران, هه‌ژار و ده‌وله‌مه‌ند, كرێكار و بازرگان وه‌لاتی و سیاسه‌تمه‌دار, رێڤه‌به‌ر و به‌رپرس, زانا و نه‌زان، دیندار و ره‌وشه‌نبیریێن ملله‌تی مه‌, هتد
وه‌رن دا ڤێكرا باوه‌ریێ ب ئێكودو بینن دا رێكێن سه‌ركه‌فتنێ مسوگه‌ر و رێكێن ژیانێ گه‌شتر و خوشتر بكین ژبۆ خزمه‌تكرنا خه‌لكێ و ملله‌تێ خوه‌ و ب دل و جان خوه‌ ژ پێلێن ده‌ریایا بێ باوه‌ری و بێ به‌ختی و نه‌كارێن مرۆڤاتی یێن رۆژانه‌ دووربكین و راكین دا هه‌می ده‌ما د ناڤ جڤاكێ دا شاد و به‌خته‌وه‌ر و سه‌لامه‌ت بژین.

به‌ری هاتنا هێزێن داعشێ بو عێراقێ سه‌رۆك بارزانی حوكمه‌تا عێراقێ هایدار كر كو دێ كاره‌ساتێن مرۆڤاتیێ ل عێراقێ روو ده‌ن، هه‌كه‌ داعش عێراقێ بگرن و گۆتنا وی وه‌ك خوه‌ هات، له‌ورا ده‌مێ هێزێن داعشێ باژێرێن عێراقێ گرتین دوور ژ هه‌می ره‌وشت و بوهایێن مرۆڤاتیێ كریارێن هۆڤانه‌ و كاره‌سات ل دژی خه‌لكێ سڤیل ئه‌نجامدان، هه‌روه‌سا ده‌رباره‌ی هه‌رێمێ ژی سه‌رۆك بارزانی ل گه‌ل هه‌می ئالیێن سیاسی كۆمبوو، ره‌وشا كوردستانێ بۆ وان دیاركر، كو دڤێت سنۆرێن هه‌رێمێ بهێنه‌ پاراستن، ژبه‌ر كو د زانی مه‌ترسیا هێزێن داعشێ ل سه‌ر كوردستانێ هه‌یه‌، لێ هنده‌ك لایه‌نان هه‌ر ژ ده‌ستپێكێ هێرش كرنه‌ سه‌ر بارزانی و وان دڤیا سه‌رۆكی بێخنه‌ د ناڤا ئاریشه‌كا مه‌زن دا و وی ئاگه‌ه ژ ڤێ چه‌ندێ نه‌، لێ پشتی قه‌یرانێن عێراقێ بۆ خه‌لكێ دیار بوو، كو مه‌ سه‌رۆكه‌كێ زیره‌ك و ب وێر هه‌یه‌، بۆ چو تشته‌كێ ته‌نازول نه‌كر به‌رامبه‌ر دوژمنێن گه‌لێ كورد راوه‌ستیا و شیا پێنگاڤێن باش ژلایێ ئابووری ڤه‌ بهاڤێژیت و ئه‌ڤ پشتگیریا نێڤده‌وله‌تی بۆ كوردان ب هیمه‌تا وی هاته‌ كرن. له‌ورا ئه‌ركێ سه‌رۆكی د ڤی ده‌می دا دێ زۆرێ قورس بیت، ژبه‌ر كو تاكه‌ سه‌ركرده‌یه‌ ئه‌ڤرۆ د كوردستانێ دا خودان بریار و ئه‌ركێ سه‌ركردێن دی یێن كورد ژی كه‌فتینه‌ سه‌ر ملێن وی، هه‌روه‌سا هه‌ولێن وی یێن به‌رده‌وام شیا وه‌لاتێن جیهانێ بینیته‌ سه‌ر خه‌ت، كو هاریكاریا هێزێن پێشمه‌رگه‌ی بكه‌ن، بۆ هه‌می خه‌لكێ دیار بوو كو پێگه‌ه و قورسایا وی د جیهانێدا چه‌نده‌. هه‌روه‌سا گه‌له‌ك حزب و لایه‌نان هه‌ولدا هه‌ر وه‌ك پیشه‌یێ وان یێ جاران كو شه‌ڕێ راگه‌هاندنێ بكه‌ن و هه‌ر ئێك یێ دی تومه‌تبار بكه‌ت و پاڤێژنه‌ هه‌ڤدو، گه‌له‌ك ژ وان لایه‌نان هه‌ول دده‌ن ده‌سكه‌فتێن ملله‌تێمه‌ ژناڤ ببه‌ن و نه‌ ئارامیێ په‌یدا بكه‌ن، لێ ئه‌و شیا ڤان هه‌می لایه‌نان نێزیكی ئێك بكه‌ت و ئێكرێزیێ په‌یدا بكه‌ت. د گه‌رمه‌گه‌رما هێرشێن داعشێ دا بۆ سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ بارزانی سه‌را به‌رۆكێن شه‌ری دا و شیا چه‌كه‌كێ باش ب هه‌ڤكاریا وه‌لاتێن جیهانێ بۆ پێشمه‌رگه‌ی دابین بكه‌ت، سه‌ره‌اری هه‌بوونا كێشه‌ و ناكۆكیێن هنده‌ك حزب و لایه‌نان، لێ شیا ڤێ هه‌ڤسه‌نگیێ راگریت و نه‌هێلا ئاریشه‌ په‌یدا ببن. له‌ورا مه‌ كوردان ئه‌و هیڤی هه‌یه‌ كو سه‌رۆك بارزانی هه‌می ژیێ خوه‌ بۆ دۆزا گه‌لێ كورد و ئازادیا كوردستانێ ته‌رخانكریه‌، نوكه‌ ژی ب شه‌ڤ و رۆژ بزاڤێن وی د به‌رده‌وامن ژ پێخه‌مه‌ت خزمه‌تكرنا خه‌لكێ كوردستانێ، له‌ورا ئه‌م كورد ب شانازی دزانین كو سه‌رۆكاتیا هه‌رێما كوردستانێ مه‌ برێڤه‌دبه‌ت. ژبه‌ر رۆلێ وی یێ به‌رچاڤ د هه‌می كاودانێن نه‌خۆشدا، كو به‌ره‌ڤانی ژ ئاخا كوردستانێ كریه‌ و هه‌رده‌م خه‌مخورێ گه‌ل و وه‌لاتێ خوه‌ بوویه‌.

هه‌ر وه‌لاته‌كی دڤێت سه‌روه‌ریا خو هه‌بیت وخو بپارێزیت وخو پێش بێخیت به‌ لێ ڤیان تشته‌كه‌ وشیان تشته‌كێدیه‌ هنده‌ك وه‌لات هه‌نه‌ ئه‌ گه‌ر نه‌ بهاریكریا ده‌ره‌كی با نه‌دبونه‌ ده‌وله‌ت هنده‌ك وه‌لات هه‌نه‌ لجه‌نگا شكه‌ستن خاریه‌و وبنگه‌ه لێ هاتینه‌ دانان وبوینه‌ ئه‌گه‌رێ هندێ خو لسه‌ر پیا بگرن ودوباره‌ پێشكه‌فتنێ بخوڤه‌ ببینن بو نمونه‌ زوربه‌ی وه‌لاتێت عه‌ره‌بی ونه‌خاسمه‌ یێت كه‌نداڤی ئه‌گه‌ر بهاریكاریا ده‌ره‌كی نه‌با نه‌د شیان مێرنشینێت خو بپارێزن یان ببنه‌ ده‌وله‌ت نوكه‌ ژی ئه‌و ترسه‌ لده‌ف وان هه‌یه‌ له‌و به‌حرێن پشتی چل وسێ سالا ژڤه‌كێشانا بنگه‌هێ بریتانی لبه‌ره‌ رێكه‌فتنه‌كێ دگه‌لدا موربكه‌ت بو دانانا بنگه‌هه‌كی لوه‌لاتێ خو
كویێت پشتی هاتیه‌ داگیركرن ژلایێ له‌شكرێ سه‌ددامیڤه‌ بنگه‌هێت ئه‌مریكی لوه‌لاتی خوهێلاینه‌ وه‌لاتێت كه‌نداڤی تێنه‌ پاراستن ژمه‌ترسیێت داگیركرنێ وداحویرانێ وژناڤبرنێ هنده‌ك ژڤان وه‌لاتا پێشكه‌فتنێت باش بخوڤه‌ دیتینه‌ وهنده‌ك ژوان بوینه‌ نمونا ئاڤه‌دانیێ وخوشگوزاریێ وه‌كو ئیمارات وقه‌ته‌ر وكویێت
ئه‌لمانیا و یابان وكوریا باشور لپشتی جه‌نگێ جیهانی یێ ئێكێ بنگه‌هیێت ئه‌مریكی لێ هاتینه‌ دانان وهه‌تا نوكه‌ژی ماینه‌ ئه‌لمانیا لژێر هه‌بونا ڤان بنگه‌ها بویه‌ وه‌لاته‌كێ بالا ده‌ست نه‌خاسمه‌ لپشتی هه‌رفاندنا دیوارێ به‌رلینێ وئێكگرتنا ئه‌لمنیاروژهه‌لات وروژئاڤا لدیماهیا سالێت حه‌شتێیا وسه‌ره‌تا سالێت نوتا ژسه‌ده‌یێ بوری ئه‌لمانیا بویه‌ 1(+) 5 دگه‌ل هه‌ر پێنج وه‌لاتێت زلهێز وخودان ڤیتو وئێكه‌ ژكوما هه‌شت وه‌لاتێت پیشه‌سازی وئێكه‌ ژكوما بیست وه‌لاتێت پێشكه‌فتی لجیهانێ یابان ژی دهه‌ردو كومێت دیماهیێ دایه‌ وكوریا باشور ژی ژكوما ژبیست وه‌لاتێت پێشكه‌فتیه‌ لجیهانێ
پێشكه‌فتنا ڤان وه‌لاتا یا به‌رده‌وامه‌ ودبه‌ریكانێت پێشكه‌فتنێدانه‌لسه‌ر ئاستێ جیهانێ
ئه‌گه‌ر كورد شیابان لپشتی جه‌نگێ جیهانی یێ ئێكێ یان یێ دوێ پێگه‌هه‌كا هوسا بخو په‌یداكربا ره‌نگه‌ توشی ڤان كاره‌ساتا نه‌دبون یێت بسه‌ری هاتین ره‌نگه‌ كێشا كوردی هوسا ئالوز نه‌ببا
سامانیێت سروشتی یێت كوردستانێ هاتبانه‌ به‌رهه‌مهێنان لوی ده‌ می ژلایێ خودانێت بنگه‌هاڤه‌ دا په‌ترول وسامانیێت وه‌لاتی به‌رهه‌م ئینن ودا فروشن راسته‌ دا هنده‌كێ بخو هه‌لگرن به‌لێ یادی دا لخزمه‌تگوزاریێت وه‌لاتی خه‌رجكه‌ن(4500) گوند نه‌دهاتنه‌ كاڤلكرن به‌لكو دا گه‌شه‌سه‌ندنێ بخوڤه‌ بینن دا گه‌شت وگوزار ڤه‌ژینَی ببخوڤه‌ بینیت داكارگه‌هیێت پیشه‌سازی په‌یدابن بو گوهرینا به‌رهه‌می داشه‌نگستێ ئابوری بهێز كه‌ڤیت وداژێرخانه‌كا ئابوری لڤی وه‌لاتی په‌یدابیت
ژئه‌گه‌رێ دروشما سه‌روه‌ریا ئیراقێ كورد توشی مه‌رگه‌ساتابون ژنه‌چاری وبه‌رگریكرن ژهه‌بونا خ كورد یێ بشوره‌شا رابوین لدژی رژێمێت سته‌مكار ئێك لدیف ئێكێ وقوربانیێت داین ژئه‌گه‌رێ هیێزاخوراگریێ وقوربانیێت ڤی ملله‌تی رێكه‌فتنێت خیانه‌تكارانه‌ یێ لسه‌ر هاتینه‌ كرن ژلایێ دوژمن وداگیركه‌راڤه‌ ژئه‌گه‌رێ رێكه‌فتنا جه‌زائیر جه‌نگێ هه‌شت سالیێ ئیراقێ وئیرانێ په‌یدابو وجنگێ كه‌نداڤیێ دووێ بدیفخودا ئینا ئه‌ڤا نوكه‌ژی دبیتن هه‌ر ڤه‌رێژا وان هوكارایه‌
په‌یڤا سه‌روه‌ریا وه‌لاتی بویه‌ كه‌ره‌ سته‌كێ لێك زێده‌كرنێ لهه‌لكه‌فتاو رێوره‌سما لده‌زگایێت راگه‌هاندنێ دیاره‌ تێناگه‌هن یان خوتێناگه‌هینن كوعراق یا دگیركری لعه‌ردی وئاسمانی وده‌ریایێ
سه‌روه‌ریا ئیراقێ لكیڤه‌یه‌ ولكیرێ دیاربویه‌ لسه‌رده‌مێ رژێمێت مه‌له‌كی وهه‌تا دگه‌هیته‌ حكومه‌تا عه‌بادی ؟
میلێت سه‌عه‌تێ یێ پاشڤه‌ دزڤرن وهوشداریێ دده‌نه‌ مه‌ كو ئه‌و خه‌له‌تیێت ئه‌م توشبوینێ دوباره‌ نه‌كه‌ینه‌ڤه‌ و لدیف دروشمێت شاش نه‌چین ئه‌و تشتێ مه‌ نه‌د زانی سه‌ربور بسه‌رمه‌دهاتینه‌ ئه‌وا ئه‌م نه‌دشیاین بكه‌ین ئه‌ڤرو مه‌ شیان هه‌نه‌ پێتڤیه‌ خو نه‌كه‌ینه‌ ئێخسیرێت دروشم وپه‌یڤێت بریقدار پێتڤیه‌ ئه‌م به‌ رژه‌وه‌ندیا ملله‌تێ خو وپاشه‌ روژا وه‌لاتێ خو لپێش هه‌ ر تشته‌كێ دی لبه‌رچاف بگرین بومه‌ گرنگی دئه‌نجامی دایه‌ كومه‌به‌ستێ بده‌ستڤه‌ بینین
چار ده‌وله‌تا كوردستان یا داگیر كری ویا دورپێچ كری پێتڤیه‌ ئه‌م لرێیا بگه‌ریێین ورێیا ببینینه‌ڤه‌ كادێ چاواخو ژ ڤێ دورپێچیێ ده‌رئێخین و وه‌لاتێ خو ژداگیركه‌را رزگاركه‌ین بپێنگاڤێت حه‌كیمانه‌ پاڤێژین
ڤان وه‌لاتێت داگیركه‌ر چه‌ند ناكوكی لنافبه‌را وان هه‌بن ئایدیولوجیبن ئابوریبن یان ئێمناهیبن به‌لێ هه‌ر ده‌مێ دبیته‌ به‌حسێ چاره‌ نڤیسێ كوردا دگه‌ل ئێك دهاورانه‌ ورێك دكه‌ڤن كوئه‌ڤه‌ نه‌بیت چونكه‌ لده‌ف هه‌میان سه‌ربه‌خویا كوردا هێلا سوره‌
ئه‌ڤا بده‌ستمه‌ كه‌فتی وگه‌هشتینه‌ ڤێ قوناغێ گه‌له‌ك گران لسه‌رمه‌ راوه‌ستیایه‌ پێتڤیه‌ هه‌می كورد دهاورابن ویه‌ك هه‌لوێستبن دا ڤان ده‌ستكه‌فتا ژده‌ست نه‌ده‌ین
ئه‌گه‌ر لسالا 2011ێ هێزێت ئه‌مریكی بته‌مامی ژئیراقێ نه‌ هاتبانه‌ ڤه‌كێشان یان هنده‌ك بنگه‌هێت وان لجهێت گرنگ مابانه‌ دویر ژدروشمێت نشتمانی داعش ژسوریێ نه‌دهاته‌ ئیراقێ ئه‌ گه‌ر بنگه‌هێت ئه‌مریكی لچیایێ شنگال ومه‌قلوب هه‌بانه‌ تراجیدیایێت شنگال وزمٌار وقه‌ره‌قوش و باشیك وتلكێپ په‌یدانه‌دبون .

ئۆپه‌راسیونا حكومه‌تا ( دادوگه‌شه‌پێدانێ ) لسه‌ر هنده‌ك داموده‌زگه‌هێن راگه‌هاندن و روَژنامه‌ڤانیێ كو زێده‌تر دكه‌ڤنه‌ ژێر سیبه‌را جماعه‌تا ( فتحوللا گوله‌ن ) , كارڤه‌دان و به‌رسڤدانێن سیاسیێن جوراوجوَر لسه‌ر ئاستێن پارتێن سیاسیێن ناڤخویا توركیا و نێڤه‌ندێن ئه‌وروپی هه‌بوون. ل نیڤا ئه‌ڤێ مه‌هێ هێزێن ئێمناهیێن توركیا ب به‌هانه‌یا پاراستنا ئێمناهیێ و رێگرتن ژ پیلان و كوَده‌تایه‌كا ناڤخو كو مه‌ره‌م ژێ گوهرینا حكومه‌تا ئه‌ردوگانی بو , هێرشه‌كا به‌ربڵاڤ كره‌ سه‌ر هنده‌ك كه‌سایه‌تیێن به‌رنیاسێن ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنێ و زێده‌تر ژ 23 كه‌سان هاتنه‌ گرتن و ده‌سته‌سه‌ركرن , ژ وان ژی ( هیدایه‌ت كه‌راجی ) رێڤه‌به‌رێ گشتیێ كه‌ناڵا ئه‌سمانیا ( سمانیولو ) كو ئێكه‌ ژ مه‌زنترین پێكهاته‌یا راگه‌هاندنێ ل توركیا و ( ئه‌كره‌م دومانلی ) رێڤه‌به‌رێ گشتیێ روَژنامه‌یا ( الزمان ) یا هه‌ره‌ به‌ربڵاڤ و هه‌ره‌ به‌رهه‌ڵستكار دژی حكومه‌تا ئه‌ردوگانی , هه‌وه‌سا ( عه‌لی كه‌راجی ) ێ سیناریستێ ته‌له‌فزیونی و ( توَفان ئاركدوَر ) ێ رێڤه‌به‌رێ ئاسایشا ئه‌سته‌نبولێ و گه‌له‌كێن دن. ئه‌ڤ گرتن و ده‌سته‌سه‌ركرنه‌ 13 ویلایه‌تێن توركیا ڤه‌گرتن. كێشه‌ و ململانێن دناڤبه‌را ئالیێن بزاڤێن ئیسلامیێن سیاسی ل توركیا دیروكه‌ك كه‌ڤنار هه‌یه‌ نه‌خاسمه‌ پشتی په‌یدابونا ڤاڵاتیه‌ك به‌رفره‌ ل گوره‌پانا سیاسی و كز و خاموَش بوونا ستێرا علمانیه‌تێ و هه‌رفینا سیسته‌مێ عه‌سكه‌رتاییه‌تێ و دوباره‌ گه‌شه‌سه‌ندنا هزرێن سه‌ڵته‌نه‌تا عوسمانلیێ ب موَدێله‌ك نو و ته‌ماعی و بلندبینینا وێ ژبوَ سه‌ركردایه‌تی كرنا جیهانا ئیسلامێ , ب تایبه‌ت ل روَژهه‌ڵاتا ناڤین , رێك لبه‌ر پارتێن ئیسلامی خوش كرن داكو ب شێوازێن دیموكراسیه‌تا پرانیێ بگه‌هنه‌ ده‌ستهه‌ڵات و حكومه‌تكاریێ , یا ژ هه‌میان به‌رهه‌ڤ تر پارتیا دادوگه‌شه‌پێدان بو كو كاری د ده‌مه‌كێ گه‌له‌ك كورت دا پرانیا كورسیكێن په‌رله‌مانێ توركیا بده‌ست بینیت و هه‌رسێ ده‌ستهه‌ڵاتێن یاسایی و جێبجێ كرن و دادوه‌ریێ كوَنتروَل بكه‌ت , شاره‌زا و پسپورێن ئابوری و سیاسی ل توركیا دبێژن شه‌رێ ئالیێن ئیسلامی دگه‌ل هه‌ڤ , ده‌رئه‌نجامه‌ك نه‌رێنی لسه‌ر پارتیا دادوگه‌شه‌پێدان خویا دكه‌ت و چێدبیت مفا و قازانج بگه‌هیته‌ لایه‌نێن دن و رێباز و فه‌لسه‌فه‌ێن تازه‌ نو سه‌رهه‌لبده‌ن و په‌یداببن. ئه‌ڤ قه‌یران و كریزا كه‌ڤنار , دناڤبه‌را ئه‌ردوگان و گوله‌ن دا كو هه‌رساڵ توندو تیژی و كوَده‌تا و پیلان تێدا په‌یدا دبن و ب گرتن و ده‌سته‌سه‌ركرن و زیندانبوون و خونیشاندان ده‌ست پێدكه‌ن و باده‌كێن گه‌نده‌لیا كارگێری و ئابوری و دارایی دهێنه‌ ئاشكراكرن و ب ده‌هان به‌رپرسێن باڵا و وه‌زیرێن حكومه‌تێ و كه‌سایه‌تیێن پولیس و ریڤه‌به‌ر دكه‌ڤنه‌ ناڤ دادگه‌هان و ب سزاێن گران دهێنه‌ حوكم كرن , ئه‌ڤ ململانێه‌ ب دیتنا گه‌له‌ك ژ چاڤدێرن سیاسی كوتایی هاتنا ئیسلاما سیاسیه‌ ل ده‌وله‌تا توركیا و ئه‌ڤ ره‌نگێ هه‌ڤركیێ دێبیته‌ ئه‌گه‌را لاوازبوون و تێكچونا هه‌ڤسه‌نگیا هه‌ردوو لایه‌نێن هه‌ڤرك و ئێدی شه‌قام و هه‌لبژاردنێن ئاینده‌ و داهاتی هه‌ردوو لایه‌نان بێ شانس دكه‌ت. روویدان و پرسگرێكێن ئه‌ڤ ساڵه‌ كومه‌كا قه‌یرانێن دژوار و بێهنكورتكه‌ر بو حكومه‌تا ئه‌ردوگان چێكرن و ده‌نگ و گازیێن ره‌خنه‌گرانه‌ و گازنده‌ێن هه‌می لایه‌نی ژێرا هاتن كرن , نه‌خاسمه‌ ژ لایێ ئه‌مریكا و ئه‌وروپا و گه‌له‌ك لایه‌نێن عه‌ره‌بی , ب تایبه‌ت هه‌ڵوێست وه‌رگرتن د شه‌رێ دژ ب تیروریستیێ و هه‌ڤكاریا هه‌ڤپه‌یمانا نێڤده‌وله‌تی , هه‌روه‌سا ره‌شبگیریا روَژنامه‌ڤان و كه‌سایه‌تیێن راگه‌هاندنێ كو سیمایه‌كێ نه‌ دیموكراسی دده‌ت ده‌سته‌ڵات و حكومرانیێ. ( مارتین شوَلز ) سه‌روَك په‌رله‌مانێ ئه‌وروپا پێنگاڤێت توركیا به‌رب دیموكراتیه‌تێ ب گرتی و داخراو ل قه‌ڵه‌م دده‌ت و دژی پێشكه‌فتنا جیهانێ و دیموكراسیه‌تا ئه‌وروپا ره‌فتار دكه‌ت.

ئالا ئه‌و هێمایێ هه‌ر نه‌ته‌وه‌یه‌كێ یان دینه‌ك ین قه‌واره‌یه‌كێ رامیاری یه‌ یان دچارچووڤێ رێكخستنه‌كا ده‌ست نیشان كریدا و هه‌ر وه‌لاته‌كێ ب روودان و هزرێن جودا جودا ئالا بخوی چێكرینه‌ و هه‌ر وه‌لاته‌كێ یان هه‌رێمه‌كێ ب ئالایێ خوه‌ دهێته‌ نیاسین و ئالایی پیرۆزی و گرنگیه‌كا مه‌زن هه‌یه‌ د ناڤ هه‌ر ده‌وله‌ته‌كێ دا چونكی هه‌ر رێزگرتنه‌ك و ته‌قدیره‌ك یان هه‌ر بێ رێزیه‌ك و رێسواركرنه‌ك بۆ وی ده‌وله‌تێ یان وی قه‌وارێ رامیاری ئالا دبیته‌ ئارمانجا سه‌ره‌كی. هه‌ر وه‌سا ئالایی رۆله‌كێ مه‌زن هه‌یه‌ د مێژوویا هه‌ر مرۆڤه‌كێ دا یا جڤاكی و رامیاری كو هه‌رده‌م د ناخ و هزرا مرۆڤیه‌ و جهێ رێزگرتنێ یه‌ ل ده‌ف هه‌ر تاكه‌ كه‌سه‌كێ وی وه‌لاتی و د مێژوویا نه‌ته‌وان دا.
گه‌له‌ك روودانێن مه‌زن رووداینه‌ كو گرێدایی ئالایی ڤه‌ بوون و ب گه‌له‌ك شێوازان ره‌فتار د گه‌ل ئالایی هاتیه‌ كرن و ل هه‌موو وه‌لاتێن جیهانێ گرنگیه‌كا مه‌زن دده‌نه‌ ئالایێ وه‌لاتێ خوه‌ و ل پرانیا وه‌لاتێن جیهانێ یاسایێن تایبه‌ت ب ئالایی ڤه‌ ده‌ركرینه‌ و ئه‌و رۆژا ساخكرنا ئالایێ وه‌لاتێ خوه‌ پرۆژه‌ك پر پیرۆز و گرنگ ددانن و ل سه‌رانسه‌ری وه‌لاتێ خوه‌ ئاهه‌نگ و كار وچالاكیان دگێرن و ئالایی ل هه‌موو داموده‌زگهێن حوكمه‌تێ نوو دكه‌نه‌ڤه‌ و ژ به‌ر پیرۆزیا وی ئالایی هه‌ر كه‌سێ وی ئالایی بسۆژیت یان بدورینیت ب توندی سه‌رپێچیكه‌ران سزا دده‌ن, ئالایێ كوردستانێ ژی كو هێمایێ هه‌موو نه‌ته‌وا ملله‌تێ كورده‌ ل ژێر وی ئالایێ پیرۆز دژین كوردێن باكۆر و باشۆر و رۆژهه‌لات و رۆژ ئاڤا و ئه‌رمینیا.
ئالا بۆ جارا ئێكێ ل ده‌ستپێكا سالێن بیستان دا بوو, و ئێكه‌م جار پارته‌كا كوردستانی ل رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ, بكارئینایه‌ ده‌مێ داخوازا مافێ چاره‌نڤیس كری,ئه‌و ژی پارتا (خویبوون) بوو كو ب زمانێ كوردی (الاستقلال)پاشی ئه‌ڤ ئالایه‌ پێشكێشی ئه‌ندامیێن شاندا نێڤده‌وله‌تی كر د كۆنگرێ پاریسێ دا یێ ئاشتیێ وپلانه‌ك دانا ژ بۆ سه‌ربه‌خوه‌بوونا كوردستانێ وه‌كو پارچه‌یه‌ك ژپه‌یمانناما سیڤه‌ر د گه‌ل توركێن عوسمانی ل سالا 1920ێ,گه‌له‌ك ژێده‌ر بۆ مه‌ دیاردكه‌ن,كو گه‌له‌ك ژ كه‌ڤندا كوردان ئالا هه‌بووینه‌,وه‌كو ئالایێ كاوه‌یێ ئاسنگه‌ر و ئالایێ زه‌رێ سه‌لاحه‌ددینێ ئه‌یووبی ل سالا (1175 1193)ێ و گه‌له‌ك ئالایێن دیتر.
لێ ئه‌و ئالایێ كوردستانێ,ئه‌وێ نوكه‌ بۆ هه‌ر چار پارچێن كوردستانێ, بۆ ئێكه‌م جار و به‌ری69سالانو د رۆژه‌كا وه‌كو ئه‌ڤرۆ دا17/12/1945ێ,د ئاهه‌نگه‌كا جه‌ماوه‌ریا به‌رفره‌هدا و ل كوردستانا رۆژهه‌لات هاته‌ بلندكرن. لێ ده‌مێ كۆمارا كوردستانێ هاتیه‌ راگه‌هاندن,ب شێوه‌یه‌كێ فه‌رمی و ل سه‌ر ده‌ستێ شه‌هیدێ پێشه‌وا قازی محه‌مه‌د ل رێكه‌فتی 22/1/ 1946 ێ ل كۆمارا كوردستانێ مهابادێ ئالایێ كوردستانێ هاته‌ بلندكرن، پاشی پێشه‌وا قازی محه‌مه‌د,ئه‌و ئالا راده‌ستی بارزانیێ نه‌مر كر.
وهه‌ر ل وی ده‌می و تا نوكه‌ ب سه‌دان گه‌نجێن كوردان قوربانی ب ژیانا خوه‌ دایه‌ ژ بوونا بلند راگرتنا ئالایێ كوردستانێ,لێ مخابن هه‌رده‌م دوژمنێن ره‌گه‌زپه‌رستێن ملله‌تێ كورد رێ نه‌دایه‌ ئالایێ جوانێ كوردستانێ بهێته‌ بلندكرن وه‌كو كوردستانا رۆژهه‌لات و رۆژئاڤا و باكۆر،بۆ نموونه‌ ل رێكه‌فتی 26/8/2014ێ,حوكمه‌تا ئیرانێ وه‌لاتیه‌كێ كوردێ رۆژهه‌لات ب شه‌ش هه‌یڤان حوكم كر,ژبه‌ر كو وی هاولاتی,ئالایێ كوردستانێ دانابوو ل سه‌ر گورێ كوڕێ خوه‌ یێ شه‌هید, به‌لێ ئه‌ڤرۆ ئه‌و رۆژ هات ئالایێ كوردستانێ بهێته‌ بلند كرن,ل هه‌رچار پارچێن كوردستانێ و ل هه‌موو ئه‌و ئه‌ردێن كورد لێ دژین ل هه‌موو جیهانێ و دێ هه‌ر یێ به‌رزو بلند بیت.
ئالایێ كوردستانێ ب سێ ره‌نگان پێك دهێت ئه‌و ژی ره‌نگێ سۆر كو هێمایێ فیدایێ و خوینێ یه‌ و ژ بوونا ئازادیێ و سه‌ربه‌خوه‌بوونێ و هه‌ر د به‌رده‌وامبوونێ دایه‌, ره‌نگێ سپی هێمایێ ئاشتیێ و ئه‌مانه‌تێ یه‌, ره‌نگێ كه‌سك هێمایێ سروشتێ كوردستانێ یه‌ و درووشمه‌ك ل نیڤا ئالاییه‌ وه‌كو چاڤێ رۆژێ ب ره‌نگێ زه‌ر كو هێمایێ ئاینێن كه‌ڤن دده‌ت یێن كوردان و چاڤێ رۆژێ 21 تیشك هه‌نه‌ كو ژمارا 21 نیشانا 21ێ ئادارێ دده‌ت كو رۆژا جه‌ژنا ملله‌تێ كورده‌، هه‌روه‌سا ژمارا 21 ژ ژمارێن پیرۆزن د ئاینێ زه‌رده‌شتیان دا.
په‌رله‌مانێ كوردستانێ ل رێكه‌فتی 17/12/ ل هه‌ر ساله‌كێ ده‌ست نیشان كر بوو رۆژا ساخكرنا ئالایێ كوردستانێ ل 11ێ چریا دووێ یا سالا 1999 ده‌نگدان ل سه‌ر بریارا رۆژا بلندكرنا ئالایێ كوردستانێ هاته‌ دان, هه‌ر سال ب ڤێ هه‌لكه‌فتێ رۆژا ئالایێ كوردستانێ دهێته‌ ساخكرن ب چه‌ند كار و چالاكیان ژ لایێ گرۆپ و تیمیێن تایبه‌تمه‌ند ب ئالایی ڤه‌ ل كوردستانێ, به‌لێ ب هزرا من و ژ به‌ر پیرۆزیا ئالایی گه‌له‌كا فه‌ر و پێدڤیه‌ هه‌رده‌م بایه‌خ و گرنگیێ بده‌ینه‌ ئالایێ كوردستانێ نه‌به‌س ب ڤێ رۆژێ,چونكی مخابن هه‌تا نوكه‌ ژی دێ بینی ل گه‌له‌ك فه‌رمانگه‌ه و قوتابخانا و ل هه‌ر جهه‌كێ دیتر ئالا به‌روڤاژی دهێته‌ هه‌لاویستن یان هاتیه‌ دوراندن یان پیس بوزیه‌ بێ كو ئه‌و هه‌ستا نه‌ته‌وی ل ده‌ف مه‌ هه‌بیت ئه‌م بگوهۆرین یان ل جهه‌كێ ژ هه‌ژی دانین, ژبه‌ر ڤێ ئێكێ ئه‌نجوومه‌نێ وه‌زیران ل رێكه‌فتی 22/10/2013ێ گۆت فه‌رمانگه‌ه نزانن ئالایی دروست بلند بكه‌ن و بریار دا ئالایێن ل سه‌ر بانیێن هه‌موو فه‌رمانگه‌هان بهێنه‌ وه‌كهه‌ڤكرن و ب پێدڤی زانی رێنومایی بۆ دروست بكارئینانا ئالایی بهێنه‌ ده‌ركرن و ئه‌گه‌رێ ده‌ركرنا رێنوماییان بوو وێ چه‌ندێ ڤه‌گه‌راندن ئه‌نجوومه‌نێ وه‌زیران كو تا نوكه‌ پرانیا داموده‌زگه‌هێن حوكمه‌تێ ئه‌ته‌كێتێن دروست بكارئینانا ئالایی نزانن, هه‌روه‌سا خراب بكارئینان,پیسبوون, نه‌وه‌كهه‌ڤیا ئالایان, دانانا وان ل جهێن نه‌ ژ هه‌ژی ڤه‌گه‌راند و خواست ژی كو هه‌موو داموده‌زگه‌هێن حوكمه‌تێ ب به‌رپرسیارانه‌ سه‌ره‌ده‌ریێ لگه‌ل ئالایی بكه‌ن.

گرۆڤه‌یا ڤێ چه‌ندێ تووشبوونا وان هه‌ردویانه‌ بۆ سته‌م و ده‌رده‌سه‌ریێ ژ لایێ رژێمێن ده‌سهه‌لاتدار ڤه‌ وخه‌باتا وان ب درێژیا سالان بۆ پاشڤه‌برنا دكتاتۆریێ و ئاڤاكرنا عیراقا ئێكگرتی یا فره‌لایه‌ن. ئه‌ڤ په‌یوه‌ندیا د ناڤبه‌را شیعه‌ و كوردان دا دڤه‌گه‌ریێته‌ ده‌مه‌كێ كه‌ڤنار و پشتی كو سه‌ركرده‌ شێخ مه‌حموود مه‌حموودێ حه‌فید ل گه‌ل سوارێن خوه‌ یێن كورد قه‌ستا شوعه‌یبه‌ ل لیوایا به‌سڕا كری بۆ شه‌ركرنا ئنگلیزی، دیسا ژی مه‌حاله‌ وێ په‌یوه‌ندیا به‌رز ژبیر بكه‌ین یا سه‌ركردێ نه‌مر مه‌لا مسته‌فا بارزانی ل گه‌ل خودێ ژێ رازی محسن ئه‌لحه‌كیم و ئه‌ڤرۆ هیڤیا مه‌یا مه‌زنه‌ ب هێژا عه‌مارولحه‌كیم كو رێبازا بابوباپیرێن خوه‌ برێڤه‌ببه‌ت. ئه‌ڤ په‌یوه‌ندیا د ناڤبه‌ر كوردان و شیعه‌یان دا نه‌راوه‌ستیا،به‌لكو گه‌هاندن به‌رده‌وام بوو د ناڤبه‌را وان دا، نه‌مازه‌ سه‌ره‌دانا هێژا عه‌مار لحه‌كیم بۆ كوردستانێ بۆ سه‌ره‌خوه‌شكرنا كاره‌ستا هه‌لبجه‌ ل شوونا نووژه‌نككرن و ته‌كه‌زكرنا وێ به‌رده‌وامكرنا وان هه‌لویستێن جوامیرانه‌ بوو. ئه‌ڤ ئێكه‌ زێده‌باری وان په‌یوه‌ندیێن دیرۆكی ل گه‌ل حزبێن شیعی یێن سه‌ره‌كی ییێن رێزدار كو رۆله‌كێ به‌رز هه‌بوو دخه‌باتا سیاسی دا ل دژی سه‌ركوتكرنێ و سته‌مێ ـ وه‌كوحزب الدعوه‌ ـ جڤاتا بلند ـ ره‌وتێ سه‌دڕی ـ حزب الفه‌زیله‌ ـ ره‌وتێ چاكسازیا نشتیمانی. ئه‌ڤرۆ ئه‌م و پشتی ڤان سالان ژ خه‌باتا هه‌ڤپشك ب هه‌ڤرا دراوه‌ستین كو وه‌لاتی ئاڤا بكه‌ین ل سه‌ر بنیاتێن راست و دروست، هه‌روه‌سا به‌رده‌وامیا ڤێ هه‌ڤپه‌یمانیێ د نێرینێ دا دهێت ژ خه‌مخۆریا مه‌ یا مه‌زن بۆ دینامیكا ڤێ هه‌ڤپشكاتیا راست و دورست و هه‌ر ئه‌وه‌ ڤان تێكۆشانێن مه‌زاختی خورتدكه‌ن بۆ سه‌پاندنا دیمۆكراتیێ. ئه‌ڤ هه‌ڤپشكاتی و ئه‌ڤ هه‌ڤپه‌یمانیا شیعی و كوردی ل سه‌ر كیستێ پێكهاتێن دی یێن عیراقی یێن هێژا نابیت، لێ د ژیوار دا خورتكرنا ئێكبوونا نشتیمانی یا عیراقی بیت ب رێیا دوپێكهاتێن سه‌ره‌كی یێن گه‌لێ عیراقی بیت. هه‌ر وه‌سا بزاڤێن هنده‌ك لایه‌ن یان كه‌سان خرابیێ دگه‌هینه‌ هه‌ڤگرتنا نشتیمانی كو شه‌كه‌ستنێ بینیت دجێبه‌جێكرنا ئارمانجان دا نكاریت براوه‌ستێت ب هه‌مبه‌ر ڤێ په‌یوه‌ندیا دیرۆكی یا ب هێز، لێ ره‌وشا سیاسی و به‌خشینێن وێ یێن دووماهیێ باندۆرا خوه‌ یا ئاشكرا هه‌بوو د دامه‌زرینا جۆره‌كێ بێباوه‌ریێ د ناڤبه‌را پێكهاتان دا ژ وان ژی كور د و شیعه‌ و ئه‌ڤ چه‌نده‌ بوو هاتیه‌ بجهئینان ب ره‌نگه‌كی یان یێ دیتر داكو خزمه‌تا ئارمانجێن حزبی و تائیفه‌گه‌ری و نه‌ته‌وه‌ی یێن به‌رته‌نگ بكه‌ت. ئه‌م هه‌می ئه‌ڤرۆ ل هه‌مبه‌ر ڤه‌ێ مه‌ترسیا مه‌زن رادوه‌ستین كو ئه‌و ژی داعشه‌ و هه‌ره‌شیا وێ ل سه‌ر هه‌میان ب هه‌ڤرا دداخوازكرینه‌ و به‌ری هه‌ر ده‌مه‌كی چوویی ڤه‌دیتنا زه‌مینه‌كا هه‌ڤپشك ل سه‌ر راوه‌ستین، بۆ به‌رسنگگرتنا ڤێ مه‌ترسیا ستێركا خوه‌ ل مه‌گرتی، بۆ رووبه‌ره‌كی ژ لێك تێگه‌هشتنێ و په‌یوه‌ندیه‌كێ كو باوه‌ری په‌سنا وێ بیت ژ پێخه‌مه‌ت ئاڤاكرنا جڤاكه‌كی كو دادوه‌ریا جڤاكی وفه‌رهزری سیمایێ وی بیت رێزێ ل مافێن پێكهاتێن سیاسی و ئایینی ونه‌ته‌وی بگریت، بكاریت گه‌شه‌كرنا راست بجه بینیت وخوه‌پێشخستن د هه‌می بیاڤان دا، برێیا كارمه‌ندكرنا داهاتێن به‌شری و مادی بۆ وه‌لاتی ل شوونا هندێ كو بهێنه‌ سۆتن و مه‌زاختن د شه‌رێن ناڤخوه‌یی یێن به‌رته‌نگ دا. ل ڤێره‌ دخوازم ئاماژێ بده‌مه‌گرنگترین خالان كو د شیان دایه‌ هه‌ڤپشكیا مه‌ یا نشتیمانی خورتتر لێبكه‌ت.
ئێك. بزاڤ ژ بۆ دوورخستنا سیاسه‌تین جوداكرنێ.
دو. په‌سنینا پره‌نسیپێ دیالۆگێ و خوه‌ دوورخستن ژ ئازراندنا رایا گشتی و به‌رفره‌كرنا رووبه‌رێ ناكۆكیێ ب رێیا داخۆیاینێن ركمانه‌ كو ببیته‌ ئه‌گه‌ی ره‌نگڤه‌دانا مللی ئاشتیخواز.
سێ. دستوور و قانوونێ بكه‌ینه‌ حوكم بۆ بدووماهیئینانا هه‌می ناكۆكی و ململانه‌یان.
چار. دامه‌زراندنه‌كا نوو بۆ جڤاكی بهَیته‌ دانان بۆ رێزگرتنا یێ (دن) و قه‌بوولكرنا وی.
پێنچ. شكاندنا ئاسته‌نگان ل هه‌مبه‌ر داخواز و ئۆمێدێن ره‌وا و رێكه‌فتن ل سه‌ر بجهئینانا وان هه‌میان.
شه‌ش. بزاڤكرن بۆ ڤه‌دیتنا كۆمه‌كا چالاك وكریارێن هه‌ڤپشك بره‌نگه‌كێ گشتی و ب ره‌نگه‌كی تایبه‌ت، كو ئێكبوونا نشتیمانی و لێكتێگه‌هشتنا هه‌ڤپشك خورتتر بكه‌ت.
و:ئه‌ڤرۆ