ئه‌ڤرۆ نيوز:
دوهى رۆژا دوشه‌مبى رێكه‌فتى 14\10\2014 هژمارا چار يا گۆڤارا “دابق” يا گرێداى وان به‌لاڤكر كو تێدا بۆ جارا ئێك ژ 8\3\2014 ل ده‌مێ گرتنا شنگال ه هه‌تا نوكه دانپێدان ب فرۆتنا كچ و ژنێن ئێزدى كر.
بۆ خواندنا كۆڤارێ ڤێرێ كليك بكه:
ژێده‌رێن ئه‌مینی ئاشكه‌راكرن ل نێزیك باله‌فرخانا به‌غدا شه‌ر و په‌ڤچونێن توند و دژوار دناڤبه‌را له‌شكه‌رێ عیراقێ و ترۆریستێن داعشی رۆدایه و ره‌وشا ئه‌وله‌كاریێ ل به‌غدا نه جیگیره و هێزێن ئه‌منی ب شێوه‌یه‌كێ به‌ربه‌لاڤ دناڤا جاده‌یان دا به‌لاڤ بوینه.
سپێده‌هیا ئه‌ڤرۆ شه‌ر و په‌ڤچون دناڤبه‌را له‌شكه‌ری عیراقێ و داعشی ل ده‌ڤه‌را زراعیه نێزیك باله‌فرخانا به‌غدا یا نێڤ ده‌وله‌تی یه .
به‌ریا چه‌ند رۆژه‌كان به‌رپرسه‌كێن بلندێن عیراقێ ب ئاژانسین نوچه‌گه‌هانیان راگه‌هاند بون كو 10 هه‌زار چه‌كدارێن داعشێ ل دوراتیا 13 كیلومه‌ترا ل ده‌رازینكا به‌غدا كومبو ب مه‌به‌ستا هێرشكرنا سه‌ر به‌غدا.
هه‌روه‌سا جه‌نه‌رال مارتن دێمسی د هه‌ڤپه‌یڤینه‌كێ دا ل گه‌ل كه‌نالی ئه‌ی بی سی دیاركر بو :گه‌له‌ك نه‌ما بو چه‌كدارین داعشی بكه‌ڤنه ناڤ باله‌فرخانا به‌غدا و بتنێ 25 كیلومه‌تر ژێ دور بون لی ب هێرشه‌كا هه‌لیكوپته‌رین ئه‌پاتچی هاتنه پاشڤه‌برن.
به‌رهه‌ڤكرن، ناجی به‌ده‌ل:
ئه‌ڤرۆ نيوز، نيوار محه‌مه‌د سه‌ليم:
مه‌ريوان نه‌قشه‌به‌ندى ئاخفتنكه‌رێ ب ناڤێ وه‌زاره‌تا ئه‌وقاف و كاروبارێن ئاينى ل هه‌رێما كوردستانێ راگه‌هاند گه‌نجێن خانه‌قين زێده‌ترى يێن هه‌له‌بچه يێن چووينه ناڤ داعش و رێژا گه‌نجێن پارێزگه‌هێ ژى بۆ ناڤ وێ رێكخستيێ ئاشكه‌را دكه‌ت.
نه‌قشه‌به‌ندى دياركر كو گه‌له‌ك جاران دهێته گۆتن كو گه‌له‌ك گه‌نجێن هه‌له‌بچه يێن چووينه ناڤا رێزێن ده‌وله‌تا ئيسلامى ل عيراق و شامێ، به‌لێ ئه‌وێن ژ خانه‌قين چووين زێده‌ترن ژ ئه‌وێن ژ هه‌له‌بچه چووين.
گۆتژى: “وه‌كو رۆژنامه‌ڤانه‌ك دوور ژ كارێ خوه‌يێ فه‌رمى من دووڤچوونه‌ك كريه و داتا و ئامارێن پێدڤى ل به‌ر ده‌ستێ من هه‌نه و ل ده‌مێ پێدڤى دێ به‌لاڤ كه‌م”.
به‌رى نوكه مه‌لا به‌ختيار به‌رپرسێ ده‌سته‌يا كارگێرى يا مه‌كته‌با سياسيا ئێكه‌تى نشتيمانى كوردستان راگه‌هاند بوو كو زێده‌ترى هه‌موو جهان گه‌نج ژ پارێزگه‌ها هه‌له‌بچه چووينه ناڤ رێزێن داعش.
به‌لێ مه‌ريوان نه‌قشه‌به‌ندى د رۆژهنكرنه‌كێ دا ئه‌ڤ ئاخفتنه ره‌تكر و گۆت: “هه‌كه مه‌لا به‌ختيار بڤێت دێ داتايا ژى ده‌مێ كو د سه‌لمينن خه‌لكێ خانه‌قين زێده‌تر يێ چوويه ناڤ رێزێن داعش”.
د به‌رسڤا پرسياره‌كا ئه‌ڤرۆ نيۆز ژى دا، ل دۆر چوونا گه‌نجێن دهۆكێ بۆ ناڤ ڤێ رێكخستيێ، مه‌ريوان نه‌قشه‌به‌ندى ئاخفتنكه‌رێ ب ناڤێ وه‌زاره‌تا ئه‌وقاف و كاروبارێن ئاينى ل هه‌رێما كوردستانێ گۆت: “نوكه نێزيكى 400 گه‌نجان چووينه ناڤ رێزێن داعش، چو ژ وان يێن پارێزگه‌ها دهۆكێ نينن”.
ده‌سته‌يا ده‌سپاكيێ ل هه‌رێما كورستانێ ئاشكه‌را كر كو دێ هژماره‌كا ده‌رچوويێن زانكۆ و په‌يمانگه‌هان دامه‌زرينن، ژ به‌ر هندێ ژى ب رێيا سايتى ده‌رچوويێن زاتكۆ و په‌يمانگه‌هان ل گه‌ل يێن شه‌شێ ئاماده‌يى ژى دشێن فۆرما پڕ بكه‌ن.
د راگه‌هاندنه‌كێ دا كو ژ لايێ ده‌سته‌يا ده‌ستپاكيا هه‌رێمێ ڤه هاتيه به‌لاڤكرن، چه‌ند پله‌كێن كارى بۆ دامه‌زراندنا فه‌رمانبه‌ران يێن راگه‌هاندين، كو ب تنێ پشكێن پرۆگرامسازى و شارستانى ل كوليژا ئه‌نده‌زيارى و پشكێن قانوون و زانستێن سياسى ل كوليژا قانوونێ و ده‌رچوويێن پشكا ئنگليزى ل كۆليژا زمانى و پشكێن كارگێرى و ژمێريارى و ئامار ل كوليژا كارگێرى و ئابوورى دێ هێنه دامه‌زراندن ل سه‌ر ئاستێ ده‌رچوويێن زانكۆيێ.
ل سه‌ر ئاسێ په‌يمانگه‌هان ژى، ده‌سته‌يا ده‌سپاكيا هه‌رێما كوردستانێ راگه‌هانديه كو هه‌ر ئێك ژ پشكێن كارگێريا قانوونێ، كارگێريا كارى، راگه‌هاندن، كۆمپيۆته‌ر، كاره‌با و ميكانيك دشێن فۆرمێن دامه‌زراندنێ پڕ كه‌ن ل گه‌ل ده‌رچووێن ئاماده‌ى ژى.
ب گۆره‌ى ئه‌و پێزانينێن ل به‌ر ده‌ست هه‌ين، هه‌ر ژ 12\10\2014 ئه‌ڤ فۆرمه يێن هاتينه به‌لاڤكرن و هه‌تا 19\10\2014 دێ د پرۆسا پڕكرنێ يا به‌رده‌وام بيت.
ئەڤرۆ، هۆشه‌نگ تاجر:
ئاژانسا رویترز د راپۆرتەکی دا ئاماژە ب وێ یەکێ دکەت کو پشتی ئەمریکا ھۆشداری دایە وەلاتێن ئێکەتیا ئورۆپا کو رەنگە گرۆپێن توندرەو دەست ب ھێرشان بکەن ل پرانیا وەلاتێن ئورۆپا دەست ب پێرابوونێن مەزن ھاتینە کرن و نھا ھەموو بنگەھێن ھێزێن ئیسلامی یێن توندرەو و ب تایبەت ژی یێن سەلەفیان ل ژێر چاڤدێرێی دایە و ل ئەلمانیا و فرەنسا دەزگەھێن ھەوالگێریا د چارچۆڤێ وێ پلانێ دەست ب کۆنترۆل کرنا ئاخڤتنێن تەلەفۆنێ یێن سەلەفیان دکەن و گەلەک جھێن دی کو گۆمان دھێتە کرن بۆ وان مەرەمان بھێنە بکارئینان ژی نھا ل ژێر چاڤدێریێن توند داینە پرانیا کەسێن کو ھزرێن داعشێ و تیرۆرێ ل سەر تۆرێن کۆمەلاتی بەلاڤ دکەن ژی ئەدرێسێ وان دھێنە داخستن و ڤی رەنگ د ماوەیەکێ ھەفتیەکێ دا ب رەنگەکێ بەرچاڤ رێگری ل چالاکیێن ھێزێن ئیسلامی یێن توندرەو ل ئورۆپا ھاتیە کرن.
ل ئالیێ دی ھاتە زانین کو پرانیا وەلاتێن ئورۆپا ئەو کەسێن کو ژ وەلاتێن وان پەیوەندی ب رێکخراوا تیرۆرستی یا داعشێ کرینە ژ وەلاتبوونێ دەرخستینە و ئێدی ئەو ب چو رەنگەکێ نەشێن دەربازی وەلاتێ خوە یێ بەرێ ببن و ب رەنگی ژی وەلاتێن ئێکەتیا ئورۆپا دخوازن وەلاتێن خوە ژ وان توندرەوان پاقژ بکەن و ئەو پلانە ژی ب رەنگەکێ بەرنامەکری د ناڤبەرا وەلاتێن ئێکەتیا ئورۆپا برێڤە دچیت.
ئەڤرۆ، ئەمیر ئەترووشی:
لیژنا ئەوقاف و کاروبارێن ئاینی ل پەرلەمانێ کوردستانێ پرۆژە قانووکە ب ناڤێ (مەئزونێ شەرعی) بەرھەڤکریە و تێدا دێ داخواز ژ سەرۆکاتیا پەرلەمانی ھێتە کرن ئێدی مەلا چو ژنا مارەنەکەن و ب تنێ ل دادگەھێ بھێنە مارەکرن، ھەروەسا ئێدی ل دادگەھێن دەرڤەی ھەرێمێ ژنا دویێ نەھێتە مارەکرن، بەلێ مەلا ئەنەس دوسکی ئەندامێ لیژنا دیارکری بۆ ئەڤرۆ خویاکر کو ھەتا نوکە خواندنا ئێکێ بۆ ڤی پرۆژە قانوونی نەھاتیە کرن.
مەلا ئەنەس دوسکی، ئەندامێ لیژنا ئەوقاف و کاروبارێن ئاینی ل پەرلەمانێ کوردستانێ بۆ ئەڤرۆ دیار کر، ئەڤ پرۆژێ (مەئزونێ شەرعی) ژ ئالیێ سەرۆکێ لیژنێ ڤە ھاتیە بەرھەڤکرن و پرۆژەکێ گەلەک مەزنە و دێ کارەکێ گەلەک باش پێ ھێتە کرن و ب رێیا ڤی پرۆژە ئێدی مەلا نەشێن ژنا مارەبکەن و ھەموو بەرھەڤی دێ ب رێیا دادگەھێ بن و گۆت: ھەتا نوکە خواندنا ئێکێ بۆ ڤی پرۆژەی نەھاتیە کرن، بەلێ وەکو دەستپێکێ چو کوتلەیێن پەرلەمانی ل سەر ڤی پرۆژە قانوونێ د رازی نینن.
ل گۆرەی ڤی پرۆژە قانوونێ، دێ رێ ل زەلامان ھێتە گرتن ئێدی نەشێن بچنە دادگەھێن دەرڤەی ھەرێمێ بۆ مارەکرنا ژنا دویێ و ئەڤ پرۆژە ل ھەموو وەلاتێن ئیسلامی و عەرەبی دا دھێتە پەیرەوکرن، ب رێیا چەسپاندنا ڤێ قانوونێ دێ کێشە و گرفتێن دادگەھێ ژ ئالیێ مارەکرنا ژنان گەلەک کێمتر لێ ھێن و ئەو ئاریشە ژی نامینن کو ھندەک ب ناڤێ ئاینی و مەلایان ژنا مارە بکەن و چو شارەزایی د ئاینی دا نەبیت.
دیار کر ژی کو بۆ مارەکرنا ژنا دویێ ل ھەرێما کوردستانێ کۆمەکا مەرجان ھاتینە دانان کو ھەتا رادەیەکێ باش ئەڤ مەرجە د بەرژەوەندا ژنان دانە و زەلام نەشێن ب شێوەیەکێ ئاسان ژنا دویێ مارەبکەن، بەلێ ل دادگەھێن عیراقێ و دەوروبەری ھەرێما کوردستانێ ھەتا نوکە ل دووڤ قانوونێن عیراقی یێن کەڤن ژنا دویێ دھێتە مارەکرن و گەلەک ب ساناھی، ھەروەکی ژنا ئێکێ دھێتە مارەکرن و چو ئاستەنک نینن و ئەڤە ژی دھێتە ھژمارکرن پێشیلکرنا قانوونێن ھەرێما کوردستانێ، لەوما ئەڤ پرۆژە دێ وێ رێ ل زەلامان گریت کو ئێدی نەشێن بچنە دادگەھێن دەرڤەی ھەرێمێ ژنا دویێ مارەبکەن.
د. سیراج شێخ ئەحمەد، سەرۆکێ لیژنا ئەوقاف و کاروبارێن ئاینی ل پەرلەمانێ کوردستانێ راگەھاند، ئەڤ پرۆژە قانوونە نھا مە ئامادەکریە و ھەکە پەرلەمان پەسەند بکەت، ئێدی کەس نەشێن ب ناڤێ مەلایان ژنا مارەبکەن و یێ ل دادگەھەکا دەرڤەی ھەرێمێ ژنا دویێ مارەبکەت دێ ھێتە سزادان و گۆت: دێ ھەموو بزاڤان کەین ئەڤ پرۆژە قانوونە سەربگریت و بھێتە پەیرەوکرن، چونکو گەلەک ئاریشە د نەبوونا ڤێ قانوونێ دا ل ناڤ جڤاکێ مە پەیدادبوون.
د. سیراج ئاماژە دا وێ چەندێ ژی، ئەو کەسێن بەری نھا ژنا دویێ ل دەرڤەی دادگەھێن ھەرێمێ مارە دکر، خوە ژ قانوونا ھەرێمێ قورتال دکر، بەلێ پرۆژێ مە دێ وان وەکو سەرپێچکار تومار کەت و گۆت ژی: ژ روویێ شەرعی ڤە دروستە کەسەک بچیت ل دەرڤەی دادگەھێن ھەرێمێ ژنا دویێ مارەبکەت، بەلێ ژ ئالیێ قانوونی ڤە دێ ھێتە سزادان.
خویاژی کر، ئەو کەسێ دێ بیتە مەئزوونێ شەرعی دڤێت ژ روویێ قانوونی ڤە بھێتە دەستنیشانکرن و کەسەک بیت ھەموو بنەمایین قانوونی ل دەڤ ھەبن و شارەزایەکا تمام د پرسێن شەرعی دا ھەبیت.
بھار عەلی چالاکڤان د بوارێ ژنان دا ل پارێزگەھا ھەولێرێ خویا کر، ل سالا بووری ئێک زەلام ژی نەشیا بوو ل دەڤەرا گەرمیان ژنا دویێ مارەبکەت، بەلێ نەچارببوون بچنە دادگەھێن کەرکوکێ ژنا دویێ مارەبکەن و پتریا وان ژی ئەو بوون یێن کچێن ل ژێر ١٨ سالیێ دکرنە ھەڤژینا خوە و گۆت: ئەڤە ھەموو ژی ئەو زەلام بوون یێن ھەڤژینا خوە یا دویێ ل دەڤ مەلایێن کوردستانێ مارەدکرن و پاشی دچنە دەڤ دادگەھێن دەرڤەی ھەرێمێ مارەدکرن.
ئه‌ڤرۆ نیۆز:
بۆكسڤانى ئه‌مریكى و قاره‌مانێ جیهانێ محه‌مه‌د عه‌لى كلای چوو به‌ردلوڤانیا خودێ پشتى هه‌ڤڕكیه‌كا مه‌زن ل گه‌ل ئێشا (ئه‌لباركنسون) ێ كریى، محه‌مه‌د عه‌لى موسلمان بوو و ژیێ وى 72 سال بوون.
محه‌مه‌د على كلاى ل سالا 1942 ژ دایكبوویه ژ خێزانه‌كا كریستیان ل باژێرێ لویفیل ل ویلایه‌تا كنتاكى، قاره‌مانیا جیهانى یا كێشا گران سێ جاران و دده‌مێ 20 سالان بده‌ستخوه‌ڤه بریه، ل سالا 1964 و 1974 و 1978 و سالا 1999 و هه‌روه‌سا محه‌مه‌د عه‌لى كلای ب ناسناڤێ وه‌رزشڤانى سه‌دسالیێ ژى هاتیه خه‌لاتكرن.
ئه‌ڤرَ نیۆز:
قانوون دانه‌ره‌ێن به‌ریتانى ل سه‌ر دانپێدانا ده‌وله‌تا فه‌له‌ستینێ رازیبوون د پرۆسه‌كێ دا كو هه‌لویستێ حوكمه‌تا به‌ریتانى ل دۆر ڤى بابه‌تى ناهێته گوهۆڕین به‌لێ ئه‌و رازیبوون وه‌ك بنه‌مایه‌كێ قانوونى بۆ وه‌لاتێ فه‌له‌ستین دێ هێته بكارئینان بۆ وه‌رگرتنا دانپێدانه‌كا نێڤده‌ولى.
سه‌ره‌راى نه‌رازیبوونا سه‌رۆك وه‌زیرێن به‌ریتانى دێڤید كامیرون ل سه‌ر ده‌نگدانێ بۆ ڤێ بڕیارێ كو ژئالیێ به‌رهنگاره‌كێ ڤه هاتبوو پێشنیازكرن، پیڤدارێ بناڤێ كامیرونى به‌رى نها راگه‌هاند بوو ئه‌نجام جبن سیاسه‌تا ده‌رڤه‌یا به‌ریتانى هه‌مبه‌رى وێ بڕیارێ ناهێته گوهۆڕین.
ئه‌نجامێن ده‌نگدانێ ل سه‌ر پرۆژێ ده‌وله‌تا فه‌له‌ستینى ژ ئالیێ 274 ده‌نگێن رازیبوونێ به‌رانبه‌رى 12 ده‌نگان كو دژى پرۆژى ناڤبرى بوون، ل گۆڕ باوه‌ریا جڤاتا گشتى یا به‌ریتانى پێدڤیه حوكمه‌تا به‌ریتانى دانپێدانێ ب ده‌وله‌تا فه‌له‌ستینى بكه‌ت ل گه‌ل ده‌وله‌تا ئیسرائیلى وه‌ك هاریكاریه‌ك بۆ دیتنا چاره‌كى بۆ بنه‌مایێن هه‌ردو وه‌لاتان د چارچوڤێ دانوستاندان دا.
هه‌ڤده‌م ئه‌و ده‌نگدان دوى ده‌میدا دهێت كو حوكمه‌تا چه‌پخوازا ناڤین یا نوو یا وه‌لاتێ سوید به‌رهڤیا دانپێدانا ب ده‌وله‌تا فه‌له‌ستینى دكه‌ت كو ئه‌و بزاڤ ژ ئالیێ ئیسرائیلێ ڤه هاتیه رسواكرن.
ئه‌ڤرۆ نیۆز:
چالاكڤانێن تۆڕا جڤاكێ مه‌ده‌نى رێكخراوا داعش یا تیرورى ب كارئیانا چه‌كى كیمیاوى بۆ توپبارانكرنا باژێرێ كوبانێ ل رۆژئاڤایا كوردستانێ تومه‌تباركرن.
چالاكڤانان گۆتن: شكه‌ستخوارنا داعشێ ل هه‌مبه‌رى كونترۆلكرنا كوبانێ ب رێیا توپبارنێ و كوشتن و ێرانكرن و ژناڤبرنێ و توومه‌تباریێن دى ژى نه‌چار بوویه ڤێ جارێ چه‌كێ كیمیاوى بۆ توپبارنكرنا باژێرێ به‌رخودان و خوه‌راگریێ بكاربینیت، هه‌ره‌وسا هژماره‌كا وه‌ێنه و دیكومێنتان سه‌باره‌ت بكارئینانا چه‌كێ كیمیاوى یێ قه‌ده‌غه‌كرى هاتنه به‌لاڤكرن.
د راپۆرتا وه‌شانێن راگه‌هاندنا (ئیسرائیلى) دا ژى هاتیه به‌لاڤكرن چه‌كدارێن تیرورستێن داعشێ چه‌كى كیمیاوى ل كوبانێ بكارئینایه، هه‌ڤده‌م راپۆرتا (GRAPHIC ) یا ئیسرائیلى ئه‌و به‌لگه دیاركرن كو ئاماژه‌ژێ ب كارئینانا چه‌كێ كیمیاوى ژ ئالیێ داعشێ ڤه دكه‌ن.
ئه‌ڤرۆ نیۆز:
نه‌توێن ئێكگرتى دبێژیت 180 هه‌زار كه‌س ب ئه‌گه‌رێ شه‌ڕێ نها دناڤبه‌را له‌شكرێ عیراقێ و چه‌كدارێن ده‌وله‌تا ئیسلامێ داعش ل باژێرێ هیت و ویستگه‌هێن رۆژئاڤایا پارێزگه‌ها ئه‌نبار دهێته روودان ئاوه‌ره‌بوون.
هه‌روه‌سا نه‌ته‌وێن ئێكگرتى گۆت: كه‌سێن سڤیل یێن مشه‌ختبوى به‌ر ب باژێرێ رومادى ڤه چووینه كو دبینه ناڤه‌ندا پارێزگه‌ها ئه‌نبار، نه‌ته‌وێن ئێكگرتى خوه‌یاكرن ئه‌و پێدڤى خوارن و كه‌لوپه‌لێن ساخله‌میێ و پاراستنا گیانى هه‌یه.
پشتى كه‌فتنا باژێرێ هیت دده‌ستێن داعشێ دا مترسیێن مه‌زن بۆ سیاسه‌تمه‌دارێن عیراقێ ل دۆر كونترۆلكرنا پارێزگه‌ها ئه‌نبار ژ ئالیێ چه‌كدارێن ده‌وله‌تا ئیسلامى داعشێ ڤه په‌یدابوون.
شرۆڤه‌كارێن سیاسى دبێژن بسه‌ردگرتنا پارێزگه‌ها ئه‌نبار دێ بیته هێله‌كا سه‌ره‌كى بۆ توندكرنا هێرشێن داعشێ ل سه‌ر پایته‌ختێ عیراقێ.
وه‌زیرى به‌ره‌ڤانیا به‌ریتانى فلیب هاموندى گۆت: هێرشێن ئه‌سمانى یێن فرۆكێن هه‌ڤپه‌یمانان به‌س نینه بۆ ژناڤبرنا داعشێ، هه‌ڤده‌م بدوور زانى هێزێن په‌یاده بۆ هاریكاریا عیراقێ بهێنه ره‌وانه‌كرن، هه‌روه‌سا خوه‌یاكر كو دڤێت عیراقى بخوه داعشیان ژ ئاخا عیراقێ ده‌ربێخن.
نيشاندان