%18 ئاواران خوە د بایومەتریا کۆمسیۆنێ دا تۆمارکریە

ئەڤرۆ، نیوار محەمەد سەلیم:

کۆمسیۆنا بلندا سەربەخۆیا ھەلبژارتنان ل عیراقێ راگەھاند، ئامیرێ ھژمارتن و ڤاڤارتنا ئەلکترۆنی یا دەنگان ل ھەلبژارتنێن بھێت یێن عیراقێ دێ کەڤیتە کاری و پشتی دو سێ دەمژمێران ئەنجامێن دەسپێکی دێ ھێنە راگەھاندن. دا زانین ژی کو ھەتا نوکە 62% ژ خەلکێ پارێزگەھا دھۆکێ و 10% ئاواران خوە تۆمارکریە.

یوسف سەلمان، رێڤەبەرێ گشتیێ ئوفیسا دھۆک یا کۆمسیۆنا بلندا سەربەخۆیا ھەلبژارتنان ل عیراقێ بۆ رۆژناما ئەڤرۆ گۆت: “ل ھەیڤا تەباخا ئەڤ سالە ئامیرێ ھژمارتن و ڤاڤارتنا ئەلکترۆنی یا دەنگدان دێ گەھیتە عیراقێ و بۆ ھەلبژارتنێن بھێت یێن جڤاتێن پارێزگەھا دێ کار پێ ھێتە کرن”.
زێدەتر گۆت: “ئامیرەکێ کوری یێ گەلەک پێشکەفتی یە و دشیان دایە ب رێیا ڤی ئامیری د ماوێ دو سێ دەمژمێران دا ئەنجامێن ھەلبژارتنان ب رێژەیا 98% ل سەرانسەری عیراقێ بھێنە راگەھاندن”.

یوسف سەلمان دا زانین ژی کو سندوقێن دەنگدانێ یێن گەل ڤی ئامیری د تایبەتن و ئەو پێنڤیسێ دێ پەرێن دەنگدانێ ژی پێ نیشان کەن د تایبەتن و دبیت وەکو رەنگە مۆرەکێ ل سەر پەرێ دەنگدانێ بکەن، “دەما دکەڤیتە د سندوقێ ژی دا دێ بارکودێ پەری ھێتە خواندن بۆ پشت راستبوون ژ لایێ ئەمنی یێ پەری ڤە و لایەنێ دەنگێ خوە ژی پێ دایی دێ ھێتە دەستنیشانکرن”.
رێڤەبەرێ گشتی یێ ئوفیسا دھۆک خۆیا ژی کر کو دێ شاشێن مەزن ژی ل چەند جھەکان ھێنە دانان و ل وێرێ ب رەنگەکێ ئێکسەر دێ ئەنجامێن ھەلبژارتنان ھێنە دیارکرن.

یوسف سەلمان نەڤەشارت ژی کو بۆ کاری ژ دھندەک پێنگاڤێن گەلەک ب ساناھی را دبۆریت کو د ئەلکترۆنی نە و پاشان دێ راپۆرتێ دەرێخیت و ئەنجام دێ چنە بنگەھێ سەرەکی و د ماوێ دو ھەتا سێ دەمژمێران دا دێ ئەنجامێن دەسپێکی یێن 98% ژ ھەلبژارتنان ل سەر ئاستێ عیراقێ ھەموویێ ھێنە راگەھاندن.
ل دۆر چاوانیا ب کارئینانا ڤی ئامیری ژ لایێ دەنگدەری ڤە ژی گۆت: “دەنگدەری ژی چو پەیوەندی ب ڤی ئامیری ڤە نینە و کارکرن ب ڤی ئامیری کارێ کۆمسیۆنێ یە و دەنگدەر دێ ھەمان رێکارێن بەرێ یێن دەنگدانێ ب کار ئینیت. سوفتوردێن گەلەک ب ساناھی یێن ھاتینە داخواز کرن کو کەسەکێ نۆرمال ژی بشێت ب رێڤە ببەت و ب زمانێ کوردی و عەرەبی ھاتینە بەرھەڤکرن”.

گۆتژی: “ژ نووکە پێڤە مرۆڤ مایێ خوە ژ ھەژمارتنا دەنگان ناکەت، دێ ب رێیا ئامیران بیت و ئێدی ل ھۆلێن دەنگدانێ پەر ناھێنە ڤەکرن و ژێک جوداکرن، د شیانێن ڤی ئامیری دایە دو ھەلبژارتنان ژی د ئێک دەم دا ب رێڤە ببەت، بۆ نمۆنە یێن جڤاتێن پارێزگەھان و ھەلبژارتنێن جڤاتا نوونەرێن عیراقێ”.
ل دۆر سەختەکرنێ ژی گۆت: “ھندی فاکتەرێ مرۆڤی یێ دوری کارێن ھەلبژارتنان بیت دێ دەلیڤا باوەرپێکرنێ د ئەنجامان دا زێدەتر بیت.
دەربارەی وێ چەندێ ژی کا چەند دێ پێزانینێن کەسێ دەنگێ خوە د دەت د پاراستی بن ژی، رێڤەبەرێ گشتی یێ ئۆفیسا دھۆک گۆت: “ھیڤی ژ ھەموو دەزگەھێن راگەھاندنێ و لایەنێن سیاسی دکەین ب چاڤەکێ مەزن تەماشەی ڤی بابەتی بکەن، کارێ مە وەکو کۆمسیۆن ئەوە دەرفەتا دەنگدانێ زێدە بکەین و ئەنجامان ب باوەری ڤە ب راگەھینین. کیش قەبارێ سیاسی دێ چەند دەنگان بەت، ئەو ئاریشا لایەنێ سیاسی یە”.
گۆتژی: “بابەتێ ترسێ ژ دەنگی بابەتەکێ رێژەی یە، ل وەلاتێن پێشکەفتی یێن ب کۆدێ نشتیمانی ژی دەنگێ خوە ددەت، ھەموو دزانن. یا دژی ئەڤە 11 ھەلبژارتن مە ب رێڤە برن، چو جاران کەسەک نەھاتیە گرتن ل سەر دەنگدان ب کەسێ. خوە فەرمانبەران نەشێت پێزانینێن کەسێ دەربێخیت چونکو دبیتە زمانەکێ تایبەت یێ گرێدایی بەرنامەی ڤە”.

یوسف سەلمان بەحس ل تۆمارا بایۆمەتری ژی کر و دا زانین کو ل دھۆکێ ئەڤە ماوەکێ درێژە ل سەر تۆمارا بایۆمەتری کار دکەن، “وەکو ھەڤبەرکی ل گەل پارێزگەھێن دی یێن کوردستانێ قووناغێن گەلەک باش دەرباز کرینە. ل ھەیڤا 11 یا 2016ێ رێژا تۆمارکرنێ 15% بوو، ئەم نوکە یێ ل دووماھیا ھەیڤا 7 یا 2017ێ رێژە یا گەھشتیە 62%ێ. پرۆسە یا بەردەوامە و باش یا ب رێڤە دچیت و سۆپاسیا خەلکێ خوە و رێڤەبەریێن میری و پارێزگارێ دھۆکێ دکەین و ئەڤ رێژە ژی ژ ھەموو پارێزگەھان زێدەترە. ل سەر ئاستێ عیراقێ ژی ل رێزێن دەسپێکێ بووینە. ھەکە ب ڤی رەنگی ب رێڤە بچیت دبیت ل سەرانسەری پارێزگەھێن عیراقێ ببینە یێن ئێکێ کو نوکە ل رێزا پێنجێ دھێین، پێشبینی دکەین ھەتا دووماھیا ئەڤ سالە خوە ل 80% بدەت”.
ل دۆر وێ چەندێ کو ماوەکە پرسا ریفراندۆمێ گەرم بووی، ڤێ پرۆسێ نەکریە، بۆ نمۆنە بێژیت دێ ھەر جودا بین، ناڤبری گۆت: “خەلکێ مە ژی وەکو جاران نەمایە، خەلکێ مە ژی دزانیت چ یا رووددەت و چاڤدێریا دەنگوباسان و رەوشێ دکەت، ل سوشیال میدیا ژی ھەموو تشت یێ دھێتە دیارکرن، ئەڤ ریفراندۆمە د رۆژەکێ دا بەنکێ بەغدا و ھەولێر ژێک ڤە جودا ناکەت. ئەڤ پرۆسە ل گەل وەلاتان یا ب رێڤە چووی و ل ھندەک وەلاتان یا سەرکەفتی و ھندەکان ژی ھەر یێن ماین و سەرکەفتن نەئینایە”.

دەربارەی وێ چەندێ کو گەلەک کەس یێن ھەین و ئەڤ کارتە یا بەرزەکری و نەیێ ئامادەیە 25 ھزار دیناران بدەت، رێڤەبەرێ ئۆفیسا دھۆک یا کۆمسیۆنا بلندا سەربەخۆیا ھەلبژارتنان دبێژیت: “ھەکە ئەم چارەنڤیسێ مللەتەکی ب 25 ھزار دیناران ڤە گرێدەین ئەو تشتەکێ دی یە، سەرخستنا لایەنەکێ سیاسی یان کەسەکی گەلەک ژ 25 ھزار دیناران زێدەترە، ھەر چەندە رەوشا ئابووری ژی یا ھەرێم تێدا دبینیت یا ل بار نینە و 25 ھزار بۆ ھندەک خێزانان گەلەکە. مە وەکو ئوفیس ژی چ چارەیێن دی نینن، مە پێینج جاران ب فەرمی ئەڤ بابەتە یێ ل گەل بەغدا گەنگەشە کرین، بەلێ یا بێ مفایە و ئەو د رژدن کو دڤێت ئەڤ پارە بھێتە وەرگرتن و نە ب تنێ جھەکێ دەستنیشانکریە، بەلکو ل سەر ئاستێ ھەموو عیراقێ یە.
خویاژی کر، یا ب زەحمەتە ژی تو پارێزگەھەکێ ژ عیراقێ ھەموویێ جودا بکەی و تایبەتمەندیەکێ بدەیێ. ل دەسپێکێ ژی مە گۆتبوو خەلکی ب خەم وەربگرن و بەرزە نەکەن، ھندەکا گرنگی پێ نەدایە، بەلێ گەلەکان ژی گرنگی پێ دایە چونکو رێژەکا گەلەک باش ھاتیە تۆمارکرن. خەلکەکێ زۆر یێ خوە تۆمار دکەت و ئەڤە ھندێ ژی دگەھینیت کو لایەنێن سیاسی ژی ل پارێزگەھێ پشتەڤانیا ڤێ پرۆسێ دکەت”.

ل دۆر کارێ کۆمسیۆنێ ژی خۆیا کر کو کۆمسیۆن یا ژ خوە رازی یە و کارێ خوە ب دروستی ئەنجام ددەت و ھەکە ھندەک کێم و کاسی ھەبن ژی ب ئەلکترۆنیکرنا سیستەمی ئەو کێم و کاسی ژی نامینن، چونکو ھندی تەکنولۆجیا بچیتە د ناڤ کاری دا، کێم و کاسی کێمتر لێ دھێن.
زێدەتر گۆت: “کارێ کۆمسیۆنێ یێ رێک و پێکە، ھەکە ناڤەکێ مریەکی ژی ھاتبا، دا بێژن تۆمارا کۆمسیۆنێ نەیا پاقژە، بەلێ ئەڤ بەھانە ژی نەما، چونکو وەرگرتنا شوون تبلا و وێنە رێگرن کو کەس نەشێت ل جھێ کەسێ دەنگێ خوە ب دەت یان خوە تۆمار کەت، ئەڤە ژی دێ خەلکی کێشیتە ئەنجامان و دێ پتر باوەری ب ئەنجامان ھەبیت، چونکو دێ 100% کۆمسیۆن کارێ خوە بێ ئاریشە ئەنجام دەت”.
دەربارەی رێژا پشکداریا ئاواران ژی د تۆمارا بایۆمەتری دا گۆت: “ئەڤێ ل سەری دیارکری رێژەکا کێم یا ئاوارێن 2008 و 2009 ل گەل ھەنە، بەلێ تۆمارا ئاواران و ھێزێن ناڤخۆ یا جودایە”، “بابەتێ ئاواران بابەتەکێ جودایە، مە ب قووناغان کار یێ ل گەل ئەنجام دایی، ل دەسپێکێ کارێ مە ل ھەر 17 کەمپان یێ باش بوو، مە تیم رەوانەی وان کەمپان دکرن، بەلێ پشتی گرێبەست کێم بووین، مە کارێ خوە پتر خستە سەر خەلکێ پارێزگەھێ چونکو دەسپێک بۆ وان، نوکە ب تنێ دو بنگەھـ وان تۆمار دکەن و ل دھۆکێ نوکە 18% ئاوارە ھاتینە تۆمارکرن”.

کۆمێنتا تە