ئه‌نفالا به‌هدینان وه‌كى من دیتى
ساڵح محه‌مه‌د ته‌یرۆ
هه‌كه مرۆڤ بهێت و ل سه‌ر كریارێن ب ناڤێن ئه‌نفالان رابوه‌ستیت، ئه‌وێن ژلا یێ رژێما به‌عسا شۆفێنى ڤه ل دژى گه‌لێ كوردستانێ هاتینه‌كرن، دشیان دایه ب هزاران چیرۆكێن تراجیدى و رۆمان و فلمێن پڕ خه‌م و كۆڤان دێ ل سه‌ر هێنه نڤیسین و تۆماركرن، هه‌ر چه‌نده گه‌له‌ك نڤیسه‌ر و دیرۆكنڤیسان ل سه‌ر ئه‌نفالكرنا گه‌لێ كوردستانێ نڤیسى یه، لێ ب هزرا من ئه‌ڤه هه‌مى دلۆپه‌كه ژ ده‌ریایه‌كى، یاكو من مه‌به‌ست ل ڤى بابه‌تى كو ئه‌ز ب خوه ئێكم ل به‌ر كریارا ئه‌نفالا به‌هدینان كه‌فتى كو ژلایێ رژێما به‌عس ڤه هه‌شته‌مین و دووماهیك ئه‌نفال بوو كو ل به‌ربوو ل رۆژا 25/8/1988 ل ده‌ڤه‌را به‌هدینان ده‌ست پێ بكه‌ت، لێ ل به‌ر راكێشانا هژماره‌یه‌كا زێده‌ترا سۆپا و جاش و چه‌ك ته‌قه‌مه‌نیان ب هزرا من ل 27/8/1988 هێرشێ ده‌ستپێكر.
وى ده‌مى ئه‌ز و مالباتا خوه ل گوندێ شنیێ ل ده‌ڤه‌را زێبارێ بووین كو ئه‌ڤ گونده ژى ل ناڤچه‌یێن ئازادكرى بوو و به‌رى ده‌ستپێكرنا ئه‌نفالا به‌هدینان ب چه‌ند رۆژه‌كێن كێم ئه‌م ژ لایێ هنده‌ك دلسۆز و كوردپه‌روه‌ران ڤه ل رۆژا 22/8/1988 ڤه هاتینه ئاگه‌هداركرن كو به‌رى دووماهیا هه‌یڤا هه‌شت دێ هێرشا رژێمێ بۆ ده‌ڤه‌رێن وه هێت واته كریارا ئه‌نفالا هه‌شت دێ ده‌ست پێكه‌ت، ڤێجا ب هه‌ر ره‌نگه‌كێ بیت خوه قورتال بكه‌ن و نابیت ب هیچ ره‌نگه‌كێ په‌یوه‌ندیێ ب حوكمه‌تێ ڤه بكه‌ن و خوه راده‌ستبكه‌ن، چونكو هیچ لێبۆرینه‌ك بۆ هه‌وه نینه و هه‌ر چه‌نده مه كه‌سى نه‌دڤیا كو خوه راده‌ست بكه‌ین.
مه ژى خوه به‌رهه‌ڤكر كو به‌ر ب سنۆرێن توركیا بره‌ڤین و بچین هه‌تاكو ژ مرنێ رزگارببین و ل رۆژا 24/8/1988 كو هینگى ئه‌م د مالا خوه دا 12 كه‌س بووین و ب تنێ مه سێ ده‌وار هه‌بوون و دایكا من ژیێ وێ حه‌فتێ ساڵ بوو و باب ژى ل هه‌شتێ سالیێ بۆرى بوو، واته پیره‌ژن و پیره‌مێر بوون، باب و دایكێن هه‌رچه‌نده دانعه‌مربوون، لێ د وێ هزرێ دا بوون كو دێ كارن ب پێیان هێدى هێدى به‌ر ب وان چیایێن بلند و دۆل و نهالێن ئاسى ڤه بهێن و خوه و زارۆیێن خوه ژ مرنێ رزگار كه‌ن، ب هه‌ر حال ب تنێ مه كارى ل وێ مالێ هنده‌ك خارنێ و نڤینێن نڤستنێ ل وان ده‌واران بار بكه‌ین و ل ده‌مێ ئه‌م ل ده‌راڤا شنیێ ده‌رباز بووین و هاتینه به‌رامبه‌ر گوندى ئێكسه‌ر چاڤێن دایكا من ب مالا وێ كه‌فت و دیت كو دێ ئه‌و مالا كو وێ پر ژ دل حه‌ز ژێ دكر هێلیت بێ خودان، قه‌ده‌ما وێ شكه‌ست و نه‌شیا ئێك پێنگاڤ بهاڤێژیت و ئه‌م نه‌چار بووین ئه‌وێ ژى ل سه‌ر بارێ ده‌واره‌كێ سیار بكه‌ین.
بۆ شه‌ڤێ مه خوه گه‌هانده گه‌لیێ بازێ و سپێدێ به‌ر ب چیایى شیرینێ سه‌ركه‌فتین و بۆ گوندێ داویدكا كو دكه‌ڤیته پشتا چیایێ شیرینێ و پاشى بۆ ماسته‌كا و ل رووبارێ بالندا ده‌رباز بووین و د گه‌لیه‌كێ را دچووین و به‌ر ب گوندێ ره‌زگه ل ده‌ڤه‌را رێكانیان كو ب راستى ب هزاران خه‌لك دره‌ڤین و دڤیان گیانێ خوه رزگار بكه‌ن و نالینا زارۆ و دانعه‌مر و نه‌خۆشان بوو، د ڤان كاودانێن زۆر نه‌خۆش و به‌رته‌نگ دا، هزره‌ك بۆ من هات و من گۆت: ئه‌ى خودێ ئه‌ڤى ملله‌تى چ تاوان كرى یه كو ب ڤى ره‌نگى تاوان و جینۆساید به‌رامبه‌ر بهێنه ئه‌نجامدان و كه‌س ژى د هه‌وارا وان دا نه‌هێت.
د شه‌ڤا 28 ل سه‌ر 29/8/1988 و ده‌مژمێر دو و نیڤێ به‌رى سپێدێ بوو، رپه‌رپا ده‌وارێن وان مالێن كو د گه‌ل مه‌دا بوون و ئه‌م ژى رابووینه‌ڤه و مه گۆت: ئه‌ڤه خێره؟، گۆتن: رابن و ئه‌ڤه هێرشا دوژمنى گه‌هشته گه‌لیێ بالندا و داكو خوه رزگار بكه‌ین، ب هه‌رحال ل وێ به‌ره‌سپێده‌یێ ئه‌م به‌ر ب چیایى سه‌ركه‌فتین و بۆ به‌رواریا رێیا گوندێ شه‌توونسى ل ده‌ڤه‌را دۆسكى ژۆرییان، ئها ل ڤێره من چه‌ند دیمه‌نه‌كێ پر ئێش و ژان دیت كو ئه‌وژى مرۆڤه‌ك هات یێ هه‌لوه‌شیایى و خه‌م و كۆڤان د ناڤ چاڤێن وى را د دیار و به‌رچاڤ بوون و ئه‌ز ژى یێ راوه‌ستایى و من دڤیا بێهنه‌كا سه‌رپێ بده‌م، ئه‌وى مرۆڤى پرسیاركر: ئه‌رێ هه‌وه چ هه‌سپ نه‌دیتنه؟، من ژى گۆتێ: خێره مام، چاڤێن وى ته ژى رۆندك بوون و گۆت: بابێ من ل سه‌ر هه‌سپى یێ گرێدایه و نزانم چ ب سه‌رى هاتى یه؟ نزانم هه‌سپ زڤریه‌ڤه و خوه ل رووبارى دایه یان د بن داره‌كێ را ئاسى بوویه!! ئه‌و چوو و ئه‌م ژى یێن به‌ر ب گوندێ نێروا سیتۆیێ ئۆره‌مارى ڤه دچین و ل رۆژهه‌لاتێ گه‌هشتینه گوندێ زێوه‌ى كو نیڤه‌ك به‌ر ب سنۆرێ كوردستانا توركیا دكه‌ڤیت و نیڤا دى به‌ر ب سنۆرێ كوردستانێ ڤه‌یه.
ل سپێده‌هیا 29/8 ئه‌و خه‌لكێ زۆر كو دڤیان ل گوندێ زێوه‌ی بێهنا خوه ڤه‌بده‌ن، پرۆپاگنده‌ك هاته گێران ژلایێ چه‌ند كه‌سێن به‌رژه‌وه‌ندیخواز و دوور ژ هه‌ر بهایه‌كێ مرۆڤایه‌تیێ كو گۆتن “سۆپایێ عیراقێ و جاش گه‌هشتنه وه” ،خه‌لك و زارۆیێن وان كره قێژى و هه‌وار به‌ر ب ناڤ عه‌ردێ كوردستانا توركیا ره‌ڤین و چووینه د ناڤ عه‌ردێ كوردستانا توركیا دا و هه‌ر چه‌نده جه‌ندرمه هاتنه د رێیا مه‌دا و زۆر هه‌ولدا كو نه‌چین، به‌لێ كى دێ كاریت رێ ل ڤێ هژمارا زۆرا خه‌لكى گریت كو مینا رۆژا حه‌شرێ بوو و ب هه‌ر ره‌نگه‌كێ بیت مه خوه گه‌هانده گوندێ ئه‌رتووش ل ناڤ ئاخا كورستانا توركیا دا.
دیسا سه‌رهاتیه‌كا راسته‌قینه كو مه دیتى، ئه‌وژى كو ده‌مێ وه‌لاتیه‌كێ خه‌لكێ ده‌ڤه‌را به‌رێ گاره‌یى دهێت و كۆمه‌كا زارۆیان هه‌بووینه و زۆربه‌یا وان ژى نه د وى ژیى دا بوون كو بكارن ئه‌و رێیا دوور و درێژ و یا ب ترس و سه‌هم ب پێیان بهێن، له‌وما نه‌چار دبیت كچه‌كا خوه ل شه‌ڤێ و د رێ بجه بهێلیت، مه‌فره‌زه‌كا حزبا شیوعى یا كوردستانێ سه‌رهه‌لى ڤێ زارۆیێ ل وێ شه‌ڤا تارى دبیت كو نالینا وێ یه و یا دگریت، ئێك ژ پێشمه‌رگه‌هێن وێ مه‌فره‌زێ چه‌كێ خوه دهاڤێژیت و ئه‌وێ كچى هه‌لدگریت و دگه‌ل خوه دئینیت و دهێته گوندێ ئه‌رتووش و ئه‌وێ كچێ ته‌سلیمى مالا شه‌عبان هه‌رنى دكه‌ت كو ئه‌و ژى ماله‌كا ئاواره و ده‌ربده‌ر بوو، پشتى بۆرینا حه‌فتیه‌كێ بابێ كچێ ل نك زارویێن شه‌عبانى را ده‌رباز دبیت و كچا وى دكه‌ته قیرَى و هه‌وار گازى دكه‌ت باب باب ب راستى دیمه‌نه‌كێ تراجیدى بوو، بابێ كچێ دهێته نك شه‌عبانى، شه‌عبان تۆره دبیت و پرسیارێ ژ وى كه‌سى دكه‌ت و دبێژیتێ: ته چ وژدان هه‌بوویه و تو ڤێ زارۆیا ساڤا و ل شه‌ڤا تارى ل رێیێ و بێخودان بهێلى؟، ئه‌و ژى دبێژیت: باوه‌ر بكه ب من نه‌دهات، چونكو من دو هه‌لگرتبوون و دایكا وێ ژى ده‌ستێ دوویان د ده‌ستى دا بوو.
ل دووماهیێ دبێژین چه‌ند خزمه‌تا كه‌سوكارێن ئه‌نفالكریێن ده‌ڤه‌را به‌هدینان بهێته‌كرن هه‌ر كێمه چونكو ب سه‌روه‌ت و مال و گیان ڤه پشته‌ڤانێن شۆره‌ش و پێشمه‌رگه‌یان بوو هه‌كه ئه‌و نه‌بان شۆره‌ش نه‌دبوون، لێ مخابن وه‌كى پێدڤى گرنگى ب كه‌سوكارێن ئه‌نفالكریێن به‌هدینان نه‌هاتیه‌دان و هه‌تا نها ژى یه‌ك ته‌رمێ وان نه‌هاتیه زڤراندن بۆ كوردستانێ و ده‌ڤه‌را به‌هدینان، هزاران سلاڤ ل سه‌ر گیانێ پاكژێ ئه‌نفالكریێن ده‌ڤه‌را به‌هدینان و ته‌ڤایا شه‌هید و ئه‌نفالكریێن كوردستانێ بن.
