ئه‌ڤرۆ ڤالانتاينه‌

ئەڤرۆ نیوز، نەوزاد ھلۆری:

جەژنا ئەڤینداران کو ب ڤالنتاین دھێتە نیاسین ئێکە ژ بەربەلاڤترین جەژنێن جیھانی کو تایبەتە ب ئەڤینداران و کەسانێن خودان خوشتڤی ب تایبەتی کچ و کور ، و سالانە ل جیھانێ ب چەندین چالاکیێن جوداجۆدا دھێتە ساخکرن و ئەڤیندار گولاێن سوور پێشکێشی ھەڤدوو دکەن ، ل ڤان چەند سالێن دوماھیێ جەژنا ئەڤینداران ل کوردستانێ ژی دھێتە ساخکرن ، شارەزایەکا جڤاکی ددەتن دیارکرن کو چێروکا ڤالنتاین ئەفسانە و فەلسەفەیەکا رومانسیا نەدیارە و دیتنا وەلاتەکێ بو وەلاتەکێ دن جودایە.

دەستپێکێ جیھاد عەبدوللا خودانێ گولخانا نازک ل شێلادزێ دیارکر کو د جەژنا ڤالنتاینێ دا ئەو ھژمارەکا باش یا دیاری و گولان دفروشن و پرانیا ئەو کەسانێن کو دکرن گەنجن و بۆ ئەڤرۆ نیوز گۆت: ( گول ئێکە ژ نازکترین دیاریێن مفادار و سەرنجراکێش بو کەسا/ێ بەرامبەر ئەڤا چوو نەساخ بیت یان ئەڤیندار ، یان ب ھەر ھەلکەفتەکا دن بیت ، و شێوازێ دانا دیاریان تا رادەیەکێ دجڤاکێ مەدا شاشی تێدا ھەنە بو نموونە کەسە ب نەخوشیا شەکرێ کەفتیە نەخوشخانێ و دەما کو کەسەک دچیتە سەرەدانا وی دێ کارتونەکا شیرینیان بو بەت کو ئەڤ یەک ھەڤدژی ئێکە، بەلێ ئەگەر گولەکا جوان بوو ببەت دێ بێھنا نەساخی پتر فرەە بیت و ھەست ب ئارامی و دلخوشیەکێ کەت )

زێدەتر گۆت: ( پرانیا ئەو کەسانێن کو دجەژنا ئەڤینداران دا گولان دکرن کولێن سورن ب تایبەتی گولێن سرۆشتی ، و گولا سوور زێدەتر و ئەڤینداران دھێتە بکارئینان ، و پشتی کو قەیرانا دارایی درۆست بووی بەھرا پتریا داخوازی لسەر گولێن ئەرزان ھەیە ، و پشتی کو تەکنولوجیا و ئەنترنێت پەیدابوی و پێکەفتن کەفتیە کوردستانێ تێگەھشتنا خەلکی بو جەژنا ئەڤینداران ھاتیە گوھرین و خەلک زێدەتر گرنگیێ ب گول و دیاریان ددەت )

چیمەن ھەورامی شارەزایا جڤاکی دیارکر کو جەژنا ئەڤینداران خوشترین و ب تامترین رۆژە دناڤبەرا دوو کەسێن ئەڤیندار ، و ئەڤیندار ب مەرەما ب ھێزکرنا ئەڤین و پەیوەندیێن خوە گولێن سوور و دیاریان پێشکێشی ھەڤدوو دکەن بۆ ئەڤرۆ نیوز گۆت: ( ژن و زەلام یان ئەو کەسانێن کو ئەڤیندارن د سالێ دا پێدڤی ب نووکرن و ب ھێزکرنا پەیوەندیێن خوەیێن ئەڤینداری یە ، و راستیا ڤالنتاینێ ژی بتنێ ئەو نینە کو کەسەک گولەکا سوور بدەت کەسەکا/ێ بەرامبەر بەلکو ڤالنتاین ئەوە کە مرۆڤی دژیانا خوە دا کەسەک ھەبیت ھەست ب حەز و ئارزەیێن دل و دەرونێ مرۆڤی بکەت و ھەست نەکەت کو کەسەکێ/ا پشتگوهـ ھاڤێتیە)

زێدەتر گۆت: (ھەر چەند چێروکا رۆژا ئەڤینداران یان جەژنا ئەڤینداران کو زێدەتر ل جیھانێ ب ڤالنتاین دھێتە نیاسین ، زێدەباری کو چێروکەکا ئەفسانەیی و فەلسەفی یا روون و نەدیارە، بەلێ ل گەل ڤێ یەکێ ژی ھەند ژێدەر ھەنە بەحس ل دیروک و فەلسەفە و راستیا ڤێ روژێ دکەن ، و ل سەدێ سێ یا زانینی ل باژێرێ روومێ ، و ل سەردەمێ فەرماندەیا “کلودیوس”ێ دوویێ ، قەشەیەک ھەبوو ب ناڤێ “ڤالنتاین “، ب باوەریا ئەوی فەرمانرەوایی ئەو سەربازێن کو خودان ھەڤژینن و زاروک نینە ، دکارن ببنە شەرڤانێن ب ھێز و زیرەک ، ژ بەرڤێ ل سەر دەمێ وی دا ھەڤژینی بو کوران ھاتە قەدەغەکرن ، و ئەو قەشێ کو ناڤێ وی ڤالنتاین بوو ، ھوسا ھزردکر کو ئەڤ یەک شاشیە و ب شێوەیەکێ نھێنی کچ و کور ل ھەڤدوو مەھر دکرن ب تایبەتی ئەڤێن کو جورەک ژ ئەڤینداری ل دەڤ ھەیی و دەما کو “کلودیوس”ی ئەڤ یەک زانی ئێکسەر ڤالنتاین ب سزایێ مرنێ سزادا ، و ل سەدێ 19ێ زاینی تەرمێ ڤالنتاینی ل گورستانەکا دیروکی یا ئیتالیا ھاتە ئاشکراکرن ، و پشکەک ژ تەرمێ وی ژلایێ ” پاپ گرگووری” بو کەنیسەیا “کاتولیک وایت فرایر ” ل باژێرێ “دوبلین” کو پایتەختێ وەلاتێ کومارا ئیرلەندایێ یە د سندریکەکا زێری دا ھاتە رەوانەکرن ، پشکەک ژی کو پرانیا ھەستیکێن وی بوون و ب “ڤالنتاینا موقەدەس ” دھاتە نیاسین ل سالا 1999 ژلایێ بنەمالەیەکا فەرەنسا بو “کەنیسەیا فرانسیس “ل باژێرێ ستوکلەندا ھاتە ڤەگوھاستن و ل سالا 2002 ژی باژێرێ” گلاسکو ” ب باژێرێ ئەڤینداران ھاتە نیاسین و ھەڤدەم ڤیستەڤالەک ژی بناڤێ ئەڤینداران ھاتە رێکخستن )

چیمەنێ د درێژاھیا ئاخفتنێن خودا دیارکر ژی کو ل ئەوروپا و ئەمریکا د جەژنا ئەڤینداران دا شکولات و شیریناھی بو ھەڤدوو دھێنە گێران و وەکو تشتەکێ فەرمی یە و ساخکرنا رێورسمێن ڤالنتاینێ د مەسیحیەتێ دا تشتەک جوان و درۆستە بەلێ زانایێن موسلمان ڤێ یەکێ ب تشتەکێ حەرام و نەدرۆست دبینن و ھەتا خوە ل وەلاتەکێ وەکو سعودیێ فروتنا گولێن سوور د رۆژا جەژنا ئەڤینداران دا ل سالا 2002 بو 2008 تشتەکێ قەدەغەکری بوویە و گۆت ژی: ( مرۆڤ دکاریت ھەموو روژێن ژیێ خوە ب روژەکا عەشق و ئەڤینی بدانیت و بەردەوام ژی دیاریان و گولێن سوور بو خوشتڤیێن خوە بکریت و بکەت دیاری ، و مەرەم ئەوە کو دل ب ھەبوونا پەیوەندیێن نوو بھێتە ئاڤەدانکرن و گەرم ببن ڤە ، و ڤالنتاین سەرەرای کو کەسەکێ مەسیحی یە و دل دگەھاندن ھەڤ، بەلێ شیایە بڤێ رێکێ ھژمارەکا زور یا خەلکی بگەھینیت ھەڤدوو کو ھەڤژینیێ پێکبینن ، و رۆژا ڤالنتاینێ چوو پەیوەندی ب وان کەسان ڤە نینە کو موسلمان ب حەرام ببینن ، بەلکو ئەڤینداری و ئەڤینداربوون سرۆشتەکە خودێ دایە مرۆڤی و چوو سنوور بوو نینن، و نھا ل گەلەک ژ وەلاتێن جیھانێ و ھەتا خوە ل کوردستانێ ژی ڤالنتاین بویە بھانەیەکا جوان بو گەھاندنا گەلەک ژ کەسانێن ئەڤیندار و جوانترین بیرھاتنان ل گەل ھەڤدوو نوو بکەن ڤە ، و نەیا جوانە کو سەرا تشتەکێ سرۆشتی کەرب و کین بھێنە راکرن و بێی تێگەھشتنا فەلسەفا راستەقینەیا بابەتی ، ئەڤ یەک بھێتە حەرام و حەلالکرن)

ل بارا جڤاکێ کوردی و ساخکرنا جەژنا ئەڤینداران ، ھەورامی گۆت: ( دجڤاکێ کوردی دا عەشق و ئەڤینی تا رادەیەکێ زور قەدەغەیە و ئەڤیندار نوزانن ب چوو رێک دەردێ خوە بوو ھەڤدوو بێژن و بکارن ب رێیا ئەڤینا خوە پەیوەندیێن خوە بو ھەڤژینیی بگوھرن ، ژ بەرڤێ دێ بینی ل ئایندە گەلەک کێشە دناڤبەرا ژن و مێران درۆست بن ژ بەرکو دەلیڤە نەبویە کو راستیا کەسایەتی و ژ ین و ژیارا خوە بو ھەڤدوو رون بکەن ، بەلێ ل گەل ڤێ یەکێ ژی ئەڤ رۆژ دھێتە ساخکرن ، و ھندەک جڤاک و خێزانێن کورد د جەژنا ئەڤینداران دا رێگریێ ل کچێن خوە دکەن کو ل مالێن خوە دەرکەڤن و دایک و بابا گومانان ل کچێن خوە دکەن دبەرامبەر دا دەرکەفتنا کوردی ب نورمال دبینن ، ژبەرڤێ ئاخفتن لسەر بابەتێ ڤالنتاینێ د ڤێ روژێ دا بو کوردان وەکو تشتەک قەدەغەکریە ، و ل ڤێرە دکارین پرسیار بکەین ئەم ب چوو رێک ڤیان و حەژێکرنا خوە بو کەسا/ێ بەرامبەر دیار بکەین ، تشتێ کو سەیر ئەوە ئەم کورد ھەتا خوە نوزانین چاڤلێکرنا جڤاکێن جیھانێ ژی بکەین ، و پرانیا جاران دجڤاکێ کوردی دا کور دیاردیان دکرن و بو خوشتڤیێن خوە دبن و زور ب کێمی کچ ھەیە بو کوری دیارییەکێ بکریت و ھەند جاران دجڤاکێ کوردی دا ھاتنا دیاریەکێ ژلایێ کەسەکێ/ا دھێتە پێناسەکرن کو ھەستەکا ئەڤینداری و ھەڤژینیی بەرامبەر ھەڤدوو ھەیە)

چیمەن ھەورامی کو دەمەکێ زورە وەکو شارەزایا جڤاکی و نڤیسەر گوتار و بابەتان بو ھوشیارکرنا جڤاکی دنڤیسیت ، ل بارا گرنگترین فەلسەفەیێن ھوشیاریا جڤاکی ب تایبەتی دحەژێکرن و ئەشق و ڤیانێ دا گۆت: (من دڤێت بو وان کەسانێن کو نھا د گەرماتیا پەیوەندیێن ئەڤینداریێ دانە ، بو وان ژنێن ل مال ئەڤێن کو بێھنا پیڤازێ تەژی دفن و مێشکێ وێ بوی و ھوسا ھزر دکەت کو زێدەتر بونەوەرەکا سکسی یە و کارێ وێ ژبەرخوە کرنا جلوبەرگایە د شەڤێن تاری دا و وەکو کارگەھەکێ یە بو چێکرنا زاروکان و تێکرنا حەزێن زەلامەکێ ، و بو وان کەسانێن کو ب درێژاھیا سالێ جارەکێ ژی بەرھەڤنین دیاریەکا جوان و ئاخفتنەکا خوش بەرامبەر ھەڤژینێن خوە بکەن و بەرھەڤ نینن پەیوەندیا ئەڤینا خوە تەمام بکەن و وەکو پروژەیان ب نیڤەرو ھێلاینە و ناخوازن یا دلێ خوە بو ھەڤژینا خوە بێژن و بکەن ، بو وان کچێن کو ژ ترسا کەس و کار و جڤاکێ خوە بویە قوربانی داب و نەریت و نەشیایە یا دلێ خوە دیار بکەت و د ئەنجام دا بویە قوربانی ، و کرمان د گوری دا پەردا وێ یا کچنیێ خواری و دراندی ، بو وان کچ و ژنێن کو ب درێژاھیا ژیێ خوە ، خوە وەکو بەلا بو زەلامەکی دبینن و نکاریت و ئەو وێرەکی نینە یا دلێ خوە ب تایبەتی ژ روویێ سێکسی بو زەلامێ خوە بێژیت کو ئەو نکاریت حەزێن وێ تێر بکەت و ب بھانەیێن درەو و خیانەتێ ب شەڤ و نیڤ شەڤ ل کولانان دمینیت و وەکو پێدڤی گرنگی ب ھەست و حەزێن وێ نادەت ، و بو گشت تاکێن جڤاکی ئەڤێن کو ھزر دکەن ھەر پێنگاڤەکا ببیتە سەدەم راستێن زەلامان بھێنە ئاشکراکرن ، و دبەرامبەر دا ئەگەر ئەو راستی بھێتە بجھکرن دێ باشترین پەیوەندی درۆست بن و ژیان و ئەشقەکا نوو ڤەگەرێتە ناڤا خێزانێ ، و بوچی حەرامە و نەگرنگە رۆژەک ھەبیت بو نووکرنا وان پەیوەندیان و پێشکێشکرنا دیاریەکا جوان ، و ڤەگەراندنا پەیوەندی و ئەڤینا دەستپێکی ئەڤا کو خێزان لسەر ھاتیە ئاڤاکرن)

عەزیز حەجی خودانێ گولخانا “پاریس فلاور ” دیارکر کو ئەوان بەرھەڤیێن باش بو جەژنا ئەڤینداران کرینە و بو ئەڤرۆ نیوز گۆت: ( مە گەلەک جورێن گولان بو جەژنا ئەڤینداران بەرھەڤکریە و پرانیا ئەو کەسانێن کو گولان دکرن گولێن سوورن ، و بەلێ کور پتر ژ کچان گولان دکرن ، و پێشوازیا خەلکی ژ بو کرینا گولان ژی تا رادەیەکێ باشە)

دھێتە زانین کو ڤالنتاین دزڤریت بو کەسەکێ بناڤێ ڤالنتاین (Valentine of Terni ) ، و ب گورەی ژێدەران ڤالنتاین ل سالا 226ز ل باژێرێ تیرنا یا ئیتالی ژ دایکبویە ، و چێروکەکا رومانسیە و دزڤریت بو چەرخێ سێ زاینی و ب جەژنا ئەڤینداران دھێتە نیاسین ، و ھزرا ڤالینتاین دزڤریت بو وێ یەکێ کو لرۆژا 14 شوباتێ بالندە بزاڤێ دکەت ل گەل ھەڤدوو جوت ببن ، و دەستپێکا ڤالنتاینێ ب نامە و پارچەیێن شعران بوویە ، و ل سالا 1800 بو ئێکەمین جار کارتێن ڤالنتاینێ ھاتنە چاپکرن ، و ل سالا 1990 ل سوێدێ ڤالنتاین وەکو پروگرامێ خواندنێ دناڤەندێن خواندنێ دا ھاتە خواندن ، و دیروکا وێ ل کوردستانێ ناھێتەزانین ، و ڤالنتاین ل سعودی و ئیرانێ ب ئاشکرایی قەدەغەیە ، و لرۆژا 14 شوباتێ 269 ز ل روما وەغەکریە و ھندەک ژی دبێژن ھاتیە کوشتن ، و ل دەڤەرا بناڤ (Whitefriar Street Carmelite Church) ل کومارا ئیرلەندا ھاتیە ڤەشارتن.

کۆمێنتا تە