ئیران بزاڤێ دكه‌ت سێگۆشەیەکا شیعی دروست بکەت
ئەڤرۆ نیوز، زنار تۆڤی:
ل دەڤەرەکێ کو گەلەک ژ مۆسلێ دوور نینە، ھێزەکا لەشکەری ب نیازا جێبەجێکرنا پلانەکێنە، کو ماوێ ٣٠ سالانە ئیران خەونێ پێڤە دبینیت، ئەڤە ھێزا میلیشیاتێن شیعێن عیراقێ نە کو ماوێ دو سالانە ل دژی داعشێ شەری دکەن، بەلێ بۆ ئۆپەراسیۆنا مۆسلێ رۆلێ راستەوخۆ پێنە ھاتیە دان، ل گۆرەی راپۆرتەکا رۆژناما گاردیانا بریتانی، د دەمەکی دا سۆپایێ عیراقێ کو ژ باشووری ھێرشێ دکەنە سەر مۆسلێ، میلیشیاتێن شیعان ل رەخێ رۆژئاڤایی دێ رێکێ ل چەکدارێن داعش گرن،بۆ ھندێ کو نەشێن بەرەف رەققە ب رەڤن،ئەوا دھێتە گۆتن بەشداریکرنا میلیشیاتێن شیعان بۆ دلرحەتیا سونەیانە بۆ گرتنا مۆسلێ،مەسەلەکا تائیفی نینە.
لدووڤ وێ راپۆرتێ، تەھرانێ زۆر ئاگەە ژ ھندێ نینە حەشدا شەعبی د شەرێ مۆسلێ دا بەشداریێ بکەت یان نە،ژبەر ھندێ ئەڤ میلیشیاتە ب بەشداری نەکرنا وان دڤێ ئۆپەراسیۆنێ دا دشێن پارێزگاریێ ژ ھیلالێ شیعا بکەن،کو ژ ئیرانێ و بۆ عێراقێ و سووریێ و ھەتاکو دگەھیتە لوبنانێ ل سەر دەریا ناڤەراست.
بۆ ب دەستڤەئینانا ڤێ خەونا ئیرانێ، دەڤەرا رۆژئاڤایێ مۆسلێ رۆلەکێ جەوھەری دگێریت، بەرپرسەکێ ئورۆپی کو نەڤیایە ناڤێ خوە ئاشکرا بکەت،بۆ رۆژناما گاردیان گۆتیە:ئیرانێ گەلەک ھەولداینە ئەڤێ بکەت، لدووڤ گۆتنا وی بەرپرسێ ئورۆپی:دەستگرتن ب سەر رۆژئاڤایێ مۆسلێ دا،ھەم شانازیە بۆ ئیرانێ و ھەم ژی مفایەکێ مەزن ھەیە،چونکی ب گرتنا ڤێ دەڤەرێ دێ رێیەکێ ڤەگەن،کو دشێن دناڤبەرا تەھرانێ و دەریا ناڤەراست دا،ھەر دەمەکێ بڤێت خەلکێ خوە و کەلوپەلان ب ڤەگۆھێزن،د دەمەکی دا ئەو رێکە ژلایێ خەلکێ سەربەخۆ دھێتە پاراستن،ئەڤ رێرەوە کو ئامانجا وێ پێکھاتیە ژ پاراستنا ھیلالا شیعی کو ل سالا ٢٠١٤ وەرە دروست بوویە،ئەڤ رێرەوە ب بەشێ عەرەبێن عێراقێ،ھەرێما کوردستانێ و پاشی ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ دەرباز دبیت و ھەتاکو دگەھیتە حەلەبێ،ئەڤ ئینیەتا ئیرانێ نیگەرانیا وەلاتێن دەڤەرێ لێکەفتییە،ژ وان ژی کو تورکیا یا نیگەرانە ژ ڤێ پلانێ کو مانایەکێ د پەیوەندیێن دناڤبەرا تەھرانێ و پەکەکێ د بەخشیت.
ھەروەسا دبێژیت:ئەڤ پلانە ب ھەماھەنگیا دناڤبەرا بەرپرسێن حکومی و ئەمنی یێن تەھرانێ و بەغدا و دیمەشقێ ھاتیە ئامادەکرن و کۆمەکا گۆھرینێن دیمۆگرافی ل خوە دگریت و کو بەشەکێ وێ ھەر نوکە ل ناڤەراستا عێراقێ و باکوورێ سوریا دھێتە بجھئینان،لدووڤ راپۆرتا گاردیان،ئەڤ رێکە ژ خالا سنۆری دەست پێ دکەت کو ئیرانێ بۆ ماوێ ١٢ سالا بۆ ڤەگۆھاستنا چەک و تەقەمەنی و راوێژکارێن سەربازی بۆ عێراقێ،ب مەبەستا لێدانا ھێزێن ئەمریکی ب کاردئینیت،ئەڤ رێکە ب بەعقوبە،ناڤەندا پارێزگەھا دیالا دەرباز دبیت،کو چەندین سەدەیە شیعە و سوننەیێن عێراقێ تێدا دژین.
ژمارەیەکا زۆر ژ میلیشیاتێن حەشدا شەعبی ل باژێرێ شرگات ھاتینە بنەجھکرن و د ئامادەنە بەرەف رۆژئاڤایێ مۆسلێ ب چن،کو ژ باشوورێ رۆژھەلاتیڤە بتنێ ٥٠ میلا ژ باژێرێ شنگالێ دوورە،شنگال و دەڤەرێن باشووری بەشەکێ ژ ئەڤی ھیلالێ شیعی(سێکوشێ شیعی) پێک دئینیت،باژێرێ تەلەعفەر ژی دڤێ ناڤەندێ دا رۆلەکێ میحوەری دگێریت،بەرپرسەکێ بلندێ ھەوالگیریێ بۆ رۆژناما گاردیان گۆتیە:دەڤەرێن دناڤبەرا تەلەعفەر و شنگالێ دا رۆلەکێ گرنگ د بنەجھکرنا ڤێ پلانێ دا ھەیە،باژێرێ تەلەعغەر ھەتاکو نوکە د ژێر کونترۆلا داعشێ دایە،بەلێ شنگال ل چریا دویێ یا سالا بوری ھاتیە ئازادکرن و نوکە گۆرەپانا ململانێیە دناڤبەرا ھێزێن پێشمەرگەی و پەکەکێ کو ژ قەندیلی فەرمانێ وەردگرن،ئەڤ ھێزێن سەر ب پەکەکێ،ھەڤدەم ژلایێ حوکمەتا عێراقێ پشتگیریا دارایی لێ دھێتە کرن و بەشەکێ وان ئێخستینە سەر ب حەشدا شەعبی یا شیعەیان ڤە.
بەرەف باکوور ژی سەرۆک ھۆزەکا عێراقێ بناڤێ عەبدولرەحیم ئەلشەمەری ھەیە،کو دەسھەلات ل دەڤەرا رەبیعە ھەیە،ئەلشەمەری ژلایێ ھێزێن حەشدا شەعبی ڤە پشتەڤانی لێ دھێتەکرن و وی پەیوەندیەکا نێزیک ل گەل حوکمەتا سووریێ ھەیە،د چاڤپێکەفتنەکا ھەفتیانە یا ئۆبزەرڤەری یا بریتانی دا،وی سەرۆک ھۆزێ عێراقی گۆتبوو:ئیرانێ دەستھەلاتەکا وەسا دڤێ دەڤەرێ دا نینە،دەرباەری پەکەکێ ژی گۆتبوو:کو ل گەل کوردێن ڤێ دەڤەرێ ئێکگرتینە،لەورا وان ھیچ کێشە ل گەل وان نینە،ل چار رییانا رەبیعە رێکەک بەرەف لایێ قامیشلۆ،کۆبانێ و عەفرینێ دچیت،ھەر سێ دەڤەر ل ژێر کونترۆلا یەپەگێ دانە،وی بەرپرسێ بلندێ ئورۆپی دڤی باریدا بۆ گاردیانێ گۆتیە:یەپەگە یا ل وان دەڤەران یاکو ئیرانێ دڤێت،بەلێ نزانم کا ئیرانێ ھەلسەنگاندنەکا دروست بۆ ھەلویستێ تورکیا کریە یان نە.
د ھەموو قەیرانێن نافخوە یێن سووریادا،ئیرانێ زێدەترین فوکس و شیانێن خوە ل سە رحەلەبێ چرکرینە،نێزیکی ٦ ھزار میلیشیاتا دڤی باژێری دا کومبووینە و بەشەکێ وان شیعێن عێراقی نە،بۆ ھندێ دا د ئۆپەراسیۆنێن کونترۆلکرنا رۆژھەلاتێ ڤی باژێری دا پشکداربن،کو ھەتاکو نوکە ل ژێر کونترۆلا چەکدارێن ئوپۆزسیۆنا سووریا دایە،دھێتە چاڤەرێکرن ھەڤدەم ل گەل ئۆپەراسیۆنا مۆسلێ،دەست ب ئۆپەراسیۆنا کونترۆلکرنا وی بەشێ حەلەبێ ژی بھێتەکرن.
ئەوێن ل نێزیک مامەلە ل گەل قاسم سولەیمانی،فەرماندێ سۆپایێ قودسا ئیرانی کری،دبێژن سولەیمانی ھەموو تشتەک ئێخستینە گەر بۆ برنا شەرێ سووریێ،ب رەنگەکی ئیران ب شێت دڤی شەرێ پر مەزاختنی دا حەزێن خوە بەرەف پێش ببەت،ل سالا ٢٠١٤ فەرماندێ سۆپایێ قودسێ،گۆتبوو ئەحمەد چەلەبی،ھەکە مە سووریا ژ دەست دا،ھەر وەکو مە تەھران ژ دەست دای،لەورا ئەم ڤێ ھەموویێ دکەین بۆ ب دەست خستنا دەرفەت و شەنسەکێ ژ بۆ پاراستنا بەرژەوەندیێن ئیرانێ،لەورا کونترۆلکرنا حەلەبێ بۆ بجھئینانا ڤێ پلانێ یا زۆرە،بەرپرسێن سووری عێراقی بۆ گاردیانێ ئاشکرا کریە:کو ئەڤ رێرەوە ژ حەلەبێ دێ بەرەف حومسێ ڤە چیت،ژ وێرێ ژی بۆ باکوورێ سووریی و د جەرگێ دەڤەرا عەلەویێن سووریێ دا دچیت،دوماھیا ھیلالێ شیعێن ئیرانێ بەندەرێ لازقیێ یە کو ب درێژاھیا شەرێ نافخۆیی سووریا ل ژێر کونترۆلا حوکمەتا سووریێ دا مایە.
عەلی خزەیر کو دناڤبەرا سالێن ٢٠٠٣ بۆ ٢٠١١ راوێژی پێشکێشی ھەموو بالیۆزێن ئەمریکا ل عێراقێ کریە،د دیدارەکێ دا بۆ گاردیانێ ھوشداری دایە،ژڤێ پلانا ئیرانێ،کو ئەڤە قائیمبوونا شوین پێن ئیرانێنە ل عێراق و شامێ،ب ڤێ ژی ئیرانێ دێ تەماعیا دەڤەرێن زێدەتر ھەبیت،خزەیر چاڤەرێی ھندێ دکەت،کو پشتی پلانا ئیرانێ سەر بگریت،ھزر ل ڤەکرنا رێرەوەکێ ھەڤرەنگ ل وەلاتێن کەنداڤی دکەت.