بۆچی تورکیا پشتەڤانیا ھەرێما کوردستانێ دکەت
ئەڤرۆ نیوز:
ب دیتنا چاڤدێرێن سیاسی سەرەدانا سەرۆکێ ھەرێما کوردستانێ بۆ تورکیا گرنگیەکا مەزن یا ھەی ب تایبەت پشتی بلندبوونا ئالایێ کوردستانێ ل کوچکا کۆماری ل ئەنقەرە.
زێرەڤان بەرواری، مامۆستایێ زانکۆیا دھۆکێ و چاڤدێرێ سیاسی ھەمبەر گرنگیا سەرەدانا سەرۆکێ ھەرێما کوردستانێ (مەسعود بارزانی) بۆ تورکیا، گوت” ب بۆچوونا من تورکیا د قۆناغەکا ھەستیار دا دبۆریت و ھەول ددەت فاکتەرێ ئەمنی ب ھێز بێخیت دسیاسەتا دەرەکی دا ب تایبەتی پشتی لێک نێزیکبوونا ئیرانی و روسی و عیراقی ب ھەڤکاری ل گەل وەلاتێن وەکو مسر و قوبرس و یۆنانێ بۆ دروستکرنا بەرەیەکێ ھەڤدژ ل بەرامبەر ئارمانجێن ھەرێمایەتی یێن دەولەتا تورکی، لەوما تورکیا ھەولا ددەت دروستکرنا بەرەیەکێ نوو ددەت ژ دەولەتێن سونی وەکو سعوودی، قەتەر و ب ھەڤکاری ل گەل پاکستانێ و دەولەتێن نێزیک ژ سیاسەتا تورکیا”.
ب دیتنا زێرەڤانی” ئەنقەرە سەرەدەریەکا نیمچە دەولەتی ل گەل ھەرێما کوردستانێ دکەت کو پشکدار بیت د پروژەیێ تورکی دا، چونکی ھەرێما کوردستانێ گرنکیەکا تایبەت یا ھەی بۆ تورکیا ژلایێ جیوسیاسی ڤە، ب تایبەتی پشتی لاوازبوونا دەولەتا عیراقێ وکارتێکرنا ئیرانێ ل سەر بریارا دەستھەلاتا ناڤەندی ل بەغدا، لەوما تورکیا پێدفی ب کوردستانێ ھەیە بۆ پاراستنا بەرژەوەندیێن خوە”.
ھەمبەر بلندکرنا ئالایێ کوردستانێ د سەرەدانا ڤێ دووماھیێ یا سەرۆک بارزانی دا بۆ ئەنقەرە، گوت” دانانا ئالایێ کوردستانێ ب تنێ پێشخستنا پرۆتۆکولێن دبلوماسی بوون ل گەل ھەرێمی و ئەنقرە ب شێوازەکی پروکرام بۆ دارشتی سەرەدەریێ ل گەل ھەولێرێ دکەت، پێشڤەچوونا پەیوەندیێن سیاسی، ئابووری وئەمنی، ھەر دوو لای گەھاندینە ئاستی بلندکرنا پرۆتۆکولێن دبلوماسی، ھەروەسان ب کارئینانا ئالایێ کوردستانی بۆ موکمکرنا باوەریا سیاسی بوو ل گەل ھەرێمی بۆ قوناغێن داھاتی کو دبیت تورکیا داخوازیێن چارەنڤیساز ژ ھەرێما کوردستانی بکەت ب تایبەتی بۆ رێگرتنێ ل پروژەیێن ئیرانی وروسی ل دەڤەرێ”.
دیارکر ژی” سەرەدانا سەرۆکێ ھەریما کوردستانێ کارتێکرنەکا نەرێنی نەبوو ل سەر پەیوەندەیێن عیراقێ وتورکی، ب بۆچوونا من پەیوەندیێن ھەر دو وەلاتان دقەیرانەکا سیاسی وستراتیژی دا دبۆرن، ھەر ژ دەمێ حوکمڕانیا نوری مالکی و ھەتا ئەڤرۆ، چونکی عیراق خوە د بەرەیەکێ جودا دا دبینیت، و دەولەتا عیراقێ ب شیوازێ سایکولۆجیەتا تائیفی دھێتە ب رێڤەبرن کو ئەڤ چەندە کارتێکرنا راستەوخوە ل سەر بەرژەندەیێن تورکی دکەت ب تایبەتی د واری تێکدانا بەلانسا ھێزی ل گەل ئیرانێ. ھەژی گوتنێ یە کو ئەنقەرە ھەول ل گەل حوکمەتا عبادی دان و پەیمانا ھەڤکاریێ دگەل کر، لێ حوکمەتا نوو ل عیراقێ نە کاری خوە ژ پرۆژەیێن ئیرانی دوور بکەت، دەولەتا عیراقێ ل ژێر حوکمڕانیا نووو بەر ب ئاقەرەکێ مەترسیدار چو ب تایبەتی پشتی دروستبوونا (حەشد شەعبی) و بەرفەرھبوونا ئاراستەکرنا تائیفی، لەوما پەیوەندی د ناڤبەرا عیراقێ وتورکیا دا ل ئاستەکێ باش دا نەبوون بەری سەرەدانا بارزانی بۆ ئەنقەرە، یان ھەتا ھاتنا لەشکرێ تورکی بۆ سنۆرێن باژێرێ مووسل”.
گوت ژی” ب بۆچوونا من ھاتنا لەشکرێ تورکی کارتێکرنەکا نەگەتیڤ ھەیە ل سەر سەقامگێریا پەیوەندەیین ھەرێمێ و بەغدا، وئەڤ چەندە دێ بیتە سەدما ئالوزبوونا زێدەتر د پەیوەندیێن ھەر دوو لایەنان دا، چونکی رازیبوونا ھەرێما کوردستانێ بۆ ھەڤکاری کرنێ ل گەل تورکیا، راگەھاندنا نێزیک بوونا کوردان بوو ژ پرۆژێ تورکی – ئەمریکی ل دەڤەرێ، لەوما ھەرێما کوردستانێ ب سیاسەتا نوو ھەول ددەت بۆ پاراستنا بەرژەوەندەیێن خوە ب رێیا دەولەتێن ھەرێمی ب تایبەتی تورکیا وسعودیێ، دیسان ھەڤکاری ل گەل ئەمریکا بۆ دروستکرنا بەرەیێ نوو کو ھەرێم خوە ب پشکەک ژ وی پرۆژەی دبینیت. لەوما فشار ل سەر بەغدا ب تنێ ژ لایێ دەرەکی ڤە دروست دبن و ئێدی پەیوەندیێن ھەرێمێ ل گەل بەغدا د ئاستەکی نە سەقامکیر دا دبۆرن”.
ناڤبری ئاماژە دا کو سەرەدانا سەرۆک بارزانی بۆ سعودیێ وتورکیا گرنکیا خوە ھەبوو بۆ ب دەستڤەئینانا پاراستنا ھەرێمایەتی بۆ ھەرێما کوردستانی ودەربرینا حالەتا مەترسیا ئەمنی وسیاسی بوو ل سەر ھەرێما کوردستانی ب تایبەتی پشتی بەرفەرھبوونا گفاشتنیێن حوکمەتا عیراقێ و گەفێن حەشد شەعبی ل سەر ئاسایش و پاشەرۆژا ھەرێمێ، ئالوزبوونا کاودانێن سیاسی و ئەمنی ل رۆژھەلاتا ناڤین و بەردەوام بوونا قەیرانا مروڤایەتێ ل سووریێ، دەڤەرێ بەر ب پێشھاتیێن سیاسی وئەمنی یێن مەترسیدار دبەت و ھەرێما کوردستانێ ھەول ددەت دئاستێ وان گەفان کار بکەت، بەلێ گەلەک یا گرنگە ھەڤکاری ھەبیت د ناڤبەرا ھێزێن کوردی دا بۆ ئێک ھەولیستیا کوردی د پروژەیێن ھەرێمایەتی دا، ھەکە نە، دبیت کورد بھێنە بکارئینان وەکو کارتەکا سیاسی ولەشکری د ناڤبەرا ھێزێن ھەرێمایەتی دا وئەڤ چەندە بێگومان دێ ئەنجامێن ئێکجار مەترسیدار ل سەر باشەرۆژ وسەقامکێریا ھەرێما کوردستانێ دورست کەت”.
