بۆ چارەسەركرنا كێشەیا مۆچەیان هەرێمێ دو پێشنیاز بۆ بەغدا یێن هەین
سالار محەمەد دۆسكی:
د. خەلیل غازی دۆسكی، ئەندامێ لژنا دارایی ل جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ بۆ رۆژنامەیا (ئەڤرۆ) گۆت: دو تشتێن هەرە گرنگ ل بەغدا یێن هەین و دڤێت بۆ هەموو خەلكێ كوردستانێ ئاشكەرا بكەین، هەڤڕكییەك د ناڤبەرا هەولێر و بەغدایێ دا یا هەی كو ئەم هەموو بزاڤا دكەین سەروەرییا هەرێما كوردستانێ یا پاراستی بیت وەك هەرێمەكا فیدرال و مە ژی هندەك ماف یێن هەین و د دەستوریدا یێن هاتین و دەستهەلات داینە هەرێما كوردستانێ هندەك كاران ئەنجام بدەت، د بەرامبەردا بەغدا یا هەموو بزاڤان دكەت بەر ب مەركزیەتێ ڤە بچین و هەموو بڕیار ژ بەغدایێ دەركەڤن و ئەڤە د دەمەكیدا مللەتێ كورد ب سەدان سالە خەباتێ دكەت و قوربانیێ د دەت و چو دەلیڤە بۆ ڤەگەراندنا هزرا بەغدا نینە، یا دویێ ل بەغدایێ گەلەك نەراستی دهێنە گۆتن ژ ئالیێن جودا جودا یێن سیاسی ڤە و گەلەك یا ب زحمەتە مرۆف پشیتبەستنێ ب ئالییەكێ سیاسی هەتا سەرۆكێ حوكمەتێ ژی بكەت، دەمەكێ درێژ بوو دانوستاندن هاتبوونەكرن و هەردو حكومەت روونشتبوون و رێككەفتن هاتبووكرن و رەشنڤیس ل مەها (11) یا سالا 2024 هاتبوو لژنا دارایی ل جڤاتا نوونەران و ئەو رەشنڤیس بوو یێ حوكمەتێ رازیبوون ل سەر دیاركری و د شیا بجهبینیت و دبەرژوەندیا حوكمەتا فیدرال دا بوو، چونكە رێژەیەكا هەرە مەزن یا داهاتێ پەترۆلێ دێ بۆ حوكمەتا فیدرال ڤەگەریت و مە چو تێبینی ل سەر نەبوون كو مافێ كۆمپانییان بگەهیتێ، مخابن ل ڤێ دووماهیێ پێشنیازەكا دی هاتیەكرن و ژئالییەكی ڤە سەرۆكێ حوكمەتێ دبیژیت نەیا منە و نوونەرێ حوكمەتێ ل جڤاتا نوونەران كو وەزیرە دبێژیت ژ حوكمەتێ هاتییە و ئەڤە جهێ گومانێیە، جێگرێ ئێكێ یێ لژنا دارایی دبێژیت من پەیوەندی ب سەرۆكێ حوكمەتێ یا كری و گۆتە من ئەو پێشنیاز من نەڤرێكرییە.
د. خەلیلی گۆت ژی: ل بەغدا ئەم نزانین باوەر ژ كێ بكەین، هندەك ئالیێن سیاسی یێن هەین گڤاشتن ل سەر حوكمەتێ یا كری هەتا ئەف پێشنیازە دەركەفتی و من ب خوە باوەری پێ نینە و ئەو پێشنیاز دارێشتنەكا فەرمی بیت بەلكو یا سیاسییە و مەرەم ژێ ئەوە زێدەتر گڤاشتن ل سەر هەرێما كوردستانێ بهێنەكرن و مافێن دەستوری یێن هەرێما كوردستانێ ژێ بهێنە ستاندن، هندەك ئەندامێن لژنا دارایی پێشنیازەك هەبوو ل سەر گوهۆڕینا بەندێ ئێكێ یێ راستڤەكرنێ ژ فەقرا (ج) دا كو بهێتە نڤێسین ئەو داهاتێ ژ بەر سلفێ دمینیت هەموو بهێتە تۆماركرن بۆ حوكمەتا فیدرال و حوكمەتا هەرێما كوردستانێ چو نەرازیبوون و تێبینی ل سەر نەبوون و ب تنێ كۆمپانی درازی بن و حوكمەتا هەرێما كوردستانێ وەك ئالییەكێ رێكخستنێ تێدا بیت.
زێدەتر گۆت: ژ بەر نەرۆهنی و نە ئاشكەرابوونێ ئەم نەچار بووین بابەتێ بۆدجێ ژ خشتەیدا بینینە دەر ژ بەركو مە ترس هەبوو كو دەنگدان ل سەر نەهێتەدان، پێشبینیێ دكەین ل رۆژا ئێك شەمبێ شاندێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ڤەگەریتە بەغدا و رێككەفتنەكا گرنگ د ناڤبەرا هەرێمێ وەزارەتا دارایی دا یا هەی و پێشنیاز گەهاندینێ ل سەر بابەتێ مۆچا و شاندێ هەرێما كوردستانێ هەموو پێشنیاز گەهاندینێ كو وەزارەتا دارایی مەزاختنا بۆدجێ بجهبینیت، بۆ نموونە شاندێ هەرێما كوردستانێ یا پێشنیازكری كو هەموو داهاتێ ناڤخوەیی رادەست بكەن ب تنێ پشكا هەرێما كوردستانێ ژ بۆدجێ بهێتە دابینكرن و دڤێت پشتراستبوونەك بۆ ئەڤێ پێشنیازێ هەبیت و نابیت هەرێما كوردستانێ هەموو داهاتێ ناڤخوەیی رادەست بكەت و ئەم خوە بگرین هەتا هندە پارە ژ بەغدا بهێت و نە بەهرا مۆچان بكەت و نە بەهرا چ تشتێن دی، پێشنیازا دویێ وەزارەتا دارایی مۆچان بدەت و ئەم 50% داهاتێ ناڤخوەیی رادەست بكەین و 50% بمینیت بۆ بۆدجا تەشغیلی و وەبەرهێنانێ، هەر دو پێشنیاز بۆ بەغدا یێن هاتینە بلندكرن و چاڤەڕێی بەرسڤێ نە و پێشبینی دهێتەكرن حەفتییا داهاتی رێككەفتن ل سەر بهێتەكرن، ل دووف ئەزموونا مە ل بەغدا دیاربوو لێڤەبوون ژ هەموو رێككەفتنان گەلەك یا ب ساناهییە.
د.خەلیل غازی دۆسكی گۆت ژی: ب گشتی من باوەری ب بەغدا نینە و زێدەتر وان دڤێت بەر ب مەركەزیەتێ بچین و زیدەتر وان كونترۆل ل سەر پارێزگەه و هەرێمان هەبیت و نەب تنێ هەرێما كوردستانێ بەلكو كاودانێن هەموو پارێزگەهێن ئیراقێ د دەستێ وەزارەتا دارایییا ئیراقێ دا یێ نەخوەشە و جوداهی ئەو مۆچا وەردگرن بەلێ بابەتێن دی گەلەك ب زەحمەت پارە بۆ پارێزگەهان دهێنە مەزاختن، یێ هەرێما كوردستانێ و ئاریشا مەزن ئەوە مووچێ خەلكێ كوردستانێ كو ژیانا وان ل سەر ڤی مۆچەیە ئاستەنگ دهێنە د رێكێدا و دهێتە گیرۆكرن.
د.خەلیلی ئەو ژی ئاشكەراكر كو ل (12) مەهێن سالا (2024) بەغدا ب تنێ (6) مەهان مووچە ب دروستی بۆ هەرێما كوردستانێ یێ هنارتی و هەر شەش مەهێن دی دبیت هندەك مەهان(400 – 500- 600- و ژ هەموویان پتر 700 ملیار) یێن هنارتین و پارێ مای حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ژ داهاتێ ناڤخوەیی یێ تمامكری، دیسا نەفەقاتێن ناڤخوەیی یێن تەشغیلی و وەبەرهێنانێ یێن پێ ئەدا كرین، ل دووڤ گۆتنا بانكا ناڤەندی كو ئەو ژێدەرێ سەرەكیێ هنارتنا پارایە دبێژن 10 ترلیۆن و 26 ملیار دینار مە یێن هنارتین، وەزارەتا دارایی دبێژیت مە 11 ترلیۆن و نیف یێن هنارتین و یا دروست بەنكا ناڤەندییە.
