“خەلکێ عیراقێ باوەری ب حوكمەتا فیدرالی نەمایە”
ئەڤرۆ نيوز:
دکتۆر عەبدولحەکیم خسرۆ مامۆستایێ زانستێن سیاسی ل زانکۆیا سەلاحەدین بۆ رۆژناما ئەڤرۆ راگەھاند، نوکە باوەریا خەلکێ عیراقێ ب حوکمەتا فیدرالی و دەستھەلاتا خۆجھی گەھشتیە نزمترین ئاست، وەکو دیار ھەر ژ سالا 2003 ھەتا نوکە ل دەڤەرێن ناڤاراست و باشورێ عیراقێ حوکمەتا عیراقێ ھیچ خزمەتگوزاریەکا وەسا بۆ خەلکێ پێشکێش نەکریە، کو خەلک ببینیت، ھەروەسا نە دادپەروەری د دابەشکرنێ دا و گەندەلیەکا زۆر ژی د ناڤا دامودەزگەھێن حوکمەتا عیراقێ دا ھەیە و گەلەک خەلک دناڤا حوکمەتێ دا زەنگین بووینە، ئەڤ چەندە بۆ خەلکێ ھەموویێ یا دیارە و ڤێ چەندێ بێ باوەری ل دەف خەلکێ پەیداکریە و نوکە چو گرێدان دناڤبەرا خەلک و حوکمەتێ دا نەمایە، ب تایبەتی د وارێ شەرعیەتا سیاسی دا، لەوما خوەنیشاندانان ل عیراقێ دەست پێکر و ڤێ چەندی پتر پەیوەندی ب جھئینانا سیستەمێ سیاسی یێ حوکمەتێ ڤە ھەیە، دیسا پارێزگەھێن سوننی یان ژی ھاتینە کاڤلکرن و وێرانکرن و نێزیکی 5 ملیۆن مرۆڤان ئاوارەبووینە، ب سەدان ھزار کەس ھاتینە کوشتن و د ھەمان دەمدا حوکمەتا عیراقێ ئابلۆقا ئابووری دانا سەر حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ و ھێرشا سەربازی کرە سەر کوردستانێ ب ھاریکاریا دەولەتێن ھەرێمی، حوکمەتا عیراقێ ھەتا نوکە چو دەستکەفت نەبووینە، ھەروەسا د چارچۆڤێ بەلانسا پەیوەندیێن نێڤدەولەتی دا، عیراق پاشگۆیێ ئیرانێ یە، یان ژی ھەڤسەنگە ل گەل یان ژی دژی ئیرانێ یە، ھەروەسا ل گەل سعودیێ و دەولەتێن دیتر، لەوما ئەم دشێن بێژین عیراق د حالەتەکێ زۆر یێ ئالۆز دایە و ھەکە ھێز و کوتلێن سیاسی دیراسەتەکا جددی بۆ رەوشا نوکە نەکەن، دێ رەوشا عیراقێ ئالۆزتر لێ ھێت و حوکمەت نەشێت کونترۆلێ ل سەر بکەت، دیسا نوکە پتر حزبێن ئیسلامی بووینە ئارمانجا خوە نیشاندەران.
ناڤھاتی گوت ژی: نوکە عیراقێ ھندەک ئاریشێن دیتر ھەنە و ئەڤە دێ بنە ئەگەر کو ھندەک کێماسیێن دیتر دوبارە ببنەڤە، چونکی نوکە شیانێن ئابووری یێن عیراقێ گەلەک لاوازبووینە، ئاستێ یەدەکێ پارێ عیراقێ 50% ھاتیە خوار، ھەروەسا نوکە عیراق نێزیکی 130 ملیار دۆلاران یا دەیندارە، دیسا د ئالیێ ئێمناھیێ دا دەزگەھێن ئەمنی ل عیراقێ د پەرتەوازەنە و فرە فەرماندەیی ل دەزگەھێن ئێمناھیێ دا ھەیە، ئەڤە ھەموو پیڤەرن بۆ دەولەتێن فاشل، چونکی عیراق نەشیایە خوە ژ ڤان پیڤەرێن خراب رزگار بکەت، ھەروەسا نەشیایە د وارێ گەشەپێدانا مرۆڤی و مافێن مرۆڤی و ئابووری دا پێش بکەڤیت و ب تنێ پشت بەستنێ ل سەر نەفتێ دکەت، ھەر چەندە پرانیا سەروەت و سامانێ عیراقێ ل پارێزگەھا بەسرایە، لێ ھەتا نوکە خەلکێ وێ کارەبا و ئاڤ نینە، دیسا ئەو سۆزێن دەستھەلاتێ و حوکمەتا عیراقێ داینە خەلکێ خوە بجە نەئینان و عیراق یا پرە ژ کێشان، چونکی خەلک دزانن کو ھەموو داھاتێ عیراقێ بۆ بەرپرس و گەندەلان دچیت.
ئەو چەند ژی گوت: نوکە رەوشا لایەنێن سیاسی یێن عیراقی د شەرمزاریێ دانە ب تایبەتی حزبێن ئیسلامی و حزبا دەعوە، چونکی سەرۆک وەزیر ژ وێ حزبێ بووینە، لەوما وان شیرەتکاریا خوە ب حزبێن دی نەکریە، ئەڤ رەوشا نوکە دێ کارتێکرنا خوە ل سەر پێکئینانا حوکمەتا نوو ھەبیت، دیسا دوبارەبوونا مالکی و عەبادی بۆ وەرگرتنا پۆستێ سەرۆک وەزیران دێ یا ب زەحمەت بیت، دبیت ھندەک کەسانێن دی ڤی پۆستی وەربگرن، لێ عیراق ب رەنگەکێ گشتی نەشێت چاکسازی و پێنگاڤێن گەشەکرنێ یێن ب لەز ب ھاڤێژیت، ھەروەسا بۆ ستراتیجیەتا دووربین عیراقێ پێدڤی ب 10 سالان ھەیە، ھەتاکو ئەو پلانە بھێتە بجھئینان، ھەر چەندە د ڤان 13 سالێن بوریدا گەلەک روودان و گوھۆرین ل عیراقێ رووداینە، ھەر ژ ھاتنا داعشێ و پەیدابوونا گەلەک روو ب رووبوونان ل عیراقێ و کوردستانێ.
عەبدولحەکیم زێدەتر دبێژیت: نوکە گەلەک فشار ل سەر ئیرانێ ھەنە و ھەکە سیناریۆیا سوویێ ل ئیرانێ دوبارە ببیت و رژێما ئیرانێ ب رووخیت، جارەکادی عیراقێ و ھەرێما کوردستانێ دێ روو ب روو ھەمان گرۆپێن تیرورستی و توندوتیژیان بن، لێ ھەکە ئیران ل سەر ڤێ سیاسەتا خوە یا بەردەوام بیت، دێ دەستێوەردانێن وێ د بەردەوام بن ل سەر کاروبارێن نافخوە یێن عیراقێ و ھەرێما کوردستانێ ژی، ھەروەسا گوھۆرینا سیستەمێ سیاسی ل تورکیا و رەوشا سووریێ ئەڤە ھەموو ھەڤرکیێن ھەرێمی نە روو ب روو عیراقێ دبن و دەستھەلاتا عیراقێ ژی نەگەھشتیە ئاستەکێ پروفشیۆنال کو بشێت روو ب روو ئەڤان ھەموو گورانکاری و ھەڤرکیان ببیت.
ئەو ماموستایێ زانکۆیێ دبێژیت ژی: گیروبوونا ئەنجامێن ھەلبژارتنان ل عیراقێ ھند کارتێکرنا خوە ل سەر پرۆسا سیاسی نابیت، لێ ھەکە حوکمەتەکا نوو ل عیراقێ بھێتە پێکئینان و دەستھەلاتا سیاسی ھەموو بھێتە گوھۆرین، ئەڤە وێ چەندێ ناگەھینیت کو دێ خوەنیشاندان راوەستن، چونکی نەرازیبوونا خەلکێ پەیوەندی ب پەرلەمانی و حوکمەتا عیراقێ و ئەندامێن جڤاتێن پارێزگەھان و پارێزگاران ڤە ھەیە، چونکی گەندەلیەکا زۆر ل ھەموو جھان ھاتیە کرن و پرانیا خوەنیشاندانان ژی ل دژی دەستھەلاتا خوەجھی بوویە.
دەربارەی ھندەک سەرکردێن عیراقی کو داخواز کریە حوکمەتا رزگاریا نیشتیمانی ل عیراقێ بھێتە پێکئینان بۆ ماوێ سێ سالان ناڤھاتی دبێژیت: ھندەک دبێژن دڤێت دستۆر بھێتە گوھۆرین و عیراق ڤەگەریت بۆ قوناغا ڤەگوھاستنێ و ھندەکان ژی دڤێت حوکمەتەکا رزگاریا نیشتیمانی بھێتە پێکئینان، ھەروەسا ھەکە حوکمەتا رزگاریا نیشتیمانی بھێتە دانان و بێی دەستھەلاتا پەرلەمانی بیت و چو بنەمایێن دستۆری بۆ نەبن سەرناکەڤیت، لەوما دڤێت پەرلەمانێ عیراقێ ھەر بھێتە دانان و دڤێت سیستەمێ عیراقێ وەکو خوە بمینیت، چونکی دستۆرێ عیراقێ شەرعیەتەکا نێڤدەولەتی ھەیە و بریارێن نەتەوێن ئێکگرتی پشتگیری ل پرۆسا سیاسی ل عیراقێ کریە و سالانە یۆنامی بەحسێ دەڤەرێن دەرڤەی ئیدارا ھەرێمێ دکەن، کو دڤێت لدووڤ دستۆری بھێنە چارەسەرکرن، لەوما حوکمەتا رزگاریا نیشتیمانی و ھەلوەشاندنا ئەنجامێن ھەلبژارتنان نوکە یا پێشنیارکری نینە، لێ ھەکە جۆداھی دناڤبەرا ڤاڤارتنا دەنگێن ئەلەکترۆنی و دەستی دا ھەبیت، دبیت ئەنجام بھێنە ھەلوەشاندن و ئەڤە لدووڤ دادگەھا بلند یا فیدرالی دمینیت، ھەروەسا نیەتا ئالی و حوکمەتا عیراقێ نیەتەکا پاک نابیت ھەمبەری کوردستانێ و ھەموو ئالیێن سیاسی ب ھەمان چاڤ بەرێ خوە ددەنە کوردستانێ و ئەڤ چەندە دێ یا بەردەوام بیت، چونکی سیاسەتا گشتی یا عیراقێ چو گوھۆرین ب سەردا ناھێن و ھەکە گوھۆرین ھەبن ژی دێ یێن نەچاریێ بن، کو ئەو ژی جڤاکێ نێڤدەولەتی ل سەر عیراقێ سەپاندینە و ھەر دەمێ عیراق بێ منەت بیت، دێ ھەمان سیاسەتا خراب ھەمبەری کوردستانێ ب کار ئینیت.