دائێخستنا كەمپێن هەرێما كوردستانێ دێ ئاوارەیێن شنگالێ ئێخیتە د مەترسیێدا
رێكخراوا چاڤدێرییا مافێن مرۆڤێ (هیومەن رایتس ووچ) د راپۆرتەكێدا هوشداریێ ل دۆر دائێخستنا كەمپێن ئاوارەیان ل هەرێما كوردستانێ ددەت و دبێژیت ئەو كارە دێ ئاوارەیێن شنكالێ ئێخیتە د مەترسیێدا.یی
حوكمەتا فیدرالییا ئیراقێ 30/7/2024 دیاركرییە بۆ دائێخستنا كەمپان كو ب گۆڕەی وەزارەتا ناڤخوەیا هەرێما كوردستانێ، هەژمارا وان 32 كەمپن كو نێزیكی 157 هزار ئاوارە تێدانە و پترییا وان خەلكێ شنگالێیە.
د ئەوێ راپۆرتێدا، هیومەن رایتس ووچ دبێژیت» دائێخستنا ئەوان كەمپان مافێن گەلەك ژ ئاكنجیێن وان كو خەلكێ شنگالێ نە، دئێخیتە د مەترسیێدا».
راپۆرت باس ل ئەوێ چەندێ دكەت» شنگال هێشتا یا سەقامگیر نینە و وەكو پێدڤی خزمەتگوزاریێن جڤاكی تێدا نینن بۆ گرەنتیكرنا مافێن ئابۆری، جڤاكی و كەلتووریێن هزاران ئاوارەیان كو دبیت ل دەمەكێ نێزیك بهێنە نەچاركرن بزڤرنە شنگالێ».
سارا سنبار، ڤەكۆلەرێ رێكخراوا ناڤبری گوت» پترییا شنكالییان ل 2014 ل كەمپان دژین و هەژی ئەوێ چەندێ نە بزڤرن جهێن خوە، بەلێ پێدڤییە زڤڕینا وان ل دووڤ خواستا وان بیت» هەروەسا گوت» ژ بەر كو خزمەتگوزاری، ژێرخانە و سلامەتی ل قەزا شنكالێ نینە، حوكمەت سەركێشییا پەیداكرنا رەوشەكا ژ ڤێ خرابتر دكەت».
راپۆرت ئاماژێ ب ئەوێ چەندێ دكەت سالا 2014 هەتا 2017 ل شەرێ دژی داعشێ 80% ژێرخانە و 70% خانیێن شنگالێ وێران بووینە.
ل دووڤ ئامارێن رێكخراوا كۆچ یا نێڤدەولەتی، د راپۆرتەكێدا ئەو چەندە هاتییە رۆهنكرن كو نێزیكی 183 هزار كەس ژ خەلكێ شنگالێ هێشتا ئاوارەنە، ژوان 85% كوردێن ئێزدییێن وی باژێری نە. نوكە 65% ژ گوند و باژێركێن شنگالێ تنێ نیڤ یان كێمتر ژ ئاكنجیێن وان یێن تێدا ماین. 13 باژێرك و گوند ژی ژ سالا 2014 و وێڤە كەس بۆ نە زڤرییە.
ل 20/1/2024 وەزارەتا كۆچ و كۆچبەرێن ئیراقێ 30/7/2024 وەكو دوماهی ژڤان بۆ دائێخستنا كەمپان دیاركرییە. بۆ ئەوێ چەندێ كو هاندنا زڤڕینا ئاوارەیان ژی بدەت، وەزارەتا ناڤبری پاكێچەكێ هاریكاریێ بۆ ئەوێن دزڤرن تەرخانكر وەكو پێدانا چار ملیۆن دینارێن ئیراقێ ب هەر خێزانەكێ ( كو ئەڤ پارەیە ئێكجار ب تنێ دهێتە دان)، پەیداكرنا دەلیڤەیێن كاری ل كەرتێ حكومی، بیمەیا جڤاكی و قەرێن بێ مفا بۆ بازرگانێن بچووك.
هیومەن رایتس ووچ د راپۆرتەكێدا ل سالا بۆری دیاركربوو كو ئاستەنگا سەرەكی ل پێشبەری زڤڕینا ئاوارەیێن شنگالێ بۆ جهێن خوە، قەرەبووكرنا وانە ژ ئالیێ حوكمەتیڤە ل بەرامبەر ئەو زیانێن ب مال و سامانێن وان كەفتین، ل گەل نەمانا ژیارێ و گیرۆبوونا ئاڤەدانكرنا شنگالێ، نەسەقامگیری و نەبوونا دادپەروەریێ.
ل مەها گۆلانا بۆری ژی، ئەوێ رێكخراوێ د راپۆرتەكێدا ئاشكرا كربوو كو هیچ كەسەك ژ ئاوارەیێن شنگالێ نەهاتییە قەرەبووكرن و د دوماهی راپۆرتا خوە دا دیاردكەت كو هەژمارا ئەوێن داخوازا قەرەبووكرنێ پێشكێشكری گەهشتییە هەشت هزار و 300 كەسان.
دو بەرپرسێن حوكمەتا فیدرالی ب رێكخراوا ناڤبری راگەهاندبوو كو ئەكەرێ گیرۆبوونا قەرەبووكرنێ، هەبوونا كێشەیانە د بودجەیدا.
سەنبار دبێژیت» هیچ كەسەك ناخوازیت هەتا هەتایێ د كەمپاندا بژیت، بەلێ دائێخستنا ئەڤان كەمپان د دەمەكیدایە كو جهێن وان ئەوێن دێ بۆ زڤرن د سلامەت نینن، چارەسەرییەكا باش نینە بۆ كێشەیا ئاوارەیان».
هەروەسا دبێژیت» پارە بۆ ئاڤەدانكرنا شنگالێ یێ هەی و پێدڤییە حوكمەت ب مەزێخیت بۆ ئەوێ چەندێ خەلكێ شنگالێ بشێن بزڤرن و دەست ب ئاڤەدانكرنا ژیانا خوە بكەن».
