ده‌قێ رۆنكرنا نێچيرڤان بارزانى ل سه‌ر رێكه‌فتنا هه‌رێم و به‌غدا
ئه‌ڤرۆ نيوز، نيوار محه‌مه‌د سه‌ليم:
ب گۆره‌ى راگه‌هاندنه‌كا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ كو ئه‌ڤرۆ نيوز دانه‌ك ب ده‌ست خوه خستيه، هاتيه كو جڤاتا وه‌زيران كۆمبوونا خوه يا ئه‌ڤرۆ رۆژا پێنجشه‌مبى 3ى كانوونا ئێكێ يا سالا 2014 سازكر و تێدا نێچيرڤان بارزانى سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ به‌حس ل وێ چه‌ندێ كر كو ب ره‌نگه‌كێ گشتى كۆمبوون يا ئه‌رێنى بوو و ل به‌غدا ره‌وشه‌كا نوو هه‌يه، به‌رى نوكه ئه‌وان كێشه دروست دكرن، ئه‌ڤجاره ل هيڤيێ نه كێشان به‌ر ب نه‌مانێ ببه‌ن، ئه‌و د ئه‌رێنى بوون و بزاڤ دكر هه‌ڤكار بن بۆ چاره‌كرنێ.
گۆتژى: “دانوستاندن گه‌له‌ك د ڤه‌كرى بوون و ب رژدى ئه‌م ل گه‌ل ئێك ئاخفتين، مه هه‌ست كر كو ئه‌و يێ ل دووڤ چاره‌سه‌ريا كێشان دگه‌ريێن و دزانن كاودان يێن هاتينه گوهۆڕين و پێدڤى ب چاره‌كرنێ هه‌يه، ب تايبه‌ت عه‌بادى هاريكار بوو، بۆ تێكگه‌هشتنێ، ئه‌وله‌ويه‌ت ژى هه‌رده‌م ئه‌و بوو كو ل گه‌ل به‌غدا بگه‌هينه چاره‌سه‌ريێ، ئه‌و ژى د وێ چه‌ندێ دگه‌هن كو مه دڤێت بگه‌هينه چاره‌سه‌ريێ و تێكگه‌هشتنێ”.
سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ راگه‌هاند ژى كو عيراق يا د ره‌وشه‌كا دارايا گه‌له‌ك خراب دا، راوه‌ستاندن و نه‌هنارتنا په‌ترۆلێ كێشێن مه‌زن دروست كرينه و د كابينا به‌رێ ژى دا پاره‌كێ مه‌زن هاتيه مه‌زاختن و ب روونى ديار نينه بۆ چ هاتيه مه‌زاختن.
سه‌رۆكێ حوكمه‌تێ رێكه‌فتن ژى بۆ هه‌موو گه‌لێ عيراقێ و هه‌رێما كوردستانێ ب رێكه‌فتنه‌كا باش ل قه‌له‌م دا، ته‌كست ژى كر: “ب پشت راستى ڤه ئه‌ڤه هه‌موو داخوازيا مه نينه”، به‌حس ل وێ چه‌ندێ ژى كر كو حوكمه‌تا فيدرال دڤێت بودجه‌يه‌ك ل سه‌ر بنه‌مايێ 70 دولار بۆ ئێك به‌رميلا په‌ترۆلێ بدانيت و ژ به‌ر هندێ ژى پرسيارا وێ چه‌ندێ كر كا په‌ترۆلا خوه راده‌ستى سۆمۆ بكه‌ين يان نه؟، مه ژى ب ئاشكه‌رايى گۆتێ ب تنێ دێ وێ راده‌ست كه‌ين يا ل سه‌ر رێكه‌فتين”.
رۆهنژيكر كو رێكه‌فتن دێ چيته د چوارچوڤێ قانوونا بودجێ دا بۆ ساله‌كێ، به‌لێ بنه‌مايه‌كێ باش يێ دانايى و ب گۆره‌يى وێ رێكه‌فتنێ دێ 250 هزار به‌رميلان ب ره‌نگه‌كێ رۆژان راده‌ستى حوكمه‌تا فيدرال كه‌ن و 300 هزار به‌رميلێن دى ژى دێ بۆ وان هێنه ڤه‌گوهاستن.
نێچيرڤان بارزانى گۆتژى: “11 ساله داخواز دكه‌ين مه‌زاختيێن پێشمه‌گه‌يى بده‌ن، قه‌بوول ناكه‌ن، به‌لێ نوكه خه‌رجيێن پێشمه‌رگه‌يى خستنه ناڤ بودجێ فيدرال، ئه‌ڤه سه‌ركه‌فتنه‌كا مه‌زن بوو”، ل سه‌ر پرسا قه‌رزێن هه‌رێمێ ژى، رۆهنكر كو حوكمه‌تا فيدرال 16 تريليۆن دينار قه‌رزارى هه‌رێمه و ئه‌ڤه ژى ب ره‌نگه‌كێ فه‌رمى د راپۆرتا وه‌زاره‌تا دارايى يا حوكمه‌تا فيدرال دا بنه‌جهـ بوويه، ژبلى كو ئه‌وان پارێ كۆمپانيێن بيانى يێن په‌ترۆلێ ژى نه‌دايه.
ده‌رباره‌يى رۆلێ پێشمه‌رگه‌يى ژى ته‌كست كر كو حه‌يده‌ر عه‌بادى پێشمه‌رگه پێزانين بۆ رۆلێ پێشمه‌رگه‌يى هه‌بوو، هه‌ر وه‌كو چاوان بۆ پرسا پشكنينا ئه‌وان فرۆكێن هاريكاريێن مرۆڤى و له‌شكرى دگه‌هيننه هه‌ولێر، داخواز ژ حوكمه‌تا فيدرال هاته كرن كو پشكنينى فرۆكه‌ڤانى ب هه‌مان ميكانيزما به‌غدا ل هه‌ولێر ژى بهێنه كرن.
سه‌رۆكێ خوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ رۆناهى خسته سه‌ر وێ چه‌ندێ ژى كو د لايێ كريارى ژى دا، عيراقێ پێدڤياتى يا ب هه‌رێما كوردستانێ هه‌يى و هه‌كه حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ئه‌و ژێرخانا په‌ترۆلێ دروست نه‌كربايه، نوكه عيراق نه‌دشيا چو تشتان بۆ هه‌رێما كوردستانێ بكه‌ت، نه هه‌رێم ب خوه دشيا چو بۆ خوه بكه‌ت، رۆهنژيكر كو نوكه كار يێ دهێته كرن كو كار يێ دهێته كرن بۆريێن په‌ترۆلا كه‌ركووك ب يێن هه‌رێمێ ڤه بهێنه گرێدان و بۆ ڤێ مه‌ره‌مێ ژى كارێ ته‌كنيكى پێدڤيه.
گۆتژى: “د قووناغێن داهاتى يێن دانوستاندنێن چاره‌كرنا كێشان، هه‌ر وه‌زاره‌ته‌كا په‌يوه‌ندى ب كێشێن د ناڤبه‌را هه‌ولێر و به‌غدا دا هه‌ين، دێ كار ل سه‌ر دوسيان كه‌ن و ل گه‌ل ده‌سپێكرنا سالا نوو، رێكه‌فتن دێ چيته د وارێ بجهئينانێ دا، د وى ده‌رباره‌يى ژى دا گۆت: “مه دڤێت چو ژ ڤێ چه‌ندێ زێده‌تر نه‌مه‌زێخين، وه‌كو داهات بۆ مه بمينيت، بۆ ڤێ چه‌ندێ ژى وه‌زاره‌تا دارايى دێ ده‌ست ب كۆمه‌كا چاكسازيان بكه‌ت و دڤێت خه‌رجيان كێم بكه‌ت”.
د دووماهيا كۆمبوونێ ژى دا، هژماره‌كا وه‌زيرێن حوكمه‌تێ به‌حس ل گرنگيا رێكه‌فتنێ كر و رۆناهى خسته سه‌ر ره‌نگدانه‌ڤا ب له‌ز يا رێكه‌فتنێ، ل سه‌ر ئاستێ هه‌رێما كوردستانێ كو ئێكسه‌ر كارتێكرنێن ئه‌رێنى ل بازارێن كوردستانێ و پشكا ئه‌و كۆمپانيێن په‌ترۆلێ كر كو ل هه‌رێما كوردستانێ كار دكه‌ن ب ره‌نگه‌كى د ناڤبه‌را 7% هه‌تا 15% زێده بووينه، رێكه‌فتن ژى ب سه‌ركه‌فتنا حوكمه‌تا هه‌رێمێ و سياسه‌تا په‌ترۆلا حوكمه‌تێ ل قه‌له‌م دا.