دڤێت کورد سایکس و پیکۆت بدەنە دادگەھا تاوانێن جەنگی و دژی مرۆڤایەتیێ
ئەڤرۆ نیوز:
دڤێت ئارمانجا پارتێن سیاسی تەڤگەرەبیت و ئارمانجا دەولەت بوونێ ب بیتە چەمکەکێ سەرەکی دڤێت پارتێن سیاسی ئارمانجا دەولەتبوونێ بکەن، چەمکێن نە سەرەکی و ھەمی ھزرێن دی بھێلینە لڕەخەکی.
چاڤدێرەکێ سیاسی پێشبینی دکەت کو دەولەت بوونا کوردی دێ ئەڤان دو سالان دا ھێتە راگەھاندن، چونکی چەمکێ دەولەتبونێ نە خەلاتەکە دێ ژ وەلاتێن مەزن وەرگرین، بەلکو دڤێت ناف مالیا کوردی ل سەر ڤێ پرسێ ئێک بیت و ئامادەکاری ژبو بھێنەکرن.
غیاسەدین نەقشەبەندی چاڤدێرێ سیاسی ل دۆر ب دووماھی ھاتنا رێککەفتنا سایکس بیکۆ بۆ رۆژناما ئەڤرۆ گۆت: بەری دو سالان و ل ھەژمارا (1502) یا رۆژناما ئەڤرۆ ھەر د دیدارەکێ ل گەل تەدا مە بەحس لسەر گەلەک پێشھات و روودان و ئەگەران کربوو، ئەم یێ بەر ب نەمانا ڤێ رێکەفتنێ دچین و نوکە ژی ھەر ھەمان نیگەرانی ھەنە، ھەر چەندە دڤان دو سالان دا روودانیێن بلەز گەلەک ھزر و بۆچوونێن پەلوسە بنەجھکرن و گەلەکێن بنە جە بکارتێکرنا فاکت و کاتی رەواج ئێخستنە دناڤ ئحتیمالا گوھۆرینێ دا، وەک چەوان دبێژن سیاسەت ھونەرا مومکیناتانە و چو تشت تێدا موستەحیل نین، بۆ نموونە نەمانا ھزرا ڕێالیزم وەک چەمەکێ بنەجە و نالڤ ھەر ژپشتی جەنگێ جیھانی یێ دوێ و ھەتا ، ھەرفینا بلوکێ سوسیال و نەمانا سۆڤێەتی.
چاڤدێرێ سیاسی گۆت: مەرج نینە تشتەک پشتی ڤی رێککەفتنێ ھەبیت، چێدبیت نەخشا نوی یا پاش سایکس پیکو بێخنە وارێ جێبەجێکرنێ دا ئەو ژی چێکرنا دەولەتا کوردی یە و پارچەکرنا عیراق و سوریا و تورکیا و سعودیە، دوێ باوەرێ دامە ھێزێن دەولەتی ئەڤ نەخشە بدورستی و بەری چەند سالان کێشایە و ئامادیە بۆ پێکھاتنەکا دی بدەستێ ئەمریکا و ئەورۆپا و رۆسیا و دەولەتێن روژھەلاتا ناڤین ژی نزانن چی یە و دێ چەوا ھێتە بجھئینان.
نەقشەبەندی ھەروەسا دیارکر: سایکس بیکو پێکھاتنەکا شوم و رویرەشە و دڤێت ب ھەموو شێوازا بھێتە رسواکرن و کورد و رێکخراوێن مرۆوڤ دوست ب ھەڤرا ھەولا ھندێ بدەن کو ڤان تاوانبارا مستەر (مارک سایکس)ی ئنگلیزی (میسۆ گیوەرگس پیکوت)ێ فرەنسی و ھەر وەسا مستەر (ئیدوارد گرەی) و (مسیۆ پۆل کامبۆن) کو بناڤێ وان پێکھاتن ئیمزاکریە، بدەنە دادگەھا نیڤدەولەتی یا تاونێن جەنگی و دژی مرۆڤاتیێ چونکە ب ئەگەرا ڤێ رێککەفتنێ پتر ژ (10) ملیۆن مرۆڤان ھاتینە کوشتن و زراۆک و ژن و سنێلە ھاتینە بن ئاخکرن، ئەگەرا شورەشێن کوردی ھەمی دکەڤنە ستۆیێ ڤان دو تاوانبارا (شورەشا سەید رەزایی) دێرسمێ 1936 – 1938 شورەشا(شێخ سەعیدێ پیران)1925 شورەشا شێخ عەبدوسەلامی بارزانی و شێخ مەحمودێ حەفید 1918 و شورەشا بەدرخانیان و شێخ ئەحمەد بارزانی و شورەشا مەلا مستەفایێ بارزانی لدویف ئێک و ھەتا نوکە ھەر ھەمی یێ دستوێ ئەڤان تاوانباران دا و دڤێت ل دادگەھەکا دەولەتی پشتی مرنا وان بھێنە تاوانبارکرن ورسواکرن. غیاسەدین نەقشەبەندی گۆت: دڤێ دیدارێ دا بانگ ھەلددێرم وەکی کوردەک خودانێ مافێ کەسایەتی و نەتەوەیی کو ھەموو مەینەت و تالی و ئیبادا کومەلکوژی بدەستێن دەولەتێن داگیرکەران دکەڤیتە ستویێ ڤان ھەر دو تاوانباران ھەر چەند ھەر دو نەماینە، بەلێ پا کارەکێ مەعنەوی یە و دڤێت بھیـَتەکرن وەک ئەرکەکێ نەتەوەیی و ھەر چەندە من پێ باشترە بکەڤیتە پشتی ریفراندوومێ و دەولەت بوونێ، بەلێ پا نوکە دەست پێ بکەین دا جیھانا دەرڤە حسابەکێ بۆ مە بکەت و مە قەرەبوو نەڤێت، پشتەڤانیا مە بکەن فەرمی بۆ دەولەت بوونێ و ئەم پاک مە چیێ دی نەڤێت.
چاڤدێرێ سیاسی خوەیاکر: ئەز باوەرم دێ دڤان دو سالان دا دەولەتا کوردی دێ ھێتە راگەھاندن و دێ کورد بنە خودان دەولەتەکا ب سێ فیدرالی، ئەم و رۆژئاڤا و فیدرالیا دەشتا نەینەوا ل گەل نیڤا مووسل و نیڤا کەرکووکێ دێ دەولەتەکا نوو چێکەین و دێ کوردستانا باکور بۆ فێزێ دووێ ھێلین یێ پشتی دەولەتا مە.
سەبارەت پشتەڤانیا وەلاتێن زلھێز ژی بۆ کوردان، ناڤبری گۆت: وەلاتێن زلھێز گەھشتینە، باوەریەکا بنەجە کو تنێ کورد دشێن ببن ھەڤپەیمانێن وان و کورد دشێن ترازیا ھێزێ ل رۆژھەلاتا ناڤین راگرن، دەولەت بوون نە خەلاتە دەولەتێن زلھێز دێ دەنە مە، دڤێت ئەم ژی چەند خالەکێن گرنگ پەرپاکەین و نیشا جیھانێ بدەین کو ئەم ژ ھەژی دەولەتەکا سەربەخۆینە، دڤێت ئارمانجا پارتێن سیاسی یا ئێکگرتی بیت و ئارمانجا دەولەتبونێ ببیتە چەمکەکێ سەرەکی، ھەموو جودای و بۆچوونێن دی ببنە لاوەکی و پلا دووێ، نابێژم ھەموو پارت ببنە ئێک، بەلێ ل سەر پرسا دەولەت بوونێ ھەڤبگرن و خەباتا سیاسی بھێلنە پشتی دەولەت بوونێ.
ھەمان چاڤدێر ل دۆر گوھۆرینا سەرۆک وەزیرێن تورکیا ئەڤان کاودانان دا گۆت: گوھۆرنیا سەرۆک وەزیرێن تورکیا ب خوە نە روودانەکا نشکەکێ ڤەیە و تشتەکێ چاڤەرێکری بوو، ئەردوگانێ بەر ب گوھۆرنیا تورکیا دچیت دا کو بکەتە دەولەتەکا خیلافا ئیسلامی دجیھانەکا ئالۆزدا کو ناھێتە قەبوولکرن، پێنگاڤێن ئەردوگانی دێَ زووتر دەولەتا علمانی یا تورکی تێکدەن، دبیت کودەتا عەسکەری نێزیک ل سەر ئەردوگانی بھێتە کرن، تورکیا وەکی رۆلێ ئەقلیمی و جیھانی نەشێت رۆلەکێ دی ببینت ژبلی رۆلێ دەولەتەکا علمانی ل دەڤەرێ.
