د 100 سالیا سایکس پیکۆ دا بارزانی پەیامەک بەلاڤکر
ئەڤرۆ نیوز ، نەوزاد زادە ھلۆری:
مەسعود بارزانی سەرۆکی َھەرێما کوردستانێ ب ھەلکەفتا 100 سالی یا دەربازبوونا لسەر رێکەفتنامەیا ( سایکس – بیکو ) ئەڤرۆ رۆژا دوشەمبی 16 ئایارا 2016 پەیامەک بەلاڤکر و تێدا ھاتیە کو پشتی 100 سالان لسەر رێکەفتنامەیا ( سایکس – بیکو ) نھا سنوور ھاتینە ھەلوەشاندن و کوردان ژی ھەموو بزاڤکرینە کو عیراق لسەر بنەمایێ شەراکەتێ بھێتە درۆستکرن بەلێ ئێدی پێدڤی یە جڤاکێ نیڤدەولی ھزرێ د حەزا ئاکجیێن عیراقێ بکەت ھەتا کو ب بوچوونا خوە چارەنڤیسێ سیاسیێ خوە دیار بکەن و ھەڤدەم داخوازا داوستاندنێن جدی ژی ل گەل بەغدا دکەت و ئەگەر چارەسەری نەبوو بلا برا و ھەڤسوبین ، و ئاماژە ب وێ یەکێ ژی دکەت کو ئەگەر لایەنێن سیاسی بھانەیێن جودا بین و وان بڤێت ژڤێ بەرپرسیارەتیێ ب رەڤن دێ گەل بریارا خوە دەت و بریارا گەلی ژی ل ھەموو بریاران ب ھێزترە و شەرعیترە و ب پشتراستی ڤە دێ گەل بریارا خوە دەتن.
دپەیاما سەرۆکێ ھەرێمێ دا ھاتیە سەد سال لسەر رێکەفتنامەیا سایکس – بیکو دەربازبوون ئەو رێکەفتنامەیا کو پشتی شەرێ جیھانیێ ئێکێ درۆست بوویی و بویە سەدەم کو دەڤەر بھێتە دابەشکرن بێی کو بارودوخ و بوچوونا ئاکجیی و سرۆشتێ دیموگرافی یا دەڤەرێ بھێتە بەرچاڤکرن و ستەمەکا مەزن ل گەلێن دەڤەرێ ب تایبەتی گەلێ کوردستانێ ھاتیەکرن.
ئاماژە ب وێ یەکێ ژی دایە کو ژ ئەنجامێ وێ رێکەفتنامەیێ ب پلەیا ئێک بو گەلێ کوردستانێ د چارچوڤێ عیراقێ دا کارەسات بوویە و ئەو دەولەتا کو لسەر بنەمایێ شەراکەتا دوو نەتەوەیێن سەرەکیێن کورد و عەرەب ھاتبوویە دامەزراندن و د واقع و کریاردا شەراکەتا کوردان ھاتیە پشتگوە ھاڤێتن ژلایێ حکومەت و رژێمێن ئێک ل دوڤ ئێکێ یێن عیراقێ و مەزنترین کارەسات و ستەم و نکولکاری د راستا گەلێ کوردستانێ دا ھاتیە ئەنجامدان ، و پشکا گەلێ کوردستانێ د وێ شەراکەتێ دا ئەنفالکرنا 12 ھەزار گەنجێن فەیلی و ھەشت ھزار بارزانی و 182 ھزار وەلاتێن کوردێن گەرمیان و دەڤەرێن دن یێن کوردستانێ بوویە ، و کێمیا بارانکرنا ھەلەبچە و وێرانکرنا 4 ھزار 500 گوندان و تەعریب و شەر و و وێرانکرن و جینوسایدکرن بوویە
دیسان دبێژیت : پشتی راپەرینا سالا 1991 گەلێ کوردستانێ ڤیا لاپەرەکا نوو ڤە بکەتن ڤە و ل گەل دەولەتا عیراقێ بژیت و دەست بو تولڤەکرنێ نەبریە بەلێ حکومەتا عیراقێ یا بەردەوام بوو لسەر سەروەریێن خوە و پشتی 2003 و پشتی کەفتنا رژێما بەعس گەلێ کوردستانێ دپێناڤێ ئاڤەدانکرنا عیراقێ لسەر بنەمایێ شەراکەت و دیموکراسی و فیدرالیزم ھەموو شیانێن خوە بکارینان داکو بارودوخێ عیراقێ باشتربیت و دەستوور بھێتە نڤیسان و شەراکەت بھێتە چەسپاندن بەلێ د کریار دا چوو ب دەستووری نەکریە و حکومەتا عیراقێ خوە ژ پێگیربونێ ڤەشارتیە و شەراکەت ژی ھاتیە پێشیلکرن و ئەڤە سەرەرای کو قوتا خەلکێ کوردستانێ ژی بریە.
د پشکەکا دن یا پەیامێ دا ھاتیە ، شەر و کارەسات و ناسەقامگیری و توندوتیژی و بێ بەھربوون ئەنجامێ ئەوێ رێکەفتنێ بوویە کو ب زوری پێکھاتەیێن دەڤەرێ ب عیراقێ ڤە ھاتینە گرێدان و ھەر ژ رۆژا وێ پێکڤەگرێدانێ ھەتا نھا گەلێ کوردستان و عیراقێ و دەڤەرێ ئاشتی بخوە ڤە نەدیتی یە و بەلکو ھاتیە دابەشکرن و تایفەگەریێ ھێلێن وێ دابەشبوونێ بخوڤە گرتینە ، و ل عیراق و سوریایێ داعشێ سنوور تێکدایە و سنوورێن نوو ھاتینە درۆستکرن و گەلێ کوردستانێ ب چوو شێوەیەکێ بەرپرسیار نیە ژ بارودوخێ نھا ل عیراقێدرۆست بووی ، و بەرپرسیارەتیا ئەڤی بارودوخی د ستویێ ئەوان دایە یێن کو ئەڤە 100 سالە دەڤەر دابەشکری و ھەروەسا سیاسەتا شاش یا دەستھەلاتدارێن دەڤەرێ و بەغدایە کو ئەوان ڤیا خەلکی ب زوری چەکدار بکەن و سەقامگیریا دەڤەرێ تێکبدەن بەلێ دڤێ یەکێ ژی دا سەرنەکەفتن.
بارزانی ئاماژە ب وێ یەکێ ژی کر کو پشتی 100 سالان لسەر دابەشبوونا رەنج و نەھامەتێن گەلێ کوردستانێ گەلێ کوردستانێ ھەموو ریێن پاراستنا پارچەبوونا عیراقێ و دەولەت ب رامانا راستەقینە تاقیکرینە بەلێ مفا نەبوویە ، دێ مەمنون ژی بین ئەم ئێک بین و بێژن مە گەلێ کوردستانێ چوو تشتێ دن بکەت یان ژی چوویێ دن کربایە بو عیراقێ داکو عیراق ھەر ب ئێکگرتی بمینیت ڤە ؟ و د پێناڤێ رێگرتن ژ شەر و ناسەقامگیری و کارەساتێن دن پێدڤی یە پێداچوون د رێکەفتنامەیا سایکس – بیکو دا بھێتەکرن ژبەرکو ئێدی ئاکنجیێن عیراقێ شیانێن شەر و ناکوکی و توندوتیژیان نینن ، و نابیت ژی پێداگیری لسەر دووبارە بوونەڤا 100 سالێن شاشی و کارەساتان بھێتەکرن ڤە و پێدڤی یە جڤاکێ نڤدەولی و وەلاتێن ھەرێمی دڤێ یەکێ بگەھن کو بو دوماھی ئینان ب نەھامەتیێن عیراقێ دڤێت ب زڤرینڤە سرۆشت و ئیرادە و حەزا ئاکنجیێن دەڤەرێن عیراقێ و لسەر بنەمایێ شێوازێ ژیان و ئایندەیێ سیاسەتەکا نو بریار بھێتەدان ، و ل بارا چارەنڤیسێ گەلێ کورد و پارچەیێن دن ل ڤێرە ھەر پارچەیەک تایبەتمەندی و بارودوخێ تایبەتێ خوە ھەیە و پێدڤی یە دوزا کوردان ژ پارچەیێن دن ب ئاشتی و دانوستاندن ل گورەی تایبەتمەندیێن ھەر پارەچەکا دن چارەسەر بکەن.
ئاماژە ب وێ یەکێ ژی کر کو دڤێت دانپێدانێ ب واقعێ دا بدەین کو نھا د ھەبوونێ دایە و چەمکێ ھەڤوەلاتی بوون درۆست نەبوویە ، و نھا ژی سنوور و سەروەریێ چوو رامان نەمایە و سایکس – بیکو دوماھی ھاتیە ، ژبەرڤێ وەک بەرپرسیارەتیەکا مێژوویی پێدڤی یە وەلات و جڤاکێ نیڤدەولی ل شوونا پێداگیری لسەر بنەمایێ بەردەوام بوون ب نەخوشیێن خەلکێ عیراقێ بدەن بھێن و ھزرێ د چارەسەرکرنا ژێواری و راستیا عیراقێ و دەڤەرێ بکەن ، و ئەگەر نە شەر و توندوتیژی و کارەسات دێ ھەر بەردەوام بن و ئاشتی و ئاسایشا نیڤدەولی دێ کەڤیتە د مەترسیێ دا.
ھەروەسا ئەو یەک ژی رونکرن کو دبارودوخێ نەخوشێ نھا دا دەرفەتەکا مێژوویی ھەمبەری ھەموو لایەکێ یە داکو رێگریێ ل کارەسات و نەخوشیان بگرن و ئەزموونا بوری دووبارە نەبیتەڤە ، و د 100 سالێن رێکەفتنامەیا سایکس – بیکوی دا دخوازم دانوستاندنێن جدی دناڤبەرا ھەرێم و بەغدا دەستپێبکەتن ڤە بو گەھشتن ب چارەسەریێن نوو ، و ئەگەر شەراکەت ژی یا سەرکەفتی نەبیت بلا وەکو برا و ھەڤسویێن باش بین.
لدوماھیێ بارزانی گۆت : ئەگەر لایەنێن سیاسی ب بھانەیێن جودا بینن و وان بڤێت ژ شاشیێن مێژوویی و بەرپرسیارەتیێ ب رەڤن دێ ل ڤێرە گەل بریارا خوە دەتن و بریارا گەلی ژی ژ ھەموو بریارەکێ ب ھێزتر و شەرعیترە و ب پشتراستی ڤە گەل دێ بریارا خوە دەتن.
