ئه‌ڤرۆ گه‌لێ توركيا دێ بڕيارێ ده‌ت
ئه‌ڤرۆ نيوز:
بڕياره ئه‌ڤرۆ 16ى نيسانا 2017ێ راپرسى بۆ سيسته‌مێ سه‌رۆكاتيێ ل توركيا بهێته ئه‌نجام دان، هه‌ڤركيا دژوار د ناڤبه‌را چار پارتێن ده‌سته‌لاتداريێن وى وه‌لاتى دا هه‌يه، هه‌ر ئێك ژ پارتيا جه‌هه‌په و هه‌ده‌په ب “نه‌خێر” و پارتيا ئاكه‌په و مه‌هه‌په ب “به‌لێ” دێ به‌رسڤێ ل سه‌ر راپرسيێ ده‌ن.
په‌رله‌مانێ توركيا 21ى كانوونا دويێ يا ئه‌ڤ ساله پرۆژێ قانوونا گوهۆڕينێ د دستوورێ وى وه‌لاتى دا بۆ بنه‌جهكرنا سيسته‌مێ سه‌رۆكاتيێ په‌سه‌ندكر.
قانوون ب ناڤێ “قانوونا گوهۆڕينا دستوورێ كۆمارا توركيا” يه، ب 339 ده‌نگێن به‌لێ و 142 ده‌نگێن نه‌خێر و پێنج ده‌نگێن به‌تال و 2 ده‌نگێن سۆتى هاته په‌سه‌ندكرن و په‌رله‌مانتارێن ئاكپارتى پێشوازى ل په‌سه‌ندكرنا قانوونێ كرن.
هه‌كه گوهۆڕين د دستوورێ توركيا دا بهێته كرن، ژمارا په‌رله‌مانتاران ژ 550 په‌رله‌مانتاران دێ بيته 600 په‌رله‌مانتار و ژيێ خوه به‌ربژێركرنێ ژى ژ 25 ساليێ دێ بيته 18 سال.
هه‌ر ديسا هه‌لبژارتنێن په‌رله‌مان و سه‌رۆك كۆماريێ پێنج سالان جاره‌كێ و د هه‌مان رۆژ دا دێ هێنه ئه‌نجام دان و سه‌رۆك كۆمارى په‌يوه‌ندى دێ ل گه‌ل پارتيا خوه مينيت و ڤه‌ناقه‌تيێت.
ماوێ ويلايه‌تا سه‌رۆك كۆمارى ب گۆره‌ى قانوونێ پێنج سالن و ئێك كه‌س دشێت ب تنێ دو خولان خوه بۆ سه‌رۆك كۆماريێ هه‌لبژێريت و ئه‌و پارتيا دڤێت پالێوراوێ سه‌رۆك كۆماريێ هه‌بيت، پێدڤيه ب كێمى 50% يێ سه‌رجه‌مێ ده‌نگێن وه‌لاتيان ب ده‌ست ڤه ئينابيت يان ژى 100 هزار ده‌نگده‌ران ده‌نگ دابيتێ.
د قانوونێ دا هاتيه ژى كو ئه‌و پالێوراوێ د هه‌لبژارتنان دا زێده‌ترى 50%ێ يێ ده‌نگان ب ده‌ست ڤه دئينيت دێ بيته سه‌رۆك كۆمار و هه‌لبژارتنێن داهاتيێن په‌رله‌مانێ توركيا و سه‌رۆك كۆمارى پێكڤه ل 3ى چريا دويێ 2019 دێ هێنه ئه‌نجام دان.
هه‌ده‌په و په‌كه‌كه د وێ باوه‌ريێ دانه هه‌كه ده‌نگێ “نه‌خێر” ب سه‌ركه‌ڤيت، ئه‌ردوگان دێ نه‌چار بيت سياسه‌تێ به‌رچاڤ بكه‌ت و ڤه‌گه‌ريته سه‌ر مێزا دانوستاندنێ و چاره‌كرنا پرسا كوردان و رێيێن ئاشتيانه و رێكه‌فتن ل گه‌ل مه‌هه‌پا نه‌ته‌وه په‌رست تێكچيت.
به‌رپرسێن هه‌ده‌پێ د راگه‌هينن كو “نه‌خێر” يا ئه‌وان و “نه‌خێر” يا پارتيا گه‌لێ كۆمارى يا جودايه، جه‌هه‌په به‌ره‌ڤانيێ ژ سيسته‌مێ په‌رله‌مانى دكه‌ت كو ژ لايێ مسته‌فا ئه‌تاتورك دامه‌زرێنه‌رێ كۆمارا توركيا ڤه هاتيه دانان د ده‌مه‌كى دا چو مفايه‌ك بۆ كوردان د وى سيسته‌مى دا نه‌بوو.
ئاكه‌په ل قووناغا هه‌وا هه‌لبژارتنێن 7ى خزيرانا 2015ێ سيسته‌مێ سه‌رۆكاتيێ خسته به‌رنامێ كارێن خوه كو ره‌جه‌ب ته‌يب ئه‌ردوگان د چه‌ندين كۆمبوونێن جه‌ماوه‌رى دا روونكرن ل سه‌ر وى سيسته‌مى دان.
پارتيا ديموكراتا گه‌لان، هه‌ده‌په كو پارتيه‌كا سه‌ره‌كى يا كوردى يه رادگه‌هينيت كو ب ده‌نگێن “به‌لێ” ده‌سته‌لاتا سه‌رۆك كۆماريێ ب هێز دئێخيت كو بزاڤێ دكه‌ت ئۆپۆزسيۆنێ ژ ناڤ ببه‌ت.
ئه‌ردوگان و ب مليۆنان ژ پشته‌ڤانێن وى رادگه‌هينن كو توركيا پێدڤى ب سه‌رۆك كۆماريه‌كا ب هێز هه‌يه ل جهێ ئه‌و حوكمه‌تا ب هه‌ڤپه‌يمانى هاتيه پێكئينان و لاوازبوون ب خوه ڤه ديتى ل سالێن بۆرى.
