رێژا تۆمارکرنا کۆمپانیان ل کێمێ دایە

ئه‌ڤرۆ نيوز:

رێڤەبەریا تۆمارکرنا کۆمپانیا راگەھاند ب رێژەیا 50% ژ کۆمپانیێن پارێزگەھا دھۆکێ باجێ نادەن، جڤاتا پارێزگەھا دھۆکێ ژی رێڤەبەریا کۆمپانیان تۆمەتبار دکەن بگۆمانا جۆداھی دناڤبەرا باجێ دناڤبەرا کۆمپانیان دا دکەن، کۆمپانیێن بازرگانی ژی ھۆشداریێ ژ رەۆشێ دەن کو ھژمارەکا کرێکاران دۆربێخن.
شێروان حیتو، رێڤەبەرێ تۆمارکرنا کۆمپانیان ل دھۆکێ دیارکر ل سنوورێ پارێزگەھا دھۆکێ (3078) کۆمپانیێن خۆمالی ھەنە، ھەروەسا (294) کۆمپانیێن بیانی، سەرجەمێ گشتی (3372) کۆمپانی ل پارێزگەھا دھۆکێ ھەنە،نۆکە نێزیکی 1300 کۆمپانیان باجێ دەن، رێژا دی باجێ نادەن.
ھەروەسا سەباح بابیری، ئەندامێ جڤاتا پارێزگەھا دھۆکێ دیارکر لدوڤچوونێن مەدا دیاربوویە جۆداھی دناڤبەرا باجا کۆمپانیان دا دھێتە کرن، مرۆڤکانێ و نیاسبوون رولێ خوە دڤێ دەربارێ دا دبینن، ھندەک ژمارەیێن نەپەنی کری دەنە حکۆمەتێ بو ھندێ خوە ژ باجێ ڤەشێرن و چەندین جاران دۆپاتی ل سەر بنەمایێ ھۆربینی و رێژەیەک ژ باجێ حکۆمەت دەستنیشان دکەن، ئەوژی برێکا دانانا میکانیزما داھاتێ کۆمپانیان یێ سالانە ژلایێ رێڤەبەریا تۆمارکرنا کۆمپانیان یان ژی باجا دەرامەتی و چاڤدێریێ ل سەر بکەن.
بشار مووسا رێڤەبەرێ کۆمپانیا کوردستان ئێکسپرێس تەکەزکر سالانە ملیۆنەک و 500 ھزار دیناران ددەنە حکومەتێ،ھەکە رەۆش ھۆسا یا بەردەوام بیت، دبیت رێژەیەک ژ کرێکاران ژ کاری دۆربێخین.
سەبارەت گۆتنێن ئەندامێ جڤاتا پارێزگەھێ، رێڤەبەرێ تۆمارکرنا کۆمپانیان ل دھۆکێ گۆتنەکا دی ھەیە و ڤەدگەرینیت رێژەیەک ژێ باجێ دەن و رێژا دی خوە ژ دانا باجێ ڤەدشێرن، ھندەکا مۆلەتا کارێ کۆمپانیان وەرگرتی یە و ژبەر قەیرانێ فرۆتینە ھندەک کەسێن دیتر، ھندەک کۆمپانیان کار ب نیڤەرۆ ھێلایە و ھندەکێن دیتر ژی ئیفلاسا خوە راگەھاندیە، لەورا د ھەیاما دۆ سالێن بووری وەرە سال بو سالێ زێدەتر تۆمارکرنا کۆمپانیان ل کێمیێ دایە،ل سالا 2015 دا بتنێ 222 کۆمپانیێن خۆمالی و بیانی ھاتینە تۆمارکرن.
قانوونا دامەزراندنا کۆمپانیان ئەوا ل سالا 1997 ل پەرلەمانێ کوردستانێ ھاتیە پەژراندن، مەرجە کۆمپانیان پارێزەرێ خوە ھەبیت، ناڤەکی بخوە ھەلبژێریت ل ژۆرا بازرگانی بھێتە تۆمارکرن، ناسناما شارستانی و بارێ کەسایەتی یا عێراقی ھەبیت، بو وەبەرھێنەرێن عەرەب ژی رەزامەندیا ئاسایشا ھەرێمێ وەرگریت، بەرنامەیێ کۆمپانیێ و مەرەمێن دانانا وێ دناڤ فۆرمەکێ دا بھێنە رونکرن.
شێروان حیتۆ دازانین، مەرجێ ھەر کۆمپانیەکا خۆمالی داھاتێ خوە ب نڤیسارەکێ ب ملیۆن دیناران ل بەنکەکا کوردستانێ وەرگریت، ھەکە بو کارێ بەلیندەریێ بیت 20 ملیۆن دینارن، ھەر دیسان ھەکە کارێن کارەبایی و گەۆرینا دراڤی بیت 150 ملیۆن دیناران وەکو گەرەنتی دھێنە وەرگرتن، دووڤدا پازدە رۆژان پشتی بلندکرنا نڤیسارێن وێ بو رێڤەبەریا گشتی یا کۆمپانیان دێ بەرسڤێ دەن، بو کۆمپانیێن بیانی ژی دێ ل سەفاراتا ئیراقێ نڤیسارێن وان ھێنە پەسەندکرن.
بشار رێڤەبەرێ کۆمپانیا کوردستان گوت:ئەم دڤێ قەیرانێ دا خۆسارەت نەبووینە چونکۆ کارێ مە ب قستایە، کێشە ئەوە کار ب نیڤا بەرێ دھێتەکرن، خەرجیێن مە ب ھەمان شێوەنە، حۆکمەت ژی ب چ شێوەیەکی پشکەکا خۆسارەتیێن مە ھەلناگریت، ژبەر کو خەلکێ کەلۆپەلان ب قست دکرن،ھەکە ئەدا نەکەن ناچارین دێ کێشەیێ بەینەدادگەھێ و پێرابوونێن قانوونی دھێنە وەرگرتن.
بابیری ئەندامێ جڤاتا پارێزگەھا دھۆکێ پێشنیازکر ھەرکۆمپانیەکا پاران ژ حۆکمەتێ وەردگریت، قانوون و رێنمایێن زێدەتر فشارێ ل سەر بکەن، ھەکە پێگیریێ نەکەن سالانە مۆلەتا وان ناھێتە نووکرن وکارێ مە چاڤدێریکرن و سزادان و مۆلەت وەرگرتنێ د دەستێ مە دانینە.

کۆمێنتا تە