رێڤەبەرێ ھاتن و چوونا پارێزگەھا دھۆک د ديداره‌كێ دا به‌رسڤا هه‌موو پرسيارێن د سه‌ر هه‌وه دا دده‌ت
ئه‌ڤرۆ نيوز:
رێڤەبەرێ ھاتن و چوونا پارێزگەھا دھۆک راگەھاند، پشتی رێیا چەمە ھاتیە ڤەکرن، 70% روودان کێم بووینە و ل رێیا بەردەرەش بۆ کەلەک تایبەت ئەو روودانێن کۆژەک، چونکو روودان جیاوازە دگەل روودانێن دی و روودان یا ھەی حەفت کەس تێدا دمرن، روودان ھەیە بس بریندار ھەنە و زیان ب ترۆمبێلێ دکەڤن و گۆت: ڤەکرنا رێیا باشیک بۆ ھەولێر نەگرێدایە ب ھاتن و چوونێ ڤە گرێدایە ب رەوشا ئەمنی ڤە کو ئەو رێ بھێتە پاقژکرن ئەمنیەتا خەلکی وەختێ ھاتن و چوونێ لێ دکەن بھێتە پاراستن ژ لایێ پێشمەرگەی و ھندەک جھێن دی ڤە گرێدایە.
عەمید فەخری ئەحمەد، رێڤەبەرێ ھاتن و چوونا پارێزگەھا دھۆک بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دیار کر، ل قەزا شێخان د نھا دا مە د بەرنامە دایە ئەو جھێن قەلەبالغا ترۆمبێلان لێ دروست دبیت، پێدڤی ب ترافیکلایتانە و ھاتینە دەست نیشان کرن ژلایێ بەشێ ھاتن و چوونا شێخان ڤە. ل وان جھان دێ ترافیکلایت لێ ھێنە دانان، دا ئەڤ قەلەبالغیە لێ کێم بیت، بەری نھا گەلەک یێن ھاتین سەرەدانا مە یا کری ل قەزا شێخان داخواز ژ مە یا کری گۆرەپانا ترایێ لێ بھێتە ڤەکرن یا دەرئینانا مۆلەتا شۆفێریێ، مە وەک رێڤەبەری رەزامەندیا دایە وان کەسان. ب تنێ مایە ل سەر شارەوانیا باژێرێ شێخان کو ئەرد بۆ وان وەلاتیا بھێت تەرخانکرن، دا کو بشێن نڤیسینگەھەکا فێرکرنا ھاژووتنا ترۆمبێلێ بھێتە ڤەکرن، چونکو بێ نڤیسینگەە ئەو گۆرەپان بھێنە ڤەکرن چو مفا ل گۆرەپانێ ناھێتە وەرگرتن، د نھا دا قەزا بەردەرەش ئەڤ ئاریشە یا ھاتیە چارەسەرکرن، ب تنێ شێخان مایە.
ناڤبری ل دور ڤەکرنا رێیا باشیک ئەو رێیا نوو ھاتیە رزگارکرن گۆت: ڤەکرنا رێیا باشیک بۆ ھەولێر نەگرێدایە ب ھاتن و چوونێ ڤە گرێدایە ب رەوشا ئەمنی ڤە کو ئەو رێ بھێتە پاقژکرن ئەمنیەتا خەلکی وەختێ ھاتن و چوونێ لێ دکەن بھێتە پاراستن ژ لایێ پێشمەرگەی و ھندەک جھێن دی ڤە گرێدایە.
زێدەتر گۆت: ئەڤ رێیە دەمێ دھێت ڤەکرن ھاتن و چوون لێ بھێتە کرن رێژا روودانا بەرەڤ رێژەکا کێم ڤەمینیت، چونکو دەمێ رێیا چەمەی ھاتیە ڤەکرن روودان کێمتر لێ ھاتینە ل سەر رێیا بەردەرەش بۆ کەلەک ئەگەر ئەڤ رێیا باشیک ژی بھێت ڤەکرن دێ روودان بەرەڤ کێم بوونێ ڤە دچن بەرێ وان ترۆمبێلێن مەزن ئەوێن دچنە رێیا بەردەرەش بۆ کەلەک بۆ باشوورێ عێراقێ دچن. دەمێ ئەڤ رێیا باشیک بھێتە ڤەکرن بۆ رێیا باشیک دھێنە ڤەگوھاستن، ئەڤ ترۆمبێلە ب ئێکجاری روودانێن ھاتن و چوونێ دێ کێم بن، پشتی رێیا چەمە ھاتی ڤەکرن 70% روودان کێم بووینە ل رێیا بەردەرەش بۆ کەلەک تایبەت ئەو روودانێن کوژەک چونکو روودان جیاوازە دگەل روودانێن دی روودان یا ھەی حەفت کەس تێدا دمرن و روودان ھەیە ب تنێ بریندار ھەنە زیان ب ترۆمبێلێ دکەڤیت.
ناڤبری ل دور گرنگیا کامیرێن ھاتن و چوونێ گۆت: ژ پلانێن مە ئەوە ھەتا نھا د ناڤ باژێران دا کامیرە داناینە، تەئکیدا مە ھەموو ل ناڤ باژێرا بوو، ب سۆپاسی ڤە جەنابێ وەزیری رازەمەندی یا دایی ئەم “15” کامیرێن دی یێن جێگیر داناینە سەر رێیێن دەرڤەی باژێری، ھەر ژ زاخۆ ھەتا دچیتە بەردەرەش، ئەڤ رێیە دێ ھێتە کۆنترولکرن ب کامیرێن جێگیر.
ناڤبری ل دور وان دەڤەرێن نوو ھاتینە رزگارکرن گۆت: ھەتا نھا چو بریار و فەرمان نەگەھشتینە مە بەشێن مە یێن ھاتن و چوونێ بچنە وان دەڤەران، ھەتا نھا ل بن کونترولا پێشمەرگەیە، وان دەڤەرا د پارێزیت و ھێشتا رەوش ئارام نەبوویە ھەتا خەلک بزڤریت وان دەڤەران.
رێڤەبەرێ ھاتن و چوونێ ل دور بەرفرەھکرنا پێلێن رادیویا ھاتن و چوونا دھۆک گۆت: مژوولی گەھاندنا پێلێن رادیویا ترافیکین کو بگەھیتە زاخۆ و ئاکرێ و ئامێدیێ، ل ڤان نێزیکان دێ دەست پێکەت یا ئاکرێ دێ شێخان و بەردەرەش بخوڤەگریت، چونکو ھەتا نھا مە ھەموو بەشێن ھاتن و چوونێ یێن ھەموو دەڤەرا بەشێن راگەھاندنێ ھەنە، ئەم ھەولددەین ڤێ چەندێ ڤان رێنمایان بگەھینینە وەلاتیان، بەلێ مە ھەموو دەما یا گۆتی حکومەت ب تنێ نەشێت چو بکەت، دڤێت وەلاتی یێ ھاریکاربیت.
ھەروەسا ئاماژە دا وێ چەندێ، رەوشەنبیریا ھاتن و چوونێ ب پۆلیسێ ھاتن و چوونێ ب تنێ یا سەرکەفتی نابیت، رەوشەنبیریا ھاتن و چوونێ ژ مرۆڤی دەست پێ دکەت کو مرۆڤ ب خوە یێ پێگیربیت خودان رەوشت بیت ل ھاژووتنا ترۆمبێلێ ل سەر جادێ. دیسا رۆلێ خێزانێ دھێتن ڤێ چەندێ دەیک و باب ھاریکاربن دگەل مە، دیسان کۆمەل و جڤاک رۆلەکێ گەلەک مەزن ھەیە ب گشتی. ل دووماھیێ رۆلێ پۆلیسێ ھاتن و چوونێ دھێت. ئەم ژی ژلایەکی ڤە ھەولدەین خەلکێ خوە رەوشەنبیرکەین، ژ لایەک دیڤە یێ پێگیریێ و سەرپێچیێ بکەت بھێتە سزادان. د نھا دا خەلکەک زۆر ب رادیویا ترافیک ڤە ھاتیە گرێدان، لەوما شەپۆلێن وێ رادیویێ ھاتنە بەرفرەھکرن بۆ ھەموو قەزایان، د نھا دا ئەم یێ ھەولددەین ب رێیا (DTV) دیجیتال خەلک بشێت کەنالێن نافخۆ یێن رادیویا ترافیک وەرگرن و ئومێدەوارین پێنگاڤ پێنگاڤ مە کەنالەکێ ھاتن و چوونێ ھەبیت.
سەبارەت دانانا ھێمایێن ھاتن و چوونێ ل دەرڤەی باژێری دیار کر، ژبەر سلامەتیا شۆفێر و وەلاتیان، نھا رەزامەندی ھاتیە رێیێن دەرڤەی باژێران ژی 95% ھەموو ژ وان رێکان ھێمایێن ھاتن و چوونێ ھاتینە دانان، نھا ژلایێ کومپانیەکا ئیتالی ڤە کار ل سەر دھێتە کرن ب کوالێتیەکا پێشکەفتی دھێنە دانان، ھەر قەزایەک یان سەنتەرەکێ باژێری تەسەک بھێتە دانان. پەیوەندیا ھەی ل گەل پشکا ناڤ باژێری شارەوانیێ، گەلەک جاران ھاتن و چوون وان تەسا ددانیت وەک پێدڤی ببینین کو لەزاتیا ترۆمبێلێ ل رێیەکێ بکاردئێت، گەلەک جاران ژناڤ تاخان خەلک داخازیێ ژ پشکا ھاتن و چوونا ناڤ باژێری ب پەیوەندی دگەل شارەوانیێ و رەزامەندیا خەلکێ تاخی دھێتە دانان. ھەر کەسەکێ بێ ئاگەھداریا مە تەسەکێ دروست کەت دھێتە خراپکرن و سزادان، ئەو داھاتیێ ژ خەلکی دھێتە وەرگرتن ژلایێ رێڤەبەریا ھاتن و چوونێ ڤە 20% ببیتە پشکا وەزارەتا نافخۆ وەکو ئەم ھەموو دبینین ئەو ترۆمبێل و پرۆژێن مە وەک دانانا ھێمایێن ھاتن و چوونێ دەمێ ژ کاردکەڤن یان ژناڤ بچن مەفرەزەک دھێتە وان و دووبارە سەخبێربکەت و پشکەک ژ ڤی داھاتی بۆ وان دھێنە مەزاختن.
ناڤبری ل دور گوھۆرینا پۆستێن پشکێن ھاتن و چوونێ ئاشکرا کر، ئەڤە ماوەیەکێ کێمە ھەموو پۆست ھاتیە گوھارتن، ھەتا نھا ئەو گوھورینا ھاتیە کرن ئەم دبینین گەلەک یا سەرکەفتی یە، ھەموو کارێن خوە ب شێوەیەکێ گەلەک باش ئەنجام ددەن، دنھا دا رۆژ بۆ رۆژێ کارێ رێڤەبەریا ھاتن و چوونێ بەرفرەە دبیت و د ئایندەی دا گەلەک دەڤەرێن دی دھێنە زێدەکرن، لەوما ئەم پێدڤی ب ھژمارەکا مەزن یا کارمەندانین، ئەڤە ئێک ژ کێماسیێن مەنە.
ل دووماھیێ رێڤەبەرێ ھاتن و چوونا پارێزگەھا دھۆک دیار کر، پتریا ئەگەرێن روودانێ 80% ئەگەرێ ترومبێلێ یە، 20% خەلەتیا دەیک و بابا یان نەپێگیریا شۆفێری یە، یان نەکونترولکرنا لەزاتیا ترومبێلێ یە. ھیڤیدارم شۆفێر دەمێ ترومبێلێ ب ھاژووت یێ سەرخۆ بیت و دەیک و باب ھاریکاربن د گەل مە دا، ب تایبەت د بیرەوەریان دا کونترۆلا خێزانا خوە بکەت.