سزادان و دۆرپێچێن بەغدایێ ل سەر خەلكێ كوردستانێ د بەردەوامن
حوكمەتا هەرێما كوردستانێ بەیاننامەیەك ل دۆر بنپێكرنێن قانوونی و دستووری یێن حوكمەتا فیدرالی بەلاڤكر.
د بەیاننامەیا حوكمەتا هەرێمێ دا هاتیە» ل چەند سالێن بۆری، حوكمەتا فیدرالییا ئیراقێ، ل سەر ئاستێن سیاسی و ئابۆری و دارایی، دۆرپێچ ئێخستییە سەر خەلكێ هەرێما كوردستانێ و فشارێن بەردەوام بۆ بچووككرن و لاوازكرنا هەرێما كوردستانێ كرینە. ل گەل وێ چەندێ پێشكەفتنا هەرێما كوردستانێ، فاكتەرێ ئارامیێ و گەشەیا دەڤەرێیە و ل شەڕێ تیرۆرستێن داعشێدا رۆلێ د پەیداكرنا ئارامیێ و حەواندنا ئاوارەیێن ناڤەڕاست و باشوورێ ئیراقێ دیتیە، بەلێ حوكمەتا فیدرالی ل شوونا هەڤپشكی و رێككەفتنێ، هەموو ئامراز بۆ سازادانا هەرێما كوردستانێ بكارئیناینە».
حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ئاماژە كر» بۆ دەمێ 11 سالان حوكمەتا فیدرالی بودجە و مووچەیێ خەلكێ كوردستانێ بڕییە، د بەرانبەر دا هەموو مەهان بەهانەیێن جۆراوجۆر بۆ نەهنارتنا مووچەی دروست كرینە. سەرەرای وێ چەندێ دادگەها فیدرالی بڕیار دایە مووچەیێ خەلكێ كوردستانێ بێ گیرۆبوون بهێتە خەرجكرن و ب هیچ بابەتەكیڤە نەهێتە گرێدان».
حوكمەتا هەرێما كوردستانێ د بەیاننامەیا خوە دا دیاركر ژی» ل هەموو مەهان بەهانەیێن بەغدایێ هاتینە دەربازكرن و كێشەیێن لیستا مووچەی چارەسەركرینە، بۆ ڤێ چەندێ ژی سیستەمێ پەیرۆلی هاتە دامەزراندن و قانوونا ئێكگرتی یا خانەنشینییا ئیراقێ و سیستەمێ ب بەنكیكرنا مووچەی هاتە بجهئینان و ل سەر داخوازا حوكمەتا فیدرالی دامەزراندنا بەردەوام و گرێبەست ب هەموو شێوەیەكی هاتە راگرتن. بەلێ حوكمەتا فیدرال هەموو مەهان مووچەیێ فەرمانبەران گیرۆكریە و هیچ سالەكێ ژی هەر 12 مووچە بۆ هەرێمێ نە هنارتینە، ئەڤە ژ بلی نە پەیڕەوكرنا دادپەروەریێ د دامەزراندنێ و پلەبلندكرنێدا هەمبەركرن ب دەڤەرێن دی ل ئیراقێ. ل دووماهی بڕیارا ستەمكارانە و سزادانەكا نوو، وەزارەتا داراییا ئیراقێ بڕیار دا مووچەیێ هەشت مەهێن سالا 2025 نەهنێریت د دەمەكیدا ژ 13 ملیار دینارێن پشكا هەرێما كوردستانێ بۆ سالا 2025، تنێ چار ملیار دینار هاتینە هنارتن» .
ل دۆر راگرتنا پەترۆلا هەرێما كوردستانێ ژی، حوكمەتا هەرێمێ بەرچاڤكر» بەغدا ب رێكا سكالایا نێڤدەولەتی ل 25/3/2023 هنارتنا پەترۆلا هەرێما كوردستانێ راگرت، كو ژ ئەگەرێ وێ چەندێ ئیراق و هەرێما كوردستانێ ب 25 ملیار دۆلاران زیاندار بوون».
دیاركر ژی» حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ل 4/4/2023 ل گەل ئیراقێ رێككەفتن ئیمزاكر كو پەترۆلا هەرێمێ ب رێكا كۆمپانییا (سۆمۆ) بهێتە فرۆتن. هەرێما كوردستانێ 11 ملیۆن بەرمیلێن پەترۆلێ رادەستی كۆمپانییا سۆمۆ كرن، بەلێ ئیراقێ هیچ تێچوویەكێ وێ بەرهەمئینانێ خەرج نەكر» .
بەیاننامەیا حوكمەتا هەرێمێ باس ل وێ چەندێ كر» ژ بلی كو 50% ژ داهاتێ نە پەترۆلی هاتیە رادەستكرن، بەلێ بەغدا بۆ دەمێ 11 سالایە بودجەیا كوردستانێ بڕی و ژ ئەگەرێ وێ چەندێ پڕۆژە و گەشەیا باژێرێن وێ راوەستاندییە، سەرەرای پەسەندكرنا بودجەی بۆ سالێن 2023،2024،2025. ئەڤە ژ بلی وێ چەندێ بەغدا هیچ قەرەبوویەكا خەلكێ كیمیابارنكری و جینۆسایدكری و ئەنفالكری یێ كوردستانێ نەكریە، كو مادەیا 132 ژ دستووری ئاماژە پێ كریە».
حوكمەتا هەرێما كوردستانێ دوپاتكر ژی» ئیراق ژ بلی وێ چەندێ مووچەی و بودجەی بۆ هەرێما كوردستانێ نا هنێریت، ئاستەنگان ژی ل پێشبەری هنارتنا پەترۆلا هەرێما كوردستانێ دروست دكەت، تاكو نەشێت ئابۆرێ خوە ب ڤەژەنیت و مووچەیان دابین بكەت. د دەمەكیدا مادەیێن 111 و 112 ژ دستوورێ ئیراقێ مافێ وەبەرئێنانا وزەیێ بۆ هەرێما كوردستانێ دەستەبەر دكەت، هەرێما كوردستانێ هەموو ئاسانكاری بۆ مەرجێن ئیراقێ و رێككەفتن ل گەل كۆمپانییان كریە و گرێبەستێن د ناڤبەرا هەرێما كوردستانێ و كۆمپانییان ب گۆڕەی بڕیارا دادگەهێن ئیراقێ د قانوونینە, بەلێ حوكمەتا ئیراقێ ئاستەنگێن نوو ل پێشبەری پڕۆسەیێ دروست دكەت، تاكو هەرێما كوردستانێ ژ روویێ ئابۆریڤە لاواز بكەت و شیانا خوە بڕێڤەبرنێ نەبیت وەك ل دەستپێكا سالا 2014 روودای».
ل دووماهییا بەیاننامەیا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ دا هاتیە» سەرەرای وێ چەندێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ هەموو بەهانەیێن بەغدا د وارێ دارایی و پەترۆلێدا بڕینە، هەڤدەم بەرهەڤییا خوە بۆ دانوستاندنێ و كاركرنێ ب دستووری و بڕیارێن دادگەها بلند یا فیدرالی نایشادایە، بەلێ سزادان و دۆرپێچێن بەغدا ل سەر خەلكێ كوردستانێ د بەردەوامن و نیازاحوكمەتا فیدرالی ل دژایەتییا هەرێما كوردستانێ و خەلكێ وێ بۆ ناڤخوە و دەرڤە یا رۆهن بووی، ئەڤێ چەندێ ژی نەرازیبوونەكا توند یا حزبێن كوردستانی و ئیراقی و سەرۆكایەتییا جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ و سیاسەتمەدار و چاڤدێرێن دەرڤە ژێ پەیداكریە».
