سه‌رۆكێ باژێرڤانیا سنوونێ: هه‌كه حوكمه‌تا عیراقێ خانیێن زێده‌گاڤ ل سنوونێ خراب كه‌ت
له‌زگین جوقی:
سه‌رۆكێ باژێرڤانیا ناحیا سنوونێ به‌حسێ نه‌بوونا پشته‌ڤانێی بۆ ئه‌نجامدانا پرۆژه‌یێن خزمه‌تگوزاری و زڤرینا خه‌لكێ بۆ سنوونێ دكه‌ت و دبێژت 100 ملیار دینار پێدڤی نه هه‌تا هه‌موو جادده دهێنه چێكرن. هه‌روه‌سا به‌حسی زێده‌گاڤیان دكه‌ت و دبێژت: هه‌ر ژ 100 خانیان 20 خانی زێده‌گاڤی نه.
جه‌میل سفوكا سه‌رۆكێ باژێرڤانیا ناحیا سنوونێ دیاركر مه‌زنترین باژێرڤانی ل مووسل ناحیا سنوونێ یه پشتی تله‌عفه‌ر سنۆره‌كی زۆرێ به‌رفره‌ه مه هه‌یه و پشته‌ڤانی ل ئاستێ پێدڤی نینه، سه‌نته‌رێ ناحیا سنوونێ د گه‌ل شه‌ش كۆمه‌لگه‌هان سه‌ر ب باژێرڤانیا سنوونێ ڤه‌نه، ل سه‌رانسه‌ری مووسل ژبلی تله‌عفه‌ر مه‌زنترین باژێرڤانی دهێته هژمارتن به‌ری جینوسایدا شنگال روو بده‌ت 140 هزار كه‌س د چارچووڤێ سنورێ باژێرڤانیا سنوونێ دا ژیان.
یشتی جینوسایدا شنگال ژی هه‌تا ئه‌ڤرۆ دوورین 100 هزار كه‌سان زڤرینه سنوونێ هه‌موو ب هیڤیا باژێرڤانیا سنوونێ ڤه‌نه ئه‌و ژی وه‌كو پێدڤی هاریكاری و پشته‌ڤانی بۆ باژێرڤانیێ نینه هه‌تا ئه‌م بشێین ب باشی خزمه‌تا خه‌لكێ خۆ بكه‌ن ئه‌و خه‌لكێ زڤرینه سنوونێ هه‌موو نه خه‌لكێ سنوونی نه، به‌لكو گه‌له‌ك ژ خه‌لكێ قوبیله‌تێ شنگال ل ناڤ سه‌نته‌رێ سنوونێ دا هاتینه ئاكنجیكرن.
جه‌میل سفوكا ، گۆت: سال،ا 2019ێ كوژمێ یتر ژ دو ملیار دیناران بۆ باژێرڤانیا سنوونێ هاتینه ته‌رخانكرن ژ لایێ به‌غدا ڤه و ل سالا 2020ێ ژی كوژمێ پتر ژ سێ ملیار دیناران هاتینه ته‌رخانكرن بۆ چێكرنا جادده‌یێن سنوونێ ئه‌ڤ كوژمێ پاره‌یی زۆر یێ كێمه هه‌مبه‌ر وێ جینوسایدا ب سه‌رێ خه‌لكێ شنگال دا هاتی ب هزاره‌ها كیلۆمه‌ترێن جاددا و خزمه‌تگوزاری هاتینه تێكدان و خرابكرن به‌ری جینوسایدا شنگال ژی روو بده‌ت گه‌له‌ك كۆمه‌لگه‌ه ل سنوونێ هه‌بوون سالێن حه‌فتیان رێیێن وان هاتبوونه چێكرن هه‌موو ژ كار كه‌فتینه له‌ورا ژی مه پێدڤی ب پتر ژ 100 ملیار دیناران هه‌یه هه‌تا ب تنێ بشێین جادده‌یان هه‌موویان چێكه‌ین و خۆش كه‌ین. ئه‌و هاریكاریا بۆ باژێرڤانیا سنوونێ دهێته كرن گه‌له‌ك یا كێمه، ئه‌م نه‌شێن وه‌كو پێدڤی خزمه‌تا خه‌لكێ خۆ یێ زڤرینه سنوونێ پێ بكه‌ین”.
سه‌رۆكێ باژێرڤانیا ناحیا سنوونێ ئه‌و ژی ئاشكه‌را كر كو ل سنورێ ناحیا سنوونێ ژ قه‌زایه‌كێ مه‌زنتره د هه‌مبه‌ر دا ژی وه‌كو پێدڤی هاریكاریا مه ناهێته كرن. گه‌له‌ك جاران مه قه‌ستا ئیدارا پارێزگه‌ها نه‌ینه‌وا كریه بۆ وێ چه‌ندێ پشته‌ڤانیا سنوونێ بكه‌ن بۆ ئه‌نجامدانا پرۆژان لێ وه‌كو پێدڤی پشته‌ڤانیا باژێرڤانیا سنوونێ نه‌هاتیه كرن، له‌ورا ژی مه ژی نه‌شیایه خه‌لكێ خۆ رازی بكه‌ن ژ به‌ر چێكرنا پرۆژه‌یان.
جه‌میل سفوكا، زێده‌تر گۆت: “ب تنێ ل ئێك كۆمه‌لگه‌ها سه‌ر ب سنوونێ ڤه سێ هزار و 500 خێزان تێدا دژین نوكه ل كۆمه‌لگه‌ها بۆرك گه‌له‌ك خه‌لك زڤرینه سه‌ر جهێن خۆ هه‌تا پێنچ هزار خێزانان زڤرینه ناڤ سه‌نته‌رێ ناحیا سنوونێ دا ژبلی كۆمه‌لگه‌هێن دێ یێن سه‌ر ب سنوونێ ڤه. گه‌له‌ك خه‌لك زڤرینه، د هه‌مبه‌ر دا پشته‌ڤانی و هه‌ڤكاریا مه ناهێته كرن وه‌كو پێدڤی ب هیچ شێوه‌یه‌كێ وه‌كو مه‌زناتیا كاره‌ساتا ب سه‌رێ مه هاتی هاریكاریا مه ناهێته كرن.
رێڤه‌به‌رێ ناحیا سنونێ ئه‌و ژی نه‌ڤه‌شارت و كو هه‌ر جهه‌كێ ئه‌و بچنه تێدا ئه‌و داخوازا پرۆژان دكه‌ن و گۆت: “گه‌له‌ك جاران مه داخواز ژ رێكخراوان ژی كریه لێ وه‌كو پێدڤی هێشتا هاریكاریا مه نه‌هاتیه كرن، راستی ژی خزمه‌تگوزاری دكێمن نه ل گۆری داخوازیا خه‌لكێ مه‌نه. هه‌كه خزمه‌تگوزاری نه‌بن خه‌لكێ مه یێ د ناڤ كه‌مپان دا نه‌شێن بزڤرن”.
سه‌رۆكێ باژێرڤانیا ناحیا سنوونێ ئاماژه دا وێ چه‌ندێ ژی كو هه‌كه ئاڤ و كاره‌ب و جادده نه‌بن خه‌لك نه‌شێن ڤه‌گه‌رن. راستی ژی ئه‌م وه‌كو باژێرڤانی هه‌موو هه‌ولا دده‌ین جادده‌یان چێكه‌ین چونكه جادده د باش نینن دكه‌ڤنن و هاتینه تێكدان و خرابكرن گه‌له‌ك ژێده‌رێن ئاڤێ هاتینه تێكدان خه‌لكی پێدڤی پێ هه‌یه 35% ژێرخانه‌یا ئابۆری ب تایبه‌تی ژی پرۆژه‌یێن خزمه‌تگوزاری هاتینه تێكدان و خرابكرن ئاریشه نه د وێ چه‌ندێ دایه ب تنێ پرۆژه‌یێن داعش خرابكرین بهێنه چێكرن، به‌لكو هنده‌ك پرۆژه نه‌خاسمه ژی جادده هه‌بوون سالێن حه‌فتیان هاتبوونه چێكرن نوكه ئه‌و ژی پێدڤی سه‌خبیری و چێكرنی هه‌نه، له‌ورا ئه‌م دبێژین كوژمه‌كێ زۆر یێ پاره‌یی بۆ سنوونێ پێدڤیه هه‌تا بشێین ب تنێ جادده‌یان چێكه‌ن.
ناڤبری ئه‌و ژی ئاشكه‌را كر كو كه‌س پشته‌ڤانیا مه ناكه‌ت هه‌تا نوونه‌رێن خه‌لكێ شنگال ژی نه‌شیاینه وه‌كو پێدڤی پشته‌ڤانیێ بكه‌ن,
ئه‌م گریدایێ حكومه‌تا ئیراقێ ینه و پێدڤیه به‌غدا پشته‌ڤانی و هه‌ڤكاریا مه بكه‌ت راستی ژی ئه‌و كاره‌سات مالوێرانیا گه‌هشتیه خه‌لكێ مه هه‌تا ئه‌ڤرۆ ژی به‌غدا ل دووڤ داخوازیێن خه‌لكێ مه نه‌هاتیه و پرۆژه چێنه‌كرینه، له‌ورا ژی بێ هیڤیه‌ك مه‌زن ل ده‌ڤ خه‌لكێ چێبوویه ژ ناڤ كه‌مپان نازڤرن.
سفوكا، خۆیا ژی كر كو ژ به‌ر نه‌بوونا پشته‌ڤانیێ مه نه‌شیایه كونترۆلێ ل سه‌ر هه‌موو سنورێ سنوونێ بكه‌ین هه‌تا بۆ پاقژیێ ژی، چونكو سنوره‌كێ مه‌زن د ده‌ستێ مه دایه و هاریكاریی نینه، دێ چاوان شێین وه‌كو پێدڤی خزمه‌تا خه‌لكێ خۆ كه‌ین؟
د ئالیه‌كێ دی دا ژی ناڤهاتی گۆت: “هه‌تا نوكه حوكمه‌تا ئیراقێ ئاریشا ئاڤا ڤه‌خۆارنێ ل سنوونێ چاره‌سه‌ر نه‌كریه ب تانكه‌ران ئاڤ بۆ خه‌لكی دهێته دابینكرن هنده‌ك كۆمه‌لگه‌ه هه‌نه ئێك تانكه‌رێ ئاڤێ هه‌یه ب تنێ ل باژێرڤانیا سنوونێ ئێك تانكه‌ر هه‌یه خه‌لك گه‌له‌ك داخوازێ ژ مه دكه‌ن بۆ دابینكرنا ئاڤا ڤه‌خۆارنێ ب تانكه‌رێ باژێرڤانیێ ئه‌م ئاڤی بۆ خه‌لكێ خۆ دبه‌ین.
ته‌كه‌ز كر كو گۆندێن ناحیا سنوونێ هه‌موو ژ ده‌رڤه‌یی سنورێ باژێرڤانیا سنونێ نه ئه‌م نه‌شێین بچینه گوندان كار بكه‌ین ب تنێ شه‌ش كۆمه‌لگه‌ه هه‌نه سه‌ر ب سنوونێ ڤه، ئه‌م تێدا كار دكه‌ین هه‌كه پشته‌ڤانی هه‌بیت.
جه‌میل سفوكا ئه‌و یه‌ك ژی خۆیا كر كو هه‌تا هه‌موو جادده بهێنه چێكرن 100 ملیار دینار ژی تێرا مه ناكه‌ن هه‌تا جادده‌یان چێكه‌ن چونكو جادده نینن پرانیا وان ژ كار كه‌فتینه گه‌له‌ك تاخ هه‌نه هێشتا جادده نینن هنده‌ك جاددا پتر ژ 35 كیلۆمه‌تران پێدڤی ب چێكرنێ هه‌یه.
سه‌رۆكێ باژێرڤانیا ناحیا سنوونێ دیار كر هه‌تا ئه‌ڤرۆكه هێشتا هه‌موو خانیێن وه‌لاتیان نه‌هاتینه تاپۆكرن گه‌له‌ك جاران حكومه‌تا ئیراقێ دبێژیت دێ ل دووڤ تاپۆیێ خه‌لكێ زه‌رمه‌ند قه‌ره‌بوو كه‌ین ئه‌ڤه دێ زیانه‌كا مه‌زن گه‌هینیته خه‌لكێ سنوونێ چونكه پرانیا خانیێن وه‌لاتیان نه تاپۆ كرینه مه زۆر هه‌ولدان كرینه خانی بهێنه تاپۆكرن هه‌تا ئه‌ڤرۆكه ژی گه‌له‌ك ژ وه‌لاتیان تاپۆ ب خانیێ خۆ نینه هه‌ر ژ سالا 1975ێ وه‌ره ئه‌ڤ ئاریشا تاپۆ نه‌كرنا خانیان ل سنوونێ هه‌یه هه‌تا ئه‌ڤرۆكه ژی هێشتا نه‌هاتینه چاره‌سه‌ركرن.
جه‌میل سفوكا زێده‌تر گۆت: ل سه‌رده‌مێ حوكمه‌تا ژناڤچوویا ئیراقێ خانیێن وه‌لاتیان نه‌دهاتنه تاپۆكرن هنده‌ك خێزان هه‌بوون پێنچ یان شه‌ش برا بوون ده‌مێ ژیانا هه‌ڤژینیێ پێك دئینان نه‌چاربووینه بۆ خۆ خانیا ئاڤا بكه‌ن چونكو هه‌كه حوكمه‌ت خانی و ئه‌ردی بۆ وه‌لاتیان دابین نه‌كه‌ت دێ خه‌لك خانیا زێده‌گاڤ ئاڤا كه‌ن، ئه‌ڤ ئاریشه ل سنوونێ گه‌له‌ك هه‌یه د سه‌ر ڤی چه‌ندی را ژی خزمه‌تگوزاری ژی نینن نوكه پتر 20% خانیێن وه‌لاتیان زێده‌گاڤی نه.
سه‌رۆكێ باژێرڤانیا ناحیا سنوونێ گۆت: ژ سالا 2017ێ وه‌ره كار دهێته كرن خانیێن خه‌لكێ ل سنوونێ بهێنه تاپۆكرن هه‌تا نوكه ژی نه‌هاتینه تاپۆكرن، لێ كار یێ هاتیه كرن خانی ژی یێن هاتینه هژمار كرن بۆ وێ چه‌ندێ بزانن چه‌ند خانی هه‌نه، لێ كار ل سه‌ر بهایی راوه‌ستا پشتی ئه‌و ژی هاتیه چاره‌سه‌ركرن هێشتا نه‌هاتینه تاپۆكرن نوكه به‌رهه‌ڤكرینه 400 مه‌ترین ئه‌ردی ب 115 هزار دیناران بۆ وه‌لاتیان بهێنه تاپۆكرن هه‌ر مه‌ترا ئه‌ردێ دێ ب 250 دیناران هێته تاپۆكرن.
جه‌میل سفوكا ئاماژه دا وێ یه‌كێ ژی كو هنده‌ك خانی هه‌نه ل سالێن شێستان ل سنوونێ هاتینه ئاڤاكرن ئه‌و ژی نه تاپۆكرینه هه‌كه حوكمه‌ت بڕیارێ بده‌ت هه‌موو خانیێن زێده‌گاڤی خراب بكه‌ت راستی ئه‌ڤه دێ ئاریشه‌كا مه‌زن ل سنوونێ دروست كه‌ت چونكو گه‌له‌ك خانی د نه تاپۆكرینه ل ڤێ دووماهیی ژی خانی هاتینه ئاڤاكرن نه تاپۆكرینه له‌ورا ژی ئه‌م ل سه‌ر كار دكه‌ین خانی نه‌هێنه خرابكرن هه‌موو بهێنه تاپۆكرن ب تایبه‌تی ژی یێن سالا 1975ێ ئه‌و خانیێن ڤێ دووماهیێ ژی جارێ چو بۆ نینه هه‌ر ژ 100 خانیان 20 خانیی زێَده‌گاڤیی نه.
