سیاسەتمەدارەكێ ئیراقێ: سیستەم ل ئیراقێ یێ فیدرالییە و د رێڤەبرنێ دا یێ ناڤەندییە
سیاسەتەمەدارەكێ ئیراقی راگەهاند، ل ئیراقێ سیستەم یێ فیدرالییە، بەلێ د پراكتیكدا دەولەت و برێڤەبرن یا ناڤەندییە. هەروەسا دبێژیت، سوننە كو ژ ئالیێ حوكمەتا ئیراقێ ڤە هاتینە پشت گوهـ هاڤێتن و تووشی چەندین كێشەیێن سیاسی، ئەمنی، ئابۆری و جڤاكی بووینە.
ناجح ئەلمیزان، سیاسەتمەداری سوننی یێ ئیراقی گۆت: ئیراق ب گۆڕەی دستووری وەلاتەكێ فیدرالییە، لەوما بۆ تمامكرنا ئەوی سیستەمێ فیدرالی، پێدڤی دكەت چەندین هەرێمێن فیدرالی ل ئیراقێ هەبن».
ناجح ئەلمیزان گۆت ژی: ل ئیراقێ سیستەم فیدرالییە، بەلێ د پراكتیكدا دەولەت و برێڤەبرن یا ناڤەندییە و بۆ ئەوێ چەندێ خوەشگوزەرانی پەیدا ببیت، پێدڤی دكەت چەندین هەرێم ل ئیراقێ دروست ببن».
ئەوی سیاسەتمەداری باس ل ئەوێ چەندێ ژی كر: ئەو ئالی و كەسایەتیێن سیاسی ل بن كاریگەرییا ئەجیندەیێن وەلاتێن دەوروبەر، دخوازن ئیراق ب ئەوی شێوەیێ نوكە بمینیت و چو هەرێمێن دی دروست نەبن».
ناڤبری رۆهنكر ژی» بجهئینانا فیدرالیێ وەلات ناهێتە پارچەكرن، بەلكو بەرۆڤاژی وەلاتێن فیدرالی ل جیهانێ نموونەیێن هەرە زیندی یێن ئێكگرتنی و ئێك سەروەریێ نە».
ناجح ئەلمیزان سەرنج بۆ ئەوێ چەندێ ژی راكێشا» دەڤەرێن سوننی كو ژ ئالیێ حوكمەتا ئیراقێ ڤە هاتینە پشت گوهـ هاڤێتن و تووشی چەندین كێشەیێن سیاسی، ئەمنی، ئابۆری و جڤاكی بووینە، وەكریە سوننە داخوازا دروستكرنا هەرێمەكا فیدرالی بكەن.
ئەڤە د دەمەكی دایە كو حزبێن شیعی ل سەردەمەكی وەكو بزاڤا رزگاریخوازا كوردی ل ئیراقێ دژی سیستەمێ ناڤەندی و خوەسەپاندنا رژێمێن بۆری شەڕ دكر، ژ پێخەمەت ئەوێ چەندێ ژی چەندین سەركردەیێن ئەوان هاتینە كوشتن، پشكەكا دی ل ئیرانێ و وەلاتێن ئورۆپا بوونە ئەنابەر، نوكە بەرۆڤاژی خەباتا خوە یا بۆری هەلویستی وەردگرن.
گرنگترین ئەو حزبێن شیعی یێن دژی ناڤەندییە و دیكاتۆریەتی بەری 2003 خەباتكری، حزبا دەعوە و جڤاتا بلند یا ئیسلامی نە. ئەوا جهێ سەرنجێ پشكەكا ژ ئەوان سەركردەیێن شیعی پشتی زێدەتر ژ 20 سالان ژ ژناڤچوونا رژێما بەعس، بەر ب ناڤەندیێ و رێگیركرن ل فیدرالیێ دچن كو فیدرالی ئەو سیستەمە یێن مادەیێن 121 هەتا 166 ژ دستووری بەردەوامێ ئیراقێ بۆ هاتییە تەرخانكرن.
دووماهی پێشهات ژی سەبارەت بەرتەنكرنا فیدرالیێ و پەنابرن بۆ ناڤەندیێ ل ئیراقێ ئاخڤتنێن فایق زێدانن، سەرۆكێ جڤاتا دادوەرییا بلند ل ئیراقێ بوون دەمێ گۆتی، دروستكرنا هەرێمەكا دی رەت دكەین، كو ئەڤە ژی دژی ئەوان پرنسیپان دهێنە دانان یێن حزبێن دەستهەلاتدارێن نوكە ل ئیراقێ ل سەردەمێ رژێما بەعس دا دژی وان شەڕكری، بەلێ نوكە ئەو ب خوە یێ پەنایێ بۆ دبەن.
