مەسرور بارزانی: گەلێ كورد داخوازییەكا رەوا بۆ مافێ چارەنڤیسی یا هەی
سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، مەسرور بارزانی پشكداری د گۆپیتكا حوكمەتێن جیهانێ ل دوبی كر و تێدا پەیڤەك پێشكێشكر و راگەهاند، چاڤێ خەلكێ مە ل ئەوێ چەندێیە چارەنڤیسێ خوە دیاربكەت و سەقایەكێ بۆ پەیدا بكەین كو ب ئاسودەیی بژیت و مە بزاڤ بۆ ئاسایشێ و سەقامگیریێ و باشكرنا رەوشا ئابۆری كرییە.
دوپاتی ل ئەوێ چەندێ ژی كر كو پێدڤییە وێرەكی هەبیت هەتا بشێین كێشەیان چارەسەر بكەین، مافێ مەیە ژی بگەهینە مافێ چارەنڤیس، بەلێ دۆستێن مە داخوازێ ژ مە دكەن نەدادپەروەریێ قەبوول بكەین.
سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ باس ل ئەوێ چەندێ ژی كر، نابیت هیچ كەسەك ژ رێزگرتنێ ل مافێن نەتەوەیی و مافێن گەلان بترسیت، گەلێ كورد داخوازییەكا رەوا هەیە بۆ مافێ چارەنڤیسی. هەروەسا گۆت ژی» ژ بەر هەلویستێن مە نوكە بووینە قوربانی و مەترسییا رژد ل دەڤەرا مە یا هەی».
سەبارەت شەڕێ داعشێ گۆت: بەرانبەر داعشێ راوەستیاین و هەكە مە وەنەكربا نوكە رەوشا دەڤەرێ دا ب جۆرەكێ دی بیت، ئەم سەركەفتین».
ل دۆر گوهۆڕینا كەشوهەوای باسكر كو هەولێر و دوبەی یێن د ناڤ گەردۆنەكا گەرم دا و ئەم ئاگەهدارێ ئەوێ مەترسیێ نە و دبیت ببیتە ئەگەرێ ئەوێ چەندێ د دەمەكێ كێم دا تێچوویەكێ مەزن ل دۆر پیسبوونا ژینگەهێ بچیت و ئالۆزی و كێشەیێن دی پەیدا ببن.
دەقێ پەیڤا سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ…
ئەڤرۆ وەكو سەرۆك وەزیرێن هەرێما كوردستانا ئیراقێ بۆ هەوە د ئاخڤم. ئەو هەرێما ب درێژاهییا بیست سالێن بۆری شیای ژناڤ پاشمایێن ئیراقا بەرێ خوە ئێكبێخیت. ل گەل ئەوێ چەندێ دا، ئەز وەكو كەسەكی بۆ هەوە د ئاخڤم كو مل ب ملێ ئەو خودان بڕیارێن دەڤەرا مە یا خوەشتڤی راوەستیایمە، پێكڤە روو ب روویێ گەلەك ئاستەنگێن هەڤپشك بووینە.
شەڕ، یاخیبوون، دژواری و نەبوونا سەقامگیرییا ئابۆری، مخابن یێن بووینە پشكەك ژ پێكهاتەیا مە، نابیت ماندەلیێ ل ئەوی تێچووی بكەین كو ژ ئەنجامێ ئەوان ئاستەنگان ل سەر ئاستێ گەشەپێدانا جڤاكی و ئابۆری روو ب روویێ مە بووینە.
بەلێ د چارچۆڤەیێ دانوستاندنێن مە دا ل گەل خودانێن بڕیارێن رۆژهەلاتا ناڤین و دەرڤە، من هەست ب هەبوونا خواستەكێ بۆ رزگاربوونێ ژ نەهامەتیێن هەڤپشكێن مە یێن بۆری كر.
ل سەرانسەری دەڤەرا مە خواست و ئیرادەیەك بۆ پێشكەفتنێ یا هەی، هەست ب ئەوێ چەندێ ژی هاتییە كرن، گوهۆڕین نە تنێ یا پێدڤییە، بەلكو پێدڤییەكا حەتمی ژی یە. مللەتان چ ل سەر ئاستێ تاكی یان كۆم چاڤێ ئەوان ل مافێن ئەوانە بڕیارێ ل چارەنڤسێ خوە بدەن. مافێ دەستەبەركرنا سەقایەكی كو وەلاتی پشێن تێدا ب ئاسوودەیی بژیت.
ب دیتنا من ل ڤێرێ چار پێنگاڤ بۆ ئەوێ پێشكەفتنێ یێن هەین، كو ئەم هەموو بزاڤێ بۆ دكەین، ئەوژی: سەقامگیرییا سیاسی، ئاسایش، پێشكەفتنا ئابۆری و روو ب رووبوونا گوهۆڕینێن سەقای. ئەڤە پرسێن ئالۆزن. بەلێ چارەسەركرنا ئەوان پێدڤی ب رێیازەكا تایبەت ب هەر ئێك ژ ئەوان یا هەی.
گومان تێدا نینە هەژمارەكا بابەتێن جیۆسیاسی ل دەڤەرا مە بۆ دەمەكێ گەلەك دوور و درێژ هاتینە خستن د ناڤ سەبەتا كێشەیان دا، بەلێ بۆچی دهێنە پشت گوه هاڤێتن؟ هەبوونا وێرەكیێ بۆ بڕیاردانێ ل دەمێ هەبوونا كێشەیێ دا پێنگاڤا ئێكێ یە بەر ب چارەسەركرنا كێشەیێ ب خوە.
ئەو قەیرانا ل فلستینێ دبینین سەبارەت ب گەلەك ژ مە هەتا رادەیەكی جهێ دلتەنگیێ یە. زیانێن مرۆڤایەتی گەلەك گرانبەهانە ل سەر وەلاتیێن سڤیل. سەرەرای چارەسەرنەكرنا هۆكارێن ریشەیی یێن ستەمكاریێ, هەكە بەری 80 سالان مامەلە ل گەل مافێن بنەرەتی یێن فلستینییان هاتبا كرن، یان ژی د دەمێ ئەوان سالێن بۆری دا، ئەوی دەمی دەلیڤەیا روودانا ئەو نەهامەتیێن نوكە دبینین دا كێمتر بن، بەلێ ل شوینا ئەڤێ چەندێ، پرس هاتە پشت گوهـ هاڤێتن و ئالۆزتربوو، د دەمەكی دا خودان بەرژەوەندییان ئەو ڤالاهییە وەكو دەلیڤە بۆ ئەجندەیێن خوە بكارئینا.
دشیاندایە هەمان پێناسە بۆ گەلێ كورد ژی بهێتە كرن. مە ژی داخوازییەكا رەوا یا هەی بۆ بڕیاردانێ ل مافێ چارەنڤیس. دۆست و هەڤپەیمانێن مە دانپێدان ب ئەوی مافی كرییە، بەلێ د هەمان دەمدا دبێژنە مە، پێدڤیێن سیاسی ئاستەنگان دئێخنە پێشبەری هاریكاریێن ئەوان و رێگرن ل پێشبەری دادپەروەرییا دیرۆكی دا.
داخواز ژ مە دهێتە كرن ئەڤێ نە دادپەروەریێ قبوول بكەین. د دەمەكی دا ئەو نەدادپەروەرییە بوویە خۆراكەك بۆ نەیەكسانیێ، هەژاریێ، گەندەلیێ و نەسەقامگیرییا سیاسی. بۆ ئەوێ چەندێ وەلاتی و جڤاك و ئالیێن دی یێن جڤاكی ب ئەڤی شێوەی دلسۆزییا خوە بۆ ئەوان دیاربكەن. پێدڤییە هەست بكەن پشكەك ژ دادپەروەرییا سروشتی بدەستڤەئینایە. پێدڤییە رێك پێ بهێتە دان ب گۆڕەی مەرجێن خوە یێن تایبەت نەخشەیێ پاشەڕۆژا خوە بكێشن. نابیت هیچ كەسەك ژ رێزگرتنێ ل مافێن خوە بترسیت، یان ژی وەكو رەوشا مە ژ مافێ مللەتان بترسیت. رێزگرتن ل ئەوان مافان سەقامگیریێ ب هێز دكەت و بەر پێشڤەچوونێ پەیدا دكەت.
ل سەر ئاستێ ئەمنی، مە پێدڤی ب بزاڤێن زێدەترە بۆ چارەسەركرنا ئاسایشا مە یا گشتی. هاریكاریێن هەرێمایەتی بۆ شكەستنا داعشێ نموونەیەكە بۆ ئەوێ چەندێ مفای ژێ وەرگرین كا چاوان ئارمانجێن خوە بدەستڤەدئینین و چاوان خودان مەژی دشێن مل ب ملی هەڤدو ب راوەستن.
ل گەل زێدەبوونا گرژییان ل غەزە، ئیراق، سووریێ و دەریا سوور، بزاڤ بووینە پێدڤییەك تاكو پلانەكا نوو بۆ پاراستنا بەرژەوەندیێن نیشتمانی و هەرێمایەتی و جیهانی بهێنە دانان.
پێدڤییە روو ب روویێ ئەوان بین یێن ب هێرشكرنێ ل جیرانێن خوە و ژ پێخەمەت بەرژەوەندیێن خوە بزاڤا شەڕی دكەن. دڤێت ئەوێن بەرپرسیار بهێنە نیاسین. نابیت جڤاكێ نێڤدەولەتی بەرامبەر ژێدەرێ گەفان نەرمیێ نیشا بدەت، هەتا هەكە ئەو گەف ل گەل بەرژەوەندییا تایبەت ژی دژی ئێك بن.
ل سەر ئاستێ هەرێمی ژی ژ بەر هەلوەستێن خوە باجەكا گەلەك گران ددەین. نوكە دەڤەر روو ب روویێ جۆرەكێ جودا یێ قەیرانان بوویە. دڤێت هەموو پێكڤە كاری بۆ پاراستنا ئاسایش و سەقامگیرییا هەرێمی بكەین. بێ بەهانە ئەم بووینە ئارمانج. دڤێت ئەڤ شەڕە بهێتە راگرتن. وەكو پێشتر من گۆتی. ل ڤێرێ و ل پایتەختێن دی ژی، كوردستان چ جاران نەبوویە گەف ل سەر هیچ كەسەكی. ئەم فاكتەرێ ئاشتیێ و سەقامگیریێ نە. ئەم دخوازین رەفتارێن هەرێمایەتی ل سەر بنەمایێ رێزگرتنێ و بەرژەوەندییا هەڤپشك بیت. ئەم پێشبینییا پشتەڤانیێ دكەین و مە پێدڤی ب كارێ هەڤپشك یێ هەی بۆ روو ب رووبوونا گەفێن ئەمنی یێن مەترسیدار كو دبیت هەموو ئەو تشتان ژناڤ ببەت كو مە ب دەستڤەئیناینە.
بلا ئەڤە ساتەكا دیرۆكی بیت، سەركردە تێدا بشێن ب ئەوێ رێكێ ل هەموو جهەكی سنوورەكی بۆ دانن. مە پێدڤی ب چارەسەرییا بەردەوامە بۆ كێشەیێن ئاشكرا.
ئەم ل سەر دەمێ شەڕێ داعشێ مل ب ملێ هەڤپەیمانێن خوە بووین. ئەوی دەمی مە باشترین كار پێكڤە ئەنجامدا، هەكە ئەو چەندە مە ب دەستڤەنەئینابا، نوكە دەڤەر ب تمامی دا بیتە جهەكێ جودا، دا دەڤەرەكا پڕ بیت ژ تیرۆرستێن بیانی ئەوێن دخوازت جهێ پێین خوە ل رۆژهەلاتا ناڤین بكەن، بۆ ئەوێ چەندێ هەر ساتەكا ئەوان ڤیابا گرژی بۆمە دروست كربا. بەلێ ئەم سەركەفتین، خەباتا بیست سالێن بۆری و بەرخۆدانا چەندین سالان كورد بوونە رێكخوەشكەر بۆ ئەوێ سەركەفتنێ، ئەم وەكو مللەتەك مە مافێ ئەوێ چەندێ یێ هەی خودان سەروەری و پشكەكا نە ڤەقەتیای بین ژ رۆژهەلاتا ناڤین.
دامەزراندنا ئابۆرێ مە ل سەر بناغەیەكێ ب هێزە، بناغەیێ بنەرەتیێ ئەوان دەستكەفتان بوو كو ل كوردستانێ مە ب دەستڤەئینان، گەشەپێدانا ئابۆری ژی د ئاستەكێ بەرفرهە دا بوو بنەمایەكێ زیندی بۆ گەشەكرن و سەقامگیرییا هەرێمایەتی.
پێدڤیە سەرنجا سەركردەیان ل سەر خوەشگوەزەرانییا خەلكی بیت و بەردەوام بن ل وەبەرئێنانێ د ژێدەرێن مرۆڤی دا. پراكتێزەكرنا حوكمڕانییا باش گەلەك یا گرنگە بۆ پێشئێخستنا جڤاك و كەلتوورێن مە یێن سیاسی، مافێ وەلاتیانە ژی چاڤەڕێی ئەوێ چەندێ ژ مە بكەن كو گەشەپێدان و بەر ب پێشڤەچوون و دەلیڤەیێن كاری دروست دكەن و خۆراكن ژی بۆ هیڤی و ئارمانجان. هەكە مە شیا سەقایەكێ ئابۆری و سیاسی بۆ كێمكرنا رێژەیا هەژاریێ و گەندەلیێ پەیدا بكەین، دێ شێین دەلیڤەیێن بەلاڤبوونا توندرەویێ ژی بەرتەنگ بكەین و پلەیێن سەقامگیرییا سیاسی و ئەمنی ژی بەر ب پێش ببەین.
دشێم بێژم ل ڤێرێ خواستەكا ب كۆم بۆ روو ب رووبوونا ئێك ژ مەزنترین ئاستەنگان كو تووشی مە دبیت، یا هەی، ئەوژی گوهۆڕینێن سەقایانە، ئەڤە ژی دێ ب رێكا پەیڕەوكرنا رێبازەكا نوو و جودا بیت. ئەو سەركەفتنا وەلاتێ ئیماراتێ د مێهڤانداریكرنا گۆپیتكا 28 یا سالێن بۆری ب دەستڤەئینای، بوویە ئەگەرێ پێدانا سۆزەكێ بۆ روو ب رووبوونا زێدەبوونا گەرمێ ل جیهانێ, بەری وێرانكاری بال ب سەر هەسارا مە بكێشیت.
ئەو ئاستەنگێن ئەڤرۆ ل پێشبەرییا مە پێدڤی ب بڕیارێن وێرەكە بۆ هەمەجۆركرنا ژێدەرێن وزێ و وەبەرئێنانێ د وزا نوو دا. دەولەتا ئیماراتێ پێشەنگەكا جیهانییە د بوارێ بكارئینانا تەكنەلۆژیا نوو دا. دوبەی و هەولێر هەردو د نیڤا هەسارەكێ گەرمن دانە، ئەم ب تمامی ئاگەهداری مەترسیێن پشت گوهـ هاڤێتنا راستیەكا كارەساتبارین.
گەلەك ژ ئەوان پێگیریێن هەتا نوكە هاتینە ئەنجامدان، دژی بەرژەوەندیێن ئابۆری یێن كورتخایەنن، ئەو پێگیری و سۆز هاتینە دان بۆ پاراستنا نڤشێ داهاتی بوون، گۆمان د ئەوێ چەندێ دا نینە ڤەگوهاستن و گەهشتن و ژێدەرێ وزەیا پاقژ دبیت د دەمەكێ كورت دا تێچوویا ئەوێ یا زێدەتر بیت. بەلێ پاشكەفتێ درێژخاەین بۆ مە هەموویانە. مە ژ ئەڤی رووی ڤە پێدڤی ب وێرەكیێ، راستگۆیێ و دانپێدانێ یا هەی بۆ ئەوێ چەندێ بڕیارەكا وەسا گران بدەین. هەكە د ئەنجامدانا ئەوێ بڕیارێ شكەستنێ بینین، ژ ئەگەرێ ئەوێ چەندێ پشكەكا بەرفرهە یا ئەردی نامینیت بۆ ژیانێ، ژێدەرێن ئاڤێ دێ هشك بن و ئاسایشا خۆراكی دێ روو ب روویێ ئاستەنگەكا مەزن بیت، ژ وان ژی بیابانیبوون، كۆچكرنا ب كۆم و ژناڤچوونا ئابۆری ب دووڤ خوە دا دئینیت. پاشی دێ كۆچكرنا ناڤخوەیی، كۆچكرنا نێڤدەولەتی و گوهۆڕینا دیموگرافی بینین. هەڤڕكی ل سەر ژێدەرێن بچووك، دێ مللەتان روو ب روویێ ناكۆكییان كەت، ئەڤە ژی دێ وەكەت كێشەیەكا نێڤدەولەتییا فرە رەهەند دروست بیت.
پێدڤییە هەر وەلاتەك مامەلێ ل گەل ئەوان كێشەیێن ئابۆری، سیاسی، كەلتووری و ئەمنی بكەت كو دێ بنە ئەگەرێ كۆچكرنا ب كۆم. نوكە سەركردایەتی بۆ مەبەست و ئارمانجەكا دیاركری ژ هەموو دەمەكێ پێدڤیترە. ئەم نوكە د ناڤبەرا بڕیارب دەستێن جیهانێ و نڤشێن داهاتی دا دڤێن سەركردەیێن باوەرپێكری خەلات بكەین و زێدەتر هان بدەین. پێدڤییە ب رۆهنی ئەوێن ل گەل پێشكەفتنێ و مۆدێرنییەتێ دانە، جودا بكەین ژ ئەوێن دخوازن مە ب راوەستینن و بۆ پشتڤە بزڤرینن.
ئەم دشێین حەزێن خوە كۆمڤەبكەین بۆ روو ب رووبوونا ئەوان كێشەیێن دبنە بەربەست ل بەرمە. هەردەم یا ب ساناهی نینە وەكو سەركردەیان بنێرینە پاشەڕۆژێ. بەلێ بەرپرسیارەتییا مە ئەوە دڤێت بكەین. ئەم قەرداری ئەوانین كو باوەری دایە مە.
