چاڤدێرەكێ سیاسی: فڕەنسا بە‌رفرە‌هكرنا پەیوەندییان ل گەل هەرێما كوردستانێ ب گرنگ دبینیت
زنار تۆڤی:
چاڤدێرەكێ سیاسی ڕادگەهینیت: پەیوەندییەكا بهێز د ناڤبە‌را هەرێما كوردستانێ و فڕەنسا دا هەیە، ب تایبەتی ژی د ناڤبە‌را ئیمانوێل ماكرۆن و نێچیرڤان بارزانی دا، ل سەر ڤی بنە‌مای و ل سەر داخوازناما فەرمی یا سەرۆكێ فڕەنسا، ل رۆژا ئەینی 3/11/ 2023 ێ، سەرۆكێ فڕەنسا (ئیمانوێل ماكرۆن) ی ل كۆچكا ئیلیزێ پێشوازی ل نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ كر و د وێ دیدارا دیرۆكی دا چەندین بابە‌تێن گرنگ یێن سیاسی و ئابووری و لەشكری، ب مە‌رە‌ما پێشئێخستنا پەیوەندیێن دبلۆماسی دناڤبە‌را هەردو ئالیان دا، ل سەر بنەمایێ بەرژەوەندیێن هە‌ڤپشك و دە‌ربازكرنا ڤێ قۆناغا هەستیار ل ڤێ دە‌ڤە‌رێ هاتنە باسكرن، هەروەسا سەرە‌دانا ڤێ جارێ یا سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ جهێ گرنگیدانەكا تایبەتە، چونكی ل دە‌مە‌كێ هەستیاردا هاتە ئەنجامدان، كو ڕۆژهەلاتا ناڤین د قەیرانە‌كا كوور دا دە‌رباز دبیت، ب تایبەتی ژی ئەو شەڕێ د ناڤبە‌را ئیسرائیلێ و حە‌ماس دا دهێتە كرن، لەوما وێ سەرە‌دانێ كۆمە‌كا ڕەهەندێن جۆدا بخوەڤە گرت د بیاڤێن (سیاسی، دبلۆماسی، ئاسایش، ئابۆری و كلتۆری) دا.
كارۆخ خۆشناو، چاڤدێرێ سیاسی و سەرۆكێ پە‌یمانگە‌ها ڤە‌كۆلینێن ئە‌مریكی _كوردی بۆ ڕۆژنامەیا (ئەڤرۆ)گوت» فڕەنسا وەك وە‌لاتە‌كێ زلهێز، ڕۆلە‌كێ كاریگەر ل سەر ئاستێ دە‌ڤە‌رێ و جیهانێ هەیە، لەوما پێشئێخستنا پەیوەندیێن دبلۆماسی یێن هەرێما كوردستانێ ل گەل فڕەنسا گرنگییەكا تایبەت هەیە بۆ پاراستنا قەوارەیێ هەرێما كوردستانێ و بەرهنگاربوونا وان گوهۆڕینێن كو نوكە ل ڤێ دە‌ڤە‌رێ ڕوو ددە‌ن، داكو هەرێما كوردستانێ د داهاتیدا یا پاراستی بیت و بشێت پێگەهێ خوە بپارێزیت، ب تایبەتی ژی د هە‌ڤكیشەیێن سیاسی یێن دە‌ڤە‌رێ دا، گرنگە پێشكە‌فتن د پەیوەندیێن سیاسی و دبلۆماسی بهێنە كرن ل گەل ناڤەندێن نێڤدەولەتی ب گشتی و فڕەنسا ب تایبەتی، چونكی فڕەنسا د دە‌مێ بۆری دا ل گەل بریتانیا ئەندازیار و دیزاینەرا نەخشەیێ ڕۆژهەلاتا ناڤین بوویە، هەروەسا دەستپێشخەر بوویە د دەركرنا بڕیارا دژە فرینێ یا هەژمار (688) ێ ژجڤاتا ئاسایشا نێڤدەولەتی و دابینكرنا دە‌ڤە‌رە‌كا ئارام بۆ خە‌لكێ هەرێما كوردستانێ، لەوما نوكە و د داهاتی دا فڕەنسا ڕۆلە‌كێ مە‌زن گێرایە د پاراستنا قەوارەیێ هەرێما كوردستانێ دا».
كارۆخ گوت ژی» ڕەهەندێ لەشكری و ئاسایشێ ئەوە هاریكاریێن فڕەنسا بۆ هێزێن پێشمەرگەی د شەڕێ دژی تیرۆرێ دا، كو ڕۆلە‌كێ بەرچاڤ گێرایە د پاراستنا قەوارەیێ هەرێما كوردستانێ دا، د داهاتی ژی دا فڕەنسا دێ ڕۆلە‌كێ بەرچاڤ هەبیت، چونكی فڕەنسا د چارچۆڤەیێ هێزێن ناتۆ دا دێ بەردەوام بیت ل سەر مانا هێزێن وان ل ئیراقێ و هەرێما كوردستانێ، هەروەسا سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ ل گەل وەزیرێ بەرگرییا فڕەنسا ل پاریس كۆمبوویە و دانوستاندن ل سەر چەندین بابە‌تێن گرنگ كرینە، هەروەسا ڕەهەندێ دیرۆكی و كووراتییا دیرۆكێ هەروەكو كووراتییا ستراتیژی د پەیوەندیێن دبلۆماسی یێن دناڤبە‌را ئەكتەران كار دكە‌ت، ب وێ ڕامانێ كو ل وی دە‌می د ناڤبە‌را وان هەردو ئەكتەر و ئالیان دا سنوورێن جوگرافی نینن، ئەو ئەزموونا بۆری و دیرۆكی یا پەیوەندییان و كارێ هە‌ڤپشك هەمان كارێ ستراتیژی دكە‌ت و د وی چارچۆڤی دا، دناڤبە‌را فڕەنسا و هەرێما كوردستانێ دا دیرۆكەكا تایبەت هەیە، كو بنەمایێ پەیوەندییەكا تایبەت و درێژخایەن دهێتە دارێژتن و دناڤا وێ پەیوەندییا دیرۆكی دا چەندین سیاسی و كەسایەتیێن تایبەت هەنە، وەكو دانیال میتران و چەندین كە‌سێن دیتر، هەروەسا فڕەنسا ئێك بوویە ژ وان وە‌لاتێن كو گە‌لە‌ك زوو قۆنسلخانەیا خوە ل هەرێما كوردستانێ ڤە‌كری و پەیوەندیێن خوە ل گەل هەرێما كوردستانێ پێشئێخستینە، سەرە‌دانا ئاست بلند یا بەرپرسێن فڕەنسا وەكو سەرۆك كۆمارێ فڕەنسا و وەزیرێن دەرڤە و بەرپرسێن بلند یێن لەشكری و بەرگرییێ بۆ هەولێرێ و د بەرامبەر دا پیشوازی ل سەرۆك مەسعود بارزانی، سەرۆكێ بە‌رێ یێ هەرێما كوردستانێ و پاشی نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ و هەروەسا مەسرور بارزانی، سەرۆك وەزیرێن هەریما كوردستانێ، ئە‌ڤە كووراتییا دیرۆكی یا وان پەیوەندییان دیار دكە‌ت، كو ب گوهۆڕینا سەرۆكێن فڕەنسا و ل هەرێما كوردستانی ئەو پەیوەندی هەر د بەردەوام و ب هێزن.
خویاكر ژی» ڕەهەندێن ئابۆری و وزەیێ ئە‌ون كو فڕەنسا ب ڕێكا دەریا سپی و پاشی لبنانێ و سووریا و ئیراقێ دگە‌هیتە كەنداڤی، لەوما بۆ فڕەنسا، لبنان و سووریا و ئیراقێ پێگەهەكێ ستراتیژی هەیە و د ڤێ ناڤە‌ندێ دا ڕۆل و پێگەهێ هەرێما كوردستانێ و ئارامی دێ تێدا پە‌یدا بیت، هەروەسا فڕەنسا ب گرنگیڤە دنێریتە بە‌رفرە‌هكرنا پەیوەندییان ل گەل هەرێما كوردستانێ، دیسان ل سەر ئاستێ سێكتەرێ ئابۆری و وزەیێ، ئێك ژ كۆمپانیێن مە‌زن یێن فڕەنسا (تۆتال) وەبەرئێنانێ ل سێكتەرێ وزێ ل ئیراقێ ب گوژمێ 27 ملیار دۆلاران دكە‌ت، ئە‌ڤە ژی بەلگە‌یەكێ گرنگێ پیگەهێ ئیراقێ و هەرێما كوردستانێ یە ل سەر نەخشەیێ وزا دە‌ڤە‌رێ و جیهانێ و هەروەسا نوكە 35 كۆمپانیێن فڕەنسی ل كوردستانێ وەبەرئێنانێ دكەن، فڕەنسا ناخوازیت ئیراق و هەرێما كوردستانێ بكەڤنە هە‌مبەر مەترسیێن وی شەڕێ نوكە هەی، لەوما بۆ فڕەنسا گرنگە كو ئەڤ دە‌ڤە‌رە ب گشتی و ئیراق ب تایبەتی نەكەڤیتە ناڤا وان شە‌ڕ و ئالۆزیێن كو زیان بۆ ئاسایش و بەرژەوەندیێن فڕەنسا هەبیت، هەروەسا ئارامی و سەقامگیری و ئاسایشا هەرێما كوردستانێ بۆ فڕەنسا یا گرنگە و دێ كاریگەری ل سەر بابە‌تێن ئابۆری و ب تایبەتی ژی ئاسایشا وزێ بۆ ئۆرۆپا هەبیت».
فڕەنسا پێدڤی ب جهەكێ سەقامگیر و ئارام هەیە، دیسان ژی هە‌ڤپشكا وێ جهێ باوە‌رییێ یە بۆ پاراستنا بەرژەوەندیێن وێ یێن ئابووری، د هەردو رەهەند و بیاڤان دا هەرێما كوردستانێ بۆ فڕەنسا ئەو رۆلێ گرنگ هەیە.
ڕۆهنكر ژی» ڕەهەندێ كلتۆری و پێكڤەژیانێ ژی هەیە، فڕەنسا گرنگییەكا تایبەت ددە‌تە پێگەهێ پێكڤەژیانێ ل هەرێما كوردستانێ، چونكی ئەڤ پێگەهە یێ كێم وێنەیە ل سەر ئاستێ ئیراقێ و ڕۆژهەلاتا ناڤین ژی، ئەڤ بهایێ هە‌ڤپشك هۆكارە‌كە بۆ پاراستنا پێكهاتەیان و ڕێگرییێ ل وێ چەندێ دكە‌ت كو ئەو مشەختی ئۆرۆپا نەبن».
