ھەرێما کوردستانێ و پێشمەرگە دێ ب ھێز کەڤن
بەرھەڤکرن: بەیارێ زاویتەیی
ھەکە خواندنەکێ بۆ رەوشا نھا یا ھەرێما کوردستنێ بکەین، دێ وەسا بۆ مە دیار بیت کو ئەو گەفێن بووینە ترس ل سەر ھەرێما کوردستانێ پشتی رێفراندۆما سەرخوەبوونێ، ھێدی ھێدی یێ پاشڤە دزڤرن، سەرکردایەتییا کوردستانی ژی دوبارە دێ ڤەگەریتە سەر رۆلێ خوەیێ بەری رێفراندۆمێ، ئەو ژی پشتی ھەڤگرتنەک تا رادەیەکی د ناڤبەرا ھێزێن پێشمەرگەی دا دروست بووە و گوھۆرینەکا بەرچاڤ د ھەلویستێن ئەمریکا و تورکیا دا چێبووین.
دەمەکی ھندەک بەرپرسێن ئیرانی و ئیراقی بزاڤ دکرن رەوشا ھەرێما کوردستانێ ب ھێزا سەربازی ئێکلا بکەن، ئەنقەرە گاڤان بۆ نووژەنکرنا پەیوەندیێن خوە د گەل ھەرێما کوردستانێ دکەت، ئەمریکا ژی دوپات کریە کو نابیت دەستکاری د سنۆرێن ھەرێما کوردستانێ دا بھێتە کرن، ھەروەسا ئەنقەرە و واشنتۆن ب پێکڤە فشاران ل سەر حکومەتا بەغدا دکەن دانوستاندنێن بەرفرەھـ دەست پێ بکەن بۆ چاککرنا دەولەتا ئیراقێ و ئاڤاکرنا شێوازەکێ نوویێ پەیوەندییان د ناڤبەرا ھەموو پێکھاتەییێن گەلێ ئیراقێ دا، بۆ وێ یەکێ ھەڤسەنگیا ھێزێ ل ھەرێما کوردستانێ بپارێزن و بزاڤێن ئیرانێ بۆ سەپاندنا ھەژموونا تەمام ل سەر ئیراقێ ژناڤببەن.
ھەمان دەم و ب شێوەکێ بلەز ئەمریکا دێ ئاشکرا کەت کو مەرجێن وان بۆ پشتەڤانیکرنا عەبادی بۆ دەرخستنا ئیرانێ بۆ دەرڤەی ئیراقێ، ژ وێ خەیالێ کێمتر نینە یا د گەل نووری مالکی یێ بەری وی کری کو ھەمان رۆل بگێریت، ھەروەسا تورکیا ژی دێ زانیت کو وان بدەستێن خوە ئیراق ب ئێکجاری رادەستی ئیرانێ کر، یا ژ ھەموویێ خرابتر ژی دێ ئەو بیت ھەکە ھەولێر بچیتە بال بژاردەیا سلێمانیێ و بکەڤیتە تەنشتا ئیرانێ ل سەر نەخشەیێ ھێزێ ل دەڤەرێ.
پێشتر ئیبراھیم کالن، پەیڤدارێ سەرۆکاتیا کۆماری یا تورکیا راگەھاند بوو؛ رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆککۆمارێ تورکیا، بەرھەڤییا ژڤانەکی دکەت پێشوازیێ ل نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکێ حکومەتا ھەرێما کوردستانێ بکەت، گۆت بوو ژی؛ ئەردۆغان دێ وی ژڤانی ل دەمێ گونجای راگەھینیت.
ب گۆتنا ئیبراھیم کالن، تورکیا چو دوژمناتی بۆ چو پێکھاتەیان نینە و یا ئەو دخوازن ئێکپارچەیا ئاخا ئیراقێ یە، بەلگەیێ وی ژی ئەو بوو کو دەریێ سنۆری ل ھمبەری وەلاتیێن ھەرێمێ دانەخستینە.
بنگەھێ جەزیرە یێ ڤەکۆلینان ژی د راپۆرتەکێ دا ئاشکرا کربوو، پەیوەندییێن دناڤبەرا ھەولێر و ئەنقەرە سەر ژ نوو دەست پێ کرینەڤە، ئاشکرا ژی کر بوو؛ ئەو پێشھاتە ئاماژە نە کو ئەنقەرە و ب ھەمان شێوە واشنتۆن ژی، تێگەھشتینە کو سیاسەتا سزادانا ھەرێما کوردستانێ دێ بیتە ئەگەرێ ترسێن بەرۆڤاژی و دێ گوھۆرینێن ستراتیژی ل ئیراقێ و دەڤەرێ دروست بن.
ل ڤێرێ ئاماژەکا دی ژی ھەیە، ئەردۆغانێ سەرۆککۆمارێ تورکیا، دەست ژ داخویانیێن خوە دژی رێفراندۆمێ بەردایە، یێن ژ دەستپێکا بریارا رێفراندۆما سەرخوەبوونێ و ھەتا ھێزێن ئیراقی چووینە د کەرکووکێ دا، رۆژانە ب ھەلکەفت و بێ ھەلکەفت رادگەھاندن.
ھەروەسا ھەبوونا سنۆردار یا ھێزێن تورکی ل باشیکێ، کو دبیت ئیراق د ڤێ قۆناغێ دا چاڤێ خوە لێ بنقینیت، یا بزەحمەت نابیت خوە ژێ قۆرتال بکەت ھەکە بەغدا سنۆرێن ئیراقێ د گەل تورکیا کۆنترۆل بکەت.
سەبارەت عەرەبێن سوننە ژی، ئەو نەشێن ئێدی گەنگەشێ د گەل کۆما شیعە یا دەستھەلاتدار ل بەغدا بکەن، ھەکە بەغدا ئەو ھزر کر کو وان سەرکەفتن ل سەر ھەرێمێ ئینایە، ئەو یەک ژی بەرۆڤاژی سیاسەتا تورکیا و سعوودیێ یە کو پشتەڤانێن سوننەیێن ئیراقێ نە و دژی بەرفرەھبوونا ھەژموونا ئیرانێ نە.
ژ ئالییەکێ پەرلەمانتارەکێ کورد ئاشکرا کر بوو؛ کو ھەرێما کوردستانێ چو داھات نینن بشێت قەرێن خوە بدەت یێن بەری نھا ژ تورکیا قەرکرین بۆ مووچەیێن فەرمانبەران کو دگەھنە چار ملیار دۆلاران، گۆت بوو ژی؛ تورکیا مەرج د گەل بەغدا داناینە کو قەرێن وێ یێن ل سەر ھەرێما کوردستانێ ئەدا بکەت بەری رێ بدەت پەترۆلا ئیراقێ بگەھیتە بەندەرێ جەیھان ل ژێر سەرپرشتیا کۆمپانیا سومو یا ئیراقی.
ل گۆری رۆژنامەیا شەرقولئەوسەت، تورکیا قەرەک ب کۆژمێ چار ملیار دۆلاران دابوو حکومەتا ھەرێما کوردستانێ بۆ دانا مووچەیێن فەرمانبەران، نوکە تورکیا یا رژدە وان قەران ڤەگەرینیت بەری پرۆسەیا ھنارتنا پەترۆلا ئیراقێ د ناڤا ئاخا وێ را دەست پێ بکەت، حکومەتا ھەرێمێ ژی ئەو پارە نینە وی قەری ئەدا بکەت، حکومەتا ئیراقێ ژی پێگیر نینە وان قەران ئەدا بکەت، ژبەرکو دەستوورێ ئیراقێ ب ئاشکرایی دبێژیتن ئەو قەرێن حکومەت ژ وەلاتان بکەت، پێدڤییە ب رێیا پەرلەمانی بیت، حکومەتا ھەولێرێ ژی بۆ وان قەران چو رازیبوون ژ پەرلەمانی وەرنەگرتینە، لەورا ئەو قەر د ستوویێ ھەولێرێ دانە.
ژ ئالیەکێ دی، جەبار لعێبی، وەزیرێ پەترۆلا ئیراقێ ل دەمێ ڤەکرنا ئۆمبارێن سۆتەمەنیان ل کەربەلا راگەھاند بوو؛ ئیراق و تورکیا نەگەھشتینە چو رێککەفتنان بۆ ھناردەکرنا پەترۆلا ئیراقێ ژ کێلگەھێن کەرکووکێ بۆ بەندەرێ جەیھان یێ تورکی، ئاشکرا ژی کر بوو؛ دانوستاندن د گەل تورکیا ل دۆر وێ یەکێ دێ بەردەوام بن.
ل بەغدا یا پایتەخت ژی یا نھا خوە بھێزەکا مەزن ددەتە دیارکرن و مەرجان بۆ دانوستانان دیار دکەت و چو حسابا بۆ ھەرێمێ نەکەت، سەرۆکوەزیرَن وێ کەفتیە گێلەشۆکەکێ و پێشبینی ناھێتە کرن ب سلامەت ژێ دەربکەڤیت، ژبەرکو حەشدا شەعبی ھێزا ئێکانەیە عەبادی زەپلەکێن خوە پێ دیار بکەت، پتریا گرۆیپێن حەشدێ ژی ژ ئالیێ ئەمریکا ڤە کەفتینە لیستا تیرۆرێ، ئەمریکا داخواز ژ ژعەبادی کریە حەشدێ ھەلوەشتینیت و وێ یەکێ ژی ئیران قەبوول ناکەت و خامنەیی ب ئاشکرایی گۆتیە عەبادی، نابیت حەشد ھەلوەشیت، ئەڤە ژبلی ھەڤڕکیا نووری مالکی د گەل عەبادی ل سەر دەستھەلاتێ، کو وێ یەکێ دوبەرەکی ئێخستیە ناڤا حەشدێ.
ل ڤێرێ ھێدی ھێدی دژاتیا ئەمریکا بۆ حەشدێ دیار دبیت و تورکیا ھەر ل دەستپێکێ ئاشکرا کریە کو وان چو پەیوەندی د گەل حەشدا شەعبی نینن، کۆنترۆلکرنا کەرکووکێ ژی ژ ئالیێ حەشدێ، ئانکو د چاڤێن ئەمریکا دا ئەو کۆنترۆلکرن ژ ئالیێ گرۆپێن تیرۆرستە، ژ لایەکێ دی ڤە ب ئاشکرایی ئەمریکا دیار دکەت کو دێ ل سەر پشتەڤانیکرنا ھەرێما کوردستانێ و ھێزێن پێشمەرگەی بەردەوام بیت، ئانکو نەدوورە جارەکا حەشدا شەعبی ب فەرمانا ئیرانێ ھێرشێ بکەتە سەر کوردستانێ، وی دەمی دێ گوھۆرینەکا مەزنتر د ھەلوەستێ ئەمریکا و تورکیا دا چێبیت.
ب وێ یەکێ و ب کورتی، گاڤ بۆ گاڤێ پێگەھێ ھەرێما کوردستانێ دێ ڤەگەریتە سەر ھێزا خوە یا بەرێ و پەیوەندیێن ئیراقێ و تورکیا چو کارتێکرنێ ل وان ناکەن و دێ ھەموو مافێن خوەیێن دەستووری د ڤێ قۆناغێ دا بدەستڤە ئینن، رێ ژی ل بەر سەرخوەبوونێ دێ خۆش بیت گەر ئەمریکا د ب دروستی د وێ یەکێ گەھشت کو ئیرانێ دڤێت ب وەکالەت ئانکو ب ناڤێ حەشدا شەعبی ئیراقێ داگیر بکەت.