ھەلبژارتنێن عیراقێ پرۆژێ خەندقاندنا ھەرێمێ ژناڤبر
ئه‌ڤرۆ نيوز:
ژ سالا 2003 وەرە بەحسێ گوھۆرینا جوگرافی ل عیراقێ دھێتەکرن، لێ دەسەلاتدارێن وێ ئەڤێ چەندێ رەت دکەن، و ل کەتوارێ رۆژانە پێنگاڤێن پراکتیکی بۆ جھئینانا پرۆێ ناڤبری دھاڤێژن.
خالد ئەحمەد چاڤدێرێ سیاسی بۆ ئەڤرۆ دیارکر، کورد نوکە ل دەڤەرێ خودان پێگە و رۆلن، لێ دەڤەر ب گشتی ل ژێر ھەژموونا ھێزێن ھەرێمی و نێڤدەولی دایە و کارتێکرن ل سەر پارسەنگێن ھێزێ و گوھۆرینا ئاراستەیێن سیاسی ھەیە، خویایە کارتێکرنا ھەریمی ب خراب ل سەر پێگەھێ کوردان دشکێت، نەمازە پشتی پاشڤەچوونا رۆلێ ھێزێن نێڤدەولی ل سەر ئەردی ب کارتێکرنا چەکێ تیرۆرێ یێ دژی ھەبوون و رۆلێ وەلاتێن رۆژئاڤا تایبەت ئەمریکا ل عیراقێ دا ھاتە ب کارئینان و دەستێن وەلاتێن ھەرێمی تایبەت ئیرانێ ل پشت ڤەشارتی نەمایە، دناڤ ڤان ھەموو مەترسیان کورد و ھێزا وان ل ژێر گەف و فشارێن سیاسی و ئابووری و ئەمنی یێن بەردەوامن، زۆر وەلاتێن ھەرێمی ھیڤی خوازبوون پێگە و ھێزا کوردان نەھێلین، پشتی سەرکەفتنا وان ل سەر داعش و پێشکێشکرنا نمونەکا جوان یا ئاڤەدانی و حکمرانی ل دەڤەرێ .
خالد ئەحمەد چاڤدێرێ سیاسی گۆت: سەرکرداتیا کوردستانێ ل ھەرێمێ خواندنەکا لوجیکی و رووھن بوو ئاراستەیا پێشھاتا ھەبوو لەورا کار بوو ھندێ دکر کوردستانێ ژ ئایندێ خراب و خویناوی یێ چاڤەرێ دەڤەرێ ب ئەنجامدانا ریفراندومێ ب پارێزیت، لێ مخابن کارتێکرنا ئیرانێ ل سەر بڕیار و دسپلینا ھندە ھێزێن کوردستانی مەزنتر بوو ژ بڕیارا وان یا سەربەخوە و نیشتمانی لەوما ئەنجام نە ل ئاستێ ھیڤی و چاڤەریا خەلکێ کوردستانێ بوون، بەلێ بەرخودانا پێشمەرگە و شکاندنا حشدێ کوردستان پاراست و ئەنجامێن ھەلبژارتێن جڤاتا نیشتمانیا عیراقێ شکەستن ب پروژێ سیاسی یێ خەندقاندنا ھەرێمێ ئینا، ئەڤرو دەڤەر د شەرەکێ ھەرێمی نێڤدەولی یێ دژوار دا دەرباز دبیت، خونیشاندانێن ڤێ داویێ یێن عیراقێ نیشانا تێکچوونا عیراقێ.
ناڤبری دیارکر، کوردان ب وێرەکی سەرەدەری ل گەل جڤاکێ نێڤدەولی دا کریە، و ھەولێر بوویە مەلبەندەکێ گرنگ ل دەڤەرێ و کورد بووینە پێدڤیەکا خورستی.
خالد ئەحمەد ھەروەسا دبێژیت، کورد د شێن مفای ژ ھەڤڕکی و ناکوکێن ھەرێمی وەرگرن ب مەرجەکی نەبنە ئالاڤەک بوو ئەجندایێن ھەرێمی و ئێک رێزیا نیشتمانی ب پارێزن ب گوھۆرینێت داھاتی کورد دێ جھێ خوە قایم کەن دگەل ڤەگەریانا رۆلێ جڤاکێ نێڤدەولی و پاشڤەچوونا گروپێن تێرورستی ب ھەموو توخمێن خوڤە .
د. کاروان عزەت ماموستایێ زانکۆیا نەورۆز و بسپور د قانوونا دستوری دا، ئەرێ ل ناڤەرۆکا دانان و نڤێساندنا دستوری و عیراق وەک نمونە رێک و رێکارێن گوھۆرینێن جۆگرافی دایە، دیارکر دستور شەنگستەیا سەرەکی یا دەولەتێ یە بمینیت و بژیت ساخلەم ھەموو ماف و ئەرک دیارکرینەو دەستھەلاتێن دەولەتێ برێڤە بچن، و دەولەت وەک خو ب مینیت، دشیێن راڤەکرنێ تێدا بکەین، لێ بەس بنکارێ وی دستوری رێکخستنا دەستھەلاتێ یە و ل سەر ئاخەکێ و مللەتەکێ و دەستھەلاتەکێ وەک خو بمینیت، ھەکە ئەو دستورێ دەولەتێ نەشیا خواست و بیر و ھزر و ڤیان و درۆستیا بریڤە نەچوونا دەستھەلاتێ بجە بینیت، وەک دەستھەلاتا بجھکار و قانوون و دادوەری، رێک نەکەفتی بوون ب بجھکرنا دستوری، رەوشا جڤاکی و سیاسی و ئابووری و جوگرافی ژی بەرەڤ ھەرفینێ دێ دچیت.
د. کاروان عزەت دیارکر، سەرۆک مەسعود بارزانی ل دمێ ریفراندومێ ب ڤێ خالێ ڤە خو گرێددا کو چ لایەن پێگیر نا بن ب دستوری لەورا ئەم ژی دێ بریارا خو دەین، چونکو ھەبوونا دستوری گرنتی و پێگیریکرنە ب دستوری عیراقا ئێکگرتی دبیت، لێ بۆ نمونە دەولەتەک بی و دستورەکی دانی ب چو ئاوایی رێکێ نادەی بۆ ژێکڤەبوونێ و گوھۆرینێن جوگرافی بھێنەکرن، ئەڤە وەک پرنسیپ نابیت، و ل چ دستوران ژی دا رێک بڤێ چەندێ نە ھاتیە دان و رازی نابن ژی، ھەکە ب چاڤەکێ سیاسی باخڤین ل گەل دۆزا کوردایەتێ داینە لێ وەک قانوون ئەم نە شیێن بکەین، ل قانوونا دەولی دا ھەیە رێک ھاتیە دان و سەربورێن دیرۆکی ھەنە و رێک بڤێ چەندێ ھاتیە دان، کو دو مللەت نەشیاینە پێکڤە بژین و ل بن سیبەرا قانوونا دەولی یا گشتی پێنگاڤێن گوھۆرینێن جۆگرافی ھاڤێتینە، مافێ چارەنڤیس، عەرەب دبێژن ل شەرێ جیھانی یێ دوێ دەرکەفت و مرن و نەمان ل دناڤا دەولەتێن داگیرکری ھاتە بکار ئینان، لێ ئەم وەک بسپورێن قانوونی دبێژین مافێ چارەنڤیس بۆ مەرەمەکێ ھاتیە و ھەر ملەتەکێ بڤێت بکار بینیت پێ بگەھتە مافێن خوە، ئەڤجا چ وەلاتەکێ داگیرکری یان ئازاد بیت.
