گنجینه‌كا ب بها نقۆم دبیت و چو شه‌رمزاركرنێن نێڤنه‌ته‌وى نینن!!
د. سۆزان ئامێدى
چو رێگرى نینن ل به‌رامبه‌ر كار د ئاڤاكرنا ده‌وله‌تێ دا ب سازیێن خوه و پێشخستنا وێ ڤه، ب مه‌رجداریا هندێ كو ل سه‌ر كیستێ ڤه‌شارتن و بنئێخستن و ڤه‌شارتنا هێمایێن شوونه‌وارى و ناسناما وێ، چونكو ئاڤاكرن پێدڤیه ل گه‌ل مافێن جڤاكى و ژینگه‌هێ بگونجن، به‌لێ تشتێ ئه‌ڤرۆ ل (حه‌سه‌ن كه‌یف) Hasankeyf دهێته روودان ئه‌و روخاندن و ژناڤبرنا مافێن گشتى و یێن تایبه‌ته.
لاندكا شارستانیا كوردى باژارێ Hasankeyf یێ كه‌ڤنه، یا كو ل سه‌ر لێڤێن رووبارێ دیجله هاتیه ئاڤاكرن ل ژێریا رۆژهه‌لاتا توركیا یا نها، ئێك ژ كه‌ڤنترین وارێن پرى جهنشین كو بۆ ده‌وروبه‌ری 11.000 سالان و حه‌سه‌ن كه‌ییف و ئه‌و ده‌وروبه‌رێن وێ ژ شیڤك و نشیڤیان به‌رێ جیر ب خوه‌ڤه گریت كو ئه‌و ژى ب هزاران شكه‌فتان ب خوه‌ڤه دگریت یێن ژ لایێ مرۆڤى ڤه هاتینه چێكرن و 300 مۆنۆمێنت و په‌یكه‌ر ژ چه‌رخێن ناڤه‌راست و سیسته‌مێ ئایكۆلۆجى Ecology یێ كێموێنه ژ جۆرێ خوه، هه‌مى ژى ل گه‌ل ئێك دێ مینا مۆزه‌خانه‌كا ڤه‌كری ل هه‌وا پێكئینیت، زێده‌بارى هه‌بوونا پارچه‌یێن شوونه‌وارى یێن هه‌تا نها د ڤه‌شارتى ژ بنڤه، ئه‌ڤه‌ى هه‌مى دێ رابردو ژ به‌ر “ستراتیژیا توركیا” بۆ دانانا به‌ربه‌ستێ ئه‌لیسۆ یێ مه‌زن وهنده‌ك پرۆژه‌یێن دیتر، سه‌ره‌راى پێدڤیێن به‌رفره‌ه و زۆر ژ ده‌ستهه‌لاتێن ناڤخوه‌ى و زانایێن شوونه‌واران و زانایێن ته‌لاران و ئه‌و كه‌سێن ب پاراستنا ژینگه‌هێ دپه‌یڤن، به‌لێ چو مفا تێدا نینه، ئه‌رێ چونكو ئه‌و باژاره‌كێ كوردى یه و تشتێ د ناڤدا ڤه‌شارتى ژ كه‌نزێن چو بها نه‌بن؟!
ژناڤبرن و كوشتنا كوردان ب هه‌موو جۆر و ره‌نگان و بێى به‌رسڤدان و تۆلڤه‌كرن، ئه‌گه‌رێ راست و سه‌ره‌كى ژى ئه‌وه كو مافێن مرۆڤى هینگى و هێشتا ژى مه‌زنترین ده‌روه، ئه‌رێ كانێ یه پۆخته‌یا و به‌ندێن یاداشتناما نه‌ته‌وێن ئێكگرتى ل هه‌مبه‌رى وێرانكرنا ڤى باژارێ شوونه‌وارى؟ كانێ یه راگه‌هاندنا جیهانى یا مافێن مرۆڤى؟! كانێ یه سۆزنامه‌یا نێڤده‌ولى یا تایبه‌ت؟! و كانێ و كانێ .. . هتد. ژ هه‌موو ماف و قانوونان بۆ پاراستن و پارێزه‌ریا شوونه‌واران؟!! پاراستنا شوونه‌واران ئه‌ركه‌كێ سه‌ره‌كى یه و ده‌ستكه‌فته‌كه بۆ هه‌ر ده‌وله‌ت و ملله‌ته‌كى، تایبه‌ت یێن بزاڤێ ژبۆ بجهئیناتنا كیانێ خوه یێ شارستانى دكه‌ن و دیاركرنا دیرۆكاژیوارێ خوه‌یێ راست و دورست و سه‌لماندنا ناسنامه‌یا خوه.
و/ئه‌ڤرۆ
