گرنگیا ده‌شتا سلێڤانه‌یان بۆ چاندن و به‌رهه‌مێ ناڤخوه‌یى

گرنگیا ده‌شتا سلێڤانه‌یان بۆ چاندن و به‌رهه‌مێ ناڤخوه‌یى

118

سه‌ردار شاكر سلێڤانه‌ى
به‌رى گرنگیا ده‌شتا سلێڤانه‌یان بۆ چاندن و زێده‌كرنا به‌رهه‌مێ ناڤخوه‌یى بده‌مه‌ دیاركرن، پێدڤیه‌ بزانین ئه‌رێ ده‌شتا سلێڤانه‌یان دكه‌ڤته‌ كیڤه‌ و رووبه‌رێ وێ چه‌نده‌ و هه‌تا چه‌ند گوندان بخوه‌ڤه‌ دگرت, ده‌شتا سلێڤانه‌یان دكه‌ڤته‌ د ناڤبه‌را هه‌ردو قه‌زایێن سێمێل و زاخۆ دا كو دبته‌ باكۆرێ رۆژئاڤایێ سه‌نته‌رێ باژێرێ دهۆكێ و ئه‌ڤ ده‌شته‌ ناڤچه‌یه‌كا به‌رفرهه‌ و راسته‌ كو ژ كۆمه‌لگه‌ها مه‌رینا ده‌ستپێدكت و هه‌تا ده‌رێ گه‌لیێ زاخۆ و گوندێن لیفێ یێن سلێڤانه‌یان و هه‌تا رووبارێ سه‌دا مووسل و وه‌كى مامۆستا ره‌مه‌زان هه‌مزه‌ دده‌ته‌ دیاركرن كو رووبه‌رێ ڤێ ده‌شتێ نێزیكى 930 كیلۆمه‌ترێن چارگوشه‌نه‌, زێده‌بارى زنجیرا چیایێن بێخێرى ژى دكه‌ڤته‌ سنۆرێ ڤێ ده‌شتێ, هه‌روه‌سا هژمارا هه‌ره‌ زۆر یا ئاكنجیێن ڤێ ده‌شتێ ژ هۆزا سلێڤانه‌یانه‌، لێ هنده‌ك هۆزیێن دى ژى لێ هه‌نه‌، به‌لێ ب رێژه‌یه‌كا كێم. هه‌ژیه‌ بێژین ئه‌ڤ ده‌شته‌ ژێده‌رێ سه‌ره‌كى یێ دابینكرنا نانى بۆ پێشمه‌رگه‌یێن هه‌ردو شۆره‌شیێن ئه‌یلۆل و گولانێ بوویه‌, هه‌روه‌سا گه‌له‌ك پێشمه‌رگه‌ و پارتیزان ژ ناڤا ڤێ ده‌شتێ رابووینه‌ مه‌ نڤیێن ناڤیێن وان ل ڤێره‌ دیار بكه‌ین ژ به‌ركو دبیت هنده‌كان ژبیر بكه‌ین و بابه‌تێ مه‌ پتر دیاركرنا رۆلێ ده‌شتێ یه‌، ژ لایێ ئابوورى ڤه‌. ئه‌ڤ ده‌شته‌ نێزیكى سه‌د و بیست و چار گوندان بخوه‌ڤه‌ دگرت و زۆربه‌یا گوندیێن ڤێ ده‌شتێ ژێده‌رێ سه‌ره‌كى نه‌ بۆ دابینكرنا گه‌نم و جه‌ه و نیسك و نۆك و باقل و گه‌له‌ك متایێن دى و فێقیێن مینا هنار و ترى و گوندۆر و هه‌تا چاندنا خیار و تلۆزى و باجانان ژى, هه‌روه‌سا هناریێن ڤێ ده‌شتێ گه‌له‌ك ب ناڤ و ده‌نگن كو ئه‌وژى ل گوندێ ئه‌رمشتێ نه‌ و دیسا گوندۆریێن ڤێ ده‌شتێ ژى گه‌له‌ك بناڤ و ده‌نگ و ب تامن. ژ كه‌ره‌مه‌كا دى یا خودایى ب رزقێ ڤێ ده‌شتێ كرى كو زۆربه‌یا زۆر یا چاندنا گه‌نم و جه‌هى ل سه‌ر هاتنا بارانانه‌ بێ كو بهێنه‌ ئاڤدان تنێ ئاڤدان بۆ بیستانان دهێته‌كرن ئه‌و ژى ب رێیا بیر و بیرته‌وازیان. ژبه‌ر كوردینیا ئاكنجیێن ڤێ ده‌شتێ چه‌نده‌ها جاران گوندیێن وێ هاتینه‌ سۆتن و خراپكرن و خه‌لكێ گوندیێن وێ هاتینه‌ ڤه‌گوهاستن ب زۆرى بۆ هنده‌ك ناڤچه‌یێن دى ژلایێ رژێما ڤاشست یا چویى, لێ بسایا سه‌رێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ و رێكخراویێن خێرخواز یێن بیانى پشتى سه‌رهلدانێ زۆربه‌یا گوندیێن ل سنۆرێ ڤێ ده‌شتێ هاتینه‌ ئاڤه‌دانكرن و خزمه‌تگوزارى بۆ هاتینه‌برن. گه‌له‌ك شوونه‌واریێن گرنگ ل ڤێ ده‌شتێ هه‌نه‌ كو مێژوویا وان دزڤرت بۆ ملله‌تێن كه‌ڤن ئه‌ویێن ل ڤێ ده‌شتێ ژیایێن بۆ نموونه‌ گرێ باستكێ یێ شوونه‌وارى. لێ یا من دڤێت و پتر ل سه‌ر براوه‌ستم ئه‌ڤه‌ یه‌ ئه‌رێ ئه‌ڤ ده‌شته‌ گرنگه‌ ژلایێ ئابووریڤه‌ بۆ گه‌شه‌كرنا ئابوورێ هه‌رێما كوردستانێ یان نه‌؟ لێ گه‌له‌ك یا گرنگه‌ به‌لێ هه‌كه‌ هنده‌ك پێنگاڤ بهێنه‌ هاڤێتن یان ئه‌م دشیێن بێژین هه‌كه‌ وه‌ك پێشنیار ئه‌ڤ خالیێن ل خوارێ بهێنه‌ بجهئینان مینا: دروستكرنا سایلۆیه‌كا مه‌زن بۆ وه‌رگرتنا گه‌نم و جه‌هێ ڤێ ده‌شتێ ل سنۆرێ ڤێ ده‌شتێ كو دا پتر رێیێ خوه‌شكت بۆ وه‌رگرتن و زێده‌كرنا به‌رهه‌مێ چاندنێ ب تایبه‌تى گه‌نم و جه‌هى, خالا دوویێ ته‌مامكرنا پرۆژه‌یێ دروستكرنا فرۆكخانا دهۆكێ یا نیڤده‌وله‌تى كو ده‌كه‌ڤته‌ د ناڤ جه‌رگێ ده‌شتا سلێڤانه‌یان ده‌ و ب ڤه‌كرنا ڤێ فرۆكخانێ دێ هه‌م بده‌ته‌ ده‌رگه‌هه‌ك بۆ بهێزكرنا په‌یوه‌ندیێن ئابوورى د ناڤبه‌را وه‌لاتێ توركیا دا و باژێرێ دهۆكێ ب تایبه‌تى و ئاسانكرنا گه‌شتان د ناڤبه‌را هه‌وه‌لاتیێن دهۆكێ دا و وه‌لاتێن بیانى, خالا سیێ دروستكرنا كارگه‌هه‌كا مه‌زن یا دروستكرنا شه‌ربه‌ت و مه‌ره‌بایى ژلایێ حوكمه‌تێ ڤه‌ دا به‌رهه‌مێ ڤێ ده‌شتێ ب هه‌روه‌ نه‌چت و بهێته‌ ره‌وانه‌كرن بۆ باشۆر و ناڤه‌راستا عیراقێ و گه‌نجیێن ڤێ ده‌شتێ تێدا كار بكن و ژ بێكاریێ رزگار ببن, خالا دووماهیێ پالپشتیكرنا پرۆژه‌یێن خودانكرنا گیانه‌وه‌ران ب تایبه‌تى په‌ز و بزنان, هه‌ژیێ بێژین كو گه‌له‌ك ته‌رش و ته‌وال ژى ل ڤێ ده‌شتێ دهێنه‌ خودانكرن و پتر پالپشتیا خوانیێن ته‌رش و ته‌والى بهێته‌ كرن ب دابینكرنا ده‌رمان و كه‌ره‌ستێن پێدڤى بۆ خودانكرنا په‌ز و بزنان. هه‌روه‌سا ل ڤان سالێن دووماهیێ كارگه‌هیێن زۆر ل سنۆرێ ڤێ ده‌شتێ هاتینه‌ دروستكرن و گه‌له‌ك به‌رهه‌مێ ناڤخوه‌یێ تێدا دهێته‌ دروستكرن ب تایبه‌تى ژى ل پشت گوندێ كواشێ كو ئاقارێ وى گوندى بخوه‌ڤه‌ دگرت و كومه‌لگه‌هه‌كا پێشه‌سازى لێ هاتیه‌ دروستكرن و هژماره‌كا زۆر یا كارگه‌هان لێ هاتینه‌ دروستكرن و گه‌له‌ك هه‌ڤوه‌لاتیێن ڤێ ده‌شتێ تێدا كار دكن ئو ئه‌ڤه‌ ژى جهێ دلخوه‌شیا خه‌لكێ ناڤچه‌یێ یه‌ به‌لێ د هه‌مان وه‌خت دا دبیت هنده‌ك زیانیێن دى ژى په‌یدادكن بۆ ده‌شتێ ب گشتى مینا پیسكرنا ژینگه‌هى و به‌لاڤبونا بیهنیێن كوژه‌ك, و ل دووماهی هیڤیا خه‌لكێ ڤێ ده‌شتێ ب كابینه‌یا نوو یا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ گه‌ش بوویه‌ كو دێ جاره‌ك دى ئه‌ڤ ده‌شته‌ هێته‌ ئاڤه‌دانكرن و پتر خزمه‌تگوزارى دێ بۆ هێنه‌ په‌یداكرن و پاراستنا ژینگه‌ه و سروشتێ جوانێ ڤێ ده‌شتێ دێ هێته‌ كرن ژلایێ حوكمه‌تا نیڤه‌، چونكى جهێ داخێ یه‌ كو ل شوونا چاندن و زێده‌كرنا به‌رهه‌مێ ناڤخوه‌یى كارگه‌هیێن پێشه‌سازیێن كوژه‌ك بهێنه‌ ئاڤاكرن دا هه‌م تاكێ پارێزگه‌ها دهۆكێ و تاكێ كورد ساخله‌میه‌كا باش هه‌بت و ببته‌ پالده‌ر بۆ زێده‌كرنا به‌رهه‌مێ ناڤخوه‌یى و گه‌شه‌كرنا ئابوورێ كوردستانێ.

کۆمێنتا تە