گرێیا ڕه‌وشه‌نبیریا ده‌ستژكاركێشانێ
فه‌رهاد حاجى باڤى
چاره‌سه‌رى:
1-دانانا قانوونێن گونجایى بۆ نه‌هێلانا مانا درێژ د پۆسته‌ی دا.
2-ده‌ستنیشانكرنا ماوه‌یێ به‌رپرسیاریێ.
3-هنده‌ك قانوون هه‌بن ئێكسه‌ر به‌رپرس یان ڕێڤه‌به‌رى بكت فه‌رمانبه‌ره‌ك نۆرمال د هنده‌ك ڕه‌وشان دا.
4- به‌لاڤكرنا ڕه‌وشه‌نبیریا ده‌ستژكاركێشانێ و پالپشتیكرنا یێن سه‌ركه‌ڤتى.
5-هه‌لسه‌نگاندنا دروست و ڕاست د دانانا ڕێڤه‌به‌ر و به‌رپرسان دا.
ئه‌نجام:
ژ گرنگترین ئه‌نجامێن نه‌بوونا ڕه‌وشه‌نبیریا ده‌ستژكاركێشانێ:
1-لادانا پره‌نسیبێ (دانانا مرۆڤێ هه‌ژى و گونجاى ل جهێ گونجاى).
2-زێده‌بوونا به‌رپرسێن كه‌فتى و نه‌ژهه‌ژى.
3-به‌لاڤبوونا ڕه‌وشه‌نبیرى و نه‌ریتێن نه‌جوان وه‌كى واسته‌كارى، مرۆڤكانێیا شاش و گرۆپگه‌ریێ…وهتد.
و ئه‌م؟
ل كوردستانێ گه‌له‌ك ڕێڤه‌به‌ر و به‌رپرس هێشتا نزانن (ڕه‌وشه‌نبیریا ده‌ستژكاركێشانێ) چیه! و سه‌ره‌راى مانا وان د پۆسته‌یدا بۆ ده‌مه‌ك درێژ و شكه‌ستن و وێرانكرنا وى جهى، لێ نزانن رَه‌وشه‌نبیریا ناڤیناى چیه؟ و دبنه سترى و دمینن ب بنێ پێ وى به‌رپرسى یان حزبێ یان حكومه‌تێڤه یا په‌سه‌ندا وى كرى، وناچن هه‌تا پۆسته‌ك دیتر بۆ خوه مسۆگه‌ر نه‌كن، یان كوره‌ك خوه دانن جهێ خوه و ژبه‌رى بمرت ژی ب نه‌په‌نیڤه بۆ كورێ خوه كاردكت، داكو ئه‌و ژی ببته به‌رپرس هه‌رچه‌نده جاران حزب و حوكمه‌ت هنده‌ك فاشلان ڕاده‌ستى مال دكت، ئه‌ڤه ژی شه‌رم و فهێتییه، تو ده‌ستاژكاربكێشى تشته‌كه و تو بئێیه ده‌رخستن ژ كارى تشته‌ك دیتره!
ل كوردستانێ هه‌موو حزبان ئیسلامى و نه‌ته‌وه‌یى …وهتد سه‌رۆكاتیا خوه یا نه‌گۆهۆر هه‌یه و هه‌تا مرنێ دمینن سه‌رۆك و ده‌ستاژكارى ناكێشن، ژبلى چه‌ند ساله‌كان ئه‌میندارێ ئێكگرتووا ئیسلامى ده‌ست ژ پۆستێ خوه به‌ردا و پاشى ڤه‌گه‌ریا ڤه، لێ هه‌موو حزب به‌حسا سه‌ركردایه‌تیا پارتى دكن كو ڕه‌وشه‌نبیریا ده‌ستژكاركێشانێ نینن و خوه ژبیر دكن، و هه‌ر د وى چارچووڤه‌یدا چه‌ندین جاران وان حزبان داخوازا ده‌ستژكاركێشانا سه‌رۆك وه‌زێرێن كوردستانێ ڕێزدار مه‌سرۆر بارزانى كرینه، و هه‌ر جار به‌رسڤێن تێرا هێرشا خوه یا ڤه‌شارتى وه‌ردگرتن، و دوماهی جار سه‌رۆك وه‌زیران ب خوه به‌رسڤا وان دا، گاڤا ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ ل مه‌ها حه‌فتى ئیسال مێهڤان بووى هنده‌ك نه‌حه‌زێن پارتى ب ده‌لیڤه دیتن ڕیكلامه‌كێ بۆ خوه بكن، و داخوازا ده‌ستژكاركێشانا جه‌نابێ وى كرن لێ ڕاستى به‌رسڤه‌كا دبلوماسی و هه‌ژینه‌ر بوون، چونكو سه‌رۆك وه‌زیران به‌حسێ دیمۆكراسیێ و پرۆسه‌یا هه‌لبژارتناندا كر و چاوا پرانیا ده‌نگان ب ده‌ستڤه‌ئینان، و داخواز كر كو ئه‌و ژی پتر كار بكن داكو خه‌لكێ باوه‌ریا خوه بدت وان، و د گۆكا خوه‌دا داخوازا ده‌ستژكاركێشانا سه‌رۆك وه‌زیران وه‌كو لۆژیك نه دجهێ خوه دایه، چونكو هێشتا زوویه كارێ كابینا براگه‌وره‌ى بئێته هه‌لسه‌نگاندن، و ئه‌نجامێ هه‌لسه‌نگاندنێ ژی نه‌مه‌رجه بگه‌هته وى ڕاده‌ى جه‌نابێ وى ده‌ستژكاربكێشت، دیسان به‌شه‌ك ژ داخوازكه‌رێن ده‌ستژكاركێشانا جه‌نابێ وى د حوكمه‌تێدا پشكدارن، و پرانیا سیاسه‌تڤانێن دوست و دوژمن و نڤیسه‌رێن بیانى و خۆیانى وه‌سا دبینن كو كارێزما و سه‌نگا كه‌ساتیا سه‌رۆك مه‌سرور بارزانى ئه‌ڤ حوكمه‌ته ڕاگرتیه، گه‌لۆ هه‌رێمه‌ك دبن چه‌كۆچێ توركیا، ئیران، ئیراق، سووریا، بریتانیا و ئه‌مریكا ڤه و ڕه‌وشا خراپا حزبێن كوردى ل گه‌ل هه‌ڤدو دێ چاوا خوه‌راگرت؟ بێ گۆمان هه‌بوونا كه‌ساتیا سه‌رۆك وه‌زیران گه‌له‌ك فاكته‌رێن هێزێ كۆمكرن داكو ئه‌ڤ هه‌رێمه ل سه‌ر لنگێن خوه ڕاوه‌ستیاى بمینت.
ئانكو ڕه‌وشه‌نبیریا ژێگۆتى د فه‌رهه‌نگ و كه‌ساتیا مه دا ڕه‌هه‌نده‌ك شاش بخوه‌ڤه‌دیتیه و بوویه ( گرێ) و به‌ر ب ئاقاره‌ك نه‌شرین ڤه چوویه، و كه‌ڤتیه ل ژێر بارێ به‌رژه‌وه‌ندیێن حزبان د ده‌مه‌كی دا گرنگه بكه‌ڤته ل ژێر بارێ به‌رژه‌وه‌ندیا ملله‌تى، ڕاسته هه‌كه‌ر سه‌رۆكێ تونسێ، یان مسرێ، یان لیبیا، یان یه‌مه‌ن، یان سووریێ…وهتد ده‌ستژكاركێشا بان پێنگاڤه‌ك دروست بوو، لێ بنێرن ئه‌نجامێن لادانا وان وه‌لات ڕاستى دونیایه‌ك ئاریشه و قه‌یرانان بوویه و ملله‌ت خوه‌زیكێن به‌رێ دخوازن، ڕاسته ڕه‌وشه‌نبیریا ده‌ستژكاركێشانێ ستوونه‌ك سه‌ره‌كی یه ژ ستوونێن برێڤه‌برنێ و نه‌هێلانا دكتاتۆرییێ، لێ نه مه‌رجه هه‌ر دكتاتۆره‌ك یان ژی كه‌سه‌ك ده‌مه‌ك درێژ ماى ل سه‌ر كورسیكا ده‌ستهه‌لاتێ دڤیا ده‌ستاژكارى بكێشت، هنده‌ك ڕه‌وش ل هنده‌ك جه و ده‌مان هه‌نه هه‌بوونا دكاتۆره‌كى دكته ئه‌رك ل سه‌ر ملێن ملله‌تى و ته‌خا سیاسه‌تڤانان، ب تایبه‌ت د ڕه‌وشێن شه‌ران دا و ئاڤاكرنا نه‌ته‌وه‌ى و ئاڤاكرنا ده‌وله‌تێ و ده‌زگه‌هێن وێ دا دڤیا جۆره‌كێ دكتاتۆریا نه‌رم هه‌بت، دیسا د قووناخێن ڤه‌گوهاستنكار دا هه‌بوونا دكتاتۆریێ ب فۆرمێن سه‌رده‌میانه پێدڤیه‌كا ده‌مكیه، ژبۆ دامه‌زراندنا گه‌هێن ده‌وله‌تێ و خوه‌جهكرنا ستونێن ده‌وله‌ته‌كا بهێز و روومه‌ت و دوژمن و دوست سنۆرێن وێ ده‌رباز نه‌كن.
لێ ڕه‌وشه‌نبیریا ناڤئیناى دێ مینت پاسوورد و كلیلا برێڤه‌برنه‌كا سه‌ركه‌ڤتى، چونكو گه‌له‌ك ئاریشه و قه‌یرانان ناهێلت، و نه‌بوونا وێ ژی ڕه‌ڤینه‌ك ئاشكرایه ژ شكه‌ستنێ و خراپكرنا داموده‌زگه‌هێن وه‌لاتییه، و فۆرمه‌ك نه‌جوان ژی وه‌رگرتیه ده‌ما د زمانیدا خوه سه‌پاندى بنێره ((ئێكى نه‌زانى ده‌هوه‌تێ بكت، گۆت: ئه‌رد خوه‌هره))، له‌وا گرنگه ئه‌و ڕه‌وشه‌نبیریه د وه‌لاتێ مه‌دا ببته نه‌ریته‌ك سیاسى و ڕێڤه‌به‌رى، و چو به‌رپرس و ڕێڤه‌به‌ر هزر نه‌كن كو ده‌ستژكاركێشانا وان دێ وه‌لاتى خراپ كت، و بلا ژبیر ژی نه‌كن ئه‌و هه‌موو به‌رپرسێن گه‌نده‌ل به‌رهه‌مێ هه‌لسه‌نگاندنا هنده‌كێن به‌رپرسێن ژ وان پایه‌به‌رزتربوون، له‌وا گرنگه ل ده‌ستپێكێ یێن پایه‌به‌رز ده‌ستژكارى بكێشن و دانپێدانێ ب شاشیێن خوه بكن داكو ده‌ستژكاركێشان ببته (نه‌ریت و ڕه‌وشه‌نبیرى).
