ئه‌رێ كورد گه‌هه‌شتینه قۆناغا هزركرنێ؟
حسێن تاها هرۆرى
دبیت هنده‌ك خوانده‌ڤان ڤێ پرسیارێ ب مه‌نده‌هۆشی ڤه لێ بنێرن یان بێژن ما هزركرنێ قۆناغ هه‌نه! هزركرن؛ هه‌بوونه‌كا فاتالیزمه (لائیرادی) یه مرۆڤ نینن نه‌شێن هزرنه‌كن، لێ مه‌رم پێ كیژ هزركرنه و كورد د كیژ قۆناغا هزركرنێ دانن، ئه‌رێ هزرێن كوردان دبه‌رهه‌مدارن؟
شانۆكار و ده‌رهێنه‌رێ سوێدی یێ بناڤوده‌نگ (ئینگمار بێرگمان) د ناڤبه‌را سالێن (1918 ـ 2007) دا ژیایه دبێژیت: ((چو توخیب نه ژبۆ هزركرنێ و نه ژبۆ هه‌ستان نینن، بتنێ ترسه توخیبان بۆ ددانت)).
كورد ژی وه‌كی وان وه‌لاتێن پترییا جڤاكێن وان باوه‌رمه‌ندێن ئۆلی بن، یان ب جڤاكه‌كێ هۆزگه‌ری (عه‌شائیری) ڤه دگریدای بن، یا مه كوردان باندۆرێن ئایدلۆژیێن رامیاری ژی هێز سه‌ربارن ل سه‌ر وان ئایدلۆژیێن دی، باندۆر و فشارێن رێبازێن ئۆلی و هۆزێ و ئایدلۆژیێن رامیاری ل سه‌ر مه‌ژیێ وان زالبووینه و نه‌شیاینه خوه ژ بن قۆناغا ڤه‌گوهاستنا رێنما و پیرۆزیێن وان قورتال بكن، هه‌ر هزره‌كا بكه‌ڤیته د سه‌رێ وان دا د چ بیاڤی دا بیت ئێكسه‌ر گوپالێ هزرێن ئۆلی، هۆزێ و رامیای دێ خوه ل سه‌ر هزرا وی ڤه‌هه‌ژینیت و بێژیتێ ئاگه‌هبه ئه‌ڤ هزرا تۆ دكه‌ی ل گه‌ل ئۆلێ ته و كولتۆرێ هۆزێ و ئایدلۆژییا ته ناگونجیت و مه‌ترسی یه بۆ شكاندنا باوه‌رییا ته و ژبلی شه‌رم و ترسا ژ جڤاكی، بێی حه‌زا وی وه‌كی ئاڤه‌كا سار ب سه‌ر هزرا وی دا دهێت و جاره‌كا دی وێ هزرا نوو ژ سه‌ری دهاڤێت و نه‌چار دبیت ل هزرا كه‌ڤنه‌شۆپ ڤه‌گه‌ریت و بمینیته ل سه‌ر وێ هزرێ، ل ڤێرێ كه‌فیه‌ك دكه‌ڤیته به‌ر قۆناغا هزرێن نوو و نه‌شێن ده‌ربازی قۆناغه‌ك دی ببن، لێ ل وه‌لاتێن پێشكه‌فتی یێن مه‌ژیێ خوه ژ بن باندۆرێن ئۆلی و هۆزێ و ئایدلۆژیێن رامیاری ئازادكرین و ب هه‌می مافێن خوه و ره‌نگێن ئازادیێ شادبووین دشێن بێی ترس و شه‌رم هه‌می هزرێن خوه ده‌رببڕن و مفای و داهێنانێن نوو ژ وان هزران به‌رهه‌م بینن بۆ خوه‌شكرن و خزمه‌تا ژیارا هه‌می مرۆڤان.
فه‌یله‌سۆف و قه‌یسه‌رێ رۆمێ (مارك ئاورێل) كو د ناڤه‌را سالێن (121 ـ 180) زاینی دا ژیایه دبێژیت: ((ژیانا مه به‌رهه‌مێ هزرێن مه یه)). ژیانا مه ب چ ره‌نگی بیت ژیانه‌كا سه‌خت و دژوار بیت یان ژیانه‌كا خوه‌ش و شاد و به‌خته‌وه‌ر بیت ئه‌و ژیان به‌رهه‌مێ هزرێن مه بخوه‌یه، بۆ ژیانه‌كا به‌خته‌وه‌ر و ئازاد پێدڤی یه هه‌می ئاسته‌نگێن هزركرنێ ژ رێ بهێنه لادان و چو توخیب ژبۆ نه‌بن، مرۆڤ ببیته خودانێ مه‌ژیه‌كێ ئازاد و ده‌ربرینا هزرێن نوو و به‌رهه‌مدار، ئه‌و تخویبێن ترسێ راببن، به‌رێز سه‌دیق خالد هرۆری د پرتووكا (راوه‌سته…! ژبۆ هزركرنێ) دا دبێژیت: ((كارگه‌ها هزران، هزران دژه‌نیت)) ب نێرینا من ئه‌م كورد هێژ نه‌گه‌هه‌شتینه وێ قۆناغا هزركرنێ مه كارگه‌هێن هزران هه‌بن، مه‌ژیێن مه هێژ هند زه‌لال نه‌بووینه ژ هزرێن گه‌نی هه‌تاكو بشێین هزرێن نوو بژه‌نین، ئه‌و كه‌فی هێژ مه ژ به‌ر هزرێن خوه نه‌ڤه‌دایه، لێ دبیت ئه‌م ل به‌ر ده‌رازینكا ڤێ قۆناغێ بین و پێنگاڤێن بژۆركه‌فتنێ دنێزیك بن ژبه‌ركو دنیا رۆژ بۆ رۆژێ بچووكتره و دیتنا وێ به‌رفرهه‌تره، ژیارا مه یا رۆژانه مه نه‌چار دكه‌ت ل دووڤ به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه بگه‌رین و خوه ل گه‌ل ڤی سه‌رده‌می بگونجینین، لێ خنێكا وی یێ زۆتر هزرا خوه بكه‌ت و هشیار ببت و لگه‌ل ڤی سه‌رده‌می بگونجینیت، ژبه‌ركو راستی بخوه دیار دبن كه‌ڤنه‌شۆپی هه‌ر یا بنئاخ دبیت، چیرۆك و چیڤانۆكێن فه‌نتازی یێن سه‌رده‌مێن كه‌ڤن مرۆڤ پێ دهاتنه خاپاندن بۆ ڤی سه‌رده‌می ناگونجن، یێن هێژ باوه‌ری ب وان چیڤانۆكان هه‌ین دێ ژ ڤی سه‌ر ده‌می هێنه ڤارێكرن و ب مرۆڤێن كێم ژیر و پاشڤه‌مای هێنه نیاسین، سه‌رده‌مه‌ك دێ هێت ئه‌ڤ هزرێن ئاشۆپی دێ بۆ نفشێن نوو بنه چیرۆك و سه‌رهاتیێن كومێدی و ب ئاقلێ مه كه‌نن، ده‌م یێ هاتی ب چاڤێن ڤه‌كری ته‌ماشه‌ی وان جڤاكێن پێشكه‌فتی بكه‌ین و هزرێن وان ڤه‌خوینین، ئه‌و هزرێن مه‌ژیێ مه داگیركرین ژ سه‌رێ خوه بینینه ده‌ر دا ژ بن زالبوونا وان ده‌ركه‌ڤین و ب جیهانا نووخوازان را بگه‌هین.
