پشكداریكرن د هه‌لبژارتنان دا و ده‌نگدانه‌كا ب هێز بۆ حزبا ب هێز ئه‌ركه‌كێ نشتیمانى یه
د. سۆزان ئامێدى
ئه‌ركه‌كه ل سه‌ر هه‌ر وه‌لاتیه‌كێ كوردستانى كو گرنگیا پشكداریكرنێ د هه‌لبژارتنان دا بزانیت، چونكو پرۆسه‌یا هه‌لبژارتنان دهێته هه‌ژمارتن وه‌كو ئێك ژ گرنگترین ستوونێن سیسته‌مێ سیاسى، و پشكداریكرن د ڤێ پرۆسێ دا ته‌ڤگه‌ره‌كه بۆ خورتكرنا ڤى سیسته‌مى و جێبه‌جێكرنا حوكمه‌ته‌كێ پشتبه‌ستنێ ب ئیراده‌تا گه‌ل دكه‌ت، ئه‌ڤجا ده‌نگدان ئالاڤه‌كێ گرنگ و سه‌ره‌كى یه، چونكو هه‌ڤوه‌لاتى د ناڤێ وێ پرۆسێ دا دكاریت كارتێكرنێ ل سه‌ر بریارێن حكومى بكه‌ت و چه‌ندى گه‌ره‌نتیه‌ك هه‌بیت بۆ ئازادیا ده‌ربرینێ، له‌ورا چو گرۆڤه‌یان نابینین كو خۆشیێ ب ڤى مافێ خوه نه‌به‌ن. هه‌رێما كوردستانێ فره‌جۆریا حزبێن سیاسى هه‌یه و ب رۆلێ خوه كاریگه‌ریێ ل سه‌ر لڤین و رێڤه‌چوونا سیسته‌مێ سیاسى دكه‌ت، به‌لێ حزبا ب هێزتر باندۆرا مه‌زنتر هه‌یه به‌لكو یا راسته‌وخوه. د راستى دا هه‌رێما كورستانێ یا د ناڤا گه‌له‌ك ململانه‌یێن مه‌زن و جۆره‌وجۆرا دا ده‌ربازدبیت و ژ وان ژى ئاریشه‌یێن د ناڤبه‌را هه‌رێمێ و به‌غدایێ دا و دێ ب ره‌نگه‌كێ نه‌رێنى كارتێكرنێ ل سه‌ر پاشه‌رۆژا هه‌رێمێ كه‌ت هه‌كه هاتو چو هێزه‌ك نه‌بیت به‌رسینگێ ڤان ململانان نه‌گریت، و ژ به‌ر هندێ ب رێیا هه‌لبژارتنا حزبا ب هێزتر بۆ ده‌سته‌به‌ركرنا سه‌قامگیریا هه‌رێمێ و به‌رده‌وامیدانا وێ، چونكو هه‌بوونا ده‌ستهه‌لاته‌كا ب هێز پرسه‌كا پێدڤیه، دا كو رۆلێ خوه بگریته به‌ر ژبۆ رێكخستنا پێداویستیین دیمۆكراسیێ و ب رێیا سه‌رپه‌رشتیكرنا راسته‌وخوه ل سه‌ر سازیێن فه‌رمى و نه‌یێن فه‌رمى زێده‌بارى دویڤداچوونا رۆلێ رێخراوێن نه حكومى. ب ڤێ چه‌ندێ مسۆگه‌ر رۆلێ حزبێن دیتر پاشگوه نائێخیت ب وى رۆلێ وان یێ گرنگ بۆ دروستكرنا سیاسه‌تا گشتى و چارچۆڤه‌كرنا وێ، چونكو هه‌ڤركیا سیاسى د ناڤ هه‌لبژارتان دا، وێ هاریكاریا سیاسى پاشگوه نائێخیت ژ به‌ر وى رۆلێ گه‌له‌كێ گرنگ بۆ بجهئانینا وان ئارمانجێن هاتینه ده‌ستنیشانكرن بۆ هه‌رێما كوردستانێ چونكو باوه‌رى و هه‌ماهه‌نگى د ناڤبه‌را حزبێن سیاسى دا، زه‌مینێ بۆ بجهئانینا رێیێن ئاشتیێ و سه‌قامگیریێ خۆشدكه‌ت، له‌ورا دبینین كو دیالۆگ د ناڤبه‌را حزبان دا تشته‌كێ گرنگه بۆ دوورخستن ژ قه‌یرانان و بۆ دابینكرنا خورتكرنا گیانێ دیمۆكراسیه‌تێ و ئه‌ڤه ژى بهاگرانتره ژ ئه‌و تشتێ هه‌یى كو تنێ هه‌ڤركیكرنه‌ك ده‌نگدانانه. بێگومان جۆراتیا ژیانا سیاسى ره‌نگڤه‌دانا ئیراده‌تا حزبێن ده‌ستهه‌لاتداره، له‌ورا هه‌ڤركیكرنا سیاسى و هه‌ماهه‌نگى د ناڤبه‌را وان دا گرنگه ل گه‌ل هه‌ڤ پێشڤه‌بچن. وه‌كى دى ژى ده‌رباره‌ى سیسته‌مێ ده‌نگدانێ، د راستى دا چو سیسته‌مێن نموونه‌یى و ره‌هیایى بۆ نینن، چونكو پێشڤه‌چوون و سروشت و بارودۆخێن جڤاكان د ژێكجودانه و پشى پله‌یا پێشڤه‌برنا سیسته‌مێن وێ یێن سیاسى ژى د ژێكجودانه وه‌كو ئێك نینن، ئه‌ڤه ژى رامان ژێ ئه‌و نینه كو هه‌ر جڤاكه‌ك ئۆمێدا سیسته‌مه‌كێ ده‌نگدانێ یێ باشتر نینه، به‌لێ ژێگرتنا سیسته‌مى ب گۆره‌یى بارودۆخێن به‌ربه‌رلاڤن ل وه‌لاتی. و ژپێخه‌مه‌ت سه‌رخستنا پرۆسا سیاسى دیمۆكراسى و بجهئانینا هیڤیێن گه‌لێ كوردستانى، یا فه‌ره میناكترین نوونه‌راتى بۆ هه‌ڤوه‌لاتیان بهێته‌كرن ژبۆ پشكدایكرنا وان د دروستكرنا بریارا سیاسى دا و ئه‌و ژ ب رێیا چوونا ده‌نگدانێ ل رۆژا هه‌لبژارتنان. وه‌كو ل پێش مه ئاماژه دایى كو پشكداریكرنا سیاسى هینگى زێده‌دبیت ب زێده‌بوون و باشكرنا ئه‌نجامدانا ئابۆرى و ب مه‌زنبوونا قه‌باره‌یێ ته‌خا ناڤه‌ندى، و ب بلندبوونا ئاستێ فێركرنێ، و هوشمه‌ندیا گشتى، هه‌روه‌سا ژى باشكرنا ره‌وشا سیاسى و ئابۆرى میناكا باشترینه یا كو ئازادیا سیاسى و یا ئابوۆرى ته‌ڤلى هه‌ڤ بكه‌ت و ل دوماهیێ پێشڤه‌چوونا دیمۆكراسیێ، زێده‌بارى هندێ هه‌سته‌كێ بۆ ده‌نگده‌رى په‌یدا بكه‌ت كو پرۆسا هه‌لبژارتنان ب وان شێوازێن كارتێكرنێ ل سه‌ر حوكمه‌تێ و سیاسه‌تێن وێ بجهبینیت، ب وێ رامانێ كو ده‌نگده‌رى شیانێن هه‌لبژارتنێ هه‌بن د ناڤبه‌را حزبێن جۆره و جۆرا دا، یان د ناڤبه‌ینا به‌ربژاران دا كو په‌یوه‌ست ببن ب حزبێن جۆرا و جۆرا دا و ب ڤێ چه‌ندێ ده‌نگده‌ر دێ هه‌ست كه‌ت كو ده‌نگێ وى كارتێكرنه‌كا راست ل سه‌ر پێكهاته‌یا وێ هه‌بیت به‌لێ فه‌ره ل سه‌ر ڤى ده‌نگده‌ى كو بزانیت ئه‌ڤ هه‌لبژارتنێن هه‌نێ بۆ په‌رله‌مانێ ئیراقێ یه و نه‌ك بۆ په‌رله‌مانێ كوردستانێ، ژبه‌ر هندێ ده‌نگدانا وى بۆ حزبا ب هێزتر و چاكتر بۆ ده‌سته‌به‌ركرنا پاراستنێ یه به‌رگریكرن ژ مافێن گه‌لێ كوردستانێ.
