گرنگيا ئيمناهيێ د ژيانێ دا
دياردا ئيمناهيێ گرێدايه ب هه‌بوونا مرۆڤي ڤه د مێژويێ دا، مرۆڤي په‌يداكرنا ژيانه‌كا ئارام دانايه وه‌ك ئارمانجه‌كا سه‌ره‌كي د رێزبه‌نديا كارێن خوه دا، لێ ميكانزما دابينكرنا ئێمناهيێ هاتيه گوهۆرين ب جوداهيا جڤاكێ مرۆڤاتيێ و ئه‌و پيشڤه‌چوونێن بخوه‌ڤه ديتين و ل ده‌سپێكا ژيانا مرۆڤي ل سه‌ر ئه‌ردي د ژيانه‌كا ب ساناهي دا دژيا و ژ جهه‌كي دهاته ڤه‌گوهاستن بۆ جهه‌كێ ديتر بۆ په‌يداكرنا پاريێ ژيانێ ژ خوارن وڤه‌خوارنێ ب مه‌ره‌ما شكاندنا برس و تێهنا خوه و ب دابينكرنا ژيانه‌كا ئارام قه‌ستا شكه‌فتان كر بۆ پاراستانێ ژ ترسا كه‌ربوروودانێن سروشتي وه‌ك باران وسه‌رمايێ…هتد. و ل دووڤ هزرا وي سه‌رده‌مي ده‌ست ب دروستكرنا چه‌كي كر ژ داروبه‌ران و هه‌ستيكان ب مه‌ره‌ما به‌ره‌ڤانيكرنێ ژ خوه دژي مه‌ترسيێن دڕندان و پشتي په‌يدابوونا خێزانێ و هۆزا هێز بۆ پيڤه‌رێ هه‌بوونا وان و ژ ئه‌نجامێ ڤێ هزرێ هێز بوويه دادوه‌ر. مرۆڤ هه‌ر ژ ده‌سپێكا ژيانا خوه هه‌ست ب پێدڤيا ئاراميێ دكه‌ت و ئه‌ڤ هه‌سته ل گه‌ل مه‌زن دبيت و پێدڤيا مرۆڤي بۆ ئيمناهيێ و ژيانه‌كا ئارام كێمتر نينه ژ پێدڤيا وي بۆ خوارنێ و ڤه‌خوارنێ و جلكان و جهێ ڤه‌حه‌واندنێ و ئاراميا هه‌ر وه‌لاته‌كي ره‌نگڤه‌دانا بارودۆخێ وي وه‌لاتي يه ژ لايێ سياسي و ئابووري و ره‌وشه‌نبيري و…هتد. و ئارامي بنياته بۆ ژيانه‌كا پر بها و سه‌ركه‌فتي. هه‌ر جڤاكه‌كێ مرۆڤاتي هه‌بيت ب جوداهيا سيسته‌مێ ده‌ستهه‌لاداريێ وشێوازێ برێڤه‌برنا ده‌زگه‌هێن وێ و رێيا ده‌ربرينێ ژ حوكمرانيێ، د شيان دا نينه بژيت تدوير ژ پاراستنا ئێمناهيا خوه، ئه‌و ئێمناهيا به‌رده‌واميێ بۆ په‌يدادكه‌ت به‌رامبه‌ر مه‌ترس و گه‌فان. ژ به‌ر ئه‌ڤێ چه‌ندێ ئيمناهيێ گرنگيه‌كا تايبه‌ت هه‌يه د پلان و ستراتيجيه‌تا هه‌ر ملله‌ته‌كي دا دوور ژ هزر و بيرێن سياسي وئابووري و جڤاكي. ل دووڤ بيروباوه‌رێن جودا پێناسا (ئێمناهيێ) هاتيه كرن و ب گشتي رامانا وێ نه‌مانا ترسێ يه ژ لايێ وه‌لاتي ل به‌رامبه‌ر ژێده‌رێن مه‌ترسيێ و هه‌ستكرنا وي ب ئاراميا ده‌رووني و نه‌بوونا گه‌فان ل سه‌ر ژيانا وي و دابينكرنا جهێ حه‌واندن و خوارن و ڤه‌خوارنێ ب به‌رده‌وامي، ديسانئێمناهي ئه‌وه ده‌وله‌ت ب سلامه‌تي بێته پاراستن ژ گه‌فێن ناڤخوه و ده‌رڤه يێن دبنه ئه‌گه‌ر ئه‌و ده‌وله‌ت بكه‌ڤيته ل بن كونترۆلا ده‌وله‌ته‌كا بياني و ئێمناهي ئه‌و پێرابوونن يێن ده‌وله‌ت ئه‌نجامدده‌ت بۆ پاراستنا وه‌لاتيێن خوه ل به‌رامبه‌ر هه‌ر گه‌فكرنه‌كێ ب مه‌ره‌ما په‌يداكرنا ژيانه‌كا به‌خته‌وه‌ر بۆ ئه‌وان. ئيمناهي د چه‌ندين قووناغا دا بۆريه و پيشڤه‌برن بخوه ڤه ديتينه د مێژوويێ دا ل دووڤ پێشڤه‌چوونا جڤاكي و ئه‌و گوهۆرينێن د جڤاكي دا په‌يدابووين و ئه‌و ئێمناهيا ل جڤاكێ كه‌ڤندا هه‌ي وه‌ك تێگه‌ه گوهۆرين ب سه‌ردا هاتيه وگرنگي و بهايێ ئێمناهيێ گرێدايه ب شيانێن ڤه‌گوهاستنا وێ ڤه ژ چارچووڤێ تيوري بۆ وارێ پراكتيكي (كرياري) و بۆ ڤێ مه‌ره‌مێ پێدڤي ب پلان و پرۆگرامێن رێكوپێك هه‌يه.دياره ئێمناهيێ گرنگيا خوه هه‌بۆيه د ژيانا مرۆڤي دا هه‌ر ژ ده‌ستپێكێ و ميكانيزما دابينكرنا وێ هاتيه گوهۆرين ل دووڤ گوهۆرين و پێشڤه‌چوونا قووناغێن ژيانێ. ئێمناهيێ ل جڤاكێ كوردي وه‌ك پارچه‌ك ژ جڤاكێ نێڤده‌ولي گرنگي و جهێ خوه يێ تايبه‌ت هه‌يه هه‌كه گرنگتر نه‌بيت ژ به‌ر وان گه‌ف و مه‌ترسيێن بنبركرنا ملله‌تێ كورد د قووناغێن جودا دا و ب درێژيا ديرۆكێ بۆيه قورباني سياسه‌تا ده‌وله‌تێن زلهێز ل جيهانێ.
