ئه‌گه‌رێن به‌رزبوونا دۆلاری و چ بهێته‌كرن بۆ ڤی دۆخی؟
ڤان دووماهیان به‌رزبوونا بهایێ دۆلاری، ئابوورێ كوردستانێ و عێراقێ هه‌ژاند، هۆكارێن ڤێ به‌رزبوونێ ژی پێكهاتیه ژ قوَرخكاری و به‌رژوه‌ندیا بازرگان و پاره‌گوهۆرێن دۆلاری، رۆژانه ئه‌و پاره‌گوهۆر كو دۆلاری ژ بانكا ناڤه‌ندی یا عێراقی دكڕن و ل بازاڕان ب وێ گرانیێ دفرۆشن پێكهاتیه ژ جۆره‌كی ژ جۆرێن یاریكرنێ ب بازاڕی و ژ لایه‌كێ دیتر ڤه حكومه‌تا به‌غدا رۆله‌كێ كارێگه‌ر هه‌یه ب وێ چه‌ندێ كو باج و رسومات و سنۆر و كێمكردنا بڕه‌كێ ل به‌رامبه‌ر فرۆشتنا دۆلارێ بانكا ناڤه‌ندی دانایه ئه‌ڤه ژی رێیا خوه‌شكوربوو بۆ فرۆشتنا دۆلاری ل بازاڕان و هه‌روسا نه‌بوونا چاڤدێریێ ژ لایێ حوكمه‌تێ ڤه ل سه‌ر بازاڕان وه لێ دكوت كو ب ته‌مامی فرۆشتن ل بازاره‌كێ ئازاده به‌ر ب بازاره‌كێ به‌ره‌ڵایی ببه‌ت، چونكو بازاڕێ ئازاد ئه‌و بازاره كو به‌رژوه‌ندیا گشتی و حوكمه‌ت ل به‌ر چاڤ وه‌ربگریت، به‌لێ ئه‌وا ل ڤێره دهێته تێبینكرن، تنێ به‌رژه‌وه‌ندیا گرۆپه‌كا كاربه‌ده‌سته یا حوكمه‌تا عێراقێ كو ده‌ستێ وان تێدا هه‌یه ل كارێن بانكا مه‌ركوزی و بازرگان ژ خوه دگرێت، كێشه‌یه‌كا دیترا بانكا ناڤه‌ندیا عێراقی ئه‌وه كو هه‌یبه‌ت و سه‌ربه‌خوه‌یی د كارێن خوه دا دێ ناكرێت به‌ڵكو كوفتیه ل ژێر ركێفی سیاسه‌تا حوكمه‌تا به‌غدا ئه‌ڤه نه‌ك نها هه‌یه، به‌لكو به‌ری دو سالان ده‌نگێ نه‌ڕه‌زایبوونێ ژ ڤێ بانكێ به‌رزبوویه ب وێ كو حوكمه‌ت ده‌ست د كارێن وێ وه‌ردده‌ت كو ئه‌ڤه ژی پێچه‌وانی یاساێن بانكانه و دبیته سه‌ده‌مه‌ك كو هه‌موو بڕیاره‌ك د به‌رژوه‌ندیا سیاسه‌تێ دا بیت نه‌ك دارایی یا ئابوورێ بانكێ، ڤه‌ده‌ری بانكێ و حوكمه‌تێ كومه‌كا بازرگانه‌كان رادبن ب هنارتنا دۆلاری بۆ ده‌رڤی وه‌ڵاتی ب رێێن نایاسایی ب ڤێ ڤێ چه‌ندێ بڕه‌كا دۆلاری كوم دبیته‌ڤه ل بازاڕان و داخواوی ل سه‌ر یا زۆره و ئه‌و ژ ی وه‌لێ دكوت كو زێده‌تر بهایێ وی به‌رزببیت، ژ لایه‌كێ دیتر ڤه ل وه‌ڵاتی ئه‌مه‌ریكا بانكا فیدراڵی قازانچ ل سه‌ر دۆلاری كێمكریه ئه‌ڤه ژی وه‌دكوت بهایێ دۆلاری به‌رزببیته‌ڤه و كڕیاڕه‌كا زۆر ل سه‌ر هه‌بیت، خوه كاریگه‌ریێ ل سه‌ر درازڤێ یۆرۆی كریه و ئێكوتیا ئابووری یا ئه‌ورۆپا چه‌نده‌ها پلانێن جۆراوجۆر ل به‌رامبه‌ر به‌رزبوونا دۆلاری گرتینه به‌ر، كۆمبوونا مه‌زن ل نێڤبه‌را ئه‌و وه‌لاتێن ئه‌و ئێكوتیه كریه بزاڤ بۆ به‌رزراگرتنا قیمه‌تا یۆروی بوو، ب پیچه‌وانی عێراقێ كو هنده‌ك ژ شرۆڤه‌یان به‌ر ب وێ ئێكێ دچن كو حوكمه‌تا عێراقێ ده‌ست هه‌یه د به‌رزبوونا بهایێ دۆلاری دا ب وێ چه‌ندێ كو قه‌ره‌بوویا كورتهینانا بودجێ دابه‌زینا بهایێ نه‌فتێ بكون، له‌ورا ل دووڤ وێ چه‌ندێ كو داهاتێ عێراقێ ب دۆلاری یه ب رێیا فرۆشتنا نه‌فتێ و خه‌رجیاتێن ناڤخوه‌یا عێراقێ ب دینارێ یه، به‌لێ ئه‌ڤ كاره دووره ژ سیاسیه‌تا به‌رێڤه‌برنا داراییا وه‌لاتی و ئابوورێ گشتی، چونكو ل گۆر هه‌موو بیردۆزه‌یكا ئابووری نزمبوونا قیمه‌تا دراڤێ هه‌ر وه‌لاته‌كی زه‌ره‌ره بۆ ژیانا وه‌ڵاتیان ب تایبه‌ت و ئابوورا وه‌لاتی ب گشتی، واته ئه‌وا بهێته كرن پێدڤیه حوكمه‌تا به‌غدا ژمارا خستنه‌روویا دۆلاری زێده بكوت ل بانكا ناڤه‌ندی و هه‌روه‌سا ئاسانكاری بهێنه كرن ل رێباری و رسوماتان و بڕه‌یا باجێ ژی كێم بكوت و خاله‌كا دیتر رێگریێ ل هناردنه‌ده‌یێن دۆلاری دكوت بۆ ده‌ره‌ڤه‌ی وه‌لاتی كو ب رێیا نه یاسایی بگریت و هه‌روه‌سا كونترۆلا بازاڕان بكوت، چونكو مخابن ل وه‌لاته‌كی دا دژێن بازاڕ كونترۆلێ ل سه‌ر حوكمه‌تێ ده‌كوت، نه وه‌ك حوكمه‌ت كونترۆڵێ ل سه‌ر بازاڕی بكوت!! ژ بلی وان ژی سه‌باره‌ت هه‌رێما كوردستانێ گه‌ر داخوازا داهاتێ كوردستانێ بكوت ب دۆلاری نه وه‌ك دینارا عێراقی ئه‌ڤه جۆره ده‌سه‌ڵاته‌كو هه‌رێم ده‌ردئێخیت ل مامه‌پێكرنا وی دراڤه‌ی دا، سه‌باره‌ت وه‌لاتیان ل ڤان ئان و سعه‌ته دا بازاڕی گه‌رم نه‌كون ل به‌امبه‌ر بازرگانان و مامه‌ڵه‌یا دۆلاری رابگرن ب ڤێ ژی هه‌ر كاڵایه‌ك د بازاڕی دا خواستن كێم ببیت بهایی وی نزم دبیت.
• ماسته‌ر د كارگیریا كاری دا
