په‌رله‌مانێ كوردستانێ دناڤبه‌را نوێنه‌راتییا راسته‌قینه و نوێنه‌راتییا وه‌همی یا خه‌لكێ كوردستانێ
-خاندنه‌كا شروڤه‌كاری ، سه‌رژمێریاری –
ده‌سپێك:
رێكه‌فتی 21/9/2013 كومسیونا بلند یا سه‌ربه‌خویا هه‌لبژراتنان ل عێراقێ رابو ب ئه‌نجامدانا هه‌لبژترتنێن په‌رله‌مانێ كوردستانێ- عێراق، كو د ڤێ پروسا دیموكراتی دا (19) قه‌وارێن سیاسی پشكداری تێدا كر كو (1139) پالێوراو ب خوه‌ڤه گرتبوون و ڤان پالێوراوان هه‌ڤركی ل سه‌ر (100) كورسیێن په‌رله‌مانی دكرن.
د هه‌مان ده‌م دا (5) قه‌وارێن توركمانی كو (25) پالێوراو ب خوه‌ڤه گرتبوون هه‌ڤركی ل سه‌ر (5) كورسیێن كوتا توركمانا دكرن. دیسان (3) قه‌وارێن كرستیانی كو (15) پالێوراو ب خوه‌ڤه دگرتن و هه‌ڤركی ل سه‌ر (5) كورسیێن په‌رله‌مانی یێن كلد و ئاشور وسریانا دكر. هه‌روه‌سا (4) به‌ربژارێن ئه‌رمه‌ن هه‌ڤركی ل سه‌ر وێ كورسییا بو ئه‌رمه‌نا هاتییه ده‌ستنیشانكرن دكر.
د ئه‌ڤا بوری دا دیاردبیت كو په‌رله‌مانێ كوردستانێ ژ (111) كورسیا پێكدهێت، (100) ژ وان بۆ قه‌ورارێن سیاسیێن كوردستانی و (11) ژ وان بو كوتا توركمان و ئه‌رمه‌ن و كرستیانانه.
خالا ئێكی:
رێكه‌فتی 2/10/2013 كومسیونا بلند یا سه‌ربه‌خویا هه‌لبژارتنا ل عێراقێ، ل هه‌ولێرا پایته‌خت ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنا په‌رله‌مانێ كوردستانێ راگه‌هاندن ئه‌وێن 21/9/2013. و ب ڤی ره‌نگێ ل خارێ بوو:
ز ناڤێ قه‌وارێ سیاسی ژمارا ده‌نگا ژمارا كورسیا
1 پارتی دیموكراتی كوردستان 743984 38
2 بزاڤا گوران 476736 24
3 یه‌كێتی نشتمانی كوردستان 350500 18
4 یه‌كگرتوو ئیسلامی كوردستان 186741 10
5 كومه‌لا ئیسلامی كوردستان 118574 6
6 بزاڤا ئیسلامی ل كوردستانێ 21834 1
7 پارتا سوشالیستا دیمقراتا كوردستان 12501 1
8 لیستا ئازادی 12392 1
9 لیستا ئاراسته‌ی سیه‌م 8681 1
سه‌رجه‌م: 1931943 100
و ئه‌نجامێن كورسیێن كوتا توركمان و كرستیانا ب ڤی ره‌نگی ل خارێ بوو:
1- توركمان:
ز ناڤێ قه‌وارێ سیاسی ژمارا ده‌نگا ژ. كورسیا سه‌ركه‌فتی لیستێ
1 گوران و نوێبوونه‌وه‌ی توركمان 774 1 محمد سعدالدین انور(365ده‌نگ)
2 لیستی هه‌ولێری توركمان 983 1 ماجد عوسمان توفیق(369ده‌نگ)
3 به‌ره‌ی توركمانی عێراقی 1436 1 ئایدن معروف سلیم(733ده‌نگ)
4 لیستی پێشكه‌وتنی توركمان 3685 2 جوده جرجیس له‌تیف (1825ده‌نگ)
مونی نبی نادر(1053ده‌نگ)
سه‌رجه‌م 7420 5 4345 ده‌نگێن سه‌ركه‌فتیا.
2- كرستیان :
ز ناڤێ قه‌وراێ سیاسی ژ. ده‌نگا كورسی سه‌ركه‌فتێ لیستێ
1 ابناء النهرین 812 1 سرود سلیم متی(493 ده‌نگ)
2 لیستا ئه‌لرافیده‌ین 3120 2 یعقوب كوركیس یاقو (1573ده‌نگ)
لینا عزریا بهرام(535ده‌نگ)
3 كوما كلدان و سریان و ئاشوری 5161 2 وحیده یاقو قرمز (2517ده‌نگ)
كمال یلد مرقص(1466ده‌نگ)
سه‌رجه‌م 9093 5 6509 ده‌نگێن سه‌ركه‌فتیان
یه‌روانێت نیسان ماركوس(ئه‌رمه‌ن) 316 1 یه‌روانێت نیسان ماركوس(316ده‌نگ)
ژ ڤان هه‌ردوو خشتێن بوری دیاردبیت:
1- چار قه‌وارێن توركمانان (5) كورسیێن په‌رله‌مانی ب ده‌ست خوه‌ڤه ئیناینه ب (7420) ده‌نگان به‌لێ هه‌ر پێنج سه‌ركه‌فتیێن وان بتنێ (4345) ده‌نگ ب ده‌ست خوه‌ڤه ئیناینه.
2- هه‌ر سێ قه‌وارێن كرستیانا ژ (ئاشوریان و كلدان و سریان) پێنج كورسیێن په‌رله‌مانی ب ده‌ست خوه‌ڤه ئیناین ب (9093) ده‌نگا، به‌لێ هه‌ر پێنج سه‌ركه‌فتیێن وان (6509) ده‌نگ ب ده‌ست خوه‌ڤه ئیناینه.
3- هه‌رچوار پارلێوراوێن ئه‌رمه‌نا (798) ده‌نگ ب ده‌ست خوه‌ڤه ئیناینه، به‌لێ پالێوراوی سه‌ركه‌فتی ب تنێ (316) ده‌نگ ب ده‌ست خوه‌ڤه ئیناینه.
خالا دووێ : ئه‌و لیستێن د هه‌لبژارتنا دا سه‌رنه‌كه‌فتین:
ز ناڤێ قه‌وارێ سیاسی ژمارا ده‌نگا ژمارا كوسیا
1 پارتا پارێزگاری كوردستان 1870 0
2 چاكسازی و گه‌شه‌پیدان 1183 0
3 لیستی ئاینده 3630 0
4 یه‌كێتی نه‌ته‌وه‌ی دیموكراتی كوردستان 1355 0
5 په‌ریشان و هه‌ژاران 57 0
6 پارتی چاره‌سه‌ری دیموكراتی كوردستان 3125 0
7 حزبی رزگاری كورستان 132 0
8 مافی گه‌ل 1728 0
9 لیستی مافه‌كان خه‌لكی كوردستان 1411 0
10 لیستی سه‌ربه‌خوان 632 0
سه‌رجه‌م: 15152 0
بزاڤا دیموكراتی یا توركمانی 542 0
خالا سیێ:
ئه‌و ده‌نگێن دروست یێن هاتینه هژمارتن ژ لایێ كومسیونا بلند یا سه‌ربه‌خویا هه‌لبژارتنا ل عێراقێ گه‌هشتبوونه (1947095) ده‌نگان. پشتی هاتییه دابه‌شكرن ل سه‌ر (100) كورسیێن په‌رله‌مانی بهایێ هه‌ر كورسیه‌كا په‌رله‌مانی گه‌هشته(19522) ده‌نگان.
ب ڤێ چه‌ندێ دشێن بێژین هه‌ر پالێوراوه‌كێ ده‌نگێن وی نه‌گه‌هشتبنه بهایێ ل سه‌ری دیاركری كو نیسابێ قانونیێ كورسیه ئه‌و پالێوراو یێ ب ده‌نگێن قه‌وارێ خوه سه‌ركه‌فتی نه ب ده‌نگێن خوه یێن تایبه‌ت.
پشتی دیفچوون ل سه‌ر وان ناڤێن سه‌ركه‌فتی هاتی كرن دیاربوو كو ته‌نها ئه‌ڤێن ل خوارێ شیاینه رێژا یاسایی یا ده‌نگان ب ده‌ست خوه‌ڤه بینن.
ز ناڤ ریًژا ده‌نگا لایه‌نێ سیاسی
1 جمال عوسمان كارسول رحمان 28768 پارتی
2 بیار تاهر سعید دیوالی 28591 پارتی
3 ئومێد خوشناو 26465 پارتی
4 بشار مشیر اسماعیل 23780 پارتی
5 دلشاد شعبان عبالغفار 22066 پارتی
6 علی حه‌مه صالح 140027 گوران
7 یوسف محمد صادق 39922 گوران
8 شیركو حه‌مه ئه‌مین 31004 گوران
9 بیستون فایق محمد 19641 گوران
10 كنعان نجمدالدین احمد 76994 یه‌كگرتوو
11 عمر صالح عمر فارس 31050 یه‌كگرتوو
سه‌رجه‌م: 468308
ئه‌ڤ خشته دیار دكه‌ت كو تنێ (11) پالێوراو شیاینه رێژا یاساییا (كورسی) بده‌ست خوڤه بێخن، ئه‌ڤه ژی وێ چه‌ندێ رادگه‌هینیت كو (89) به‌ربژارێن دی ب ده‌نگێن لیستا قه‌وارێن خوه یێن سیاسی ده‌ركه‌فتینه نه ب ده‌نگێن خوه.
هه‌روه‌سا دیاردبیت كو چ به‌ربژارێن نوكه دناڤ په‌رله‌مانی دا چ سه‌ر ب یه‌كێتی نشتیمانی ڤه یان سه‌ر ب كومه‌لا ئیسلامی ڤه یان بزاڤا ئیسلامی یان پارتا سوشیالیستا دیموكراتا كوردستانێ ڤه یان لیستا ئازادی ڤه یان لیستا ئاراستا سیێ سه‌رنه‌كه‌فتینه ب ده‌نگێن خوه یێن تایبه‌ت ئانكو بووینه ئه‌ندامێن په‌رله‌مانی ب ده‌نگێن قه‌وارێن خوه یێن سیاسی.
ژبه‌ر ڤێ چه‌ندێ ئه‌م دشێن بێژین كو (89) په‌رله‌مانتار پتر نوێنه‌رێن قه‌بارێن خوه یێن سیاسینه نه‌ك نوێنه‌رێن خه‌لكێ كوردستانێ نه.
خالا چوارێ:
ده‌نگێن قه‌وارێن سه‌ركه‌فتی به‌رامبه‌ر ده‌نگێن به‌ربژارێن سه‌ركه‌فتی:
ز ناڤێ قه‌وارێ سیاسی ژ. ده‌نگا ژ. كورسیا ژ. ده‌نگێن سه‌ركه‌فتیان
1 پارتی دیموكراتی كوردستان 743984 38 452306
2 بزاڤا گوران 476736 24 336243
3 ئێكه‌تی نشتمان كوردستان 350500 18 111427
4 یه‌كگرتووی ئیسلامی 186741 10 131443
5 كومه‌لا ئیسلامی 118574 6 40466
6 بزاڤا ئیسلامی 21834 1 2740
7 پارتا شوشالیست 12501 1 3757
8 لیستا ئازادی 12392 1 1822
9 ئاراستا سیێ 8681 1 2033
سه‌رجه‌م 1931943 100 1082227
د ڤی خشته‌ی دا دیار دبیت كو هه‌ر (100) به‌ربژارێن سه‌ركه‌فتی ژ هه‌می لیستا دبیته(1082227)، ئه‌گه‌ر بهێن ڤێ ژمارێ دابه‌ش بكه‌ینه ل سه‌ر نیسابێ ئێك كورسیا په‌رله‌مانی ئه‌وا ژ لایێ كومسیونا بلند یا سه‌ربه‌خوه‌یا هه‌لبژارتنا ل عێراقێ كو (19522) ده‌نگ بوون. دێ ئه‌نجام ب ڤی ره‌نگی دیاربن:
1082227 ÷ 19522 = 55 كورسی
و ل سه‌ر ئاستێ قه‌وارێن سیاسی دێ ئه‌نجام ب ڤی ره‌نگی بن:
ز ناڤێ قه‌وراێن سیاسی هاوكێشا دابه‌شكرنا ده‌نگا ل سه‌ر نیسابی (1 كورسی) ژمارا كورسیا
1 پارتی دیموكراتی 452306 ÷ 19522 23
2 گوران 336243 ÷ 19522 17
3 یه‌كێتی 111427 ÷ 19522 6
4 یه‌كگرتوو 131443 ÷ 19522 7
5 كومه‌ل 40466 ÷ 19522 2
6 بزاڤا ئیسلامی 2740 ÷ 19522 0
7 شوشالیست 3757 ÷ 19522 0
8 لیستا ئازادی 1822 ÷ 19522 0
9 ئاراستا سیێ 2033 ÷ 19522 0
سه‌رجه‌م 1082227 55
ژ ڤی خشتێ چووی بومه دیاردبیت:
1- (45) كورسی ژ ژمارا كورسێن په‌رله‌مانێ كوردستانێ یێت هاتینه پڕكرن ب ده‌نگێن قه‌وراێن سیاسی یێن سه‌ركه‌فتی نه ب ده‌نگێن به‌ربژارێن سه‌ركه‌فتی.
2- ئانكو رێژا ( 45 ژ سه‌دێ) ژ په‌رله‌مانێ كوردستانێ نوێنه‌راتیا قه‌وارێن سیاسی دكه‌ت نه یا ده‌نگێن راسته‌قینه یێن به‌ربژێرێن سه‌ركه‌فتی دكه‌ت، ئانكو نه نوێنه‌رێن راسته‌قینه یێن خه‌لكێ كوردستانێ نه.
خالا پێنجێ: كوتا ئافره‌تا:
ل دوویف ئه‌وا هاتیه راگه‌هاندن ژ لایێ كومسیونا بلند یا سه‌ربه‌خو یا هه‌لبژارتنان ڤه ل عێراقێ ل روژا 2/10/2013 ل هه‌ولێرا پایته‌خت. ژ سه‌رجه‌مێ (111) كورسیێن په‌رله‌مانی (34) كورسی بو ئافره‌تا ل دوویف سیسته‌مێ كوتا هاتینه ته‌رخانكرن. ژ (34) كورسیان (13) ئافره‌ت شیاینه ب بێ كوتا بچنه دناڤ هولا په‌رله‌مانی دا، كو (3) ژ وان ژ لیستێن توركمان و كرستیانابوون، و (21) كورسیێن دیتر ب رێكا سسته‌مێ كوتا هاتینه پركرینه.
ناڤێن وان ئافره‌تێن ب كوتایێ چوینه دناڤ په‌رله‌مانێ كوردستانێ دا:
ز ناڤ قه‌وارێ سیاسی ژمارا ده‌نگا
1 نجات محمد عبدالله پارتی 6420
2 اواز حمید حسین پارتی 5579
3 حیات مجید قادر پارتی 5037
4 زوزان صادق سعید پارتی 4995
5 ڤالا فرید ابراهیم پارتی 4848
6 ڤیان عباس عمر پارتی 4591
7 شیلان جعفر علی پارتی 3923
8 مدینه ایوب احمد پارتی 3591
9 زولفا محمود عبدالله گوران 3194
10 جوان اسماعیل گوران 2964
11 روزا محمود عوسمان گوران 2861
12 بهار محمود فتاح گوران 2803
13 په‌ری صالح حمید گوران 2792
14 ته‌لار له‌تیف محمد قادر یه‌كیتی 3792
15 مریم صمد عبدی یه‌كیتی 3610
16 كه‌شه دارا احمد یه‌كیتی 3113
17 بهار عبدالرحمن محمد یه‌كگرتوو 1662
18 سهام عمر قارد یه‌كگرتوو 1233
19 كه‌ژال هادی فه‌قێ یه‌كگرتوو 739
20 نه‌جیبا له‌تیف احمد كومه‌ل 1065
21 شوكریه اسماعیل مسته‌فا كومه‌ل 1057
سه‌رجه‌م: 21 ئه‌ندام 69869
ژ ڤی خشتێ چووی دیاردبیت كو هه‌ر (21) ئافره‌تان سه‌رجه‌مێ (69869) بده‌ست خوه‌ڤه ئیناینه، ئه‌گه‌ر بهێن ڤێ ژمارێ دابه‌شی نیسابی كورسیێن په‌رله‌مانی ڤه بكه‌یین ئه‌وێن ژ لایێ كومسیونێ ڤه هاتینه ده‌ستنیشانكرن دێ ئه‌نجام ب ڤی ره‌نگی بیت:
69869 ÷ 19522 = 3. 5 كورسیێن په‌رله‌مانی، ئانكو سێ كورسی و نیڤێن په‌رله‌مانی و ئه‌و ب خوه نوكه نوێنه‌راتییا ئێك ل سه‌ر پێنجێ 1/5 ژ په‌رله‌مانی دكه‌ن
ئه‌نجامێن دووماهیێ یێن ڤێ خاندنێ:
1- د میانا ڤێ شلوڤه‌كرن سه‌رژمێرییا ژماره‌ی – الاحصاء الرقمی- بۆ ئه‌ندامێن په‌رله‌مانی دیاربوو كو رێژا (45 ژ سه‌دێ) ژ ئه‌نداما ب ده‌نگێن قه‌وارێن خوه یێن سیاسی ب سه‌ركه‌فتینه.
2- سه‌رجه‌مێ ده‌نگێن راسته‌قینه یێن هه‌ر (100) به‌ربژارێن سه‌ركه‌فتی ب ده‌ست خوه‌ڤه ئیناین (1082227) ژ سه‌رجه‌مێ (1947095) ده‌نگا.
3- كرستیانا ب هه‌می پێكهاتێن خوه ڤه (كلدان، سریان، ئاشوری) (9093) ده‌نگ ب ده‌ست خوه‌ڤه ئیناینه، به‌لێ هه‌ر (5) پێنج به‌ربژارێن سه‌ركه‌فتی بتنێ (6584) ده‌نگ ب ده‌ست خوه‌ڤه ئیناینه.
4- هه‌ر پێنج (5) قه‌وارێن توركمانا (7420) ده‌نگ ب ده‌ست خوه‌ڤه ئیناینه، به‌لێ هه‌ر پێنج (5) به‌ربژارێن سه‌ركه‌فتی ب تنێ (4345) ده‌نگ ب ده‌ست خوه‌ڤه ئیناینه.
5- هه‌ر چوار به‌ربژارێن ئه‌رمه‌ن (798) ده‌نگ ب ده‌ست خوه‌ڤه ئیناینه به‌لێ پالێوراوێ وان یێ سه‌ركه‌فتی ب تنێ(361) ده‌نگ ب ده‌ست خوه‌ڤه ئیناینه.
6- ئه‌و ئافره‌تێن ب سسته‌مێ كوتایێ چووینه د ناڤ په‌رلمانی دا كو ژمارا وان (21) ئافره‌تن ژ هه‌می قه‌واران، كو سه‌رجه‌مێ ده‌نگێن وان دبنه (69869) ده‌نگ، به‌لێ ئێك ژ به‌ربژێرێ قه‌واره‌كێ سیاسی دووجارا هندی ڤان ده‌نگان برینه، لێ ب ئێك (1) كورسی هاتییه هژمارتن.
7- به‌رێز (ارسلان پایز اسماعیل) ژ ئێكه‌تیا نشتیمانی (20691) ده‌نگ ب ده‌ست خوه‌ڤه ئینابوون، به‌لێ پشتی خوه‌ڤه‌كیشانێ ژ په‌رلمانی، به‌رێز (سه‌ركه‌وت سه‌رحه‌د خه‌لیفه) ب (4910) ده‌نگا هاتیه جهێ وی. هه‌روه‌سا به‌رێز (عباس فتاح صالح) ب (4720) ده‌نگا هاتیه جهێ (درباس كوسره‌ت ره‌سول) خودانێ (51025) ده‌نگا پشتی ناڤبری بوویه وه‌زیر د حكومه‌تا هه‌رێمێ دا.
پسیار ئایا خه‌لكێ ده‌نگێ خوه دابوو ڤان به‌ریًزان كو نوێنه‌راتییا وان بكه‌ن ل په‌رله‌مانی یان پوسته‌كێ حكومی وه‌ربڤرن؟؟ چونكی پوستێ حكومی بێ ده‌نگ ژی دهێته وه‌رگرتن.
8- پشتی وه‌رگرتنا به‌رێز (مه‌ولود مراد محی الدین) ژ ئێكگرتوویا ئیسلامی پوستێ وه‌زاری وه‌رگرتی كو به‌ری وێ چه‌ندێ په‌رله‌مانتاربوو ب (6611) ده‌نگان ل جهێ وی (به‌هزاد درویش درویش) ب (2638) ده‌نگا هاته دانان. بو زانین ئه‌و كه‌سێ ل دویف استحقاقا ده‌نگا دڤێت به‌رێز (نصرالدین سعید مسته‌فا) با ئه‌و (2775) ده‌نگ ب ده‌ست خوه ڤه ئینای.
رامانا ڤێ چه‌ندێ ئه‌وه كو سه‌ركردایه‌تییا یه‌كگرتوو ئه‌و ئینا یێ پتر مفاییێ وان بكه‌ت نه یێ پتر ده‌نگێ خه‌لكی وه‌رگرتین، چونكو به‌رێز (بهزاد درویش درویش) ئه‌ندامێ سه‌ركردایه‌تیا یه‌كگرتووێ یه.
پرسیار: ئه‌رێ ئه‌ڤه دێ بیته نوێنه‌رێ خه‌لكێ یان نوێنه‌رێ سه‌ركردایه‌تییا یه‌كگرتووێ؟؟
9- هه‌می به‌ربژارێن سه‌ركه‌فتی ئه‌وێن نوكه دناڤ په‌رله‌مانی دا ژ قه‌وارێن: (یه‌كێتی نشتیمانی، كومه‌لا ئیسلامی، بزاڤا ئیسلامی، پارتا شوشالیست، لیتسا ئازادی، ئاراستا سیێ) یێن بووینه ئه‌ندامێن په‌رله‌مانی ب ده‌نگێن لیستێن خوه نه ب ده‌نگێن خوه یێن كه‌ساتی.
رامانا ڤێ چه‌ندێ ئه‌وه به‌ربژارێن ڤان لیستا هه‌می پتر نوێنه‌رێن قه‌وارێن خوه‌نه نه یێن خه‌لكێ كوردستانێ ب شێوه‌كێ راسته‌وخو.
پشتی ڤێ نڤێسینێ ل سه‌ر هه‌لبژارتنێن په‌رله‌مانێ كوردستانێ و قه‌وار و به‌ربژارێن سه‌ركه‌فتی دڤان هه‌لبژارتنا دا بۆ مه ئاشكرا بوو كو په‌رله‌مانێ كوردستانێ نوێنه‌رییا خه‌لكێ هه‌رێما كوردستانێ ناكه‌ت، چونكی نیڤا ئیرادا په‌رله‌مانی یا دده‌ستێن سه‌ركردێن پارت و قه‌وارێن سیاسی یێن سه‌ركه‌فتی دا.
ژبه‌ر هندێ ئه‌م دبینین په‌رله‌مانی شیانێن چاره‌سه‌ریا هه‌می كیشێن سیاسی، ئابووری ب رێیا یاسا دانانێ یان هه‌مواركرنا یاسایا نابیت.
له‌ورا یا بزه‌حمه‌ته په‌رله‌مانێ كوردستانێ ببیته تاكه مه‌رجه‌ع و ژێده‌ر بۆ چاره‌سه‌ریا كێشێن ئالوز و موره‌كه‌ب ئه‌وێن دوو سێ ره‌هندا ب خوه‌ڤه دگریت.
به‌رچاڤترین كێشێن ب ڤی ره‌نگی، كێشا هه‌لبژارتنا سه‌روكێ هه‌ریما كوردستانێ، دمینا راستڤه‌كرنا یاسا سه‌روكاتییا هه‌رێمێ هه‌روه‌كی ئه‌ڤێ كێشێ چ ره‌هندێن سیاسی جڤاكی نینن ژبلی ره‌هندێ یاسایێ.
پێشنیار و چاره‌سه‌ری:
1- بوچی دڤێت سه‌روكێ هه‌رێما كوردستانێ ژ ناڤ خه‌لكی بهێته هه‌لبژارتن؟
به‌رسڤ: ئه‌گه‌ر سه‌روك ژ لایێ په‌رله‌مانی ڤه بهیًته هه‌لبژارتن دڤێ پروسێ دا دێ ب تنێ (111) كه‌س پشكداریێ، به‌لێ ئه‌گه‌ر ژ لایێ خه‌لكێ ڤی بیت دێ نێزیكی (3 سێ ملیون) كه‌س پشكداری پرۆسه‌یا هه‌لبژاتنا سه‌روكێ هه‌رێمی دا كه‌ن.
پسیار ئه‌وه ئایا تو (111)كه‌سا رازی كه‌ی ئاسانتره ب – تایبه‌ت ئه‌گه‌ر نیڤا وان دگه‌ل ته بن- یان (3 سێ ملیون) كه‌سان رازی بكه‌ی. یا ئاشكرایه كو (111) كه‌سا رازیبكه‌ی ئاسانتره ژ (3 سێ ملیون) كه‌سا. رامانا ڤێ چه‌ندێ ئه‌وه هه‌لبژارتنا سه‌روكێ هه‌رێمێ ژ لایێ په‌رله‌مانی ڤه دێ گوره‌بانا كرین و فروتنا ڤی پوستی ل ئاستێ نافخویی و ده‌ره‌كی ڤه‌كه‌تن.
2- پرنسیپا پێدڤیاتی (الچروره) ب سه‌ر ئه‌حكامێن ئاینی و دستوری و یاسای دكه‌ڤیت، ل ژێر ڤێ پرنسیپێ دهێته دیتن كو ویلایه‌تا سه‌روكێ هه‌رێمێ، بهێته درێژكرن تاكو دستورێ هه‌رێما كوردستانێ بهێته نڤیسین و ریفراندومكرن. ده‌ستنیشانكرنا ناڤه‌رۆكا ڤێ درێژكرنێ په‌رله‌مان و لایه‌نێن سیاسی سازانێ ل سه‌ر بكه‌ن، ژبه‌ر بارودوخێ ئاسایش، ئابووری، هه‌رێمی یا كوردستان تێدا دبوریت.
3- ده‌ركرنا یاسایه‌كێ ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ ب سازش دگه‌ل پارتێن سیاسی كو ئه‌ڤ پارچه ده‌ستهه‌لاتا جێ به‌جێكرنێ – سه‌روكاتیا هه‌رێمێ- بهێته راوه‌ستاندن (تجمید) كرن تاكو دستورێ هه‌رێمێ بهێته نڤیسین، به‌لێ ئه‌ڤ تشته یێ مه‌ترسیداره، چونكو نڤیسینا ده‌ستوری چێدبیت گه‌له‌ك ده‌می وه‌ربگریت یان هنده‌ك لایه‌ن پروسا نڤیسینا ده‌ستوری ئالوزتر لێبكه‌ت ژبلی میكانیزما بوراندنا ده‌ستوری بو ریفراندوما گشتی.
4- ته‌به‌نیا پروژێ ئێكه‌تییا نشتیمانیا كوردستانێ ئه‌وێ هنارتییه په‌رله‌مانی. پشتی چه‌ند هه‌مواركرنا ل سه‌ر وی پروژه‌ی، چونكو ئه‌و پروژه‌كێ ناڤنجی یه دناڤبه‌را هه‌لبژارتنا سه‌روكێ هه‌رێمێ ژ لایێ خه‌لكێ و په‌رله‌مانێ كوردستانێ ڤه.
ل دووماهیا ڤی بابه‌تی:
دڤێت سه‌ركرده و سیاسیێن هه‌رێما كوردستانێ چاڤ ل هارونێ پێغه‌مبه‌ر بكه‌ن برایێ (موسا) پێغه‌مبه‌ر – سلاڤ ل سه‌ر هه‌ردووان بن- كو ده‌مێ موسا ژ میعادێ زڤری دیتی هنده‌ك ژ(به‌نی ئیسرائیلیا) یێ په‌رستنا گولكێ سامری دكه‌ن ئه‌وێ ژ زێری هاتی چێكرن، موسا پێغه‌مبه‌رێ ئه‌و ئه‌لواحێن ته‌ورات ل سه‌ر هاتی نڤیسین هاڤێتن و ریهێن هارونی گرتن و كێشان و گوتێ چاوه ئه‌ڤه چێدبیت و تو دناڤ دا. ئینا به‌رسڤ دا و گوتێ:
قال تعالی :[ قال یابن أمَّ لا تأخژ بلحیتی ولا برأسی إنّی خشیت أن تقول فرَّقت بین بنی إسرائیڵ ولم ترقب قولی قال ما خگبك یا سامریّ قال بصرت بما لم یبصروا به فقبچت قبچه‌ً من أپر الرَّسول فنبژتها وكژلك سوَّلت لی نفسی ] سوره‌تا تاها 93-94.
ئانكو هارونێ پێغه‌مبه‌ر ئێك رێزیا به‌نی ئیسرائیلیا ل دیڤ پێوه‌رێن كومه‌لایه‌تی ب سه‌ر ئێكبوونا خودێ ئێخست ل دیف پێوه‌رێن بیروباوه‌را – ته‌وحیدێ -.
