كوردینو بێ هیڤى نه‌بن!

كوردینو بێ هیڤى نه‌بن!

155

چ جاران دیرۆك راستیان ژبیر ناكه‌ت، خوه‌ هه‌كه‌ چه‌ند سال و چه‌رخ ژى ب سه‌ردا ببۆرن، ل دووماهیێ راستى هه‌ر دێ دیار بیت، له‌ورا پشتى سه‌د سال ل سه‌ر كۆمكوژى و قركرنا ئه‌رمه‌نان بۆرین، ژ نوو ل رۆژا 2/6/2016 په‌رله‌مانێ ئه‌لمانیا ب زۆرینه‌یا ده‌نگێن په‌رله‌مانتاران ئه‌ڤ قركرنه‌ وه‌كو جینۆساید ناساند، ئه‌ڤ قركرنا ئه‌رمه‌نیان ل شه‌رێ جیهانیێ ئێكێ د ناڤبه‌را سالێن (1915_1916) دا سه‌ر ده‌ستێ ده‌وله‌تا ئۆسمانى هاتیه‌ روودان و د وێ قركرنێ دا ئۆسمانیان ب ره‌نگه‌كێ نه‌مرۆڤانه‌ و دوور ژ هه‌مى ره‌وشت و ئه‌خلاقێن مرۆڤایه‌تیێ زارۆ و ژن و گه‌نج و كالێن ئه‌رمه‌نیان كوشتن بێى هه‌بوونا هیچ هێجه‌ته‌كێ، لێ ژبه‌ركو ئه‌رمه‌نى بوون دكوشتن، هه‌روه‌سا ده‌وله‌تا ئۆسمانى ئه‌و ئه‌رمه‌نیێن ب هزاران سالان ل سه‌ر وێ ئاخا باب و كالێن وان لێ دژیان ده‌رخستن و ل دۆرێن ملیۆنه‌ك و 500 هزار ئه‌رمه‌نى د وێ قركرنێ دا هاتنه‌ كوشتن و ده‌وله‌تا ئۆسمانى ئه‌رمه‌نى ته‌رابه‌را كرن و به‌ره‌ف چاره‌نڤیسه‌كێ نه‌دیارڤه‌ برێكرن.
هه‌ر چه‌نده‌ ئه‌ڤا ب سه‌رێ مه‌ كوردان هاتى ژ یا ئه‌رمه‌نیان مه‌زنتره‌، ژبه‌ركو ب درێژاهیا دیرۆكێ كورد تووشى ده‌ربه‌ده‌رى و مالوێرانیێ و قركرنێ بووینه‌ و ل سه‌ر جه و وارێن وان هاتینه‌ ده‌ركرن، ل سه‌ر ده‌ستێ رژێمێن گۆربه‌گۆرێن عیراقى هه‌ر ژ ده‌مێ دروستبوونا ده‌وله‌تا عێراقێ ل سالا 1921 هه‌تاكو ژناڤچوونا رژێما به‌عسیان ل سالا 2003. هه‌روه‌سا هه‌رده‌م رژێمێن عیراقى ڤیایه‌ مافێ كوردان بن پێ بكه‌ن و ملله‌تێ مه‌ ژ هه‌مى مافێن وى بێ باركریه‌، لێ كوردان ده‌ست نه‌داهێلایه‌ و هه‌رده‌م به‌ره‌ڤانى ژ خوه‌ كریه‌، هه‌ر ل سه‌ر ده‌مێ شۆره‌شا ئیلۆنێ و گۆلانێ و هه‌تاكو سه‌رهلدانا سالا 1991، سه‌ره‌راى وێ سته‌م و زۆریا حوكمه‌تێن ئێك ل دووڤ ئێكێن عیراقێ ب سه‌رێ مه‌ ئیناین، كو چ نه‌مایه‌ وان ب سه‌رێ ملله‌تێ مه‌ نه‌ئیناى، هه‌ر ل سالێن (1970_1980) و ب چه‌ندین قووناغان كوردێن فه‌یلى ل سه‌ر جه و وارێن وان هاتینه‌ ده‌ركرن و ب هزاران هاتینه‌ كوشتن، هه‌روه‌سا جینۆسایدكرنا هه‌شت هزار بارزانیا ل سالا 1983 و دیسان هه‌وا ئه‌نفالێن ره‌ش ل دژى ملله‌تێ كورد ل سالا 1988 كو تێدا 4500 گوندێن كوردستانێ هاتنه‌ كاڤلكرن و 182 هزار كورد هاتنه‌ كوشتن و هه‌تا نوكه‌ ژى چاره‌نڤیسێ وان نه‌یێ دیاره‌ و كورد چ جاران وان رۆژێن ره‌ش ژبیر ناكه‌ن، دیسان هاتنا قه‌له‌ره‌شكێن داعش و هێرشا وان بۆ سه‌ر كوردستانێ و گرتن و كوشتنا ب هزاران زارۆ و ژن و گه‌نج و كچێن كوردێن ئێزدى تاوانه‌كا دى یه‌ دژى ملله‌تێ كورد هاتیه‌كرن و ئه‌ڤه‌ ژى ئێكه‌ ژ وان قركرنێن چه‌ندین ساله‌ ب سه‌رێ مه‌ كوردان دا هاتى، هه‌روه‌سا قركرنا كوردان ل سه‌ر ده‌ستێ كۆمارا توركیا د شۆره‌شا ئاگرى دا ل سالا(1927_1930) ل گه‌لیێ زیلان خاله‌كا دى یا ره‌شه‌ ب ناڤ چاڤێن توركیاڤه‌ و ئه‌و برین ناهێته‌ ژبیركرن، له‌ورا ئه‌و جینۆسایدێن ب سه‌رێ مه‌ هاتین ژ یێن هه‌مى جیهانێ پترن، لێ هه‌تاكو نوكه‌ ژى وه‌لاتێن جیهانێ دانپێدان ب ڤان جینۆسایدان نه‌كریه‌ و جیهان یا د گوهێ گاى دا نڤستیه‌ و ئاگه‌ه ژ مه‌ نینه‌، لێ دڤێت ئه‌م بێ هیڤى نه‌بین و درژد بین و خه‌باتێ بكه‌ین، له‌ورا پێدڤیه‌ حوكمه‌تا هه‌رێمێ ب هه‌مى شیانێن خوه‌ڤه‌ كار بكه‌ت و كه‌یسێن جینۆسایدا كوردان بگه‌هینیته‌ دادگه‌ها نێڤده‌وله‌تى و هه‌مى وه‌لاتێن جیهانێ، ژ پێخه‌مه‌ت دانپێدانێ ب جینۆسایدا ملله‌تێ كورد بكه‌ن، له‌ورا هه‌كه‌ سه‌د سالێن دى ژى بچن دێ هه‌ر جیهان دانپێدانێ پێ كه‌ت، ل وى ده‌مى ئه‌م دێ بۆ گه‌لێن جیهانێ ده‌ینه‌ دیاركرن، كو چه‌ندین جاران ملله‌تێ مه‌ ل سه‌ر ده‌ستێ دوژمنێن مه‌ یێن تورك و عه‌ره‌ب و فارس هاتینه‌ قركرن، له‌ورا هه‌ر دێ بێژم كوردینو بێ هیڤى نه‌بن، ئه‌و رۆژ دێ هێت كو وه‌لاتێن جیهانى قركرنا كوردان بده‌نه‌ ناسكرن.

کۆمێنتا تە