باشتره‌ یێ بێ ده‌وله‌ت یێ كێم بزاڤ بیت

باشتره‌ یێ بێ ده‌وله‌ت یێ كێم بزاڤ بیت

85

ل سه‌ر ئاستێ مللی، ئه‌ڤ گۆتنه‌ رۆژانه‌ ب هزاران جاران دهێته‌ گۆتن، وه‌كی میتافۆر Metaphor ئستعاره‌ ژبۆ مرۆڤه‌كێ بێ شانس و شووم، كورد ژی ملله‌تێ ئێكانه‌یه‌ ڤی میتافوری ب ڤی شێوه‌ی بكار دئینیت، بنیاتا مه‌به‌ستێ ژ هندێ دهێت كو بێ ده‌وله‌تبوون بێ شانسیه‌ و ژ هه‌می خولیسه‌ریان مه‌زنتره‌ كو مرۆڤێ بێ ده‌وله‌ت بیت، كه‌سه‌ك ژی نزانیت ئه‌ڤ میتافوره‌ كه‌نگی په‌یدا بوویه‌ و كه‌نگی بۆ حاله‌تێ بێ شانسیێ هاتیه‌ بكارئینان، چونكی نه‌یا دروسته‌، یێ به‌رۆڤاژییه‌، نه‌كو ئه‌وێ شانس نه‌بیت یێ بێ ده‌وله‌ته‌، به‌لكو ئه‌وێ بێ ده‌وله‌ت ئه‌وه‌ یێ شانس نه‌. به‌لێ د راستی دا هندێ دگه‌هینیت كو ئه‌وێ ده‌وله‌ت نه‌بیت چ شانسێ ژیانێ نینه‌ و هه‌رده‌م یێ بن ده‌ست و ته‌په‌سه‌ره‌، ئه‌و ملله‌تێ ده‌وله‌ت نه‌بیت چ تشته‌كێ وی نینه‌، كه‌لتورێ وی دهێته‌ دزین و ڕوشه‌نبیریا وی یا ئیفلیجه‌ و ته‌نانه‌ت سه‌ركه‌فتنێن كه‌سایه‌تی یێن تاكێن د ناڤ جڤاكی ژی دا ب ناڤێ ملله‌تی ناهێته‌ نیاسین و ئه‌و ژی دهێنه‌ دزین ل ژێر زۆرداریا كه‌لتورێ زاڵ و یێ سه‌رده‌ست، باوه‌ریا من یا بنه‌جهه‌ ب هندێ كو ئه‌وێ ده‌وله‌ت نه‌بیت، ناموس نینه‌، موڕاڵ نینه‌، كه‌سایه‌تی نینه‌، شه‌ره‌ف نینه‌ -شه‌ره‌ف ب واتا گشتی، نه‌ك شه‌ره‌فا كه‌سایه‌تی یا ده‌یك و خووشك و ژنان. مه‌ گه‌له‌ك ژمێژه‌ نه‌بوونا ده‌وله‌تێ ئێخستیه‌ ستۆیێ شانسی! كه‌سه‌ك ناهێت هێڤكه‌ته‌ بارێ سۆسیۆلۆگی و كه‌سایه‌تی و ڕه‌فتارێن گشتی كو ژ وان سه‌ركرده‌ چێ دبن، ئه‌و ژینگه‌ها ئه‌م تێدا دژین ژینگه‌هه‌كا جوتكار و شڤانی و گاڤانیه‌ ب جلوبه‌رگێن نوو و فه‌خفه‌خه‌كا بۆش، ڤی جۆرێ مرۆڤان دئینیته‌ هه‌بوونێ و دگه‌هینیته‌ پایێن به‌رز د حوكمی دا، ئه‌ڤ ژینگه‌ها پویچ و گه‌نی و ئالوده‌، مرۆڤێن ساخ و ته‌ندروست چێ ناكه‌ت و ئه‌م هه‌می مرۆڤێن ساخله‌م و ته‌ندروست ب كێمتر دزانین ژ خودانێن پاره‌ و پایه‌ و پۆستان، بێی كو ڕۆژه‌كێ هزرا خوه‌ د هندێ دا بكه‌ین كا ئه‌و پاره‌ چه‌وا په‌یدا كرینه‌ و ئه‌و پایه‌ ب چ ڕوی ڕه‌شیه‌كێ بده‌ستڤه‌ ئینایه‌. ئه‌ڤه‌ ئه‌م كه‌تینه‌ د باره‌كێ ته‌نگتر دا و خه‌ونا ده‌وله‌تێ ل ژێر فشارا چه‌ند حزبه‌كان چه‌ند پێنگاڤه‌كا دوورتر لێهات، مه‌ نه‌زانی ئه‌م ب دروستی ڤێ ده‌لیڤێ بۆ خوه‌ ئستغلال بكه‌ین و مفایه‌كێ نیشتیمانی و نه‌ته‌وه‌یی ژێ وه‌رگرین و هندی ئه‌م پتر ل سه‌ر ڤێ سه‌رهشكی و بێ مه‌ژیاتیی بچین، بێگومان دێ سه‌ربخۆیێ دوورتر ودوورتر لێهێت، هه‌تا دگه‌هیته‌ هندێ هیڤیا ژ ده‌ولتێن ده‌وروبه‌ر بكه‌ین تنێ به‌لاخوه‌ ژ مه‌ ڤه‌كه‌ن و بهێلن ئه‌م ڕۆژانه‌ كارێن خوه‌ ب سه‌رشوڕی بكه‌ین و نانه‌كێ قوڕه‌ده‌رین، ئه‌ڤ ده‌رفه‌تێن بۆ كوردان د ڤان بیست سالان دا په‌یدا بووین، جاره‌كادی ناهێنه‌ڤه‌، مه‌ گه‌له‌ك قووناغ بڕی بوون، به‌لێ پا وه‌سا دیاره‌ دێ مه‌ ئیننه‌ڤه‌ بنێ ژێهه‌لی. مرۆڤێ كورد ل ڤێ هه‌رێمێ یێ هاڤیبووی، هاڤیبوونه‌كا كوور، دگه‌هیته‌ ئاستێ هه‌ڕفاندنا كه‌سایه‌تیێ و گرێكا هه‌ست ب كێمی و چنه‌یی Inferiority یا ل نك ب هێز بووی، یا گه‌هشتیه‌ هندێ بێژیت: مه‌ ده‌وله‌ت نه‌ڤێت، هه‌ما مووچێ مه‌ بده‌نه‌ مه‌ و ده‌ینه‌كه‌نه‌ مه‌، مه‌ چیێ دی نه‌ڤێت، ئه‌ڤه‌ كومتێ هه‌ڕفاندنا كه‌سایه‌تی و پویچیێ یه‌، ئه‌ڤ پویچیه‌ ژی ژئه‌گه‌را نه‌بوونا نه‌خشه‌كێ سیسته‌ماتیكه‌ بۆ ئاڤاكرنا مرۆڤی، كو حزبێن سه‌ركرده‌ كار ژبۆ نه‌كریه‌ و ب بێ مه‌به‌ست ئه‌ڤ هه‌ڕفاندنه‌ ئه‌نجام دایه‌، ئه‌ڤ هه‌ڕفاندنا دوژمنێن كوردان ب سه‌دان ساله‌ هه‌وڵ ژبۆ ڤێ چه‌ندێ دده‌ن و بودجێن زه‌به‌لاح ژبۆ ڤێ چه‌ندێ ته‌رخان كرینه‌. حزبێن ب ناڤ ئۆپۆزسیۆن ژی كو چ جارا ئۆپۆزسیۆن نه‌بووینه‌ ب تێگه‌هێ نشتیمان په‌روه‌ری، به‌رێ خه‌لكی یێ دایه‌ هندێ كو دڤێت هزرا ده‌وله‌تبوونێ نه‌هێته‌ ئه‌نجامدان، چونكی پرۆژێ وان نه‌بوویه‌، هه‌رده‌م یێ دگه‌ل به‌غدا ڕێككه‌فتین دا پارتی پڕۆژێ ده‌وله‌تێ ده‌ست پێ نه‌كه‌ت! خولی سه‌ریا مه‌ یا گه‌هشتیه‌ هندێ كو هیچ حزبه‌كا كوردستانێ قه‌بوول ناكه‌ت ده‌وله‌ت دروست ببیت ئه‌گه‌ر ئه‌و خودانا پرۆژه‌ی نه‌بیت! ئه‌ز تێناگه‌هم ئه‌ڤه‌ چه‌وانه‌ و دێ مه‌گه‌هینیته‌ كیرێ؟ خه‌باتا ڕزگاریخوازا ملله‌تێ كورد مولكێ پارتی و ئێكه‌تی و گوڕان و په‌كه‌كه‌ و ئیسلامیا نینه‌، خه‌باتا رزگاریخوازا ملله‌تێ كورد تنێ مولكێ كوردستانیانه‌ و حزب هه‌ر ئێك دێ ڕوڵێ خوه‌ بینیت و دێ وه‌خت بسه‌رڤه‌چیت، ژبه‌ر هندێ من هه‌ر گۆتیه‌ دڤێت هه‌می حزب د خزمه‌تا ئێك ئارمانجا نه‌ته‌وه‌یی دا بن و تنێ ڕێك ژبۆ وێ ئارمانجێ دجودا بن، نه‌ك ئارمانج یا جودا بیت، دڤێت ئه‌م ب زووترین وه‌خت كارێ ده‌وله‌تبوونێ بكه‌ین، چونكی چ ده‌رفه‌تا ژ ده‌ستێ مه‌ چوو ئێدی ناهێته‌ڤه‌ و بێ ده‌وله‌تیا مه‌ دێ بیته‌ مایێ تێبرنا مه‌ وه‌كی چه‌وا گه‌له‌ك ملله‌تێن دی ژناڤ چووینه‌ و نها تنێ ناڤێ وان مایه‌ ئان ژ بنی نه‌مایه‌. فشارا حزبێن دی گه‌نده‌ڵیا مه‌ ب خوه‌ به‌رێ مه‌سعود بارزانی دا به‌غدا، چونكی مه‌ نه‌چار كر و چ ڕێكێن دی ژبۆ نه‌هێلان، ئه‌ڤ چه‌نده‌ ژی ب سه‌رپه‌ره‌شتیا ئه‌مریكا و ده‌وله‌تێن ئه‌قلیمی هاته‌كرن، به‌لێ پا چوونا وی یا به‌غدا ئاخ كره‌ ده‌ڤێ گه‌له‌كا و گه‌له‌ك بێ ده‌نگ كرن. چوونا وی بۆ به‌غدا چوونه‌كا سه‌ركه‌فتی بوو، چونكی وه‌رچه‌رخانه‌ك بوو د پوڵه‌سیا په‌یوه‌ندیێن ده‌رڤه‌ دا و دێ قووناغه‌كا دی یا په‌یوه‌ندیان هێته‌ ده‌ستپێكرن، به‌لێ پا دڤێت به‌رده‌وامی ب ڤێ سه‌ركه‌فتنێ بهێته‌دان و نه‌هێلنه‌ ب هیڤیا لیژنا و كۆمبوونان ڤه‌، چونكی كارێ لیژنا ل كوردستانێ تنێ چێكرنا ئاسته‌نگان و تێكدانا وان خالانه‌ ئه‌وێن سه‌رۆكێ هه‌رێمێ دگه‌ل عه‌بادی كوتایی پێ ئینای، دێ لیژنه‌ وان ژی خراب كه‌ن و دزانن چه‌وا خوه‌ ژبه‌رپرسیاتیێ ڤه‌دزن وه‌كی مویێ ناڤ ماستی، هینگێ مه‌ چ ئومێدێن دی نامینن، ژبه‌ر هندێ ئه‌گه‌ر ئه‌م دزانین دێ ئه‌ڤ شوله‌ ژی وه‌كی هه‌مى یێن دی لێهێت و باشتره‌ بێ ده‌وله‌ت یێ كێم بزاڤ بیت.

کۆمێنتا تە