فازل عومه‌ر

ل ھەمی بیرەوەری و ڕوودان و بوویەران، كارڤەدانێن خەلكێ پارێزگەھا دھۆكێ و یێن پارتی، سەرنجا خەلكی، چ ب ئەرێنی چ ب نەرێنی، ڕاكێشایە و بەردەوام دپرسن: ئەرێ چ نھێنی ل ناڤبەرا پارتی و خەلكێ پارێزگەھا دھۆكێ ھەیە؟
ئەوێن دزانن و ئەوێن نەزانن، ھەردو ل ڕاستیەكێ كۆكن؛ دھۆك بانكا پارتیە. ئەز دێ پچەكێ پەیڤا بانك گوھۆڕم، دا ڕاستتر و دروستتر بت؛ دھۆك بانگا پارتیە. ئەوەی پارتی ھاتیە دامەزراندن، ل خوەشی و نەخوەشیان، خەلكێ دھۆكێ و پارتی ئێك بوون؛ ئێك دەنگ، ئێك كارڤەدان، ئێك ڕەفتار… ئەرێ ئەڤ ھەرسێیە ئاماژەیەكێ نادەت كو پارتی و خەلكێ دھۆكێ ئێكن؟
دا ڤەگەڕینە بەرسڤا پرسیارا؛ بۆچی خەلكێ دھۆكێ ھەردەم دگەل پارتیە و خوە ب پارتی و د ناڤ پارتی دا باشتر دناست؟ ھەكەر نەبێژم؛ ل دەرڤەی پارتی خوە ناناست و وەكی مشەختێ كەسوكار و وەلاتێ خوە ھێلاین، چەند دوور بچت، ل دوماھیێ خەریب دبت و ڤەدگەڕت.
گەر ئەم ژ ئەڤێ ھەڤبەندیا جانكی دەربازی ژیانێ و ژیارێ ژی ببین، فەرە ھندەك بەرپەڕێن مێژوویێ تێكڤەدەین، دا ئەڤ ڕاستیە باشتر زەلال ببت. بەری دھۆكێ ببتە پارێزگەھ، دگەل زاخۆ و ئامێدیێ و ئاكرێ، دەڤەرداریێن سەر ب مووسلێ ڤە بوون. و یێ نەزانت واتەیا (سەر ب مووسلێ ڤە) چیە، بلا پرسیارا كوردەكی بكەت، بەری شۆڕشا ئیلۆنێ چۆ بتە مووسلێ ئان وەكو كورد لێ ژیا بت، ھینگێ دێ پشتڕاست بت، ھینگێ كورد وەلاتیێن پلە دو ژی نەبوون!
شۆڕشا ئیلۆنێ دەست پێ كر و ھێدی ھێدی كوردێ دووڤەلانك و پلە سێ، ھەست كر كو پێدڤیە ژ كەسێ كێمتر نەبت، لەو پێدڤیە ئان بگەھتە شۆرشا بارزانیێ نەمر ئان ب كێماتی پشتەڤانیێ لێ بكەت، چونكی دزانی، شۆرشا ئیلۆنێ شۆڕشا ڤەگەڕاندنا ڕوومەت و سەرفەرازیێیە بۆ ھەر كورد و كوردستانیەكی. د ئەنجام دا، ئیراق نەچار بوو، كۆمەكا ئارمانج و داخوازیێن شۆڕشێ بجھ بینت، دھۆكێ بەھرا میری ڤ بەر كەفت. دھۆك بوو پارێزگەھ و ژ بن دەستێ مووسلێ و سەرەدەریا شۆڤینی (نەتەوەیی و جڤاكی) ڕزگار بوو. ئەڤێ ڕزگارییێ كەساتیەكا ئازاد بۆ ھەر دھۆكیەكێ ئاڤا كر، ھەمیان ھەست كر كو ژ مووسلیان كێمتر نینن. ھەر ئەڤ ھەست و ئازادیا بەرھەمێ شۆڕشا ئیلۆنێ و پارتی، تێرا ھندێ ھەیە، خەلكێ پارێزگەھا دھۆكێ، ئازادی و سەرفەرازیا خوە ب ھەبوونا پارتی ڤە گرێ بدەت.
ل ئەڤێ دەڤەرێ، پارتی بووینە د ھاوارا خەلكێ خوە چۆین و بەرگری لێ كری. پارتی بوون خوە بۆ خەلكێ خوە داینە كوشتن و بووینە شەھیدێن ئازادی و ڕزگاریا ئەڤی خەلكی. پارتی بوون ڕێ ل ستەم و زۆرداریێ گرتین و زەلامێن ڕژێمێ نەچاردكرن خوە جوامێرتر دیار بكەن ژ ئەوا د دلێ وان دا… پارتی بوون، ھیڤیەكا ھل د دلێ ھەر كورد-نشتمانپەروەرەكی دا.
ھەكەر ئەم خوە بگەھینینە ئەڤرۆ، ژ زانكۆیێ بگرە، تاكو سەركەفتنێن یانەیا دھۆكێ و ئاڤەدانیا دھۆكێ و پێشكەفتنا وێ… ھەمی گرێدایی پارتیانە؛ دەستێ پارتیان د ناڤ دایە،، لەو خەلكێ پارێزگەھا دھۆكێ (ژ كارگێریا سەربخوە یا زاخۆ بگرە تاكو ھەمی دەڤەرداری و ناوچەداریان) خوە پارچەیەكێ پەچروومەكری ب پارتی ڤە دبیین. ھەمی ھەست دكەن پارتی پێناسەیا وانە… لەو ئەڤێ جارێ ژی، دێ دەنگی دەنە لیستا 275 و دێ پشكا ھەری مەزن بن ژ مەلیۆن دەنگێن پارتی دێ ئینت.
ئەڤە دێ چالەنجا دھۆكیان بت دگەل پارێزگەھێن دی.

فازل عومه‌ر

وەختێ باسێ ھلبژارتنێ دكەین، بەری ھەرتشتی، ئەم باسێ ھنبەركرنێ و ڤاڤارتنێ و بژارتنێ دكەین. ئەم لیست و بەربژار و بەرنامە و دیرۆكا وان ھنبەری ئێك دكەین و ژێك دڤاڤێرین و لیست و بەربژارێ دلخواز ژ ھەمیان ھەلدبژێرین. ئەڤجا، ھەلبژارتن چەند گرێدایی ھەستێن مرۆڤی بت، لێ ل دوماھیێ، پرۆسێسەكا دلینی و سۆزداریێ نینە، پرۆسێسەكا ھزری و مەنتقیە و لسەر ھندەك پرسیارێن مەنتقی ئاڤا دبت: ئەرێ لیست و بەربژار دێ شێن چ كەن و پارتا سیاسیا ل پشت چ كریە و دێ شێت چ بكەت؟ ئەرێ لیستا ئەز دەنگی ددەمێ دشێت ئارامیێ و ئاشتیا جڤاكی بپارێزت؟ ئەرێ ئەو لیستا ئەز دەنگی ددەمێ دشێت مافێن من ژ بەغدا بستینت؟ ئەرێ ئەو لیستا ئەز دەنگی ددەمێ دشێت وەلاتێ من ژ داگیركرنەكا دی بپارێزت؟ ئەرێ ئەو لیستا ئەز دەنگی ددەمێ دێ شێت وەلاتی پتر ئاڤەدان بكەت؟…ھتد.
ھەركەسێ ئەڤان پرسیاران ژ خوە بكەت، دێ ئیك و دو، دێ دەنگی دەتە لیستا 275 چونكی تو ل مێژوویێ بنێڕی، ھەمی سەركەفتنێن ملەتێ مە ل سەدسالیا بیستێ لسەر دەستێ پارتی بووینە، ھەكەر ئالیەكێ دی فلیەك ھەبت، دێ دگەل پارتی بت.
ئەم ل ئەڤرۆ ژی بنێڕین، پارتیە بەرگری ژ كوردستانێ و مافێن خەلكێ وێ دكەت. پارتیە گەرەنتیا ئارامی و پێكڤەژیان و ئاڤەدانی و پێشكەفتنێ. پارتیە دشێت پاشەڕۆژەكا سەرفەرازتر و گەشتر بۆ خەلكێ كوردستانێ دابین بكەت.
پارتیەكا بھێز ل بەغدا گەرەنتیا وەرگرتنا مافێن خەلكێ كوردستانێیە و ھەردەما، خودێ نەكری، پارتی لاواز ببت، بلا پشتڕاست ببین، ھەرێم نامینت و دێ ڤەگەڕینە سەنتەرالیزما بەغدا د كراسێ نەتەوەیی و ئایینی لێ زێدە.
بەرانبەر ئەڤێ، لیستێن خوە ڕادەستكرنێ و ڕازیبوونێ ب دووڤەلانكی و پاشكۆتیێ، ژ ئاخفتنێ پێڤە نینە بدەنە خەلكێ مە. و ئەم ھەمی دزانین، ئارامی و ئاڤەدانی و پێكڤەژیان و ماف و پاشەڕۆژەكا گەشتر ب ئاخفتنێ تنێ پەیدا نابن، ئەڤان ھێزەكا جەماوەری و مەیدانی دڤێت كو بەس پارتی ھەیە.
وەرن ل 11/11 دەنگی بدەینە ئەوێن دشێن ئارامیێ و پێكڤەژیانێ ل ھەرێمێ بپارێزن؛ ئەوێن دشێن ئاڤەدانیێ بدۆمینن، و ئەوێن دشێن ھەرێمێ بپارێزن و مافێن خەلكێ وێ ل بەغدا مسۆگەر بكەن… ئەو ژی لیستا 275ە، لیستا كریاران و سەرفەرازیان.

فازل عومه‌ر

پارتی ژ ڕۆژا دامەزراندنێ لسەر دەستێ بارزانیێ نەمر تاكو ئیرۆ، سەرەكانیا ھزرێن خوە ژ ڕێبازا بارزان وەرگرتینە، نەخاسمە ھزر و ڕەفتارێن شێخ عەبدلسەلام و شێخ ئەحمەد و بارزانیێ نەمر… ئەڤێ ڕێبازا د بەروەختێ خوە را كری، لسەر ھندەك ستوونان ئاڤا بوویە، درەنگتر خەلكی گرنگیا وان زانیە، وەكی؛ ئازادیا مرۆڤی، دادیا جڤاكی، ژینگەھپارێزی، مافێن ژنێ، پێكڤەژیانا نەتەوەیی و دینی،..ھتد.
دامەزرانا پارتی وەكو پارتەكا كوردستانی لسەر ئەڤان بنەمایان و سیاسیكرنا ئەڤان تێگەھێن مرۆڤانی و گشتی د ناڤێ خوە دا (دیمۆكرات و كوردستانی) و خەبات كرن داكو ئەوان ھزران ل ژیوارێ كوردستانێ پراكتیزە بكەت، پارتی كرە دەنگێ ھەمی خەلكێ كوردستانێ و ھەمی لدۆر پەیام و درووشمێن وێ كۆم بوون و كۆم دبن؛ كوردێن بسورمان و ئێزدی و كاكەیی، مەسیحی ب ھەمی ئایینێن خوە ڤە، ئەرمەن و توركومان و ئەرەبێن كوردستانێ ژی ئارمانجێن خوە دگەل پارتی دبینن و ڕۆژ بۆ ڕۆژێ، ڕۆلێن ئەرێنی و ئاڤاكەر دگێرن،… بەلگە بۆ گۆتنا من ئەوە؛ ھەر جھێ پارتیان دەستھەلات لێ ھەبوویە، ئێمنتر و ئاڤەدانتر بووینە ژ جھێن دی.
ھەر جھێ پارتیان دەستھەلات لێ ھەبوویە، پێكڤەژیانا نەتەوەیی، پێكڤەژیانا دینی و ئایینی،… ب خوە پێكڤەژیانا سیاسی ژی، باشتر بوویە ژ ھەمی جھێن دی ل سەرانسەری ئیراقێ.
ھەر جھێ پارتیان دەستھەلات لێ ھەبوویە، ئازادیێن تاكەكەسی و كۆمان باشتر بووینە و قانوون بەڕەڤانێ ھەمیان بوویە.
ھەر جھێ پارتیان دەستھەلات لێ ھەبوویە، مافێن مرۆڤی و مافێن نەتەوەیی و دینی باشتر بووینە، لەو، ھەڤبەندیا ھەمی كێمارێن نەتەوەیی و دینی ل كوردستانێ، دگەل پارتی گەوھەریە و گەھشتیە ڕادەیا تەنگژاندنا ھێزین نەحەز.
ھەر جھێ پارتیان دەستھەلات لێ ھەبوویە، گرنگی ب ژینگەھێ ھاتیە دان و ڕۆژ بۆ ڕۆژێ ڕووبەرێ شینكاتیێ ھاتیە پاراستن و زیندەوەر ھاتینە پاراستن.
ھەر جھێ پارتیان دەستھەلات لێ ھەبوویە، ئاڤەدانی و پێشكەفتن، لێ ھەبوویە… تاكو وێ ڕادەیێ، چاڤدێرێ بوژدان ھەست دكەت پارتی و ئاڤەدانی جێمكن. لەو، وەسا دھێتە ھزركرن و پێشبینكرن كو ل ڕۆژا دەنگدانێ، لیستا 275 لیستا كوردستانیان ب ھەمی چین، تەخە، نەتەوە، دین و ئایینان ڤە، وەكی ھەرجار جھێ باوەریا خەلكێ كوردستانێ بت و ببتە لیستەكا مەلیۆنی و خەلكێ كوردستانێ بۆ دۆست و دوژمنان بورھان بكەن، كو پارتی و كوردستان ئێكن و بیبلكێن چاڤانن.

فازل عومه‌ر

ئەز دا بێژم، ھەمی بەربژارێن كوردپەروەر و كوردستانی ھێژانە و ھەژی دەنگێن مەنە، ھەكەر ھەلبژارتن تاكەكەسیبانە و كەسێن بەربژار گرێدایی بنەمانێن كوردستانی و كوردی بانە، لێ وەختێ بەربژار (نێزیكی ڕەھاییێ) بەربژارێن پارتێن سیاسی بن و گرێدایی سیاسەت و بۆچۆنێن پارتێن سیاسی بن و ئەوێن تاكەكەس ژی، گەر ببنە بژارە ژی، نەشێن خودان باندۆر و ھنگار بن ل ئەنجومەنا نوونەرێن ئیراقا فیدەرال كو ھەمی ئەندام لسەر بنەمانێن نەتەوەیی و ئایینی ڕێز بووینە… ھینگێ ئەز لیڤە بم و بێژم:
پێدڤیە ئەم دەنگێ خوە بدەینە، لیستا بەربژارێن وێ و بەرنامەیێ وێ، قەدرێ تایبەتمەندی و مێژوو و بەرژەوەندیێن خەلكێ كوردستانێ بگرت و بپارێزت.
پێدڤیە ئەم دەنگێ خوە بدەینە، بەربژارێن لیستا ئێش و ئازارێن خەلكێ كوردستانێ و خوونا شەھیدان و ڕەنجا پێشمەرگەی ژ بیر نەكەن و پەرچەمێ وان؛ كوردستان بەری ھەرتشتی، بت.
پێدڤیە ئەم دەنگێ خوە بدەینە، لیستا كێم دئاخڤن، لێ گەلەك كار دكەن. لیستا ببێژن: مە ئاڤەدانی كر، نە دێ كەین.
پێدڤیە ئەم دەنگێ خوە بدەینە، بەربژارێن لیستا ئارامیا كوردستانێ پاراستی و ل كوردستان ژ داگیركرنا ئەبەدی پاراستی، لیستا شەڕێن سحێلا و پردێ.
پێدڤیە ئەم دەنگێ خوە بدەینە، بەربژارێن پارتی، چونكی ھەلگرێن پەیاما سەرۆك بارزانینە؛ پارتی بھێز بت، كوردستان بھێزە، چونكی پارتی ژ ناڤ ئێش و ئازار و دەردەسەریێن خەلكێ كوردستانێ پەیدابوویە و ئارمانجا وێ ڕزگاریا كوردستانێیە و ئازادیا خەلكێ كوردستانێ. و تاكو نەگەھتە ئارمانجێ، درووشمێ ئەبەدیێ پارتی دێ مینت؛ یان كوردستان یان نەمان، و ئەڤ درووشمە د دلێ ھەر پارتیەكی دا نەخشاندیە.
لەو، دەنگدان بۆ لیستا 275 و بەربژارێن وێ، دەگدانە بۆ كوردستانێ و پاشەرۆژێ؛ دەنگدانە بۆ ئەوێن وەلاتی و ئارامیێ و سەرفەرازیێ و پێشكەفتنێ دپارێزن.

فازل عومه‌ر

وەكو مەدیاكارەك، ل ھەوا ھەلبژارتنان، ئەز دووڤچۆنا گوتارێن سیاسیێن كوردستانێ دكەم. ژ ئەنجامێ ئەوێن من دیتین ئان بھیستین، دبینم، پارتی لسەر دو تەوەرێن سەرەكە كاردكەت؛ ئێك، پارتی چەند گرێدایی كوردستانێ و خەلكێ وێیە و چ بۆ كریە و دێ چ بۆ كەت، دو؛ ئەوا ئیراق دگەل ھەرێمێ دكەت پتر نێزیكی دوژمنكاریێیە ژ ھەڤوەلاتینیێ، و ھەكەر پارتی ل بەغدا ب ھێز بت، دێ شێت چ بۆ ھەرێمێ و خەلكێ وێ كەت، و د بەر ڕا ژبیر ناكەت ببێژت: مە ل بەرە دەستووری ب ئالیێن ئیراقی بدەینە كاراكرن.
لێ گوتارا پتریا ئالیێن دی، ئاراستەكریە بۆ ھەولێرێ و دژاتیا پارتی و حوكمەتا ھەرێمێ و كارگوزاریێن وێ، و ب ئاوایەكێ نەئێكسەر بەغدا و ئیراقا ئەنفالان و كێمیابارانێ و كوشتنا ب ھەزاران بێگونەھان؛ ئیراقا مشەختكرن و ئەرەبكرنا كوردستانێ؛ ئیراقا بودجەبڕ و مووچەبڕا خەلكێ كوردستانێ؛ ئیراقا مووچەیێ دەڤەرێن بندەستی داعشێ دھنارتن و یێن كوردستانێ نەدھنارتن (دبت بۆ جەبھەت لموقاوەمە دھنارتن)؛ ئیراقا پشتی وێرانكاری و دڕندەییا داعشێ، ب حەشدێ ئێریش كریە كوردستانێ… ئیراقا ھەمی خەما وێ ئەوە كوردستانێ ژ بلنداھیێ بینتە خوارێ، بینتە ئاستێ خوەیێ سەدسالیێن ناڤەڕاست و وارێ وێران… ئەڤنە وەسا ئیراقێ نیشاددەن كو فیدرالە، دەولەتا قانوونێ و سیستەمی، دیموكراسیێ و پێشكەفتنێ، مافێن مرۆڤی و ئاڤەدانیێ، نموونەیا پێشكەفتنێ و چاڤ لێ كرنێیە!!
ھەڤالینۆ! ھەكەر ھوون ھەڤال بن… بەغدا ل سەردەمێ بەرێ، سەرەكانیا ئەنفالان و جەنگان و گوند وێرانكرنێ و كوشتنێ و كێمیابارانێ و ئەرەبكرنێ و دەركرنێ و ھەمی بەلایێن لسەر ڕوویێ ئەردی ھەنە، بوو. نھۆ ژی كو چو ژێ ناھێت ئان دروستتر كێمیاباران ژێ ناھێت، خەما وێ لاوازكرنا ھەرێمێیە و بندەستكرنا خەلكێ وێ و ب ھەر ڕێكا ھەیە. كورت و كرمانجی، دوھی ب چەكی نەشێیا، ئەڤرۆ یا قانوونێن خوە دجەڕبینت و سوبەھی دێ ڕێكەكا دی بكارئینت!
ھەڤالینۆ، ھەكەر ھوون ھەڤال بن، پچەكێ چاڤێن خوە ڤەكەن، ئەڤە ھەلبژارتنێن پەڕلەمانێ ئیراقێنە، نە یێن كوردستانێ، ھەوە ڕێكا داوەتێ ھندا كریە… ڕێكا بەغدا بگرن و مافێن خوە ژێ بستینن، بەغدا یا شەڕێ نەھێلانێ دگەل مە دكەت، ھەولێر یا كوردستانێ دپارێزت و ئاڤا دكەت.

ل ھەمی وارێن ژیانێ كەس ھەنە ئافرندە و بالبەر و جوامێر و خزمەتكار، بەردەوام ل تشتێن نوو دگەڕن داكو ژیانێ خوەشتر و سانەھیتر لێ بكەن؛ بەردەوام دەستێ ھاریكاریێ بۆ ھەمی مرۆڤان و زیندیان درێژ دكەن، و ھندەك دی چارەسازن، وەختێ كێماسیەكێ دبینن، بزاڤێ دكەن چارە بكەن و ئازارێن مرۆڤان كێمتر لێ بكەن،
لێ ھندەك ھەنە، وەختێ كێماسیەكێ ئان لاوازیەكێ دبینن، ل شوونا چارە بكەن، لێ سوار دبەن و خوە پێ دكەنە قەھرەمان، ئەز دبێژمە ئاڤان كەسان سوارێن ژان و ئازارێن خەلكی؛ مشەخۆرێن تەنگاڤی و ئالۆزیان. ئەڤ جۆرێ مرۆڤان، وەختێ ب تەنا سەرێ خوە بن، ھیچ ئاڕێشە نینە، چونكی جۆرە نەساخیەكا جڤاكیە، كەسێ نەساخ بەس دڤێت ناڤدار ببت، و ھەر دەلیڤەیا ھەبت ژ دەست نادەت. داكو ئەم باشتر تێك بگەھین، دێ بێژم؛ مشەخۆرێ تەنگاسیان، ل شوونا ھاریكاریا خەلكەكی بكەت ئاڕێشە و ئازارێن خوە چارە بكەن ئان ئەو بۆ چارە بكەت، ئازارێن خەلكەكی وەكو چەكەكێ سۆزداریێ بكاردئینت و خوە فریادڕەس دیاردكەت، ھەكەرچی، ژبلی ئاخفتنێ (ب كوردیا كۆلانێ؛ ئاخفتنا خوەش) نەشێت شاخێن دو بزنان ژێك ڤەكەت.
من گۆت: ئەڤ كەسانە ل مالا خوە بن، مە چو ژێ نینە، لێ ببنە بەربژار و خەلكی د سەر دا ببەن كو ھەمی ئارێشەیان چارەكەن، ھینگێ دبتە مژارەكا گشتی، ئەزێ نڤیسەر نەچار دبم تلنیشان بكەم و ببێژم: ھوشیار بە! ڕێ نەدە كەسەك ل ئازار و ئاڕێشە و كێماسیێن تە سوار ببت و تە ب دو گۆتنێن خوەش بسێلمینت… دەنگی بدە یێ تو پشتڕاست بی دێ شێت تە و وەلاتێ تە پارێزت، و دێ شێت ھندەك وەجێن تە بقەتینت.
مەزنان گۆتیە: سەد گۆتن گۆری كریارەكێ ببن.
سەد گۆتن گۆری كریارەكێ ببن
ژ مێژە مەزنان گۆتیە: سەد گۆتن گۆری كریارەكێ ببن. ئەڤ گۆتنە ژی ژ ڤالاھیێ ئان خەیالا نڤیسەرەكی نەھاتیە، ژ سەربۆرا مرۆڤان دگەلێك ھاتیە، وەختێ خەلكی ھندەك كەس دیتین بەس گەلەك دئاخڤن و كێم كاری دكەن، ل بەرانبەر ھندەك كەس كێم دئاخڤن و كارێن مەزن دكەن.
ل كوردستانێ ژی، ھەكەر ئەم ل سەركردەیێن پارتی و سەركردەیێن پارتێن دی بنێرین، دێ ئەو گۆتنا مە نڤیسی ڕۆھن بت؛ پارتی كێم دئاخڤن، داكو شۆل بكەن و یێن دی، گەلەك دئاخڤن، لێ كێم شۆل دكەن، ھەكەر شۆلەكی بكەن ئان بشێن بكەن.
پارتی، شەڤ و ڕۆژان دكەنە ئێك، داكو شۆل بكەن و پڕۆژەیان خلاس بكەن، دھۆك و ھەولێر و دەڤەرێن دی بەلگەنە. ئەوێن دی ئەكتەرێن بەرنامە و فێسبووك و تیكتۆك و تەلەڤزیۆنانن، ب شەڤ و ڕۆژ بەھەشتێ د خەیالا خوە دا ئاڤا دكەن! ئاڕێشە ئەوە؛ ئەو ژیوارێ د خەیالا خوە دا، ئاڤاكرین، دڤێن مە تێ بگەھیی، ڕاستن و پێدڤیە باوەر بكەین گۆتنێن وان و كار و كریارێن پارتی ئێكن!
پارتیان دو مەلیۆن ئاوارە ڤەحەواندن و ب كریار بورھان كرن كو دشێن پاریێ نانێ خوە پشك بكەن… ئەڤە پراكتیزەكرنا مرۆڤانیێ و پێكڤەژیانێ و دلۆڤانیێیە.
ل سەرانسەری ئیراقێ، ھەر دەڤەرەكا پارتی لێ سەردەست بت، ھەڤقەبوولكرن و پێكڤەژیان و ئارامی لێ ھەیە… ڕەوشا ھەڤڕكێن پارتی ھند ئاشكرا و زەلالە، ھەوجەی گۆتنێ نینە.
بەرنامەیێ پارتی بۆ ئیراقێ لسەر سێ ستوونان ئاڤایە:
ھەڤپشكیە؛ د وەلاتی و سامانی دا، ھەڤسەنگیە؛ د ھێزێ دا و دەستھەلاتێ دا، لھەڤكرنە، پێكھاتنە؛ د كار و بەرھەمی دا. ئەڤ ئارمانجە ڕۆھن و زەلال و ڕەوانە، ئەوێن دی، لشوونا بەرنامە و ئارمانجەك ھەبت، بەس دژی پارتینە! ئەڤە نە بتنێ كورتبینیە، ئەڤە مفلسیا سیاسیە.

ھندەك كەسان شیان نینە، نە بۆ خوە بەرھەمدار بن، نە بۆ خەلكی، نە بۆ وەلاتی. ئەڤە ژی شەرم نینە، چونكی گەلەك كەسان شیان و ھێزا بەرھەمدار نینە، لێ شەرمە وەخت ئەڤ كەسێن بێشیان و نەتوان و بێھیڤی، ئەوێ نەشیانێ و لاوازی و بێئومێدیێ و بێھێزیا خوە وەكی ڤایرۆسەكێ ل ناڤ خەلكی بەلاڤە دكەن، و ھەمی شیانێن خوە بۆ ئێك ئارمانجێ دئێخنە كاری، ئەو ژی ئەوە؛ خەلكێ دی تێبگەھینن و پێ بدەنە باوەركرن كو؛ چونكی ئەو نەشێن بەرھەمدار بن، كەسێن دی ژی نەشێن!
ئەڤ مەنتقێ خەلەت، ئێكە ژ ئاستەنگان ل پێشبەری ھەمی ئارمانجێن خەلكێ كوردستانێ و نەدوورە جیھانێ ژی… لەو جێگرێ سەرۆكێ پارتی مەسرور بارزانی، ب دەنگەكێ بلند و بەری ھینگێ ب كریار، گۆتە ئەڤان بێئومێدكەر و ھیڤیكوژان: ھوون نەشێن ئەو ئاڕێشەیا وەیە، بەس ئەم دشێن و ئێك داخوازیێ ژ ھەوە دكەین؛ ڕێگر نەبن.
بەلێ، پارتی دشێن كوردستانێ و خەلكێ وێ بپارێزن، یێن دی نەشێن و بزاڤێ دكەن مە تێبگەھینن كو دوژمن دێ مە پارێزن!
پارتی دشێن ئارامیێ ل كوردستانێ بپارێزن، یێن دی نەشێن و بزاڤێ دكەن مە تێبگەھینن كو دوژمن دێ ئارامیێ پارێزن.
پارتی دشێن كوردستانێ بكەنە وەلاتێ پێكڤەژیانێ، یێن دی نەشێن و بزاڤێ دكەن مە تێبگەھینن كو پێكڤەژیان ئەستەمە.
پارتی دشێن كوردستانێ ئاڤەدانتر بكەن، یێن دی نەشێن و بزاڤێ دكەن مە تێبگەھینن كو ئەڤ دەڤەرە ئاڤەدان نابت.
پارتی دشێن كوردستانێ پێشدا ببن، یێن دی نەشێن و بزاڤێ دكەن مە تێبگەھینن كو پێشكەفتن ل ئەڤێ دەڤەرێ نابت و فەرە ژێ برەڤین!
پارتی دشێن كوردستانێ ب جیھانا پێشكەفتی ڤە گرێ بدەن، یێن دی نەشێن و بزاڤێ دكەن مە تێبگەھینن كو ھەمی جیھان دژی مەیە و مە ھیچ پاشەڕۆژ نینە!
پارتی دشێن ڕوومەتا كوردستانیان بپارێزن، یێن دی نەشێن و بزاڤێ دكەن مە تێبگەھینن كو ئەم بندەست بووینە و دێ بندەست و كۆلە مینین و ژیانا بندەستیێ و دووڤەلانكیێ تەناتر و خوەشترە!
مەسجا دوماھیێ ئەوە: پارتی دشێن، خوە ڤەدەن دا پارتی خزمەتا وە ژی بكەت.

د. فاضل عمر

ھندی من دووڤچۆن كری، ئەرەبان ب (الذكاء الاصطناعي)ّ (زیرەكییا چێكری) وەرگێڕایە و فارسان كریە (هوش مصنوعی: ھۆشێ چێكری)… د كوردی دا، ھێشتا دودلیەك ھەیە. ب سۆرانی، من ژیریی دەستکرد، زیرەکیی دەستکرد یان ھۆشی دەستکرد… دیتینە. ب كرمانجی، ژیریا دەستكرد، ھۆشێ چێكری، زیرەكیا دەستكار و یێن دی ھەنە.
ھەلبەت، سەرڤەسەرڤە، بۆ وەرگێڕانا دو پەیڤان ئەڤە ھەمی پێ نەڤێت، لێ وەختێ بێسەری ئان فرەسەری ھەبت ل مەیدانا زمانزانیێ، ئەڤ سەختكرنا تشتەكێ ب سانەھی، ڤەڕێژەكا نۆرمال و ھێساییە. بەری ھەرتشتی پەیڤا دەستكرد، كارەكێ لێكدایە، ھەكەر دەستكر؛ دەستكەر؛ دەستكار بایە، دا بێژم وەكی دەستكوژە، لێ سەركردە ھەبت و “دەستكرد”ێ بۆ چێكرنێ لبەر چێكەین، تێكدانا سیستەمێ زمانیە. لەو فەربوو، ب سۆرانی دەستكردە بایە و پاشی مە دانوستاندن ل پێگوھۆڕكێ intelligence كربایە. چاوا بت، مە دو پەیڤ ھەنە، دێ چاوا كەینە كوردی و ھند.
Artificial دبت ب ئێك ژ ئەڤان پەیڤان وەرگێڕین؛ چێكری، دەستكار، ئامیرانی، سازەنی (وەكی دۆشەنی)، مەكینەیی، چێگەرانی.
Intelligence د ئنگلیزی دا بۆ دو واتەیێن سەرەكە دھێت؛ زیرەكی، ژیری، تێگەھشتن و ھەوالگیری، جەھسووسی، ئاگەھگیری. ھەلبەت، ئەڤ intelligenceە گرێدایی زیرەكی و فەھمكرنێیە.
دێ مینت، پێكڤە وەكو زاراڤ، باسێ چ دكەن؟
سادەترین پێناسەیا Artificial intelligence شیانا سیستەمەكێ كۆمپیۆتەرییە، كو كارێن وەكی یێن ھشمەندیا مرۆڤی بكەت، وەكی؛ فێربوونێ، تێگەھشتنێ، ئاڕێشە چارەكرنێ، بەرئاقلكرنێ، و بڕیاردانێ. ب گۆتنەكا دی، Artificial intelligence و كورتكریا وێ AI مەكینەیەكە، دشێت ڕۆلێ مەژێ مرۆڤی بگێڕت (وەرگرتن، فەھمكرن و بەرسڤدان)… ئانكو ئەم یێ باسێ مەكینەیەكا ئاقلدار دكەین.
وەرن دا بینینە بەرێك.
مە ل ڕەخێ intelligence ھۆش (ھش)، ھش و بیر، ھشمەندی، مەژی، ئاقل، ژیری، زیرەكی، شەھرەزایی، خرەد، ھندێشە (ئەندێشە)، ھزر، سگال، پندار، تێگەھشتن، فەھم، ئاگەھ،… ھەنە و نەدوورە تشتەكی ژ ڕەگێ ئاڤێستایی *مەن- (ھزركرن) ژی داڕێژین.
ل ڕەخێ artificial، مە دەستكار، سازتن، چێكرن، نژنین، ئاڤاكرن، لێكدان، و ئالاڤ، ئامیر، مەكینە، خوەگەڕ، خوەكار،… ھەنە. ئەز دشێم لەپسازی بۆ داڕێژم ئان ھزرەكێ ل ئافراندنێ بۆ بكەم، وەكی ئافریدە.
ژ ھەردووان و نەدوورە ژ جھەكێ دی، مە پەیڤەك دڤێت، ئاقلداریا ئامیری ئان ھۆشێ چێكری دیار بكەت. ب گۆتنەكا دی، ئەم ھەوجەی فەرھەنگەكا سیپ و بەرانبەری یا مەژێ مرۆڤینە، دا تشتەكێ بەرئاقل و مەنتقی چێكەین. گەر ئەم ل دەستپێكێ، كۆمپیۆتەری دانینە بەرانبەر مەژی و پێدا بھێینە خوارێ.
ڤەڕێژا مەژی چییە؟ ھەكەر ھزربت، یا كۆمپیۆتەری دێ چ بت؟ ھەمان تشتە ئان تشتەكێ دییە؟ سەرباری ئەڤێ پرسیارێ، پشتی مرۆڤێ كورد خوە د زمانی دا ژ گیانەوەران جودا كری: پەیڤا گیانەوەر بەرانبەری مرۆڤی بۆ دانایە، چەرین، زان، ئاڤسبوون، تەركین، مرار، سەكتین، گۆڤ، تەول، كۆل، گاڕان، ئالیك، ئالف، كادین، داكرن و چەرتكرن، كەری، ڕەڤی، ڕەڤدە،…ھتد بۆ تەرخانكرینە و یێن خوە جوداكرینە. وا دیارە، مە دڤێت خوە ژ ئامیران ژی جودا بكەین و فەرھەنگۆكەكا جودا بۆ داڕێژین.
ئەڤە دەرگەھەكێ دییە، ئەم تێڕا ل پەیڤەكێ بنێڕین، ئانكو ئەم پەیڤەكا وەكی ھۆش وەرگرین و پاشگرەكێ وەكاتیێ لێ زێدە بكەین: ھۆشوەر، ھۆشەسا، ھۆشوەش، ھۆشگۆن، ھۆشال… بۆ نموونە گەر ئەم “”مەژال”” بۆ تشتێ وەكی مەژێ مرۆڤی پەسەند بكەین، دێ ھۆشالی ژی وەكو ناڤ بۆ ھۆشێ ئامیری پەسەند كەین، ھینگێ ھەرتشت دێ كەڤتە جھێ خوە و ئەم دێ ژ دو-سێ پەیڤیێ ژی ڕزگاربین.
مەژال ئان مەژامیر: ھەر ئامیرەكێ جھەك لێ ھەبت، بشێت سەربخوە كار بكەت.
ھۆشال ئان ھۆشەل ئان ئان ھۆشامیر: ھۆشێ ئامیرەی.
ھەلبەت، گەر ئەڤە فۆرمە پەسەند نەبت، ئەم دكارین، مەژوەر، ئان مەژگۆن، ئان مەژسا، ئان مەژوەش،.. ھەلبژێرین، دگەل تەمامكەری؛ ھۆشوەر، ئان ھۆشگۆن، ئان ھۆشسا، ئان ھۆشوەش.
گەر ھوون ڕێ بدەنە من، ئەز بڕیارێ بدەم، دێ:
مەژال بۆ (الدماغ/ العقل الصناعی) ھەلبژێرم.
ھۆشال بۆ (العقل/ الذكاء الاصطناعي).
گەر ئەڤە ھەمی گران بت؛ ھۆش ئان زیرەكیا چێكری باشن.
ل دوماھیێ، ھزرنەكەن ئەڤە دوور كوردینە. مە، چەنگال ژ چەنگ، كۆمەل و قۆمەل ژ كۆم، شەمال ژ شەما و زەنگل ژ زەنگ ھەنە، ئەڤە ھەمی ژ ناڤەكی و پاشگر -ال و ھەڤدەنگێن وی ھاتینە داڕێشتن.

فـازل میرانـی

ل گەل نێزیكبوونا هەلبژارتنێن پەرلەمانێ ئیراقێ‌ ل ئێكی چرییا دویێ 2025، دەلیڤەكا نەوازە بۆ هێزێن سیاسی یێن ئیراقی دهێتە پێش؛ ژ بۆ هندێ‌ جارەكا دی پێداچوونەكێ‌ د تەڤ سیستەمێ هەلبژارتنەكا تەمام دا بكەن، نەكو تەنێ‌ پرۆسەیەكا تەكنیكی یا دەوری، بەلكو وەك ئالاڤەكێ دەستووری یێ‌ جەوهەری بۆ دەستەبەركرنا سەقامگیریێ‌ و پاراستنا فرەجۆریێ‌ و چەسپاندنا باوەریێ‌ و ڕاستكرڤەكرنا ڕێڕەوێ‌.
ئێدی ئەزموونێ‌ دیاركر كو قەیرانا ئیراقێ‌ هەردەم د ناڤ دەقان دا نەبوویە، بەلكو د چاوانیا تێگەهشتنێ‌ و جێبەجێكرنێ‌ دا بوویە. دەستوور وەك سەرچاوەیەك كو ژیانا سیاسییا وەلاتی بڕێڤەدبەت، وەك پێدڤی نەهاتیە جێبەجێكرن بەلكو هندەك جاران كەفتیە ل ژێر هندەك راڤەكرنێن بەرتەنگ دا، یانژی ژێدەرەك بۆ ژێگرتنا بەرژەوەندیێن خۆ، یان بۆ ئالۆزكرنەكا ب ئەنقەسد، كو بوویە ئەگەرێ‌ «جەلتەیێن» توند كو سیستەمێ سیاسی د گەلەك جاران دا ئیفلیج كریە.
ژ ڤێرە وێڤە پێدڤی ب پێداچوونەكا هشیارانە یا دەستووری دیار دبیت، كو هێزێن سیاسی و سەندیكا و سازیێن ئەكادیمی تێدا پشكدارببن، بۆ تێگەهشتنا ئەگەرێن سەركەفتنێ‌ و شكستنێ جێبەجێكرنا پێدڤی، نەك تەنێ‌ بۆ راستڤەكرنا دەقان. ئەم پێدڤی ب سەر ـ راوەستانەكەكا نشتیمانی یا ئاشكراینە كو ل هەنبەری خۆ بەرپرس بین، چونكو ڕێزگرتن ل دەستووری هەلبژارتنەكا سیاسی نینە، بەلكو بنەمایێ‌ شەرعیەتێ یە.
گرنگە بیر ل ئەزموونا هەرێما كوردستانێ‌ بهێتە كرن، كو ژ ڕویێ‌ ئۆڕگانسازیێ‌ و هەیكەلێ ئۆرگانسازیێ‌ ڤە، كو دەستهەلاتا سایی ل پشتی ٢٠٠٣ی هاتیە دامەزراندن.
سەرەڕای تایبەتمەندییا نەوازە یا هەرێمێ‌، چونكو سازیێن وی یێن قانووندانانێ‌ و یێن جێبەجێكار میناكەكا دەسپێكێ‌ بوون بۆ حوكمڕانیا ناڤخۆیی كو ل سەر بنەمایێ‌ شەرعیەتا جەماوەری و دەستووری هاتبوو دامەزراندن.
ئەڤ ئەزموونە كو ب قوربانیدانان و خەباتا درێژخایەن هاتیە پێكئینان، كەس نكاریت ژ پیڤاژۆیا گشتی یا ئیراقی ڤەدەر بكەت؛ بەلكو فەرە بۆ هەر پێدڤیەكا نیشتمانی یا گشتگیر بۆ سیستەمێ حوكمڕانیێ‌ و هەلبژارتنان مفا ژێ‌ بهێتە وەرگرتن.
دیموكراسی ب تەنێ ل دەمێ‌ دەنگدانێ‌ ناهێتە كورتكرن. چونكو لێپرسین و خۆیاكرنا ئاشكرا و پێداچوونا شەفافانە بۆ ئەداكرنا كاری، ب هەمان شێوە پێكهاتێن گرنگن.
ئەو ب خۆ سازیێن هەلبژارتی، هەر ژ پەرلەمانی بگرە هەتا دگەهیتە حوكمەتێ‌، د داخوازكرینە ڤەدیتنا ژمێریارییەكا ڕۆهن پێشكێشی خەلكی بكەن. وەختێ‌ هندێ‌ هاتیە كو گۆتارا سیاسی دەست ژ هندێ‌ بەردەت كو شكستنێ‌ بڤەشێریت و بهانەیان ژ پێشڤە بگریت و سەردەمەكێ‌ ڤەكری یێ‌ ئاشكراكرنا پراكتیكی دەست پێ بكەت، نەك ب درووشمێن دڕهای یان هەوێن چەواشەكاریێ‌ و شێواندنێ‌.
ل پێش هەلبژارتنان یا فەرە پرسیارەكا بنەڕەتی بهێتەكرن: ئەرێ مە هندەك هەلبژارتن دڤێن كو جڤاتەكا نووراتیێ‌ یا ب هێز بەرهەم بینیت كو ب شێوەیەكی كاریگەر ڕۆلی خۆ جێبەجێ بكەت؟ یانژی تەنێ‌ هەولدەین كو ناڤان بگوهۆڕین و كورسییان پڕ بكەین؟
لێ‌ تێگەهشتنا واتایا «نوونەرایەتیا پەرلەمانی» دڤێت پێش دەنگدانێ‌ بكەڤیت، نەك بۆ پشتی هەلبژارتنان بهێتە پاشئێخستن. چونكو نوونەر تەنێ ئەو نینە یێ‌ كو دەنگ بدەستڤە ئیناین؛ بەلكو یێ‌ ب ئەركەكێ یاسادانانێ‌ و چاڤدێریكرنی راسپاردەكریە كو نابیت ل دیڤ سەرێ‌ خۆ دەستكاری تێدا بێتەكرن.
هەروەسا دەنگدەر ژی تەنێ ژمارەیەك نینە؛ بەلكو بەرپرسیارە ژ هەلبژارنا خۆ و پشكدارەكێ چالاكە د داڕشتنا ژیوارێ‌ سیاسی دا. بەربژار ژی دڤێت ب ڕۆهنی د پلاتفۆرما خۆ و سەرچاوەێ دارایی و ستایلێ‌ خۆ هەلسوكەفت و هشیاریا دەستووری بهەلسەنگینیت. نوونەر نابیت پشتی سوێندخوارنا دەستووری؛ ژنویكا فێری دەستوور ببیت، یان درەنگ ل سەر چاڤدێری و ڕۆلێ خۆ یێ‌ دانانا قانوونێ‌ هەلبیت.
ژبلی ئەڤێ‌ ژی جوداكرنا دەستهەلاتان تشتەكێ روخساری یێ‌ قانوونی نییە؛ بەلكو بەرێ بنەمایێ‌ هەر سیستەمەكێ دیموكراسی یە. نەبوونا ئەڤی پرەنسیپی بوویە ئەگەرێ‌ دروستبوونا چینەكا سیاسی كو مفای ژ ئاژاوەگێڕیێ‌ وەربگریت. هەروەسا شكۆمەندیا ئۆرگانسازیان هاتیەخار، دیسا تێكهەلبوونا كار و ئەركان ژی پیشچاڤ بوویە، دیاردەیێن سەرپێی و دەستبەردانێ‌ بەربەلاڤبووینە، ژێكجودابوونەكا دیار د ناڤبەرا دەستهەلاتان دا ئەوە دەستهەلاتێ‌ ژ رۆخیانێ‌ دپارێزیت و ناهێلیت دەولەت ببیتە كیانێن دژی ئێك كو خزمەتا بەرژەوەندیێن بەرتەنگ بكەن.
ئیراق ئەڤرۆ ل بەرانبەر گاڤەكێ‌ دایە كو پێدڤی ب بڕیاردانا ب وێرەك و ڕۆنیا دیتنێ‌ و دلسۆزیێ‌ د نیازێ‌ دا هەیە. چاكسازی د هەلبژارتنان دا پێنگاڤەكا ڤەدەر نینە؛ بەلكو پارچەكە ژ پڕۆژەیەكی بۆ ئاڤاكرنا دەولەتەكێ‌ كو ڕێزێ‌ ل دەستوورێ‌ خۆ دگریت و باوەڕی ب فرەجۆریێ‌ هەیە و هەمی پێكهاتێن خۆ ب بێی پەراوێزخستن و جوداكرن پشكدار بكەت.
یا ئەم پێدڤی ئەوە هەلبژارتنەك بهێتە كرن كو ژ ناڤا هوشیاریێ‌ دا دەربكەڤیت، ڕێزێ‌ ل ئیرادەیا خەلكی بگریت و نوونەرێن ڕاست د پەرلەمانەكی دا بەرهەم بینیت كو ئەركێ خۆ جێبەجێ بكەت و دەستووری بپارێزیت ب بێی هندی كو سازشێ ل سەر بكەت.
* بەرپرسێ دەستەیا كاری یا مەكتەبا سیاسیا پارتی دیموكراتی كوردستان
وەرگێران: شیرزاد نایف

فازل عومر

پێشگـۆتـن

ل سەدسالیا بیستێ، هەمی شێوازێن دوژمناتیێ دگەل كوردان و مافێن وان یێن رەوا، ب هێزا چەكی بوو. هەر وەختەكێ دو كوردان داخوازا مافەكی كربایە، ئێكسەر مەكینەیا لەشكەری و هێزێن ناڤخوە دلڤین و سەورەدەریا دوژمنەكێ دەرەكە دگەل دهاتە كرن.
لێ ل سەدسالیا بیستوئێكێ و وەكو ئەنجامەكێ جیهانیبوونا تێگەهان و بچووكبوونا جیهانێ ب هەمی جۆرێن مەدیایێ، هێدی هێدی ئەڤ تەرزێ بەرهنگاریێ و كارڤەدانا دەولەتێ، بەر ب لاوازیێ چۆ، چونكی ئەو تاوانێن ل زیندان و بنبیڤ و كۆلانێن تاری دهاتنە ئەنجامدان، ئێدی ژ دۆزا كەسەكی و خێزانەكێ، بوونە دۆزێن جیهانی.
لاوازبوونا ڤەشارتنا تاوانان ل سەردەمێ نوو، دەولەت نەچاركرن كو هندەك ستاندەردێن سەرەدەریا مرۆڤانە بپارێزن. لێ، چونكی هەمان هشمەندی دەڤەرێ ب رێڤەدبەت، دەولەت و دەستهەلاتدار نەچاربوون، ل رێكێن دی بگەڕن بۆ دۆماندنا بندەستیا كوردان و بكارئینانا وەلاتێ وان.
سـیاسـەتـا نـوو
وا دیارە دەولەت نەچاربووینە، سیاسەتا خوە دەرهەقی كوردان بگوهۆڕن، لێ سیاسەت گوهۆرین د باوەری و هشمەندیا وان دا، نەپێكانە… لەو تنێ ئالاڤێن شەری گوهاڕتینە. ل شوونا تانك و بالەفڕان و سوپای و ڤێرا وێرانكرنا مادی، دەست ب وێرانكرنا هزری كرینە؛ كەسێ وێران ژ ئالیێ هزری ڤە، هەم خەرجی نەڤێت، هەم هۆڤاتی و خوونرشتن پێ نەڤێت. ڤەگرتن و بندەستیا هزری، گەلەك كاریگەرترە ژ ڤەگرتنا لەشكەری. گەر هزرا مرۆڤی هاتە ڤەگرتن، مرۆڤ ب پێیێن خوە و حەزا خوە خوە بندەست و كۆلە دكەت.
پلانێن بندەستكرنا نوو
1- لەقاندنا جڤاكێ(هەژاندنا جڤاكا ئارام)
پشتی سەرهلدانێ ب گشتی و پشتی 2003یێ ب تایبەتی، ئارامیەكا سەرانسەری ل جڤاكا باشۆرێ كوردستانێ پەیدا و هیڤیەكا بهێز دا پارچەیێن دی ژی كو ڕۆژا ئازادیێ گەلەك دوور نینە. گەر ئەم ب ئەوێ ئارامی و وەرار و پێشكەفتنێ هاتبنە خاپاندن و مە هزر كربت دوژمن دێ هێلن ئەم ئارام بین و ڤێرا ئاشتبین دگەل دەردۆرێ، خواندنا مە خەلەت بوو، بنیاتێ هزریێ دەستهەلاتداران ل رۆژهەلاتا ناڤین و ئارمانجا هەبوونا ئەڤان دەولەتان، دگەل ئاشتی و ئارامی و وەرارێ و پێكڤەژیانێ ناگونجت. بناخەیێ ئاڤابوونا ئەڤان دەولەتان لسەر پێكڤەنەژیانێ بوویە.
ئەڤجا، بۆ تێكدانا ئارامیێ و ڕاوەستاندنا وەرارێ، ئێكەمین میكانیزما تێكدانێ؛ تێكدانا ئارامیا جڤاكێ ب خوەیە. وەختێ جڤاك ژ ناڤدا نەئارام بت، هیچ تشت ئارام نابت. كورتترین رێك بۆ نەئارامیا جڤاكی، هەژاریە ئان هەلئاڤساندنا چینا هەژارە. ل هەرێما كوردستانێ، ب نەبوونا چاندنەكا مۆدێرن و سازتنێ، مووچەی چینا ناڤین ڕادگرت و ڤێڕا ئارامیا جڤاكی هەبوو. ئەڤجا، نەدان و ئالۆزكرنا مووچەیان ب ئەڤی رەنگێ هەیە، د بنەكۆك دا، هەلوەشاندنا چینا ناڤینە و ڤێرا هەلوەشاندنا ستوونا ناڤینا جڤاكا كوردستانێیە، و تاكو نهۆ، بەغدا د ئەڤێ پلانێ دا سەركەفتیە، نەخاسمە سەرمایەدارێن كوردستانێ ل گەلیەكێ دی دژین!! و ئەز پلانەكا كاروەرانە و كاریگەر نابینم ئەڤ پیلانە سەرنەگرت.
ب دیتنا من، ئەڤە خەتەرترین شەرە دگەل پاشەڕژا مە دهێتەكرن و پێدڤیە، ئەڤرۆ نە سوبەهی، مە پلانا پووچكرنا ئەڤێ پیلانێ هەبت.
2- كـەرسـتەیێن هـۆشـبەر
ل ئەڤان سالێن دوماهیێ، بكارئینان و بازرگانیا كەرستەیێن هۆشبەر بوویە دیاردە ل كوردستانێ و شەهرەزایێن ئەڤی واری، گلۆپا سۆر هلكریە، و دبێژن: هەكەر ڕێگری نەهێتەكرن، نەدوورە ل نێزیك نە دوور، ببتە ئاڕێشەیا پتریا خێزانان.
كەرستەیێن هۆشبەر هەكەر بۆ هندەكان بازرگانیەكا پارەبارین بت و بۆ هندەكێن دی خوەشیا بەنگیبوونێ و ژ دنیایێ دەركەفتن بت، بۆ هندەك دەولەتان و هندەك سیاسیان، چەكەكێ وێرانكەرترە ژ بۆمبا ئەتۆمی. كەرستەیێن هۆشبەر كەسەكی تەنێ ژ بەرهەمداریێ و جڤاكێ دەرنائێخن، لێ جڤاكێ پێكڤە وێران دكەن.
لەو، ئێك ژ چەكێن دژی هەڤبەندیێن خێزانێ و بەرهەمداریا مرۆڤان بكاردهێت، كەرستەیێن هۆشبرن؛ كەسێ هۆشێ وی چۆ، مرۆڤانیا وی دچت. لەو كەسێ بەنگالۆ (بەنگ-ئالۆدە) قالبەكێ ڤالایە ژ هەمی بەهایێن جڤاك كار پێ دكەت.
ل ئەڤان سالێن بۆرین، جەنگا هەلوەشاندنا جڤاكا كوردستانی ژ ناڤدە، ب كەرستەریێن هۆشبەر، بوویە راستیەكا بەرچاڤ.
3- ڤـاڕێبوون ژ دۆزا نـەتـەوەیـی
چ ب ناڤێ مۆدەرنیزمێ و مرۆڤانیێ، ئان ژیانێ د چارچۆڤەیەكێ مەزنتر دا ژ هۆز و نەتەوەی، وەكی چارچۆڤەیێ دینی ئان ئایدیلۆجیەكا چەپ ئان ژی جیهانا مرۆڤانیێ (هیۆمانیزمێ) د چارچۆڤەیێ دیمۆكراسیێ و وەلاتینیێ دا… بەردەوام مەژیێ مرۆڤێ مرۆڤێ ل بەر شێلكا میمێن بەرهەڤ پەیتە كو سەردەمێ نەتەوەخوازیێ نەمایە و سەردەمێ رێزبوونێیە دگەل كۆمێن مەزنتر؛ چ مرۆڤانی بت، ئان گرۆپێن ئابۆری بن، ئان گرۆپێن دینی بن،…هتد. لێ ئەڤە نابێژن: بۆچی دەولەتێن نەتەوەیی سینۆرێن خوە خراب ناكەن و ستەما نەتەوەیی بەتال ناكەن؟ بۆچی گرۆپێن دینی مە ب ناڤێ دینی و ئایینی تەپەسەر دكەن و دەرگەهێن جەنگێن بێهۆدە ل بەر مە ڤەدكەن؟ و كەس نابێژت: كەنگی مرۆڤانیێ ئەو هێزا سیاسی ئان جڤاكی هەیە، مە وەكو كۆم همبیز بكەت و ژ دێوێ دەولەتێن نەتەوەیی و دینی و ئایدیۆلۆجست بپارێزت؟
هندی چاڤێ خوە ل جیهانێ دگێڕم، تنێ، پەقۆشكێن هیڤی و خەونبەخش دبینم و (نهۆ) چارەسەریێ بەس د دەولەتا نەتەوەیی دا دبینم.
د سەر ئەڤێ هەمیێ را، دنیایە هەكەر ب هزرەك ژ ئەڤێن سەلال (ئایدیۆلۆجیەك دنیایی ئان دینی؛ وەلاتینی و مرۆڤانیێ) ڕازی بین و ژ قالبێ خوە دەركەڤینە ناڤ قالبەكێ بەرفرەهتر، فەرە ژ خوە بپرسین: ئەرێ ئەم دێ ب چی چینە دگەل وان؟
4- شـكاندنـا بـاوەریـێ
خەتەرترین ئالاڤێ، وەكو نەتەوە، جەنگ دگەل مە دهێتە كرن؛ شكاندنا باوەریێیە.
ل ئەڤان سالێن بۆرین و ژ ئەنجامێ جەنگا سایكۆلۆجی دگەل كوردان (بۆ نموونە؛ بێ هیڤیكرن ژ شۆڕشان و ئەنجامێن وان) ئان قەبە كرن و تایبەتكرنا هەڤڕكیێن سیاسی یێن ناڤخوە ئان هندەك رەفتارێن كەسی و سیاسیان وەكو بناغە بۆ سەرنەگرتنا هەمی ئەزموون سیاسیێن كوردان و د ئەنجام دا، بێهیڤیكرنا كوردان ژ سیاسەتێ وەكو میكانیزم و ئالاڤەكێ ئازادی و سەرفەرازییێ.
بێ هیڤیكرنا كەسێ كورد ژ خەباتا سیاسی، بێهیڤیكرنا مرۆڤێ كوردە ژ خوە و ڤێرا؛ جوانكرنا بندەستیێ و دووڤالانكیێیە. شكاندنا باوەریا كەسێ كورد ب ئەنجامێن خەباتا سیاسی ئێك ئارمانجا سەرەكە هەیە؛ كەسێ كورد تێبگەهت و باوەر بكەت، كو كەسێ كورد بوونەوەرەكێ نەسیاسیە و پێدڤیە وارێ سیاسەتێ بۆ یێن دی (ترك و فارس و ئەرەبان وەكو نموونە) ڤالا بكەت و خوە بدەتە دەست.
پرسیار ئەوە: بەرانبەر ئەڤان ئێریشێن ئابۆری و هزری و سیاسی و سایكۆلۆجی… مە وەكو تاكێ كوردستانی و وەكو دەستهەلاتا وەلاتی؛ چ پلان هەیە؟ و كارڤەدانێن مە وەكو كەس چنە؟
ئەرێ مە ل هەر ئاستەكێ هەبت، پلانا دژی پیلانێ هەیە؟
ئەرێ ئەم ئەڤان پیلانان دبینین و دێ شێین خوە ل بەر بگرین، گەر مە شیانێن بەرهنگاریێ و چارەكرنێ نەبن؟