NO IORG
نووترين نووچه
Authors Posts by فازل عومه‌ر

فازل عومه‌ر

فازل عومه‌ر
19 POSTS 0 COMMENTS

12

سه‌رنڤیسه‌ر

ل ناڤبه‌را تیۆریێ (بیردۆزیێ) و ژیواری (راستیا هه‌یه‌)، هه‌رده‌م ناڤبڕه‌ك هه‌یه‌. ئه‌و ناڤبڕ ب گۆره‌ی جڤاكان و سیسته‌مێن هزری ژێكجودایه‌. هه‌ر بۆ نموونه‌؛ پارتێن ئایدیۆلۆجست، چ دیندار بن یان دنیادار، هه‌رده‌م تیۆری گرنگتره‌ ژ ره‌وش و ژیوارێ هه‌یه‌، و هه‌وادارێن ئه‌وان ئایدیۆلۆجیان هه‌رده‌م گازنده‌یان ژ كه‌سان و ره‌وشێ دكه‌ن كو نه‌شێن هزرێن (ره‌ها دروست) بكه‌نه‌ راستی! كه‌سێن یۆتۆپیایی ژی دكه‌ڤنه‌ هه‌مان خه‌له‌تیێ، وه‌ختێ ژیوارێ لبه‌ر خه‌ونێن خوه‌ دنه‌خشینن و هیچ فاكته‌ره‌كێ دی لبه‌ر چاڤ وه‌رناگرن.
من ئه‌ڤ هه‌ردو نموونه‌ ئینان دا بكه‌مه‌ ده‌رگه‌هه‌ك بۆ هزرا كاندیدێ سه‌ربخوه‌ ل وه‌لاته‌كێ نه‌سه‌ربخوه‌ و د شه‌ڕێ مان و نه‌مانێ دا دگه‌ل دۆرماندۆری، جڤاكه‌كێ ب چه‌ندین هه‌ڤبه‌ندیان، هه‌م گرێدایی هه‌م دابه‌شكری. جڤاكه‌كێ، ب ڕێزبه‌ندیا گرنگیێ؛ پارتێن سیاسی و هۆز و بانگخواز رۆلێ سه‌ره‌كه‌ ل لڤاندنا هه‌ست و ئاراسته‌یێ خه‌لكی بگێڕن. جڤاكه‌كێ رۆلێ كه‌سێن تاك و سه‌ربخوه‌ تێدا شێلی و نه‌دیار..هتد.
ئه‌ز تشته‌كێ سه‌یر یان ئه‌نتیكه‌ نابێژم، هه‌كه‌ر ببێژم؛ ئه‌وه‌ ژ سه‌رهه‌لدانێ وه‌ره‌، جڤاكا كوردستانی ستوونكی لسه‌ر پارتێن سیاسی دابه‌ش بوویه‌ و ناڤبڕا هاتن و چۆنێ و سه‌ربخوه‌ییێ، هند به‌رته‌نگه‌، باش ناهێته‌ دیتن.. ئه‌ڤجا، پتریا خه‌لكی به‌نده‌وار و تاگیر و هه‌وادارێن ئالیه‌كێ سیاسینه‌ و گه‌له‌ك جاران ئه‌و ئالی ناسنامه‌یا وی/ وێ دیار دكه‌ت. ب گۆتنه‌كا دی، خه‌لكێ سه‌ربخوه‌ یان زۆنا خوه‌لیكی د جڤاكا مه‌ دا هند بچووكه‌، تو دشێی ببێژی نینه‌.. ئه‌ڤه‌ وا لێ دكه‌ت، مه‌ جڤاكه‌كا سیاسیكری (حزبی) هه‌بت، نه‌ جڤاكه‌كا سڤیلێ گرێدایی ژیارا خوه‌.
پرسیار ئه‌وه‌؛ ل جڤاكه‌كا هۆسا، چه‌نسێ به‌ربژارێ سه‌ربخوه‌ چه‌نده‌ و هه‌كه‌ر چه‌نسێ ده‌نگ-برنێ هه‌بت ژی، دێ شێت وه‌كو نوونه‌ر، چ رۆلی بگێڕت؟
من نه‌ڤێت ئه‌ز به‌رسڤه‌كا ڤه‌بڕ بده‌م لێ ل ره‌وشا هه‌یه‌ و هۆشمه‌ندیا ئیراقێ ب ڕێڤه‌ دبه‌ت، كاندیدێ سه‌ربخوه‌، ده‌لیڤه‌ نینه‌ و نه‌شێت هیچ رۆله‌كێ هه‌ژی بگێڕت.. چونكی نه‌ پارته‌كا سیاسی ل پشته‌ وی و هه‌لوه‌ستێن وی بپارێزت، نه‌ هۆزه‌ك وه‌كو جه‌ماوه‌ر دگه‌ل و ل پشته‌، نه‌ ژی خوه‌ ب دینی و ئایینی ڤه‌ گرتیه‌ و دێ خوه‌ ب گوتارا پیرۆز پارێزت.
ئه‌ڤجا، دگه‌ل باشیا هه‌بوونا به‌ربژارێ سه‌ربخوه‌ بۆ هه‌ستكرن ب هه‌بوونا جڤاكێ سڤیلێ نه‌سیاسیكری، لێ ل ئه‌ڤێ قۆناغێ و ئاڕێشه‌یێن هه‌رێمێ دگه‌ل به‌غدا، به‌ربژارێ سه‌ربخوه‌ نه‌شێت چو پێشكێش بكه‌ت، هه‌كه‌ر رۆله‌كێ نه‌رێنی نه‌گێڕت، دێ گه‌له‌ك باش بت.

4

فازل عومه‌ر

گه‌له‌ك لسه‌ر هه‌لبژارتنان و گرنگیا ده‌نگێ ته‌ هاتیه‌ نڤێسین هه‌تاكو گه‌هاندینه‌ راده‌یا ده‌نگێ مرۆڤی كه‌ساتیا مرۆڤیه‌ یان ئه‌مانه‌ته‌كه‌ پێدڤیه‌ ڤه‌گه‌ڕینی یان ب وژدان بده‌ كه‌سێ هه‌ژی..هتد. دبت ئه‌و هه‌می راست بن، لێ یا راستتر ئه‌وه‌، هه‌لبژارتن لسه‌ر بناغه‌یه‌كێ مه‌نتقی و هۆشمه‌ندانه‌ بت نه‌ گرێدایی هه‌ست و سۆزان بت، نه‌خاسمه‌ هه‌می به‌ربژار دێ ده‌رگه‌هێ هه‌ست و سۆزێن مه‌ قوتن و هه‌ر وه‌ختێ مه‌ ده‌رگه‌هێ هه‌ست و سۆزان بۆ ڤه‌كر، هینگێ ئه‌م دێ وه‌كو ئه‌ڤینداره‌كێ به‌نگی خوه‌ راده‌ست كه‌ین. به‌هرا خوه‌، ئه‌ز دلێ خوه‌ بۆ چو به‌ربژاران ڤه‌ناكه‌م، ئه‌ز دێ مه‌ژێ خوه‌ ڤه‌كه‌م. هینگێ پرسیارا هه‌ری گرنگ ئه‌وه‌؛ به‌ربژار دێ شێت بۆ من و مه‌ (وه‌كو ئاكنجیێن هه‌رێما كوردستانێ) چ بكه‌ت؟ ئه‌ڤه‌ هه‌كه‌ر تو وه‌كو كوردستانیه‌كی هزر بكه‌ی. هه‌كه‌ر وه‌سا هزرنه‌كه‌ی، هه‌رئێك ژ مه‌ ل دنیایه‌كێیه‌ و كه‌م تێكناگه‌هین. پشتی ڤێ پرسیاره‌كا دی دهێت؛ مه‌ چ ژ به‌غدا دڤێت؟ وه‌كی ئه‌م دزانین مه‌ هنده‌ك گرێیێن ئالۆز دگه‌ل به‌غدا هه‌نه‌ و ب سانه‌هی ڤه‌نابن: شۆڤینیا نه‌ته‌وه‌یی (هۆشمه‌ندیا خوه‌سه‌پاندنا نه‌ته‌وه‌یی)، ده‌ڤه‌رێن ده‌رڤه‌ی كارگێڕیا هه‌رێمێ (ماده‌ 140 یان سینۆرێن هه‌رێمێ)، بودجه‌ و مافێن داراییێن هه‌رێمێ و سامانێن هه‌رێمێ (ئابۆرا هه‌رێمێ)، دۆزا پێشمه‌رگه‌ی (پاراستنا هه‌رێمێ)، كاركرن ب ده‌ستووری (هه‌ڤبه‌ندی دگه‌ل به‌غدا)..هتد. دا ڤه‌گه‌ڕینه‌ پرسیاران و بپرسین؛ كێ هێزه‌كا وه‌سا ل پشته‌ خوه‌ ل ئه‌ڤان ئاڕێشه‌یان بكه‌ت خودان؟ كی دشێت به‌رده‌وام خه‌باتێ بۆ چاره‌كرنا ئه‌ڤان ئاڕێشه‌یان بكه‌ت؟ كیه‌ نه‌شێت ده‌ستان ژ ئه‌ڤان مافان به‌ربده‌ت و ئه‌ڤان مافان هه‌لاویستی بهێلت، وه‌كی ئیراقێ دخوازت؟ كیه‌ ب رۆباره‌كێ خوونا شه‌هیدان و رۆندكێن زاڕۆك و داییكان دێ دگه‌ل به‌ته‌ به‌غدا و بۆ هه‌ر هه‌لوه‌سته‌كی دێ ده‌فته‌را یان كوردستان یان نه‌مان ڤه‌كه‌ت و بڕیارێ ده‌ت؟ ئه‌ز دێ ده‌نگێ خوه‌ ده‌مه‌ كاندیدێن پارته‌كا بهێز، پارته‌كا كوردستان و خه‌لكێ وێ پاراستی و بشێت من بپارێزت و هه‌رده‌م به‌رگریێ ژ مافێن خه‌لكێ كوردستانێ و سه‌روه‌ریا كوردستانێ بكه‌ت.. ده‌ر ژ ئه‌ڤێ، به‌س ئاخفتنه‌ و ئارمانجێن تاكه‌كه‌سی تنێنه‌.

13

فازل عومه‌ر
د مێژوویێ دا، فره‌نسا وه‌كی هه‌می ئیمپراتۆریێن دێرین، ده‌وله‌ته‌كا ڤه‌گر و گه‌له‌ك جاران شه‌ڕه‌نگیز بوویه‌. لێ د هه‌مان ده‌می دا لاندكا هونه‌رێن جوان و ره‌وشه‌نبیریێ و هزرێن مرۆڤانی ژی بوویه‌. ئه‌ڤ دووانیا هێز ـ ره‌وشه‌نبیری و هه‌ڤسه‌نگیا وان ل نك فره‌نسیان، سیمایه‌كێ كۆلۆنیالیزما فره‌نسی بوویه‌، و ده‌ربازی ده‌وله‌تا سه‌رده‌م ژی بوویه‌.
فره‌نسا خودانا گرێبه‌ستا جڤاكى یه‌، خودانا نڤیسه‌ر و فیلۆسۆفێن گه‌شادێ و رۆشنگه‌ریێیه‌، خودانا ئێكه‌مین شۆڕشا ئێكسانیا مرۆڤانه‌، ل ئاستێ جیهانێ خودانا پتریا پێشكه‌فتنا هزریه‌ ل سێسه‌د سالێن بۆرین؛ ژ دیكارتی و مۆنتسكیۆی بگره‌، دگه‌ل ڤۆلتێری و رۆسۆی و ده‌هان ناڤێن دی د رێ دا، تاكو دگه‌هینه‌ سارته‌ری و كامۆی و شتراوسی و بارتی و فۆكۆی و درێدای.. ئه‌ڤان به‌رهه‌مداران شكلێ هزركرنا مرۆڤانیێ تاكو راده‌یه‌كا مه‌زن چێكریه‌.
لسه‌ر ئه‌ڤی بنه‌مای و گوهه‌ڕتنا شێوازێ هه‌یمه‌نێ و بكارئینانا هێزێ ل جیهانێ، فره‌نسا، ژ هه‌رپێنج ئه‌ندامێن جڤاتا ئه‌وله‌كاریێ، پتر گرنگیێ دده‌ته‌ ئالیێ مرۆڤانی و پاراستنا به‌هایێن مرۆڤانی. ئه‌ڤه‌ ژی ژ ئه‌وێ هنگار و باندۆرا مه‌زنا هزرڤانان ل سیاسه‌تا فره‌نسا كری و كراسه‌كێ مرۆڤانی كریه‌ به‌ر هێزا وێ.
هه‌ر ئه‌ڤه‌یه‌، به‌رێ فره‌نسا دایه‌ جهێن ئالۆز ل جیهانێ و هه‌رده‌م بزاڤێ دكه‌ت ئاشتیێ و پێكڤه‌ژیانێ ل جهێ جه‌نگێ و نه‌ڤیانێ بچینت، و هێزا خوه‌ بۆ ئارامیێ و پێشكه‌فتنێ بكاردئینت.
وه‌كی رۆلێ فره‌نسا یێ سه‌رده‌مانه‌ ئه‌ڤه‌ بت، ئه‌م وه‌كو كورد و وه‌كو هه‌رێما كوردستانێ، چاڤه‌ڕێی رۆله‌كێ كاریگه‌رترین ژ فره‌نسا. رۆله‌كێ وه‌سا بت هنده‌ك ژ ئازار و سته‌ما خه‌ریتا رۆژهه‌لاتا ناڤین و دابه‌شكرنا كوردستانێ سڤك بكه‌ت، ئه‌و خه‌ریتا بریتانیا و فره‌نسا رۆلێ سه‌ره‌كه‌ د نه‌خشاندنێ دا گێڕای و هنده‌ك نه‌ته‌وه‌ كرینه‌ قوربانێن به‌رژه‌وه‌ندیێن هینگێ.
راسته‌ ده‌وله‌ت ب گۆره‌ی به‌رژه‌وه‌ندیان كاردكه‌ن، لێ به‌رژه‌وه‌ندیێن لسه‌ر بنه‌مایه‌كێ مرۆڤانی ئاڤا نه‌بن، ده‌رگه‌هێ سته‌مێنه‌، به‌س وێرانی و به‌دی و خرابی ل په‌ی دمینن.. له‌و، ژ فره‌نسا مرۆڤدۆست، رۆله‌كێ كاراتر دهێته‌ خواستن ل رۆژهه‌لاتا ناڤین، تاكو روومه‌تا مرۆڤی و ژیارا وی دهێنه‌ پاراستن.

18

فازل عومه‌ر

ئه‌نته‌رنێتێ و ڤه‌ڕێژا وێ؛ ژ فێسبووك و مالپه‌ڕ و ئینستیگرام و یێن دی، مه‌دیا ژ ره‌وشا تایبه‌ت و ده‌سته‌كا بژاره‌ (ده‌ستهه‌لاتدار و زه‌نگین و نڤیسه‌ران تنێ ماف و شیانێن بۆ كۆمێ ئاخفتنێ هه‌بوون) ده‌راند و ئێخسته‌ ره‌وشا گشتی (هه‌ركه‌س دشێت بۆ كۆمێ باخڤت و خودانێ بۆچۆنا خوه‌ بت).
نه‌هێلانا پاوانكرنا مافێ ئاخفتنێ و هه‌یمه‌نا هزری، شۆڕشه‌كا بێچه‌كه‌!
وه‌رگوهاستنا مافێ ئاخفتنێ ژ ده‌سته‌كا بژاره‌ (سیاسی و ره‌وشه‌نبیران) بۆ گشتی، ئاستێ ئاخفتنێ و دانوستاندنێ ژی ڤێڕا ئینا ئاستێ داخوازی و هه‌وجه‌یی و ئارمانجێن خه‌لكێ هێسایی.
به‌ری سۆشیه‌ل مه‌دیایێ، ئاستێ ئاخفتنێ ل ئاستێ ده‌ستهه‌لاتا سیاسی و ئابۆری بوو، یان ل ئاستێ خه‌ون و دیتن و زانینا ره‌وشه‌نبیران بوو. ب گۆتنه‌كا دی، مه‌دیایێ بزاڤ دكر دیتنا سیاسی و سه‌رمایه‌دار و (ره‌وشه‌نبیران) زال بكه‌ت و خه‌لكی نه‌چار بكه‌ت به‌ره‌ڤ ئاسته‌كێ ئابۆری و سیاسی و جڤاكی و ره‌وشه‌نبیری یێ بلندتر و جوداتر ژ یێ وان ببه‌ت و هه‌رده‌م خه‌ونان ب ئه‌وی ئاستێ بلندترڤه‌ بینت.
سۆشیه‌ل مه‌دیایێ، ئه‌و ره‌وشه‌ گوهاڕت، هه‌كه‌ر نه‌بێژم به‌ره‌ڤاژكر. مه‌دیایا ده‌سته‌كا بلند و سه‌رده‌ست ئێخسته‌ هه‌ڤڕكیێ دگه‌ل مه‌دیایا ده‌سته‌كا خوارێ و بنده‌ست. چونكی سۆشیه‌ل مه‌دیا ده‌نگێ ده‌سته‌كا بنده‌ست و ره‌نجبه‌ره‌، هه‌م گرێدایی ناخێ خه‌لكیه‌، هه‌م هۆشیاریه‌كا چیناتی په‌یداكر كو ئێدی چاڤێ خه‌لكی ل بلندتر نه‌بت، پێدڤیه‌ یێن بلند دابه‌زنه‌ خوارێ و خوه‌ دگه‌ل خه‌لكی بگونجینن. ئه‌ڤه‌ شۆڕشا سۆشیه‌ل مه‌دیایێیه‌؛ ده‌سته‌كا بژاره‌ په‌رت و به‌لاڤكر، و ته‌كوه‌ری و تاكگه‌ری ل هه‌می ئاستان سه‌رده‌ست كر. ب گۆتنه‌كا دی، هه‌می مرۆڤ (وه‌كو تاك) ئینانه‌ ئێك ئاستی و هه‌لسه‌نگاندن ژی ئینا هه‌مان ئاستی.
ئاڕێشه‌ ل كیڤه‌یه‌؟
ل جڤاكێن هۆشیار و پێشكه‌فتی، دبت چو ئاڕێشه‌ نه‌بن، چونكی ئاستێ ره‌وشه‌نبیری و جڤاكی و ئابۆری و سیاسی و زانین و هۆشیاریێ، ل ناڤ پتریا خه‌لكی هه‌م بلنده‌ هه‌م نێزیكی ئێكه‌.. لێ ل جڤاكێن پاشدامایی و سنگه‌پێ، رێژه‌یه‌كا بچووك یان ده‌سته‌ك هه‌نه‌ گه‌هشتینه‌ ئه‌وێ پێكێ، نه‌خوه‌ پتریا خه‌لكی نه‌گه‌هشتینه‌ ئاستێ ئه‌ڤی سه‌رده‌می و نه‌دووره‌ ب سه‌دان سالان ل پاش وه‌لاتێن پاشكه‌فتینه‌.. ئه‌ڤجا، پانكرنا گوتارا مه‌دیایی ل ئه‌ڤان وه‌لاتان، ئۆتۆماتیكی دابه‌زاندنا ئاست و زمانێ مه‌دیایێیه‌ بۆ ئاستێ هۆشیاریا جڤاكی كو د بنه‌كۆك دا و دگه‌ل ده‌سته‌كا بژاره‌ پاشدامای بوو، ل ره‌وشا نوو، دێ جڤاكی هێشتا پاشدا بت و جیهانێ به‌ره‌ڤ دووانیه‌كا هێژ دژوارتر بت ژ یا هه‌یه‌.
ل وه‌لاتێ مه‌، ڤه‌ده‌ر ژ قه‌نجییێن سۆشیه‌ل مه‌دیایێ، كو كێم نینن، هه‌می نه‌ساخیێن جڤاكی و ره‌وشه‌نبیری و ئابۆری و سیاسی ب سه‌رئێخستن و هێدی هێدی به‌ره‌ڤ كولتۆریكرنێ برن. ل وه‌لاتێ مه‌، گه‌له‌ك نۆرماله‌ نه‌زانه‌ك ب هه‌می باوه‌ری بڕیاره‌كا ڤه‌بڕ ل بابه‌ته‌كێ زانستی بده‌ت و تۆڕا هه‌ڤال و هه‌ڤسۆزێن وی نه‌هێلن زانست رۆلێ خوه‌ بگێڕت، گه‌له‌ك نۆرماله‌ ره‌ئی و بۆچۆن ببنه‌ خه‌به‌رگۆتن، ره‌خنه‌ ببته‌ ناڤزڕاندن و كرێتكرن، گه‌له‌ك نۆرماله‌ ناڤه‌كێ دیار ل واره‌كی هند بهێته‌ شكاندن ژ جیهانا سۆشیه‌ل مه‌دیایێ بڕه‌ڤت و جهی بۆ خه‌به‌ربێژ و كنارگیر و شه‌ڕخواز و نه‌زانان بهێلت.

15

فازل عمر
پشتی جه‌نگا جیهانی ئێك و هه‌لوه‌شانا دوماهیك ئیمپراتۆریا رۆژهه‌لاتا ناڤین ـ ده‌وله‌تا ئۆسمانی، و دامه‌زران و دامه‌زراندنا ده‌وله‌تێن نه‌ته‌وه‌یی ل شوونا وێ، ل پڕانیا نه‌و ـ ده‌وله‌تان، ئاڕێشه‌یه‌ك په‌یدا بوو، دبێژنێ؛ پرس یان ئاڕێشه‌یا نه‌ته‌وه‌یێن كێمكه‌س د ناڤ سینۆرێن ده‌وله‌تا نه‌ته‌وه‌یی دا.
ده‌وله‌تا نه‌ته‌وه‌یی، مه‌ بڤێت نه‌ڤێت، ده‌وله‌تا مێژوو و كولتۆر و هێز و ئابۆر و سه‌ربخوه‌ییا نه‌ته‌وه‌یه‌كیه‌. هه‌ر نه‌ته‌وه‌یه‌كا دی د ناڤ ده‌وله‌تێ دا، ل باشترین سیسته‌می و ده‌ستوداری، دێ پله‌ دو و خوارتر بت ل هه‌می ئاست و هه‌ڤبه‌ندیێن ژیانێ،.. ئانكو دێ نه‌ته‌وه‌یه‌كا دووڤه‌لانك و په‌ڕواز و نه‌توان بت.
پشتی جه‌نگێن جیهانی ئێك و دو، ئه‌ڤه‌ ره‌وشا كوردان بوویه‌. كورد ل توركیا و ئیراقێ و سۆریێ و ئیرانێ و ئازه‌ربێجانێ،.. بوونه‌ دووه‌م نه‌ته‌وه‌. ئه‌ڤ دووه‌مینه‌، تنێ پله‌ دو نه‌بوویه‌ ل رێزبه‌ندیێ و هند. لێ ل هه‌مان وه‌خت، پله‌ دو گه‌ف بووینه‌ ل نه‌ته‌وه‌یا ده‌وله‌تدار و نفشه‌كێ نه‌ساز بووینه‌ د ناڤ گیانێ ده‌وله‌تێ دا. ب گۆتنه‌كا دی، دوژمنه‌كێ ناڤخوه‌ بووینه‌. ئه‌ڤ گه‌ف و دوژمناتیا هزركری، ده‌وله‌ت كریه‌ دوژمنێ دووه‌مین و سێیه‌مین.. نه‌ته‌وه‌یێن وه‌لاتی!!
هۆسا، پتری ده‌وله‌تێن نه‌ته‌وه‌یی ل رۆژهالاتا ناڤین، ب هه‌بوونا نه‌ته‌وه‌یێن دی، نه‌ساخ ژ دایك بوون.
بۆ نه‌هێلانا گه‌فێن ناڤخوه‌یی لسه‌ر ده‌وله‌تا نه‌ته‌وه‌یی ـ نه‌خاسمه‌ پێشكه‌فتنا نه‌ته‌وه‌یا دووه‌م، پڕۆژه‌یێن بهوژاندنێ و بنبڕكرنێ هاتینه‌ دانان. هۆسا هه‌ر كوردێ د ده‌وله‌تێن نوو دا ب پله‌ دو رازی بووی و خزمه‌تا ده‌وله‌تا نه‌ته‌وه‌یا سه‌ده‌ست كری، هاتیه‌ په‌سه‌ندكرن و سه‌ره‌ده‌ریا وه‌لاتیه‌كێ پله‌ ئێك دگه‌ل هاتیه‌ كرن، و یێ بزاڤ كرین خوه‌ و نه‌ته‌وه‌یا خوه‌ بپارێزت و وه‌لاتیێ پله‌ ئێك بت، ئێكسه‌ر ب (یاخی یان ڤاڕێ یان دوژمنێ ده‌وله‌تێ) هاتیه‌ ناڤكرن.
من ئه‌ڤ پێشگۆتنه‌ بۆ هندێ ئینا داكو ببێژم: كورد ل هه‌می ده‌وله‌تێن ده‌ڤه‌رێ، دو جۆرن؛ یان ب وه‌لاتیێ پله‌ دو و بنده‌ستیا نه‌ته‌وه‌یی رازینه‌ یان نه‌ڕازینه‌. یێن ب بنده‌ستیا نه‌ته‌وه‌یی رازی، ئه‌وان چو ئاڕێشه‌ دگه‌ل ده‌وله‌تێ نینن، و یێن نه‌ڕازی دوژمنێن ده‌وله‌تێنه‌ و هه‌می هێزێن ده‌وله‌تێ، دژی وی/ وێ بكاردهێن.
ئه‌ڤه‌ دیمه‌نێ گشتیێ كوردانه‌ ل رۆژهه‌لاتا ناڤین. گه‌ر ئه‌م بنده‌ستیا نه‌ته‌وه‌یی دابه‌ش بكه‌ین و بچینه‌ هوورهووركان، دێ بنده‌ستیا ره‌وشه‌نبیری و جڤاكی و ئابۆری و سیاسی تێدا بینین. ب گۆتنه‌كا دی، بنده‌ستیا كوردان یان بنده‌ستیا نه‌ته‌وه‌یی ئاوێته‌ و سه‌رانسه‌ریه‌.. نه‌ ئابۆری یان سیاسی یان جڤاكی یان ره‌وشه‌نبیری ب تنێیه‌. ئه‌ڤجا، رزگاری و ئازادیا نه‌ته‌وه‌یی ژی كاملانه‌، چونكی نه‌ته‌وه‌ ژ هه‌می بنده‌ستی و دووڤه‌لانكیان ژ نه‌ته‌وه‌یا سه‌رده‌ست رزگار دبت. وه‌ختێ نه‌ته‌وه‌ رزگار دبت، هینگێ جۆرێن دی یێن بنده‌ستی و دووڤه‌لانكیێ ده‌ست پێ دكه‌ن، ئانكو ئازادیێن خوار ئازادیا نه‌ته‌وه‌یی، پارچه‌یینه‌ نه‌ ئازادیا نه‌ته‌وه‌یی. بۆ نموونه‌ بنده‌ستیا چیناتی ته‌نێ بنده‌ستیا ئابۆریه‌. دگه‌ل گرنگیا ئابۆرێ، لێ پارچه‌یه‌كه‌ ژ بنده‌ستیا سه‌رانسه‌ری و ل ناڤ نه‌ته‌وه‌ی ژی دهێته‌ دیتن.
ب ئه‌ڤێ دیتنێ، هه‌ر نه‌ته‌وه‌یه‌كێ ده‌وله‌تا خوه‌ نه‌بت، د ده‌وله‌تا نه‌ته‌وه‌یی دا، بنده‌سته‌ و هێزا خوه‌پاراستنێ نینه‌. له‌و، هه‌ر بزاڤه‌كا رزگاریێ، پێدڤیه‌ ستراتیجیا رزگاریا نه‌ته‌وه‌یی به‌ری یا چیناتی هه‌بت، نه‌خوه‌ دێ كه‌ڤته‌ داڤێن خوه‌ خاپاندنێ ب رزگاریه‌كا نیڤه‌ڕۆ؛ به‌لكی ژ ئالیێ ئابۆریڤه‌، چینه‌ك رزگار ببت، لێ وه‌كو نه‌ته‌وه‌، دێ بنده‌ست مینت.
كورت و كرمانجی، بزاڤا رزگاریا چیناتی، بزاڤه‌كا ناڤنه‌ته‌وه‌یی بت (هندور نه‌ته‌وه‌یی: د ناڤ گیانێ ده‌وله‌تا نه‌ته‌وه‌یی دا بت) ره‌نگه‌ ره‌واتی و گرنگی هه‌یه‌، داكو خه‌لكێ نه‌دار و ژار ژ بن هه‌یمه‌نا سه‌رمایه‌داریێ و ده‌ره‌به‌گیێ رزگار بكه‌ت و دادیا جڤاكی به‌رده‌ست بكه‌ت، لێ بزاڤا رزگاریا چیناتی ل شوونا رزگاریا نه‌ته‌وه‌یی، جۆره‌كێ خوه‌ خاپاندنێیه‌ ب رزگاریا چینه‌كێ ژ كۆمه‌لی ل شوونا رزگاریا هه‌می ملله‌تی. دا ب گۆتنه‌كا رۆهنتر ئه‌ڤێ لۆتده‌م: ئه‌رێ رزگاریا جۆتیاران ژ ده‌ره‌به‌گان دێ گه‌لێ كورد چه‌ند ئازاد كه‌ت؟ دێ كوردستانێ چه‌ند ئازاد كه‌ت؟
ب دیتنا من، هه‌ر بزاڤه‌كا كوردی و كوردستانی یا لسه‌ر بنه‌مایه‌كێ نه‌ته‌وه‌یی و نیشتمانی ئاڤانه‌بت، ل دوماهیێ دێ راده‌ستی پڕۆژه‌یێن سۆزداریك و دیماگۆگی و مرۆڤانی بت و ژ ئارمانجێ دووركه‌ڤت تاكو ئارمانج ژ شۆڕشێ ل ناڤ درووشمێن قه‌به‌ هندا دبت.
كاكلا گۆتنێ؛ دو ئاستێن ئازادیا سیاسی و ئابۆری و جڤاكی و ره‌وشه‌نبیری هه‌نه‌: ئازادیا نه‌ته‌وه‌یی و ئازادیا كه‌سانی. ئازادیێن نه‌ته‌وه‌یی ل ئاستێ وه‌لاتینه‌ و دگه‌ل رزگاریا نه‌ته‌وه‌یی یان سه‌ربخوه‌ییێ د وه‌لاتی دا بده‌ست دكه‌ڤن، لێ ئازادیێن كه‌سانی پاشی دهێن، دگه‌ل دامه‌زران یان سه‌ربخوه‌ییا ده‌وله‌تا نه‌ته‌وه‌یی دهێن. ئانكو شۆڕشێن نه‌ته‌وه‌یی یێن دروست بۆ رزگاریا وه‌لاتینه‌ و ئازادكرنا خه‌لكێ وێ ژ بن ده‌ستێ نه‌ته‌وه‌یا سه‌رده‌ست، و ئازادیێن كه‌سانی د ناڤ ده‌وله‌تا نه‌ته‌وه‌ییدانه‌.. ئازادیێن كه‌سانی د ناڤ ده‌وله‌تا نه‌ته‌وه‌یه‌كا دی دا نینن، هه‌كه‌ر ئه‌م باسێ خه‌باتا نه‌ته‌وه‌یی بكه‌ین.
ژ ئه‌ڤێ دیتنێ، هه‌بوونا پتر ژ پارته‌كا سیاسی ل قۆناغا خه‌باتا رزگاریێ، مه‌زاختنه‌كا زێده‌یا هێزێیه‌ و ڤه‌ڕێژه‌كا ئاسته‌نگ و ئالۆزیێن خه‌باتێیه‌، یا دروستتر ئه‌وه‌؛ بنده‌ستیا نه‌ته‌وه‌یی خه‌باتا نه‌ته‌وه‌یی دخوازت و بنده‌ستیا چینایه‌تی خه‌باتا چینایه‌تی. ب گۆتنه‌كا دی؛ خه‌باتا نه‌ته‌وه‌یی ب چینه‌كێ تنێ له‌نگه‌ و هه‌رده‌م دژمنێن ناڤخوه‌یی هندی یێن ده‌ره‌كه‌ په‌یدا دكه‌ت. له‌و، به‌ری رزگاریا نه‌ته‌وه‌یی، هه‌ر بزاڤه‌كا پارچه‌یی (خه‌بات بۆ چینه‌كێ یان هزره‌كێ یان كولتۆرێ نه‌ته‌وه‌یی ب تنێ)، دێ چته‌ سه‌ر رۆبارێ نه‌ته‌وه‌یا سه‌رده‌ست. بخوه‌ پێشكه‌فتن و به‌ربه‌لاڤ بوونا به‌هایێن نه‌ته‌وه‌یا بنده‌ست ژی، كولتۆرێ نه‌ته‌وه‌یا سه‌رده‌ست زه‌نگین دكه‌ت.

45

فازل عمر
ل سیسته‌مێن لیبرال كو لسه‌ر ئازادیێ و ئێكسانیێ ئاڤا دبن، قانوون ده‌ستهه‌لاتداریێ و فه‌روه‌ریێ دكه‌ت نه‌ كه‌س. ئه‌ڤجا، رازیكرنا خه‌لكی ل سه‌رێ ژۆری دهێت، چونكی مان و نه‌مانا حوكمه‌تێ گرێدایی رازیكرنا خه‌لكیه‌. له‌و، حوكمه‌ت ژ بیاڤێن خزمه‌تێ خوه‌ ڤه‌دكێشته‌ وارێن پاراستن و رێكخستن و پلاندانانێ و چاڤدێریێ.. و خزمه‌تێ راده‌ستی كۆمپانیان دكه‌ت، داكو بچته‌ دگه‌ل خه‌لكی و بشێن خزمه‌تێن باشتر ب نرخێن كێمتر په‌یدا بكه‌ن.
ب ئه‌ڤێ دیتنێ، گرنگترین ئه‌ركێ حوكمه‌تێ، پاراستنا خه‌لكیه‌ ژ ئاز و چله‌كی و بێوژدانیا كۆمپانیان. نه‌خاسمه‌ ل جڤاكێن پاشكه‌فتی، كۆمپانی د وه‌رارێدانه‌ و كورتبینن و ئێك ئارمانج تنێ هه‌یه‌، ئه‌و ژی به‌س فه‌یده‌كرنه‌.
من ئه‌ڤ پێشگۆتنه‌ ئینا، چونكی ئه‌م یێ به‌ره‌ڤ كۆمپانیكرنا كه‌رتێن خزمه‌تا گشتی دچین.. ئاڤێ ده‌ستپێكریه‌ و كاره‌ب دگه‌ل ئاڕێشه‌یێن خوه‌، ب رێڤه‌یه‌.. و مه‌ بڤێت نه‌ڤێت، كارڤه‌دانا ئه‌ڤێ وه‌رگوهاستنێ دێ گران و مه‌زن بت و نه‌دووره‌ جڤاكی بهه‌ژینت، هه‌كه‌ر حوكمه‌تێ پلان و قانوون و كادرێ به‌رهه‌ڤ نه‌بت، بشێت هه‌ڤسه‌نگیا مافێن خه‌لكی و كۆمپانیان بپارێزن.
سێگۆشه‌یا (خه‌لك و حوكمه‌ت و كۆمپانی) ئێكه‌ ژ هه‌ڤبه‌ندیێن هه‌ڤچه‌رخ و ئالۆز ل سیسته‌مێن دیمۆكرات، كو سووك و بازاڕێ ئازاد ئێك ژ بناغه‌یێن وییه‌. ب گۆتنه‌كا دی؛ هه‌كه‌ر ئه‌م هه‌ڤبه‌ندیا ئابۆری لبه‌ر چاڤ راگرین، خه‌لك ـ كۆمپانی دبنه‌ هه‌ردو ئالیێن ته‌رازیێ و حوكمه‌ت رۆلێ رێكخستن و كۆنترۆل و چاڤدێری و بڕیارێ دگێڕت. هه‌لبه‌ت، ئه‌ڤ سێگۆشه‌یه‌، د قالبه‌كێ قانوونیدا كار دكه‌ت.
ل سیسته‌مێن سۆشیالستی، كو هێشتا به‌رماییك ل وه‌لاتێ مه‌ ماینه‌، هه‌ڤبه‌ندی ساده‌تره‌؛ ژ (حوكمه‌ت ـ خه‌لك) پێكهاتیه‌.
چاوا بت، ئه‌م یێ به‌ره‌ڤ دانانا بناغه‌یێن لیبرالیزمێ دچین (ئاڤ و كاره‌ڤ وه‌كو نموونه‌) و قۆناغا وه‌رگوهاستنێ دێ گه‌له‌ك ب كێماسی و دلئێشان بت، چونكی هه‌ر جه‌مسه‌ره‌كێ ئه‌و سێگۆشه‌یا ژێگۆتی رۆلێ خوه‌ ب دروستی نزانت: كۆمپانی دێ بزاڤێ كه‌ن ب مه‌زنترین فه‌یده‌ شۆل بكه‌ن و دادی و ئارامیا جڤاكی و هه‌ڤسه‌نگی و پێشداچۆنا جڤاكی و ره‌وشا ئابۆریا خه‌لكی خه‌ما وان نینه‌. خه‌لك ب ته‌ڤایی دێ باجا ئه‌وی فه‌یده‌یێ مه‌زنێ كۆمپانی دێ كه‌ن، دێ ده‌ت و دێ بارگرانیه‌كا دی یا ئابۆری كه‌ڤته‌ سه‌ر ملێن خه‌لكی.. كی دێ ئه‌ڤێ ته‌رازیێ هه‌ڤسه‌نگ كه‌ت؟ حوكمه‌ت یان دا به‌رفره‌هتر باخڤم؛ ده‌ستهه‌لات.
پرسیار ئه‌وه‌: ئه‌رێ، ل ره‌وشا نهۆیا حوكمه‌تێ و سیسته‌مێ قانوونیێ هه‌یه‌، حوكمه‌ت دێ شێت رۆلێ خوه‌ د سێگۆشه‌یا (خه‌لك ـ كۆمپانی ـ حوكمه‌ت) دا بگێڕت؟
ب دیتنا من، نه‌خێر.
چونكی نه‌ سیسته‌مه‌كێ قانوونیێ مۆدێرن هه‌یه‌ هه‌ڤبه‌ندیا خه‌لك ـ كۆمپانی چارچۆڤه‌ و دیار بكه‌ت، نه‌ رێڤه‌به‌ریێن مه‌ ل ئه‌وی ئاستینه‌ بشێن به‌رگریێ ژ به‌رژه‌وه‌ندیا گشتی و مافێن خه‌لكی بكه‌ن و قانوونه‌كا هه‌ڤچاخ بجه بینن (كو دبت هێشتا هه‌مان قانوونا به‌رێ بت یان هه‌ر نه‌بت).
هۆسا، وه‌كو ئه‌ز دبینم؛ خه‌لكێ بێ ده‌ستهه‌لات و نه‌چار، دێ تووشی چله‌كی و سوودپه‌رێسیا كۆمپانیان بت و كه‌س نینه‌ به‌رگریێ ژێ بكه‌ت!

53

فازل عمر
ئه‌ڤ گوتاره‌ بزاڤه‌كه‌ بۆ ڤه‌خواندنه‌كا مه‌نتقی یا دو رسته‌یێن به‌ربه‌لاڤ ل سۆشیال ـ مه‌دیایێ.. هه‌م دیتنه‌كا من یا كه‌سیه‌ بۆ ئه‌ڤان رسته‌یان، هه‌م من دڤێت گشتی بت، ئانكو من كه‌سه‌ك دیار یان هه‌ڤاله‌ك پێ مه‌ره‌م نینه‌ یان ژی به‌رهنگاری كه‌سانێ وی/وێ ببم، ل هه‌مان وه‌خت ئه‌وێن وه‌ دبێژن دێ بۆ خوه‌ دانن.. ئه‌و ژی نۆرماله‌.
• ئه‌ڤان به‌رپرسێن گه‌نده‌ل دلێ مه‌ ژ كوردینیێ ره‌شكر!
• مه‌لا (….)ی دلێ مه‌ ژ دینی ره‌شكر!
د مێژوویێدا، گه‌له‌ك كه‌سان، هه‌ڤكێشه‌یێن مه‌نتقی پێشكێشكرینه‌، و ل جیهانێ پێ ناڤداربووینه‌، نه‌دووره‌ ئه‌ریستۆتالیسێ گریك (384- 322 ب.ز.) ژ هه‌میان ناڤدارتر بت. ساده‌ترین رسته‌یا مه‌نتقی ژ دو پێشگۆتن یان پێشنهادان و ده‌ره‌نجامه‌كی پێكدهێت. دبت، ئه‌ڤ رسته‌یا مه‌نتقی ناڤدارترین رسته‌ بت، لسه‌رانسه‌ری جیهانێ دكه‌نه‌ نموونه‌:
1. هه‌می مرۆڤ مه‌رگینن.
2. سۆكرات مرۆڤه‌.
3. له‌و، سۆكرات مه‌رگینه‌.
چونكی مژارا مه‌ نه‌ مه‌نتقه‌، لێ لسه‌ر مه‌نتقی ئاڤا دبت، ب هزرا من، ئه‌ڤ رسته‌یه‌، تێرا ئه‌وی خوانده‌وارێ نه‌ئاگه‌هداری ئه‌لیفبێتكێن مه‌نتقی هه‌یه‌، پێ بهێته‌ جڤاتێ، پاشی ئه‌م پێ تێكبگه‌هین ئه‌م چ دبێژین و دانوستاندنا مه‌ یا ژدوورڤه‌ مفادار بت.
دگه‌ل ریپ و قه‌یرانا دراڤی، رۆژانه‌ هنده‌ك پۆستان دبینم، هه‌ژی پیڤانێنه‌ لبه‌ر مه‌نتقی.. نه‌ ته‌نێ بۆ ره‌خنه‌ و هه‌لسه‌نگاندنێ، لێ بۆ راوه‌ستانێ و خوه‌ناسینێ و دیتنا ژێده‌رێ خوه‌یێ هزری.. ئانكو ئه‌م بزانین، ئاڤ ژ چ كانییێ دزێت و د سه‌ر چ ڕا دچت و دگه‌هته‌ كیده‌رێ.
ئه‌ز نافوورینم گه‌ر ببێژم، ل ئه‌ڤێ دوماهیێ، گۆتنا رۆژانه‌ ل سۆشیال-مه‌دیایێ به‌رچاڤ دكه‌ڤت ئه‌ڤه‌یه‌:
• ئه‌ڤان به‌رپرسێن گه‌نده‌ل دلێ مه‌ ژ كوردینیێ ره‌شكر!
ئه‌ڤ هه‌ڤكێشه‌ ژ ئه‌ڤان توخمان پێكهاتییه‌:
• به‌رپرسێن گه‌نده‌ل- ئه‌م- كوردینی- دلڕه‌شكرن.
دا پێكڤه‌، ئه‌ڤان هه‌رچار توخمێن هه‌ڤكێشه‌یێ شرۆڤه‌ بكه‌ین؛ چونكی به‌رانبه‌ر (به‌رپرسێن گه‌نده‌ل)، چێدبت به‌رپرسێن نه‌گه‌نده‌ل ژی هه‌بن، ئه‌ز دێ ژێ ده‌رباز بم.. چونكی ب هزرا ئه‌ڤان كه‌سان یان نینن یان رۆل نینه‌.
ئه‌م/ مه‌، جۆره‌كێ هه‌لخه‌له‌تاندنا گوهدارییه‌ ب فووراندن و مه‌زنكرنێ، چونكی وه‌ختێ مرۆڤ ببێژت ئه‌ز/ من، پنیه‌ك بچووك ل جیهانه‌كا مه‌زن دهێته‌ دیتن و یێن دی ژ هه‌ڤكێشێ دهێنه‌ ده‌راندن و هنگارا وێ (باندۆر) گه‌له‌ك لاوازه‌، هه‌كه‌ر هه‌بت!! په‌یڤا (ئه‌م) قه‌به‌ و گراڤییه‌، دیمه‌نێ سه‌ركێشه‌كێ پێشه‌نگ ل پێش هه‌زاران كه‌سان د مه‌ژێ مرۆڤی دا دنه‌خشینت و مرۆڤی، بڤێت نه‌ڤێت، دكه‌ته‌ شریكێ خوه‌.
كوردینی ژ كورد، ب كێماتی بۆ دو تشتان ل كاره‌؛ كوردبوون و ده‌ست ژێنه‌به‌ردان، و خه‌باتا پاراستنا كوردبوونێ ب ئازادكرنا مرۆڤێ كورد و رزگارییا كوردستانێ. ئه‌ڤجا، كوردینی ته‌نێ كوردبوون نینه‌، خه‌باته‌ بۆ پاراستنا كوردبوونێ.
دلڕه‌شكرن هه‌لوه‌سته‌كێ دلینی و هه‌سته‌وه‌رییێ سه‌پاندییه‌، ئانكو هنگاره‌ك ده‌ره‌كه‌ (باندۆره‌كا ده‌ره‌كه‌) وا ل مرۆڤی دكه‌ت هه‌لوه‌سته‌ك نه‌رێنییێ دلینی به‌رانبه‌ر تشته‌كی بستینت. ب گۆتنه‌كا رۆهنتر، دلره‌شكرن ئه‌وه‌؛ مرۆڤی تشته‌ك بڤێت لێ كه‌سه‌ك دی وا ل مرۆڤی بكه‌ت، مرۆڤ بێزێ ژێ بكه‌ت.. ئه‌ڤه‌ جودایه‌ ژ دلره‌شبوونێ، كو كریاره‌كا خوه‌سه‌ر و كه‌سییه‌، توخمێ ده‌ره‌كه‌ تێدا نینه‌.
مه‌نتقێ ئه‌ڤێ رسته‌یێ
هندی ئه‌ز ئه‌ڤێ رسته‌یێ دئینم و دبم، ژ ئه‌ڤی نه‌خشه‌ی باشتر، بۆ گۆتۆی ژێ ده‌رناكه‌ڤت:
• ئه‌ز/ ئه‌م، كوردینییێ دكه‌ین.
• به‌رپرسێن گه‌نده‌ل، كوردینیێ دكه‌ن.
• دلێ من/ مه‌، ژ كوردینیێ ره‌شكر.
هه‌كه‌ر هوون رازی بن، دێ چمه‌ قۆناغا دی، قۆناغا هه‌لسه‌نگاندنا ئه‌ڤێ رسته‌یا ب مه‌نتقه‌كی! هاتییه‌ داڕێشتن، به‌لكو سه‌رداڤه‌كێ ژ گلۆلكا ئالۆز بگرین:
ئه‌ز دێ رسته‌یه‌كا دی، به‌رانبه‌ری ئه‌ڤێ ئاڤا كه‌م، داكو پتر رۆهن ببت:
• ئه‌ز نانی دخوه‌م.
• تو نانی دخوه‌ی.
• ته‌ دلێ من ژ نانی ره‌شكر.
ئه‌ڤه‌ ب شكل، رسته‌یه‌كا مه‌نتقییه‌ و نه‌دووره‌ هه‌ركه‌سه‌ك رۆژانه‌ رسته‌یه‌كا هۆسا ببێژت. پا هه‌لخه‌له‌تاندن fallacy ل كیڤه‌یه‌؟ هه‌لخه‌له‌تاندن ل مه‌نتقیكرنا هه‌ستكرنێیه‌، دل ژ نانی ره‌شبوون، هه‌لوه‌ستێ كه‌سه‌كییه‌ و هیچ هه‌ڤبه‌ندی ب نانخوارنا یێ دیڤه‌ نینه‌، ژبلی په‌یڤا نان.
شێوازێ نانخوارنا یێ به‌رانبه‌ر، چ تێكه‌لی دگه‌ل نانخوارنا من هه‌یه‌؟ بۆچی دلێ من ژ نانی ره‌ش ببت،.. چونكی تو ژی دخوه‌ی؟! ئه‌ڤه‌ هه‌لوه‌سته‌كێ سۆزداری و هه‌لچۆنكیه‌.. وه‌كی، چونكی به‌رپرسه‌ك (-ێن) گه‌نده‌ل باسێ كوردینیێ دكه‌ن، ئه‌ز ئێدی ناكه‌م و من نه‌ڤێت!
وه‌ختێ تو و كه‌سه‌كێ نه‌خواستی و نه‌كه‌س و هه‌ر ناڤه‌كێ دی یێ خراب لێ بكه‌ی، هه‌ڤپشك بن د هزر یان گۆتن یان ره‌فتار یار كار یان جه یان نه‌ژادی و جینان دا، تو دهاڤێژییه‌ كێ؟ كه‌سێ ب دیتنا ته‌ ڤاڕێ یان دهاڤێژییه‌ خوه‌ یان نه‌ژاد و هزر و هه‌رتشتێ هه‌ڤپشك؟ ب گۆتنه‌كا دی، وه‌ختێ تو راستی مرۆڤه‌كێ خراب دهێی، تو دهاڤێژی خرابیا وی و پاشی وی، یان دهاڤێژی تشتێن هه‌ڤپشك، وه‌كی مرۆڤبوونێ؟
هندی ئه‌ز تێدگه‌هم، نابت مرۆڤ هه‌ڤپشكێن خوه‌ دگه‌ل كه‌سێ خراب یان مرۆڤ هزردكه‌ت خرابه‌، ژ خوه‌ داقوتت و بده‌ته‌ خرابی، نه‌خاسمه‌ هه‌كه‌ر ئه‌و تشته‌ بۆ مرۆڤی، ب قه‌در و نرخ بن. خوه‌ شووشتن ژ هه‌ڤپشكان بۆ مرۆڤێن خراب- ب ره‌ئیا مرۆڤی، مرۆڤی ژ هه‌رتشتی دشووت، ب خوه‌ مرۆڤانیا مرۆڤی ژی!!
نموونه‌یه‌كا دی، ئه‌و ژی رۆژانه‌ دهێته‌ بهیستن؛ مه‌لا (….)ی دلێ مه‌ ژ دینی ره‌شكر. بۆچی ئه‌ڤه‌ دهێته‌ گۆت؟ ب كورتی و رۆهنی، چونكی د نه‌هشییا هه‌ركه‌سی دا، مه‌لا خودانێ دینییه‌ و وه‌ختێ وه‌كو ئه‌م هزردكه‌ین دروسته‌ نه‌ئاخڤت، ئه‌م هه‌لوه‌ستی به‌رانبه‌ر مه‌لای وه‌رناگرین، ئه‌م ده‌ربازی ژێده‌رێ مه‌لاتییێ دبین یان پیشه‌ و ژێده‌رێ ناڤ و رسقێ وی دبین، كو دینه‌ خه‌لكی و مه‌لای دگه‌هینته‌ ئێك. ئه‌ڤه‌ هه‌مان هه‌لخه‌له‌تاندنا بۆرییه‌؛ ژ كه‌سی ده‌ربازی هزر و باوه‌ری و گۆتن و ره‌فتارێن وی دبین. كو نه‌دووره‌، یێن گۆتۆی یان یێن مه‌ ب خوه‌ بن. ب گۆتنه‌كا دی، مرۆڤێ گۆتۆ ژ نه‌كۆكییا كه‌سی ده‌ربازی هزرێ دبت و هه‌ڤدژییێ دگه‌ل هزرێ په‌یدا دكه‌ت و هه‌ڤڕكی دكه‌ت خودانێ وێ یێ ره‌ها و هه‌ردووان پێكڤه‌، به‌رگازنده‌ دكه‌ت.
دا ڤه‌گه‌ڕینه‌ رسته‌یا به‌رێ و بپرسین:
• ئه‌رێ به‌رپرسان و به‌رپرسییێ (چ باش چ خراب) چ تێكه‌لییا گه‌وهه‌ری دگه‌ل كوردینیێ هه‌یه‌؟
ب دیتنا من، پتر وه‌كی نانی و دلره‌شبوونێیه‌، ژ وه‌كو دینی و مه‌لای بت. كوردینی پرۆسێسه‌؛ باوه‌ری و ره‌فتاره‌كا كوردبوونێیه‌. تو كورد بی، و خوه‌ وه‌كو كورد بپارێزی، تو كوردینییێ دكه‌ی.. به‌رپرسی، پتر كاره‌كێ گرێدایی كارگێڕی یا ئابۆری- سیاسییه‌. دبت، به‌رپرس هه‌ر كورد نه‌بت، یان كورده‌كێ دووركوردینی بت یان ناخێ وی تژی خرابی بت یان كرێگرتی بت!
لێ رسته‌یا ژۆرین، كانێ چاوا مه‌لا بوویه‌ جه‌ڤه‌نگێ دینی، به‌رپرس ژی كرییه‌ جه‌ڤه‌نگێ كوردینیێ! ل به‌رانبه‌ر، گۆتۆی خوه‌ ب ئاوایه‌كێ نه‌ساز هاڤێژتیه‌ ناڤ كوردینییێ، چ ب زۆری بت یان بۆ مووچه‌ی یان بۆ به‌رژه‌وه‌ندی و تشته‌كێ دی یێ ئه‌و ڤه‌گه‌ڕاندییه‌ سه‌ر نه‌ژادی و ب خێرا به‌رپرسی یێ بوویه‌ كوردڤه‌! ل هه‌مان وه‌خت، چونكی گه‌نده‌لی هه‌یه‌ و مووچه‌ گیرۆنه‌ یان كێمتر دده‌ن، دێ په‌رێ وه‌كی به‌رێ ده‌ستان ژ كوردینیێ به‌رده‌م! گۆتنا سه‌لال به‌س ئه‌ڤێ هه‌لدگرت!
له‌و، پرسیار ئه‌وه‌؛ ئه‌رێ ما كوردینی گرێدایی به‌رپرسانه‌؟ و ژ به‌رپرسان ژی یێن گه‌نده‌ل؟ یان پارچه‌یه‌كه‌ ژ كوردبوونا مرۆڤی؟ ئه‌رێ وه‌ختێ كوردبوون ب به‌رپرسێن گه‌نده‌لڤه‌ دهێته‌ گرێدان، گۆتۆی چ دمینت یان چ بۆ خوه‌ دهێلت كو نه‌كه‌ڤته‌ خانه‌یا دژ-كوردینییێ و نه‌ژادفرۆشیێ؟ هه‌كه‌ر كورد بت.
دێ ئه‌ڤێ ب رسته‌یه‌كا دی، به‌رفه‌هم كه‌م:
• ئه‌ز مرۆڤه‌كێ باشم.
• تو مرۆڤه‌كێ خرابی.
• من نه‌ڤێت ئه‌ز مرۆڤ بم.
ده‌ره‌نجامێ ئه‌ڤێ رسته‌یا ب شكل (مه‌نتقی) هه‌لوه‌سته‌كێ دلینی و هه‌سته‌وه‌رییه‌ به‌رانبه‌ر هه‌ڤنفشه‌كی، و ب زۆری مه‌نتقه‌ك پێ هاتییه‌ چێكرن. ب گۆتنه‌كا دی، زنجیرا رستا مه‌نتقی ب توخمه‌كێ بیانی هاتییه‌ ته‌مامكرن.. ئه‌ڤ رسته‌یه‌كا هه‌لخه‌له‌تاندنێیه‌ ب مه‌نتقی.
ئه‌ڤجا، ئه‌وێ دبێژت ئه‌ڤان به‌رپرسێن گه‌نده‌ل دلێ مه‌ ژ كوردینیێ ره‌شكر! ئۆتۆماتیكی، راستییه‌كا خوه‌ یا ڤه‌شارتی ئاشكرا دكه‌ت و هه‌لخه‌له‌تاندنه‌كێ دكه‌ت. هه‌لخه‌له‌تاندن ئه‌وه‌؛ هه‌لوه‌سته‌كێ دلینی دگه‌ل رسته‌یه‌كا هزری دگونجینت، و راستییا ڤه‌شار ئه‌وه‌؛ خوه‌ ژ كوردینیێ دشووت و كوردینییێ ب به‌رپرسێن گه‌نده‌لڤه‌ گرێ دده‌ت! داكو بارێ كوردبوونێ ژ سه‌رملێن خوه‌ بهاڤێژت. هه‌چوه‌كو ببێژت كه‌سه‌كێ خراب ئاڤێ ڤه‌دخوت، دلێ من ژ ئاڤێ ره‌شه‌ و من نه‌ڤێت!
پرسیاره‌كا ره‌وا؛ كوردینیێ چ هه‌ڤبه‌ندییا گه‌وهه‌ری ب گه‌نده‌لییێڤه‌ هه‌یه‌، تاكو ئه‌ڤ گۆتنه‌ بهێته‌ گۆتن؟ ب دیتنا من، خودانێن ئه‌ڤێ رسته‌یێ دێ راستگۆتر بن هه‌كه‌ر ببێژن: كوردینی باره‌كێ گرانه‌ و مه‌زنێن كوردان داد و دلۆڤان نینن، و بنده‌ستی ب زكێ تێر چێتره‌! باوه‌ر بكه‌ن ئه‌ڤ رسته‌یه‌ گه‌له‌ك مه‌نتقیتره‌ ژ دلێ (مه‌) ژ كوردینیێ ره‌شكر.
چاوا بت، هندی ئه‌ز هزرا خوه‌ دكه‌م ژبلی كولتۆرێ كۆله‌یان و نه‌ڕینا دژمنان لسه‌ر كه‌سێ كورد، ئه‌ز چو یێ دی نابینم. ئه‌ڤ دیتنه‌ ڤه‌ڕێژا گرێدانا ژیانێ و كوردبوونێ ب به‌رپرسانڤه‌یه‌ و باراندنا كێماسیان ل كوردبوونێ نه‌تشته‌كێ دی.. ئه‌ڤه‌ ژ ناخه‌كێ وه‌ستای و ده‌ستداهێلای دزێت، كو ناسنامه‌یا خوه‌ ب كه‌سه‌كێ دی یان ده‌ستهه‌لاتێڤه‌ گرێدده‌ت و به‌رهه‌ڤه‌ ده‌ست ژێ به‌رده‌ت چونكی، وه‌كو هه‌زێن وی نه‌هات.
كوردینی جلك نینه‌، چ ده‌ما مرۆڤی ڤێیا دێ كه‌ته‌ به‌رخوه‌ و چ ده‌ما نه‌ڤێیا دێ هاڤێژت، كوردینی ناسنامه‌یا مرۆڤێ كورده‌؛ یان تو كوردی و دێ كوردینیێ كه‌ی، یان وه‌كو كه‌سه‌كێ جیهانی، دێ نه‌ته‌وه‌ی ژ خوه‌ داقوتی و وه‌كو مرۆڤه‌كێ نه‌تێ و نه‌ژێ، ره‌فتارێ كه‌ی و بۆ خوه‌ ژی.

95

فازل عومه‌ر
هیڤیدارم خه‌له‌ت تێنه‌گه‌هن، ئه‌ڤه‌ نه‌ سه‌رناڤێ شانۆنامه‌یه‌كێیه‌، نه‌ژى سه‌رناڤێ هه‌لبه‌سته‌كێیه‌، ئه‌ڤه‌ دیارده‌یه‌كا سیاسییه‌، نهۆ ل كوردستانێ ده‌ست پێكرییه‌… ئه‌ز دێ بزاڤێ كه‌م، ژ ئالییه‌كیڤه‌ لێ بنێڕم.
وه‌كى هه‌مى وه‌لاتێن جیهانێ، پترییا ده‌ستهه‌لاتدارێن كوردستانێ ژى، دێمجامه‌ و سیبه‌ر هه‌بوون و هه‌نه‌. ئه‌ڤه‌ نه‌ ژ كرێتى و خرابى و كێماسیانه‌، به‌لكو پارچه‌یه‌كه‌ ژ سیسته‌م یان شێوازێ ژیانێ و كارێ سیاسى. ب گۆتنه‌كا دى، دبت كه‌سێن وه‌كو من و ته‌ ژى، هه‌مان سێیانى هه‌بت؛ دێمجامه‌، ئه‌و روویێ ده‌ستهه‌لاتدار یان هه‌ركه‌سه‌ك خوه‌ پێ نیشا خه‌لكى دده‌ت، و سیبه‌ر؛ ئه‌و كه‌سێن شۆلى بۆ دكه‌ن، و ده‌ستهه‌لاتدار یان كه‌ساتیا دروست، ل ناڤبه‌رێیه‌.
دوباره‌ دێ بێژم؛ هه‌مى ده‌ستهه‌لاتداران و نه‌دووره‌ گه‌له‌ك كه‌سان ژى ئه‌ڤ سێیانییه‌ هه‌بت، و نه‌ شه‌رمه‌ نه‌ژى كێماسییه‌، لێ شێوازێ بكارئینانێ و خوه‌دیاركرنێ، یان ئاستێ جوداهییا كه‌ساتییا دروست دگه‌ل دێمجامه‌یێ و سیبه‌رێ كارڤه‌دانا خه‌لكى دیار دكه‌ت. ئانكو قه‌باره‌یێ كه‌سێ دروست ل ناڤبه‌رێ ئاستێ دروستى و خه‌له‌تییێ دیار دكه‌ت نه‌ دیارده‌ ب خوه‌… چونكى دیارده‌یه‌كا ژیانێیه‌، هه‌ركه‌سه‌كى ئه‌ڤ سێیانییه‌ هه‌بت.
دێمجامه‌ ( كه‌س) سیبه‌ر.
دێمجامه (خه‌لك دبینت)؛‌ ژ كه‌سێن جڤاكى و ره‌وشه‌نبیرى و ئه‌كادمى… پێكدهێت. دێمجامه‌ ئالییێ جڤاكى و ره‌وشه‌نبیرى ژ هه‌ڤبه‌ندیێن مرۆڤان دگرت. سیبه‌ر (ئه‌وێن رۆنا‌هییه‌كا مه‌زن نه‌بت نه‌هێنه‌ دیتن)؛ ئالییێ ئابۆرى ژ هه‌ڤبه‌ندییێن مرڤان دگرت. ژ كه‌سێن سه‌رمایه‌دار و ئابوورناس و بازرگان و خودان كۆمپانى و كارگه‌هـ و پیشه‌… پێك دهێت.
من دڤێت هه‌مییێ بگڤێشم و ببێژم: پترییا ده‌ستهه‌لاتداران، ل ناڤبه‌را دو جۆره‌ كه‌سان خوه‌ رادگرن. هنده‌ك خه‌مل و ره‌ونه‌قێ بۆ چێدكه‌ن (دێمجامه‌) و هنده‌ك بۆ بازرگانییێ و شۆلى دكه‌ن (سیبه‌ر).
هه‌لبه‌ت، ده‌ستهه‌لاتدارێن كوردستانێ ژى، ژ ئه‌ڤێ قانوونێ دوور نه‌بوون… ئه‌وان ژى دێمجامه‌ و سیبه‌ر هه‌بوون و هه‌نه‌. لێ تشتێ سه‌رنجراكێش ئه‌وه‌؛ هنده‌ك دێمجامه‌ یان هنده‌ك سیبه‌ر، ب رۆلێ خوه‌ رازى نابن؛ دڤێن رۆلێ كه‌سى بگێڕن!
ئه‌ڤه‌ ژى ئارمانجه‌كا ره‌وایه‌ و مافه‌كێ كه‌سىیه‌؛ مرۆڤ ژ دێمجامه‌ یان سیبه‌ر، ببته‌ كه‌سه‌ك سه‌ربخوه‌ و ئه‌و ب خوه‌، ببته‌ خودان دێمجامه‌ و سیبه‌ر. ئانكو، جهگوهاڕتن چێببت و بازرگانه‌ك ببته‌ ده‌ستهه‌لاتدار یان كه‌ساتییه‌كێ جڤاكى ببتێ. لێ، ئه‌ڤ دیارده‌یه‌ (دێمجامه‌ و سیبه‌ر بزاڤا ده‌ستهه‌لاتداریێ بكه‌ن) چه‌ندین پرسیاران هه‌لدگرت:
ئه‌رێ ئه‌ڤه‌ ب شێوه‌یه‌كێ سروشتى روودایه‌؟ ئانكو كه‌سه‌ك لاوازبوویه‌ یان نه‌مایه‌ و جهێ وى هاتییه‌ پڕكرن یان سیبه‌ره‌كى/ دێمجامه‌یه‌كێ خوه‌ هه‌ژى دیتییه‌ و هاتییه‌ جهى.
ئه‌رێ سیبه‌ر كو پتر ئالییێ ئابۆرى دگرت و ئه‌وى رۆلى دگێڕت، دشێت جهێ كه‌ساتییێ بگرت؟ ب گۆتنه‌كا رۆهنتر؛ ئه‌رێ وه‌خت هاتىیه‌ بازرگانێن ده‌ستهه‌لاتداران جهێ وان بگرن؟
ئه‌رێ بارزگانێ سیاسى دێ شێت رۆله‌كێ باشتر بگێڕت؟
ئه‌رێ ئه‌ڤه‌ ده‌ستپێكا دیارده‌یه‌كێیهه‌‌ دێ دیمه‌نێ سیاسى ل كوردستانێ ڤه‌گرت؟ یان دیارده‌یه‌كا تاكه‌كه‌سییه‌ و بازرگانێن سیاسى ل هیچ جهه‌كى ئه‌زموونه‌كا باش پێشكێش نه‌كرینه‌ و دێ هه‌مان شكه‌ستنێ ل نك مه‌ ژى خوت؟
ئه‌رێ خه‌لك دێ چاوا پێشوازییێ ل ئه‌ڤان سیبه‌ران كه‌ت؟
كۆمه‌كا پرسیارێن دى ژى هه‌نه‌، ده‌نگێن خه‌لكێ كوردستانێ دێ دیار كه‌ن كانێ كوردستانیان دڤێت سیاسه‌تێ دگه‌ل به‌غدا بكه‌ن یان بازرگانییێ.

121

ژ دووماهییا سالێن نۆتان وه‌ره‌ سه‌رۆك بارزانی بزاڤێن چاكسازیێ ل ناڤ پارتی و هه‌رێمێ دخوازت و كار بۆ دكه‌ت.. لێ كۆمه‌كا ئه‌گه‌ران ل وه‌ختێ خوه‌ تاكو نهۆ ئاسته‌نگ بوون ل پێش چاكسازیه‌كا دروست و كاریگه‌ر.. و بانگه‌وازیێن سه‌رۆكی پتر وه‌كو ته‌ناكرنا وژدانێ و ئامۆژگاریان بوون ژ بڕیارێن سیاسی. دبت تاكو ئیرۆ، چاكسازیه‌كا دروست و سه‌رانسه‌ری و كاریگه‌ر، ئه‌ركه‌كێ فه‌ر و له‌زگین و چاره‌نڤیس نه‌بت، هه‌كه‌رچی چاكسازی هه‌رده‌م پێدڤیه‌ و فه‌ره‌ بهێته‌كرن، لێ ئیرۆ، ل ئه‌ڤێ ره‌وشا هه‌یی (شه‌ڕێ داعشێ، هه‌لوه‌شانا ئاڤاهیێ ناڤمالا كوردستانی، ئابلۆقا ئابۆری و نه‌بوونا داهاتیه‌كێ هاریكار و پشته‌ڤان، نێزیكی دو مه‌لیۆن په‌نابه‌ران ل كوردستانێ، نه‌بوونا پلان و سیسته‌مه‌كێ ئابۆری و كارگێڕییێ هه‌ڤچاخ.. هتد) ل ئه‌ڤێ ره‌وشێ، هه‌م ده‌لیڤه‌یه‌ حوكمه‌ت و پارتێن سیاسی چاكسازیه‌كا دروست بكه‌ن هه‌م خه‌لك هاریكار بت ل گه‌ل حوكمه‌تێ چونكی بێی چاكسازیێ پاشه‌رۆژ گه‌له‌ك تاریكه‌. دا ئه‌ز خه‌له‌ت نه‌چم، ئه‌وا نهۆ دبێژنێ چاكسازی، و ئه‌م هه‌می ڤه‌دگێڕین، باشتره‌ ناڤێ ده‌ستگرتن (تقشف) لێ بهێته‌ كرن و ده‌ستگرتن،ب دیتنا من، پێدڤیه‌ لسه‌ر بنه‌مایه‌كی بهێته‌ ئاڤاكرن؛ ئه‌و ژی بنه‌مایێ راگرتنا هه‌ڤسه‌نگییا چینێن جڤاكییه‌، ئانكو پێدڤیه‌ ده‌ستگرتن یان چاكسازی هه‌ڤسه‌نگیه‌كا دروست بپارێزت داكو هه‌م پشته‌ڤانیا حوكمه‌تێ بكه‌ت هه‌م ئارامییا جڤاكی بپارێزت. ئه‌ڤه‌ ب گۆتنا مه‌زنان (سڤۆره‌ و به‌ر و منێن خوه‌) دهێته‌ ئه‌نجامدان: یێ پچه‌ك هه‌ی پچه‌كێ بده‌ت و یێ گه‌له‌ك هه‌ی گه‌له‌كێ بده‌ت، نابت ده‌ستگرتن ب ته‌نێ لسه‌ر كیستێ مووچه‌یێ فه‌رمانبه‌ران بهێته‌كرن، هه‌چوه‌كو گه‌نده‌لی و كێاسییا ئه‌ڤی وه‌لاتی هه‌می ل مووچه‌یێ فه‌رمانبه‌ران! جه‌نابێ سه‌رۆكی نووترین پرۆژه‌یێ چاكسازیێ راگه‌هاند و پتریا ده‌ردێن هه‌یی ده‌شتنیشانكرینه‌، لێ پرسیار ئه‌وه‌، ئه‌ڤ پرۆژه‌ دێ چاره‌نڤیسێ هه‌ردو پرۆژه‌یێن دی هه‌بت یان بار هاتیه‌ سه‌ر گوهێن گای و كه‌سێن به‌رپرس دێ ئه‌ڤێ جارێ ب ئه‌ركێ خوه‌ رابن و پرۆژه‌یێ جه‌نابی وی ژ گۆتنێ كه‌نه‌ كار و به‌رهه‌م؟ پرسیاره‌كه‌، رۆژێن بهێن دێ به‌رسڤێ ده‌ن! دیسا دێ بێژم؛ ب دیتنا من، پرۆژه‌ یان بڕیارێن ده‌ستگرتنێ و چاكسازیێ دو قۆناغ پێ دڤێن، هه‌كه‌ر ل هه‌ر قۆناغه‌كێ سستی یان لاوازی هه‌بت، پرۆژه‌ بجی ناهێت: 1ـ كی دێ لاوازیان و كێماسیان و گه‌نده‌لیێ ده‌ستنیشان كه‌ت؟ 2ـ كی دێ بڕیاران و سزایان بجی ئینت؟ چونكی ل ئه‌ڤان سالێن بۆرین، ب ده‌هان لژنه‌ هاتینه‌ و چۆینه‌؛ زێده‌گاڤیا وه‌لاتیه‌كی كو ئۆده‌یه‌كا نایلۆنكریه‌ دبینن، به‌س قه‌سرێن لسه‌ر گران و بیرێن ئرتیوازیێن چۆلێ و مه‌له‌ڤانگه‌هان ئاڤ دده‌ن نابینن! ئه‌و لژنه‌یا كێماسیان و گه‌نده‌لیێ و زێده‌گاڤیان ده‌ست نیشان بكه‌ت، پێدڤیه‌ به‌ری هه‌رتشتی گه‌نده‌ل و پشته‌ڤانێن وان تێدا نه‌بن و ده‌ستهه‌لاتدار بت. هه‌مان تشت بۆ بجی ئینانێ ژی دهێته‌گۆتن؛ هه‌كه‌ر زێده‌گاڤ و گه‌نده‌ل د سه‌ر قانوونێ و حوكمه‌تێ را بن، بلا هه‌می لژنه‌ گه‌ندلیێ ده‌ستنیشان بكه‌ن، كی دێ سزا ده‌ت!؟ كی دێ سامان و ملكێ گشتی ژ كه‌سان ستینت پشتی ب رێكێن خوه‌هر و ڤیچ كراسه‌كێ قانوونی كرینه‌ به‌ر؟ ئه‌ز دێ نموونه‌یه‌كێ ئینم، كانێ بجهئینان دێ چه‌ند زه‌حمه‌ت بت. پتریا زه‌نگین و سه‌رمایه‌دارێن كوردستانێ، ب ره‌وشا كوردستانێ گه‌هشتینه‌ ئه‌ڤا هه‌یی، وه‌ختێ كوردستان هه‌می كه‌ڤتیه‌ به‌ر گه‌فێن نه‌مانێ، هه‌لوه‌ستێ ئه‌وان چ بوو؟ هنده‌ك نان برنه‌ به‌رۆكێن شه‌ڕی دا ته‌له‌ڤزیۆن دیمه‌نێ خێرێن وان په‌خش بكه‌ن! ئه‌ڤه‌ هه‌لوه‌ستێ پتریا ئه‌وان بوو. ب دیتنا من، ئه‌ڤه‌ نه‌هۆشیارانه‌ترین هه‌لوه‌سته‌ زه‌نگینه‌ك ل ره‌وشه‌كا وه‌كو ئه‌ڤێ نیشا بده‌ت. پێدڤی بوو، زه‌نگینان لۆبیه‌ك یان ده‌سته‌كه‌ك دامه‌زراندبایه‌ و هنده‌ك بڕیارێن وێره‌ك و وه‌لاتپه‌روه‌رانه‌ دابانه‌، دبت ئێك ژ ئه‌وان بڕیاران؛ هه‌یڤانه‌ هاریكاریه‌كا دراڤی بۆ حوكمه‌تێ كربایه‌.. بۆ نموونه‌؛ خه‌رجیێ شه‌ڕێ داعشێ ب ستۆیێ خوه‌ڤه‌ گرتبانه‌ یان مووچه‌یێ پێشمه‌رگه‌ی دابایه‌. وه‌كی به‌س نانێ خێرێ پشكدارییا ئه‌وان بت، خودا خێرا وان بنڤیست و ده‌رگه‌هێ به‌هه‌شتێ بۆ ڤه‌كه‌ت! ب فه‌یده‌یێ ژ خه‌لكی كرین، نان پێ كرنه‌ خێر!.. و ئه‌م هه‌می دزانین خێر بۆ به‌هه‌شتێ دهێنه‌ كرن، نه‌ بۆ ده‌وله‌تێ و سه‌رفه‌رازیێ و نیشتمانپه‌روه‌ریێ. ئه‌رێ هه‌كه‌ر ئه‌ڤه‌ هه‌لوه‌ستێ ته‌خه‌یا برجواز و سه‌رمایه‌دار بت، چ دهێته‌ پێشبینكرن؟

website security
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com