فه‌یله‌سوفێ سوێسری (جان جاك روسو) د په‌یڤه‌كا خودا دبێژیت (هنده‌ك كه‌سان و مروڤێن كێم یێن شه‌ریف و پاقژ وده‌ست پاك بده‌نه‌ من ئه‌ز دێ شێم سوپایه‌كێ مه‌زن یێ گه‌نده‌لچی ودزیكه‌ر و نوكه‌ران ژ بن به‌م و ناهێلم ) ئه‌ڤ په‌یڤا زێرین راسته‌ و دجهێ خودایه‌ چونكه‌ د پروسه‌یێن به‌راهیكێ دا لسه‌ر ده‌مێن به‌رخوه‌دان وشوره‌شێن كوردی دا چه‌ند كه‌سانێن كێم شوره‌ش برێڤه‌ دبرن و ئیدارا شوره‌شان دكرن و هه‌می ساخله‌تێن باشیێ و چاكیێ و سه‌ركردایه‌تیێ و دادپه‌روه‌ریێ و جوامێریێ لجه‌م هه‌بون و شووره‌ش ب باشترین شێواز برێڤه‌ دچوو سه‌ره‌رایی وان كێماسیێن لوی سه‌رده‌می هه‌ین. نوكه‌ ره‌وش و پرسێن دی هاتینه‌ گهورین نوكه‌ بویه‌ سه‌رده‌مێ جیهانگیری وزانستی وپێشكه‌فتن و پێشڤه‌چونێ و ملله‌ت هشیار بوینه‌ و خه‌لك بچاڤ كه‌فتیه‌ و گوهێن وانان ڤه‌بوینه‌ و ب زمان كه‌فتینه‌. سیسته‌مێن ل روژهه‌لاتا ناڤه‌راست نیمچه‌ گرتی نه‌ ولێك تێك گه‌هشتن نینه‌ وبیهنا دكتاتوریه‌تێ ژێ دهێت وبتایبه‌ت ل عیراقێ كو چه‌ندین ده‌ستهه‌لاتدار بهێنه‌ گهورین هه‌ر ده‌ستهه‌لاتێ تاكره‌وی ودكتاتوری دهێته‌ په‌یره‌و كرن. پشتی روخیانا رژێما به‌عسا دكتاتورو وه‌رگرتنا ده‌ستهه‌لاتی ل عیراقێ ژلایێ ئه‌وێن بناڤێ ئوپوزسیون هه‌ر ئه‌و سیاسه‌ت هاته‌ په‌یره‌وكرن به‌رامبه‌ر ملله‌تێن عیراقێ و بتایبه‌ت ملله‌تێ كورد، هه‌ر ژ باچه‌چی عه‌لاوی و جعفری و مالكی و پاشان عه‌بادی ژی. یا خویایه‌ كو عیراق بویه‌ ئێك ژ ویلایه‌تێن ئیرانێ و ئه‌ڤێن ده‌ستهه‌لاتێ لێ دكه‌ن بتنێ فه‌رمانبه‌رێن ئیرانی نه‌ و بتنێ بریارێن وان جه بجه دكه‌ن ئه‌ڤ بریارێن ل هه‌یڤا (8/2015) ده‌رچوین بناڤێ چاكسازیێ بتنێ كوده‌تایه‌ك لسه‌ر عیراقیێن سنی وپاشان دژی كوردا و ب پله‌ ئێك ئه‌ڤ بریاره‌ ژ بو دویرئێخستنا كوردایه‌ ژده‌ستهه‌لاتا مه‌ركه‌زی چونكه‌ زور پێزانین د سایت وپه‌یجێن جودا دا به‌لاڤ بوینه‌ كو سه‌روكێ عیراقێ فوئاد مه‌عسومی هایداری یا وی ژڤان بریاران هه‌یه‌ لێ رێككه‌فتنه‌كا نهێنی ل ناڤبه‌را وی وعه‌بادی هه‌یه‌ هه‌ر ل بن چاڤدێریا ئیرانێ كو مالكی بهێلن ل جهێ وی ل دویڤ داخوازا مه‌رجه‌عیه‌تا شیعی و هه‌ر دڤان كاودانا دا تشت تێك هه‌ل دبن و پێكڤه‌ دهێنه‌ گرێدان كو مه‌عسومی ژی داخویانیه‌ك دایه‌ كو نابیت عیراق بهێته‌ پارچه‌ كرن و هه‌ر ل ده‌ست پێكا ڤان بریاران یێن بناڤێ چاكسازیێ عه‌بادی ب ئاشكه‌رایی گوت ئه‌ز ل بن فه‌رمانێن مه‌رجه‌عیه‌تێ مه‌. ئه‌گه‌ر هویرك هویرك سه‌یرا ره‌وشا ده‌ستهه‌لاتێ عیراقێ بكه‌ین و ڤه‌دیتنه‌ك و لێنیرینه‌كێ دروست بكه‌ین ئه‌و داهاتێ زه‌به‌لاحێ عیراقێ كو هه‌یڤانه‌ ب ترلیونان دولارا داهاتێ عیراقێ یه‌ و چ خزمه‌تێن پێش چاڤ بو وه‌لاتیێن عیراقی ناهێنه‌ پێشكێش كرن و وه‌لاتیێن عیراقێ دمه‌ینه‌ت و ده‌رده‌سه‌ری و برس و تێن و بێ كاره‌بیێ دنالن و زێده‌باری خرابیا ره‌وشا ئه‌منی. ل دووڤ زانیاریان كو بنه‌مال و مه‌رجه‌ع و پارت و لایه‌نێن سیاسی ل عیراقا شیعی پروژه‌ و داهاتێ په‌ترولێ ل سه‌ر هه‌ڤدوو پارڤه‌كرینه‌ و لسه‌ر ناڤێ كه‌سان تێنه‌ بناڤ كرن و داهاتێ وی پروژه‌یی ژی بو كه‌سانه‌، ب برینا بودجه‌یی و ب دروستكرنا ئاسته‌نگان و ب دانانا پیلانان نه‌شیانه‌ كوردان وهه‌رێما كوردستانێ بتنێ پیلان دانایه‌ ژ بو خرابكرنا ره‌وشا سیاسی و تێكبرنا ناڤمالا كوردی داكو ژێكڤه‌ ببن وببنه‌ پاریه‌كێ ب ساناهی بو دوژمنان و پشتگریكرن ل هنده‌ك لایه‌نان ودژایه‌تی كرن ل هنده‌ك لایه‌نێن دی و بڤێ چه‌ندی ره‌وشا مه‌ به‌ره‌ڤ ئالوزیێ ڤه‌ بریه‌ وئه‌گه‌رێن مایتێكرنێن ده‌وله‌تێن هه‌رێمی ژی ڤه‌رێژا ڤان ژێك نه‌گرتنانه‌. كارێ چاكسازیان زور باشه‌ و جهێ ده‌ستخوشیێ نه‌ ژهه‌ر لایه‌كی ڤه‌ لێ بێهنا خیانه‌ت و تولڤه‌كرن و ڤاڤارتنان ژێ دهێتن و دێ بڤێ رێكێ كوردان ژ ده‌ستهه‌لاتی دوركه‌ن و ئه‌گه‌ر بهێلم ژی دێ وان كوردان هێلن یێن كو ل به‌ر بلویلا وانان سه‌مایێ دكه‌ن و فه‌رمانێن مه‌رجه‌عیه‌تێ و ماموستایێن خو بجه دئینن. ب بوچونا من ده‌ما به‌حسا ده‌وله‌تبون وجودابونێ دهێته‌ كرن یان پیچه‌ك ره‌وشا كوردان به‌ره‌ڤ ئارامیێ ڤه‌ دچیت ئێكسه‌ر پیلانه‌ك دهێته‌ دارێشتن و ئارێشه‌كی بو هه‌رێما كوردستانێ و ملله‌تێ كورد دروست دكه‌ن، ئه‌ڤجا ئه‌ڤا عه‌بادی كری وه‌سا دیاربویه‌ كو تولڤه‌كرن و دویركرنا كوردا و گه‌له‌ك لایه‌ن و كه‌سانێن دی نه‌ ژده‌ستهه‌لاتی. ل داویێ بلا كورد ده‌ستێن خو بكه‌نه‌ د ناڤ ده‌ستێن هه‌ڤدا و كوردستانێ ژ دوژمنان پارێزن بلا كه‌یفا دوژمنان ب پروسا مه‌ یا جوان نه‌هێت و به‌ره‌ف ده‌ستكه‌فت ئارمانجێن مه‌زنتر.

ره‌وش به‌ر ب وێ چه‌ندێ ڤه‌ دچیت كو رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست یا ژێكڤه‌ دبیت و سایكس پیكۆیه‌كا دی دروست ببیت و چه‌ندین وه‌لاتێن دی ببنه‌ ئه‌ندامێن نوو د جڤاكێ نێڤده‌وله‌تی دا. ل ده‌مێن پێداچوونان ل لاپه‌رێن دیرۆكێ بكه‌ین و فه‌رهه‌نگا مێژویا جیهانێ ببینین دێ زۆر تشتێن سه‌یر و نه‌ دادپه‌روه‌رانه‌ بۆ مه‌ دیار بن و ئه‌و لایه‌ن و جهێن بووینه‌ قوربانی به‌رژه‌وه‌ندیێن تایبه‌ت هێنه‌ پێشچاڤ و زۆر جاران ژی نه‌خشه‌ و ستراتیجیه‌ت هاتیه‌ گوهۆرین ژ بۆ جێبه‌جێكرنا به‌رژه‌وه‌ندیێن هنده‌ك لایه‌نان. بۆ نموونه‌ (د. جێرمی سۆلت) د پرتووكا خوه‌ دا یا ب ناڤێ (تفتیت الشرق الاوسگ)دبێژیت, ل وه‌لاتێ ل ناڤبه‌را هه‌ردو ریباران دا ده‌وله‌ته‌كا نوو هاتیه‌چێكرن و ل ده‌مێ ل چه‌رخێ (16) به‌غدا هاتیه‌ ستاندن ل وی ده‌می ده‌ڤه‌ر یا دابه‌شكری بوو وه‌كو پارێزگه‌هێن ئوسمانی ئانكو (ویلایه‌ت) و ئه‌ردێ بوویه‌ عیراق زۆر كۆمێن مرۆڤان ژ هۆز وملله‌ت و نه‌ته‌وه‌ و ئایینان لێ دژیان و ئه‌ڤ پێكڤه‌ هاتنه‌ گرێدانه‌ ژبه‌ر گازێ بوو ئه‌گه‌ر نه‌ چ رامان ومانه‌ نه‌بوون بۆ گرێدانا ڤان ده‌ڤه‌ر و مرۆڤان. بیرێن گازێ ب سه‌ركه‌فتیانه‌ ل ده‌ڤه‌رێن كه‌ركووك ل سالا (1927) هاتنه‌ كۆلان و گاز هاته‌ ده‌رخستن و ڤه‌گوهاستن ب بۆرییان بۆ فه‌له‌ستین و سووریێ و به‌رهه‌مئینانا گازێ به‌رفره‌ه بوو هه‌تاكو به‌سرا و مووسل ژی ڤه‌گرتی و پتر حه‌ز و ڤیانا دوژمنان ل سه‌ر ده‌ڤه‌رێن كوردان زێده‌ بوو و ئه‌و مرۆڤێن ل سه‌ر ڤی یه‌ده‌كێ مه‌زنێ گازێ ل ناڤبه‌را هه‌ردو رووباران دژیان ئه‌و تێكه‌له‌یه‌كێ ئایینی و نه‌ته‌وه‌یی و هۆزاتی بوون و ژ بوسلمانێن سونی و كورد و عه‌ره‌ب و توركمان و كریستیان و هه‌می ئایینێن جودا و كێمه‌ نه‌ته‌وه‌ و هۆز بوون. هه‌روه‌سا ئێزیدی و جوهی و هنده‌ك ژ كوردێن شیعی و مه‌زهه‌بێن جودا بوون. هه‌ر ژ كه‌ڤندا دا مووسل و كه‌ركووك و ده‌ڤه‌رێن دی یێن كوردانه‌ لێ ژێ هاتینه‌ ستاندن. سه‌باره‌ت كوردان مووسل و كه‌ركووك و ده‌ڤه‌رێن دی ب مولكێ خوه‌ دزانن و ب تایبه‌ت كه‌ركووك پشكه‌كا نه‌ژێكڤه‌كری یه‌ ژ وه‌لاتێ مێژویێ كوردان ئه‌وێ كو رۆژه‌كێ ژ رۆژان هه‌ر دێ هێته‌ ب سه‌ر ده‌وله‌تا كوردسانێ یا سه‌رتاسه‌ری و سه‌ربه‌خوه‌ ڤه‌. ئانكو وه‌كو ل سه‌ری مه‌ ئاماژه‌ پێ كری و ل دووڤ بۆیه‌رێن ده‌ڤه‌رێ و ب تایبه‌ت ل رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست بۆیه‌ر پتر گه‌رم بووینه‌ و نوكه‌ گه‌رمتر لێ هاتینه‌ و ئه‌و ژێده‌رێن كو به‌حسا چێكرنا چه‌ندین ده‌وله‌تان كری ل رۆژهه‌لاتا ناڤین نوكه‌ نیشانێن وێ چه‌ندێ دیار دبن و ل دووڤ وی نه‌خشه‌یێ ل سالێن بۆری ژ په‌نتاگۆنا ئه‌مریكی ده‌ركه‌فتی كو تێدا عیراق ببیته‌ سێ زۆن ئه‌و ژی زۆنا كوردی و شیعی و سنی و پشتی په‌یدابوونا شه‌ڕێن گران ل ده‌ڤه‌را سونی و كوردان ل عیراقێ ئه‌ڤه‌ وێ چه‌ندێ دسه‌لمینیت كو ده‌م نێزیكه‌ ژ بۆ ژێكڤه‌بوونێ. هه‌روه‌سا داخویانیێن مه‌زنه‌ به‌رپرسێن وه‌لاتێن مه‌زن مینا ئه‌مریكا و بولگاریا و ئه‌لمانیا و فره‌نسا و توركیا ل سه‌ر دامه‌زراندنا ده‌وله‌تا كوردی كو ل (22/5/2015) سه‌رۆكێ تركیا ب ئاشكه‌رایی بۆ میدیایا جیهانی گۆت ئه‌م نه‌ دژی دامه‌زراندنا ده‌وله‌تا كوردینه‌ نه‌مازه‌ پشتی بزاڤێن بارزانی یێن بێ راوه‌ستیان ژبۆ راگه‌هاندنا سه‌رخوه‌بوونێ و وێ پێشوازیا ل جه‌نابێ وی دئێته‌كرن وه‌كو سه‌رۆك ده‌وله‌ت نه‌ سه‌رۆكێ هه‌رێمه‌كێ و بلندكرنا ئالایێ پیرۆزێ كوردستانێ. دیسا ل یه‌مه‌نێ و په‌یدابوون و گرتنا ده‌ستهه‌لاتێ ژ لایێ حوسییان ڤه‌ و هێرشێن سعوودیێ ئه‌ڤه‌ ژی گرۆڤه‌كێ ب هێزه‌ بۆ ژێكڤه‌بوونێ، دیسا ل ده‌ڤه‌رێن سووریێ، تركیا، ئیرانێ، لیبیا و لبنانێ بۆیه‌ر غاردانێ دكه‌ن و ب له‌زتر لێ هاتینه‌ و به‌ر ب ژێكڤه‌بوونێن رۆژهه‌لاتا ناڤینن, هه‌ر دیسا ل هه‌می ده‌ڤه‌ر و جهان ژێك نه‌گرتنێن مه‌زهه‌بی و ئاینی و نه‌ته‌وه‌یی و ده‌ڤه‌ری سه‌رێ خوه‌ هه‌لدایه‌. دیسا سونی و شیعی و سابئه‌وعه‌له‌وی و جه‌ركه‌س و درۆز و كریستیان و ئیزدی و بسلمان و هتد. ب هه‌ڤدو ڤه‌ ماینه‌ و هه‌می داخوازا مافێن خوه‌ یێن نه‌ته‌وه‌یی و ئایینی و مه‌زهه‌بی دكه‌ن. چاوا مه‌ به‌حسكر كو مووسل كه‌فته‌ ب سه‌ر عیراقێ ڤه‌ و بوویه‌ تشته‌كێ ئاسایی نوكه‌ ئاسانتره‌ كو ڤان ده‌ڤه‌ران ژێكڤه‌بكه‌ن و سه‌رخوه‌بوونێ بده‌نی ل دووڤ رێكه‌فتنامه‌كا نێڤده‌وله‌تی, هه‌می ملله‌ت و نه‌ته‌وه‌ و ئایین و مه‌زهه‌ب ب مافێن خوه‌ شاد ببن، ژ لایه‌كێ دی ڤه‌ به‌رژه‌وه‌ندیێن وه‌لاتێن زلهێز ژی ل رۆژهه‌لاتا ناڤین دێ بده‌ستڤه‌ئێن، چونكو جڤاكێ نێڤده‌وله‌تی و وه‌لاتێن زلهێز گرنگیا رۆژهه‌لاتا ناڤین دزانن و ئه‌و هه‌می مفا و سامان و ئایندێ د ڤێ ده‌ڤه‌رێ دا هه‌یی ژ هه‌می ئالیان ڤه‌. ل داویێ دخوازین ئومێد و خه‌ونا ملله‌تێ كورد بهێته‌ بجهكرن و ئه‌و سته‌ما ب درێژاهیا سالان ل كوردان هاتیه‌ كرن و بێ به‌هریا وانان ژ كێمترین مافێن وان كو ببنه‌ وه‌لاتیێن ده‌وله‌ته‌كا سه‌ربه‌خوه‌ و هه‌ست ب وه‌لاتیبوونێ بكه‌ن و كورد ژی ببنه‌ خودان ده‌وله‌ته‌كا سه‌ربه‌خوه‌ خودان ئالایه‌ك تایبه‌ت كو ل ناڤه‌ندێن جیهانێ بهیته‌ بلندكرن و دانپێدان پێ بهێته‌كرن.

بزاڤێن ئیرانێ یێن به‌رده‌وام ژ بۆ چێكرنا هیلالێ خوه‌ یێ شیعی و به‌رفه‌رهكرنا ده‌ستهه‌لاتا خوه‌ ل ده‌ڤه‌رێ ل سه‌ر بنه‌مایێن مه‌زهه‌بی ب تایبه‌ت ل ده‌ڤه‌را رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست، ل ده‌مێ دیمه‌نێن وه‌لاتێ یه‌مه‌نی دبینی دێ سه‌رسورمان مینی، چونكو بزاڤه‌كا سه‌یر و یا مه‌زن هه‌یه‌ ژ لایێ حوسێن یه‌مه‌نێ ڤه‌ و ئه‌ڤ بزاڤا سه‌یر و مه‌زن هاته‌ گوهۆرین ژ بزاڤه‌كا تیۆری و هزری بۆ بزاڤه‌كا له‌شكری و چه‌كدار و شه‌ركه‌ڕ و ل به‌ر سینگێ ده‌ستهه‌لات و سه‌ركرداتیا یه‌مه‌نێ رابوو و زێده‌گاڤی ل سه‌ر ده‌ستهه‌لاتێ كرن و ده‌زگه‌ه و پارچه‌كا مه‌زن ژ وه‌لاتێ یه‌مه‌نێ داگیركرن و ده‌ستهه‌لاتا خوه‌ ل وان ده‌زگه‌ه و ده‌ڤه‌ران گێرا و ئه‌ڤه‌ ل ناڤبه‌را شه‌ڤه‌ك و رۆژه‌كێ دا په‌یدا نه‌بوویه‌ن لێ ئه‌ڤ كاره‌ ب پێنگاڤ و قووناغێن درێژ و پێشده‌م هاتینه‌ ئه‌نجامدان و كار ل سه‌ر هاتیه‌ كرن د ده‌مێ پتر ژ (30) سالان و بتایبه‌ت ل ده‌مێ سه‌ركه‌فتنا شۆره‌شا ئیرانێ ب سه‌ركێشیا خومه‌ینی و خودانێن عه‌ماما چونكو ژ گرنگترین ئارمانجێن وانان هنارتنا تیۆر و هزرێن شیعی بۆ ده‌رڤه‌یی ئیرانێ و ب تایبه‌ت ل وه‌لاتێن رێژا شیعا هه‌یی و ل ناڤ وان وه‌لاتان یه‌مه‌نێ ژی رێژه‌كا باش یا شیعان لێ هه‌یه‌. ئیرانێ ب هه‌می شیانێن خوه‌ كار كر ژبۆ شیعه‌كرنا وه‌لاتێن ده‌ڤه‌رێ و یێن هه‌رێمی و وه‌لاتێن ئیسلامی و شیان هه‌تا راده‌یه‌كێ به‌رچاڤ تێكدانا پێكڤه‌مانا ئایدیۆلۆجی یا گه‌ل و شیعێن یه‌مه‌نێ بكه‌ن شیعه‌یێن یه‌مه‌نێ (زه‌یدیه‌) و هێدی هێدی وانان كار كر و حۆسی كرنه‌ ئه‌نیه‌كا ب هێز یا له‌شكری دا كو ب تنێ بۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن ئیرانێ كار بكه‌ت و ل سه‌ر ڤی بنه‌مایێ ئیرانێ ژ هه‌می ئالیان ڤه‌ هاریكاریا حوسیان ل یه‌مه‌نێ پتر كر و ژ هه‌می ئالینان ڤه‌ ئالیێ سیاسی و دراڤی و له‌شكری و لۆجستی وهتد. هاریكاریا ب هێز یا ئیرانێ بۆ حوسییان یا پێشچاڤ بوویه‌ نه‌یا ڤه‌شارتی یه‌، هه‌روه‌سا دلسۆزی و وه‌فاداریا حوسیان ژی بۆ ئیرانێ یا ئاشكه‌را و پێشچاڤ بوو، ئه‌و بوو حوسیان ب فه‌رمانێن ئیرانێ كار دكر وخالا وێ چه‌ندێ دیار دكه‌ت كوحوسیان داخواز ژ حوكمه‌تا یه‌مه‌نێ كرن كو هنده‌ك به‌رژه‌وه‌ندیێن ئیرانێ ل یه‌مه‌نێ جه بجه بكه‌ن به‌رامبه‌ر هنده‌ك دۆزێن دی كو حوسی خوه‌ ل سه‌ر بێ ده‌نگ بكه‌ن، هه‌روه‌سا حوسیان داخواز ژحوكمه‌تا یه‌مه‌نێ كر كو وان كه‌ساتیێن ئیرانی به‌رده‌ن یێن گرتی ل جه‌م وه‌زاره‌تا به‌رگریا یه‌مه‌نێ و ئه‌گه‌ر نه‌ گه‌فێن مه‌زن ل حوكمه‌تا خوه‌ كرن. ئه‌ڤ هاریكاریا مه‌زن یا ئیرانێ بۆ حوسیێن یه‌مه‌نێ ب تنێ ژبه‌ر وێ چه‌ندێ یه‌ كو ئیران دزانیت رۆلێ گرنگێ حوسیان ژبۆ گه‌فكرنا ئاسایشا وه‌لاتێن خه‌لیجی و ب تایبه‌ت سعوودیێ و ئه‌ڤ رۆله‌ یێ سه‌ره‌كی یه‌ ل جه‌م سه‌ركردێن ئیرانێ ژ بۆ هه‌لكرنا ئاگری ل وه‌لاتێن عه‌ره‌بی و خه‌لیجی و هاندانا شیعێن وان وه‌لاتان ژ بۆ نه‌هێلانا حوكمرانیا سونیان و گوهۆرینا وان حوكمرانان ب شیعی یا و ئیران شیایه‌ هه‌تا نوكه‌ ده‌ستهه‌لاتێ خوه‌ ب هێز بێخیت ل سووری و عیراق و لبنان و یه‌مه‌ن و نوكه‌ یا كاردكه‌ت ب هه‌می رێیان ژبۆ به‌رفه‌رهكرنا ده‌ستهه‌لاتا خوه‌ بۆ به‌حرین و سعوودیه‌ ژی وب دیتنا وانان ئه‌گه‌ر شیان كونترۆلێ سعودیێ ژی بێخیته‌ د ده‌ستێن خوه‌دا ئه‌ڤه‌ شیان وه‌لاتێن خه‌لیجی هه‌میان كونترۆل بكه‌ن، ل به‌رامبه‌ر ڤێ چه‌ندێ سعوودیه‌ ژی هه‌ستیاریا ره‌وشا نوكه‌ دزانیت له‌وما رابوون ب هێرشكرنا حوسیان ل یه‌مه‌نێ ل (26/3/2015) و چێكرنا هێزه‌كا له‌شكری یا عه‌ره‌بی یا ئێك گرتی ژبۆ نه‌هێلانا ناڤێ حوسیان ل یه‌مه‌نێ. ئیران ل سه‌ر دو به‌ره‌یان كاردكه‌ت ئه‌و ژی به‌ره‌یێ شیعێن ل سعوودی و به‌ره‌یێ دوویێ ل سه‌ر وان شیعێن یه‌مه‌نی یێن ل سه‌ر هێلا سنۆری ل ناڤبه‌را سعوودیێ و یه‌مه‌نێ و ژبه‌ر ڤێ چه‌ندێ ئیران هاریكاری و پشته‌ڤانیا حوسیێن یه‌مه‌نێ دكه‌ت، چونكو سعوودیه‌ هاریكاریا ملله‌تێ سووری دكه‌ت ل دژی خوینمێژ به‌شار ئه‌سه‌دی، داكو ئیران بۆ سعوودیێ دیار بكه‌ت كو گڤاشتنێن خوه‌ ل سه‌ر رژێما ئه‌سه‌دی سست بكه‌ت و ئه‌گه‌ر نه‌ ئه‌ڤه‌ حوسیێن یه‌مه‌نێ گه‌فه‌ ل سه‌ر هه‌وه‌. ل داویێ دبێژم ئیران یا ل سه‌ر چه‌ندین ئه‌نیا شه‌ڕی دكه‌ت و حه‌ز و بلند بینیێن ئیرانێ زۆر زێده‌بووینه‌ و یا ده‌ڤه‌را به‌ره‌یێن شه‌ڕێ خوه‌ زێده‌ دكه‌ت و هه‌ولدده‌ت به‌ر ب ومتی ڤه‌ بچیت، لێ هه‌می ده‌ما با وه‌كی حه‌زێن كه‌سۆكی ناهێت و زۆر جاران ژی مرۆڤ بخوه‌ دكه‌ڤیته‌ د وێ بیرێ دا یا مرۆڤی بۆ هنده‌ك كه‌سان كو لایی و ب بۆچوونا من دێ ئیران ژی كه‌ڤیته‌ د نه‌هاله‌كا كوی ردا چونكو یا مایی تێكرنا د هه‌می واران دا دكه‌ت.

چه‌ندین سال بوورین ده‌ستهه‌لاتدارێن عیراقێ سیاسه‌ته‌كا شاش به‌رامبه‌ر ملله‌تێ كورد په‌یره‌و دكه‌ن و ب هه‌می ره‌نگێن جودا وه‌سا هزر بۆ وانان په‌یدا بوویه‌ كو ب چ ره‌نگان نه‌شیانه‌ مه‌، رابوون كاركرن كو پرسێن مه‌زهه‌بی و تائیفی تێكه‌لی ملله‌تێ كورد كرن و ژێك دووربوونه‌ك خسته‌ ل ناڤبه‌را پارت و لایه‌نێن كوردستانی و پرسا شیعیه‌ت و سنیه‌تێ و شیان لایه‌نه‌كێ كوردستانی یێ به‌رنیاس بكه‌نه‌ دبن چه‌نگێ خوه‌ڤه‌ و ده‌ڤه‌رێن كوردستانی مینا جه‌له‌ولا و سه‌عدیه‌ بێخنه‌ بن كونترۆلا میلیشاتێن شیعی و ل شوونا ژ بن حه‌شدا شعبی یا سنی و داعشێن تیرۆرست ده‌رخستی كه‌فته‌ ژێر كونترۆل و ده‌ستهه‌لاتا شیعێن توندره‌و كو هه‌تا نوكه‌ ژی ناهێلن پێشمه‌رگه‌ و خه‌لكێ ده‌ڤه‌رێ ژی بچنه‌ ناڤ وان ده‌ڤه‌ران.
ئه‌رێ هه‌كه‌ ئه‌ڤه‌ پیلان نه‌بیت ما بۆچی به‌رێ حه‌شدا شعبی یا شیعی و سنی ناده‌نه‌ ده‌ڤه‌رێن عه‌ره‌بنشین و شیعه‌ و سنه‌نشین ئه‌رێ ما هه‌تاكه‌نگی دێ كورد و ب تایبه‌ت هنده‌ك لایه‌ن و پارت نوكه‌ری و دووڤه‌لانكیێ بۆ دوژمنان كه‌ن ئه‌رێ بۆچی وان ده‌ڤه‌ر و ئه‌ردێ ملله‌تێ كورد ب درێژاهیا مێژویێ و ب ده‌هان شۆره‌ش و به‌رخودانان و ب خوینا هزاره‌ها شه‌هیدان دێ ب ساناهی و بێ شه‌ڕ راده‌ستی دوژمنان كه‌ین و ب تایبه‌ت دوژمنێن توندره‌و و توخمپه‌رێس. ئه‌رێ دێ هه‌تا كه‌نگی هزركه‌ین كو دێ ره‌وشا كوردان ل عیراقێ باش بیت و ب ئارامی و خۆشی بژین چونكو ل سه‌رده‌مێن كه‌ڤن سونیان ده‌ستهه‌لات دكر سته‌م ل ملله‌تێ كورد دكر و نوكه‌ شیعه‌ حوكمرانن هه‌ر پتر یێ سته‌مێ ل ملله‌تێ مه‌ دكه‌ن. ئه‌رێ ما حوكمه‌تا مالكی پاشی یا عه‌بادی كو رۆژانه‌ دو ملیۆن و نیڤ به‌رمیلێن گازێ دفرۆشن و ژبلی داهاتێن دی ل عیراقێ نه‌شێن سوپایه‌كێ ب هێز و ئێكگرتی دروست بكه‌ن یان ژی ئێمناهیێ ل عیراقێ به‌رپا بكه‌ن به‌لێ دشێن لێ ناكه‌ن چونكو نه‌خودانێن بریارێ نه‌ بریار ل ده‌رڤه‌ بۆ دهێن و ل عیراقێ ب تنێ جه بجهكرنا بریارانه‌. نوكه‌ ل به‌رمه‌ یا ئاشكه‌رایه‌ ئه‌ڤا ل عیراقێ دهێته‌ كرن ب تنێ پیلانه‌كه‌ دژی كوردان و مه‌ره‌م ب تنێ نه‌هێلان و ژناڤبرنا كوردایه‌ و ئه‌گه‌ر نه‌ ملله‌تێ كورد و سه‌ركرداتیا كوردستانێ یێن دبێژن وه‌رنه‌ دستووری و دستوور و قانوون چ دبێژن ئه‌م ب وێ چه‌ندێ درازی نه‌. ل داویێ دبێژمه‌ پارت و لایه‌نێن كوردستانێ كو ده‌ستێن خوه‌ بكه‌نه‌ د ناڤ ده‌ستێن هه‌ڤ دا و سه‌نگه‌رێن خوه‌ بكه‌نه‌ ئێك سه‌نگه‌ر و په‌یامێن خوه‌ بكه‌نه‌ ئێك په‌یام و ده‌ستان ژ ژێكنه‌گرتنێن خوه‌ به‌رده‌ن و بلا هه‌ر ل هزرا هه‌وه‌ بیت دوژمنێن مه‌ هه‌ر ئێكه‌ چ سه‌فه‌وی بیت یا عوسمانی و پێكڤه‌ كار بكه‌ن داكو ئه‌ڤا مه‌ هه‌یی بۆ مه‌ بمینیت و كورد بگه‌هنه‌ ماف و ئارمانجێن خوه‌.

ل زۆر داموده‌زگایێن میدیایێ و ل ئۆرگانێن پارتێن سیاسی و ئیسلامی ئه‌م داخوه‌یانیێن هنده‌ك ژ به‌رپرس و شاره‌زایا، هه‌روه‌سا خه‌لكه‌كی دبینین و داخویانیان دده‌ن و دبێژن كو سالا(2014) سه‌خترین و نه‌خۆشترین سال بوو بۆ ملله‌تێ كورد كو تێدا و هه‌ر ل ده‌سپێكا سالێ بودجا هه‌رێمێ هاته‌ برین و مووچێن فه‌رمانبه‌ر و كارمه‌ند و هه‌ژاران ژی هاتنه‌ بڕین و پروۆه‌ هاتنه‌ راوه‌ستاندن و كار مانه‌ نیڤه‌رۆ و روه‌شا هه‌رێما كوردستانێ یا ئابووری هاته‌ شێلیكرن و چاڤێن مالكی و هه‌ڤكار و پالده‌رێن وی و چه‌ند هێز و وه‌لاتێن هه‌رێمی ب هه‌رێما كوردستانێ نه‌ رابوون ب وێ پێشكه‌فتن و سه‌ركه‌فتن و ده‌ستكه‌فتان یێن كو ملله‌تێ كورد بده‌ستخوه‌ڤه‌ ئیناین, وان وه‌سا هزردكر كو ملله‌تێ كورد دێ خوه‌ راده‌ستی مالكی و ئه‌وێ ئه‌و پێ دخوریت كه‌ت و دێ راده‌ستی ئیرادا چه‌ند كه‌سه‌ك و نه‌حه‌زه‌كا بن یێن كو ئه‌و پێشنیاز بۆ مالكی كری و ب راستی چ قانوون و شریعه‌ت و ماف نینن كو پاریێ ده‌ڤێ هه‌زار و به‌له‌نگاز وبێ گونه‌ه و سڤیلا ببڕن پێخه‌مه‌ت به‌رژه‌وه‌ندیێن چه‌ند لایه‌نه‌كێن كیم و یا دیار بوو بێهنا خیانه‌ت و نه‌دادپه‌روه‌ریێ ژ دوور ڤه‌ دهات. بێهنا وان دوژمن و هۆڤان ب ڤێ چه‌ندێ ژی نه‌هات و شكه‌ستن ل به‌رامبه‌ر ڤێ پیلانێ ئینان، هه‌ر ئه‌و ده‌ستوداربوون و ب رێكه‌فتنه‌كا نهێنی و كاره‌كێ بازرگانی و تۆلڤه‌كرنه‌كێ به‌رێ ترسناكترین و هۆڤترین رێكخراوا تیرۆرستی ل جیهانێ دایه‌ كوردستانێ و ب هێزترین و به‌رفره‌هترین و مه‌زنترین هێز هێرش كرنه‌ سه‌ر كوردستانێ و ئه‌ردێ كوردان داگیركرن مینا بابكالكێن خوه‌ دوباره‌ ئه‌ردێ پیرۆزێ كوردستانێ داگیركرن و ب سه‌دان خه‌لكێ كورد یێ بوسلمان و ئێزدی و كریستیان و شیعی و سونی كوشتن و مالێن وان تالان كرن و هه‌ر چه‌ندی بێژین كێمه‌ ژ وێ زولم و سته‌ما ل خه‌لكێ مه‌ هاتیه‌ كرن. لێ ب باوه‌ریا پیلایی یا خه‌لكێ مه‌ و ب هێزا مه‌زنا پێشمه‌رگێن قه‌هره‌مان ئه‌ڤ پیلانا وانان ژی هاته‌ شكاندن و روو ره‌ش و شه‌رمزاربوون و دوباره‌ ئه‌و راته‌قاندن، ئه‌و ئه‌ردێ داگیركری هاته‌ زڤراندن ب تنێ رێژه‌كا كێم مایه‌. ل ڤێره‌ من دڤێت ئاماژێ ب مانشێتێ بابه‌تێ خوه‌ بده‌م كو دبیت ل ده‌مێ دهێته‌ خواندن، سه‌یر بیت لێ مه‌ره‌ما من ئه‌وه‌ كو زۆر كێماسی مه‌ هه‌نه‌ و ئه‌م وه‌كو ملله‌تێ كورد و حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ و هه‌می لایه‌ن و پارتێن كوردستانێ كو هێشتا دوژمنێن مه‌ دزۆرن و هه‌ر یێ پیلانان بۆ مه‌ ددانن و بلا ئه‌م ده‌ستێن خوه‌ بكه‌ینه‌ د ناڤ ده‌ستێن هه‌ڤ دا و بلا ئه‌م سیاسه‌ته‌ك و سیسته‌مه‌كێ دی په‌یره‌و بكه‌ین یێ نوو ژ خه‌رجكرن و ئیداره‌كرن و دامه‌زراندنێ و دانان و ئه‌نجامدانا پرۆژان و كه‌سانێن ماندوو بووی ژبیر نه‌كه‌ین و ئابووره‌كێ بهێز دانین و كارگه‌ه و كۆمپانیان بدامه‌زرینین و یێن خودان شیان و هه‌ژی دانینه‌ جهێن ژ هه‌ژی و یێن خودانێن به‌رژه‌وه‌ندیێن تایبه‌ت دووربێخین و داموده‌زگه‌هێن خوه‌ ب هێز بێخین و هاریكاریا خودان شیانان بكه‌ین و خزمه‌تا ملله‌تێ خوه‌ بكه‌ین دووربین ژمرۆڤكانێ و گرۆپ و گرۆپانێ و مالێ گشتی ب دادپه‌روه‌رانه‌ بهێته‌ دابه‌شكرن و ب كێمێ رازی بین و نه‌مینینه‌ ب پله‌ و ڤله‌ و كه‌لهه‌ و كۆمپانی و پرۆژێن تایبه‌ت ڤه‌ و خه‌لك بهێته‌ ژبیركرن. هێزه‌كا پێشمه‌رگه‌یی یا سه‌رتاسه‌ری بهێته‌ دروستكرن و ئه‌ڤا هه‌یی بهێته‌ لێكدان و هێزه‌كا یاسایی و راست و دروست بهێته‌ دامه‌زراندن و باوه‌ری بۆ خه‌لكێ مه‌ دروست ببیت. هه‌ر وه‌لاته‌ك و ملله‌ته‌كێ مایه‌ ب پله‌ و مال و قه‌سران ڤه‌ دوم نه‌كریه‌. له‌وما دبێژم سالا(2014) ساله‌كا پیرۆز بوو بۆ كوردان و ب تایبه‌ت ل هه‌رێما كوردستانێ داكو پێداچوونه‌كێ د سیاسه‌ت و به‌رنامێ خوه‌ بكه‌ین و پێداچوونه‌كێ ل ره‌خو روویێن خوه‌ بكه‌ین و پێداچوونه‌كێ د سیسته‌مێ خوه‌ دا بكه‌ین دا كو بشیێن پتر خزمه‌تا ملله‌تێ كورد بكه‌ین و بگه‌هیته‌ كنارێن ئێمن

د ڤێ جیھانا بەرفرەە دا پتریا مللەت و وەلاتان تووشی شەر و ھێرشان دبن ژ بۆ پاراستنا بەرژەوەندیێن تایبەت و بدەستڤەئینانا پتر دەستکەفتان. د ڤان شەڕ و ھێرشان دا جاران شکەستنێ دئینن و جاران ژی سەرکەفتنێ. ل چەرخێن کەڤن و دێرین دا شێوازێ شەرکرن و ھێرشکرنێ یێ جودا بوو ژ یێ نوکە شێوازێ شەرێن بەراھیێ دا دھۆلێن شەڕی دھێنە لێدان و ھەر سۆپایەک دا ئالایێ خوە ئاشکەرا و بلند کە و پاشی دا ل جھەکێ بەرفرەە راوەستن بەرامبەر ھەڤدو و دا ھەردو لایەن مێرچاکەکی دەستنیشان کەت و دا شەڕی کەن و ھێزێن خوە نیشا ھەڤدو دەن و پاشان ھێرش دکرە سەر ھەڤدو. ئانکو ھێزا لەشی و یا دەستی بکادئینا، لێ دوژمنێ ئاشکەرا بوو نە یێ ڤەشارتی بوو. پاشی جیھانێ پتر پێشکەفتن و نوویاتی بخوەڤە گرتن ئەو ژی دەرکەفتنا چەکێ نوو و پێشکەفتی و گران و ب ھەمی جۆران یێ ئاسمانی و دەریایی و ئەردی لێ ھەر شێوازێ شەڕی یێ ب شێوازێ نوکە نەبوو، چونکو دوژمنێ تە یێ ئاشکەرا بوو. ل ڤی سەردەمی کو ترسناکترین و خرابترین شێوازێ شەڕی دەستپێکریە، ئەو ژی پشتی پەیدابوونا ھێزو لایەن و گرۆپێن ئیسلاما سیاسی یێن توندرەو کو ب مەسەلێن مەزھەبی و تائیفی و ناوچەیی و ھزری و ئاینی و توندرەوی شەڕی دکەن و ئەو رێک و شێوازێ شەڕی زۆر یێ گران و مەزنە و بوویە گەف ل سەر پتریا مللەت وەلاتێن جیھانێ. ل عیراقا فیدرال ژی ئەڤ جۆرە گرۆپ و کۆمە پەیدا بووینە و ب تایبەت پشتی شەڕێ ئازادیا عیراقێ رێک بۆ وانان پتر خۆش بوویە و پاشی پشتی بوھارا عەرەبی ھاتی زۆر وەلاتێن نێزیکی عیراقێ ڤەگرتی و گەھەشتیە سووریێ و ئوپوزسیۆنێ کونترۆل ل سەر چەندین دەڤەرێن بەرفرەھێن سووریێ کری و رێیێن سنۆری بۆ وانان ل گەل عیراقێ ھاتنە ڤەکرن و بوویە رێخوشکەرەک بۆ ڤان گرۆپێن چەکداری و جھێ خوە ل عیراقێ ژی کرن، ل عیراقێ ژی ڤالاھیەکا مەزن یا ئەمنی، ھەبوویە ژ لایێ حوکمەتا مالکی ڤە کو رێخۆشکەرەک بوویە بۆ ڤان جۆرە گرۆپ و کۆمەلان بۆ ھاتنا وانان بۆ عیراقێ و پاشی کوردستانێ، چونکو نوری المالکی و داردەستێن وی ژی ماینە ب بەرژەوەندیێن خوەڤە و فەرمان و بریارێن ئیرانێ جە بجە دکەن و مللەتێن عیراقێ ژی ماینە بێ رێبەر و ئەو ھەمی سەروەت و سامانێ بۆ عیراقێ دھێت بێ سەرا شوون دچیت و بەرزە یە و ھەمی وەلاتیێن عیراقێ ژ کورد و عەرەب و تورکمان و ئاشۆری بووینە قوربانیێن سیاسەتا شاشا مالکی یا تاکرەوانە. ژبەر رەوشا خرابا وەلاتیێن عیراقێ ب تایبەت دەڤەرێن سونینشین تێدا دبۆریت و نەبوونا پێدڤیێن رۆژانە کەھرەبێ و ھێرشێن گرۆپێن چەکدار و تەقینێن رۆژانە وەلاتیێن عیراقێ نەرازیبوون و خۆنیشاندان ئەنجامدان و گازندێن خوە گەھاندنە حوکمەتا مالکی، لێ ژبەر سەر رەقی و بێ منەتیا وی ھەمی داخوازی و گازندە پشت گوە ھاڤیتن و ب تنێ ۆزێن بێ بنەما ددانێ لەوما رەوشا دەڤەرا سونینشین ھاتە تەقین و ب ئێکجاری ھێرش کرنە سەر زۆر دەڤەر و باژێرکێن عیراقێ فەلۆجە و رومادی وئەنبار پاشان مووسل ژی ڤەگرت و ھاتە کونترۆلکرن ژ لایێ داعشێ ڤە. زۆر گرۆپێن چەکداری یێن سنی و شیعی ل عیراقێ پەیدابووینە مینا جەیش لمەھدی و لیوا بەدر و داعش و ئەنسارولسنە و ئەنسارولجیھاد و ئەنسارولشریعە و قاعیدە و ھۆزێن عەرەبێن سنی و شیعی و ھێشتا ب دەھان گرۆپ و ھێزێن چەکداری ل عیراقێ ھەنە و ھەر ئێک ژ ڤان گرۆپان ژی خودان چەک و ھێزەکا مەزنن، یانژی جھەکێ دەرەکی پشتەڤانیێ لێ دکەت چ ب رەنگەکێ ئاشکەرا یان نھێنی و چ ژ ڤان گرۆپ و لایەنان بێ ھاریکاریا جھەکی نەشێن ئێک رۆژ ژی کارێ خوە ب برێڤەببەت. ئەڤ گرۆپێن چەکداری یان پارتێن ئیسلاما سیاسی یێن شیعی و سنی و کوردی ھاتینە دامەزراندن ب تنێ دا بۆ بەرژەوەندیا لایەنەکی کار بکەن. ل ڤێرە ب راستی ل بەرمە بەرزەیەکا دوژمنێ راستەقینە کییە و شەڕی ل گەل کێ بکەین یان دێ بەرامبەر کێ راوەستی و دێ ب چ رێ بەرەڤانیێ ژ خاک وەلاتێ خوە کەین لەوما ل دووماھیێ دبێژم ب راستی دوژمنێ ڤەشارتی یە و ھەکە دوژمنێ تە یێ ئاشکەرا بیت ئاسانترە و ھەکە دوژمنێ تە یێ ڤەشارتی بیت دێ بەرەڤانیکرن ب زەحمەتتر بیت