خالد ئه‌حمه‌د بادى
زۆر جاران مرۆڤ بهایێ ده‌لیڤه‌كێ نزانیت هه‌تا كو بۆ مرۆڤى دبیته‌ بیرهاتن و جاران ژى مرۆڤ بهایێ كه‌سه‌كى یان كۆمه‌ك و گرۆپه‌كى نزانیت هه‌تا دمریت و په‌شیمانێ وى گرۆپ و مرۆڤى دبیت, ژبۆ ملله‌ت و كه‌س و جڤاكان ژى ده‌لیڤه‌یێن زێرین دروست بووینه‌، هنده‌ك ژ وان ئه‌و ده‌لیڤه‌ بۆ خوه‌ ب ده‌رفه‌ت زانییه‌ و په‌یره‌وكرینه‌ و مفا ژێ دیتیه‌، هنده‌كان ژى ب ده‌لیڤه‌ نه‌دیت, بێگومان ملله‌تێ كورد زۆر ده‌لیڤه‌ دیتینه‌، لێ ژده‌ستداینه‌ و ئه‌گه‌ر ژى دپێشچاڤن و به‌رژه‌وه‌ندیێن تایبه‌تێن زلهێزانن, هه‌رده‌م ملله‌تێ كورد د كاڤلوژانكێ توندی و ئه‌شكه‌نجه‌ و زولم و سته‌ما دوژمنان و هه‌مى حوكمه‌تێن ئیراقێ دا هه‌رده‌م ئه‌ورێن ره‌ش و تارى ل شوینا به‌فر په‌رمیچكێن به‌فرا سپى لسه‌ر كوردان باراندبان؛ په‌رمیچكێن به‌فرا ره‌ش لسه‌ر كوردان دكر و دوژمنكارى ب سه‌رى دئینان، هه‌مى جۆرێن خرابكارى و توندیێ ل به‌رامبه‌ر ملله‌تێ كورد هاتینه‌كرن, لێ فه‌ره‌ كورد به‌رێ خوه‌ بده‌نه‌ بۆریێ خوه‌ و ل پاش خوه‌ بزڤرن ئه‌و ده‌لیڤه‌یێن هه‌ین ژ ده‌ستداینه‌ ژبه‌ر باشى و دلساخى و جوامێریا وان، هه‌روه‌سا یا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ.
گه‌ر ل دیرۆكێ بزڤرین پێداچوونه‌كێ ل ناڤه‌رۆكا فه‌رهه‌نگا دیرۆكا گشتى بكه‌ین؛ دێ زنجیره‌یه‌كا بێ رێزى و بێ به‌هركرن و بێ هه‌مى تشته‌كى رژێمێن ئیراقێ ب سه‌رێ كوردان ئیناینه‌، به‌رنامه‌كێ رێكوپێك پشتراستكرى ب پیلان و پلانێن حوكمرانێن ده‌ستهه‌لات ل ئیراقێ كرى هه‌مى بووینه‌ باده‌ك و پرس و پرسگرێكێن هه‌ستیار یێن كو ل دژى ملله‌تێ كورد و حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ هاتینه‌ ئه‌نجامدان, زۆر كاره‌سات و ده‌رده‌سه‌رى كارێن كه‌شه‌فرێت كو دوژمن ب سه‌رێ دوژمنێن خوه‌ نائینن حوكمه‌تێن ئیراقێ ب سه‌رێ كوردان ئیناینه‌ و ل كه‌ڤن و دێرین زه‌مان دا، ب رێكێن شه‌ڕ و هیرش پیلان و پلان داناینه‌ و كیمیابارانكرن و جینۆساید و ئاواره‌یى و مشه‌ختبوون، زیندان و لێدان و ئه‌شكه‌نجه‌ و ده‌ركرن و بێ به‌هركرن ژ هه‌ر مافه‌كێ ره‌وا یێ ملله‌تێ كورد, هه‌مى رێك و شێوازێن خراب و نه‌باش هاتنه‌كرن، كورد بۆ چه‌ندین سالان پاشڤه‌برن، هه‌رده‌م نه‌هێلایه‌ بگه‌هنه‌ ئارمانجێن خوه‌. پشتى سه‌رهلدانا پیرۆزا((1991)) ب ده‌ستێن پێشمه‌رگێ قه‌هره‌مان ب سایا سه‌رێ خوینا شه‌هیدێن كورد و كوردستانێ ئه‌ڤ رۆژه‌ هاته‌ پێش بۆ ملله‌تێ كورد و مه‌ هزر كر ئه‌وێن دێ ده‌ستهه‌لاتێ ل ئیراقێ وه‌رگرن، دێ ب گرنژین و كه‌یفخۆشى ڤه‌ هه‌مى مافێن ره‌وایێن ملله‌تێ كورد به‌رهه‌ڤ و حازركه‌ن و دێ ب دلشادى ڤه‌ بێژن وه‌رن مافێن خوه‌ وه‌رگرن لێ به‌روڤاژى یا حوكمه‌تا ئیراقا باب چ كێمتر نابیت و نه‌بوو، لێ ئه‌وان ژى ب ده‌ه پله‌یان ئانكو ده‌ستهه‌لاتدارێن ئیراقێ هه‌ر ئه‌و بڕگه‌ و خاله‌ ئه‌نجامدان یێن كو برایێن وان دكرن. حوكمه‌تا ئیراقا نوكه‌ ب شێوازه‌كێ دى یێن شه‌ڕى دگه‌ل كوردان دكه‌ن كو پرسێن بودجه‌، گاز، غاز، بڕینا مووچێن وه‌لاتیێن سڤیل و بێگونه‌ه، پرسێن جیۆگرافى، مه‌زهه‌بى، پرسێن تایبه‌ت، گشتى، ئاواره‌كرن، شۆره‌ش هتد.. ب ڤان بهانه‌یان هێرشى كوردان دكه‌ن. له‌وما سه‌رۆك بارزانى باده‌كه‌كا چه‌ند خالى دگه‌ل خوه‌ بریه‌ به‌غدایێ و ئێك ژ وان كاره‌ساتان ل ناڤا و دۆرماندۆر و هۆل و كۆلانكێن دادگه‌ها فیدرالى رویداین ل ریككه‌فتى (22-2-2024) رویداین سیناریۆیه‌كا پێشده‌م بوو، ئه‌كته‌ر، ده‌رهێنه‌ر، مۆنیتێر، كامیره‌ڤان، ستاف هه‌مى یێ ئاماده‌ و ئاگه‌هداربوون كو زۆر خالین جوداجودا بخوه‌ڤه‌ دگرتن، لێ خالا دى یا كۆتاییان كو ژ (111) رێژه‌كریه‌ (100) و پاشى بریاره‌كا دى ژى دان كو په‌رله‌مانارا بریارێن دى هه‌مى ب تنێ مایتێكرنێن راسته‌وخوه‌ و ئێكسه‌رن د حوكمه‌تا هه‌رێمێ دا و ژ ێستاندنا ده‌ستهه‌لات و شیان و بریارایه‌ و ل به‌ره‌ سیسته‌مى بگوهۆرن یاكو به‌رى چه‌ندین سالان، هه‌ر هنده‌ك كوردان ب خوه‌ ب خوه‌ ئیمزا بۆ كرى كو سیسته‌مێ (فیدرالی یا پارێزگه‌هان), نوكه‌ هه‌مى ئاماژه‌ یێن بۆ وى ئاراسته‌یى دچن كو قه‌وارێ هه‌رێما كوردستانێ نه‌هێلن. له‌وما مه‌ لسه‌رى ئاماژه‌ ب ڤێ چه‌ندێ داینه‌ كو عه‌ره‌بكرنه‌كا مودێرن، هێرشێن توند و هۆڤ یێن دهێنه‌ سه‌ر ملله‌تێ كورد و حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ, ل شوینا په‌رمیچكێن ره‌شتارى و بارانێن ب لێهمشت دێ به‌فرا سپى باریت و دێ بارانێن ئارام و ب به‌ره‌كه‌ت بارن. ده‌ما هۆزانڤان دبێژیت (ئه‌گه‌ر هوون نه‌بن یه‌ك هوونێ هه‌ڕن یه‌ك ب یه‌ك)، ئانكو ئه‌گه‌ر مه‌ بڤێت ده‌لیڤا خوه‌ بكه‌ینه‌ دۆرهێل و كه‌توار دێ ب ئێك هزر و یه‌ك ده‌ست و یه‌ك بریار بین وێ لسه‌ر دوژمنان سه‌ركه‌ڤین. بۆ ڤێ گه‌ڕێ ژى مینا هه‌مى گه‌ڕان بارزانى باده‌كا خوه‌ هه‌لگرت كو یا پڕه‌ ژ برس و پرسگریكێن ل ناڤبه‌را حوكمه‌تا ئیراقێ و یا هه‌رێما كوردستانێ دا هه‌یین كو ئه‌و ژى باده‌كا نه‌فت و غاز، بودجه‌، مووچه‌، هه‌لبژارتن و په‌رله‌مانێ ئیراقێ، پرسێن پێشمه‌رگه‌ و بودجه‌ی و مووچه‌یێن پێشمه‌رگه‌یى، پرسێن جیۆگرافى و..هتد. بارزانى به‌رێ خوه‌ دا به‌غدایێ و ل گه‌ل لایه‌نێن شیعى و سونى و پتریا كه‌سایه‌تى و رایه‌دارێن كورد و ئیراقێ روینیت ژبۆ چاره‌كرنا وان پرسگرێكێن هه‌یى. خاله‌كا دى كو ب جلوبه‌رگێن كوردى یێن شرین و ده‌رسۆكا سۆرا خوینا شه‌هیدان چوویه‌، ئه‌و ده‌رسۆك و خاك خاله‌كا هه‌ره‌سه‌ره‌كى یه‌ بو بهێزبوونا كوردان به‌رامبه‌ر دوژمن و دۆستان ژى, ب ئۆمێدم دێ سه‌رۆك بارزانى هه‌مى وان پرسان چاره‌كه‌ت، چونكى كلیلا چاره‌سه‌ریا پرسگرێكێن گرێداین هه‌ولێر و به‌غدایى ب رێژه‌كا باش د ده‌ستێ سه‌رۆك بارزانى دایه‌.

خالد ئه‌حمه‌د بادى
د ڤان قۆناغێن نازك و هه‌ستیار دا ل ته‌ڤایا جیهانێ و ب تایبه‌ت ل ئیراقێ و هه‌رێمێ بابه‌تێ هه‌رێ گه‌رم وگۆر ره‌وشا ئیراقا فیدرال وهه‌رێما كوردستانێ یه‌. لێ ئه‌ڤ پرسه‌ ژ پرسه‌كا هه‌ڤسویى و مرۆڤایه‌تى و وه‌لاتینى و ماف و ئه‌ركیێ كریه‌ پرسه‌كا سیاسى و تۆلڤه‌كرنێن سیاسى و جیۆگرافى و ئابۆرى و..هتد. ئه‌ڤ ره‌وشه‌ كریه‌ پرسه‌كا بازرگانى پێ دهێنه‌كرن ئانكو مانۆره‌یێن سیاسى و گشتى پێ دهێنه‌كرن. ئه‌گه‌ر سه‌حكه‌ینه‌ دیرۆكا ئیراقا گه‌نى؛ بێگومان هه‌رده‌مێ حوكمه‌تێن ئیراقێ لاواز دبوون دانوستاندن ل گه‌ل سه‌ركردایه‌تیێن شۆرشێن كوردان و ملله‌تێ كورد و ب تایبه‌ت سه‌ركردایه‌تیا شۆرشا ئیلۆن و گولانێ دكرن و هه‌رده‌مێ ب هێز دكه‌فتن، بێگومان شه‌ڕ دكر و سۆزێن خوه‌ ب جه نه‌دئینان و ژ دانوستاندنان دره‌ڤین سۆزێن دایین جه بجه نه‌ دكرن, بۆ ڤێ گه‌رێ ژى لسه‌ر پرسا بریارێن دادگه‌ها شیعى و ئیرانێ كو بناڤ دادگه‌ها فیدرالى یا ئیراقا گه‌نى دیسا شیعه‌ و سونه‌ و هه‌مى عه‌ره‌بان سۆزێن خوه‌ ب جه نه‌ئینان و رۆژانه‌ یێ یاریان ب مافێن كوردان دكه‌ن و به‌رده‌وام یێ كوردان دشكێنن و مافێن وان دخۆن وبن پێ دكه‌ن و هه‌ولدانان دكه‌ن كو قه‌وارێ هه‌رێما كوردستانێ نه‌هێلن و كورد و كوردستانێ نه‌هێلنه‌ د هه‌بوونێ دا. بریارێن دادگه‌ها فیدرال یا ـ نه‌ فیدرال ـ یێن به‌رییا هه‌یامه‌كێ كو فه‌رمانا ژ هنده‌ك لایه‌ن وجهان وه‌ردگرن زۆر د به‌رژه‌وه‌ندییا قه‌وارێ هه‌رێم و ملله‌تێ كورد دا نه‌بوون، ب تایبه‌ت خالا مووچه‌یێن فه‌رمانبه‌رێن هه‌رێمێ كو ب سه‌دان جاران لیسته‌ و داتا و ئامارێن فه‌رمانبه‌ران حوكمه‌تا هه‌رێمێ یێن راده‌ستى حوكمه‌تا ئیراقێ كرین لێ هه‌ر گه‌رێ یێ بهانه‌یێن نوى ده‌ردكه‌ن و دیاردكه‌ن ودبێژن و كوردان تاوانبار دكه‌ن و مینا وێ گۆتنێ كو ده‌رزیكێ د چاڤێ كوردان دا دبینن و گێسنى د چاڤێ خوه‌ دا نابینن و ئه‌و گه‌نده‌لیێن ل ئیراقێ هه‌یین ل وه‌لات و ده‌وله‌ت و حوكمه‌تان نینن، لێ ب تنێ به‌رامبه‌ر كوردان ئه‌ڤ كریارێن كه‌شه‌فرێت یێن دهێنه‌ ئه‌نجامدان و خالا دى یا كۆتایان كو ژ (111) رێژه‌ كریه‌ (100) و بریارێن دى هه‌مى ب تنێ مایتێكرنێن راسته‌وخوه‌ و ئێكسه‌رن بۆ حوكمه‌تا هه‌رێمێ و ژ ێستاندنا ده‌ستهه‌لات وشیان و بریارایه‌ و لبه‌ره‌ سیسته‌مى بگوهۆرن و یاكو به‌رى چه‌ندین سالان هه‌ر كوردان ب خوه‌ ئیمزا بۆ كرى كو سیسته‌مێ (فیدرالی یا پارێزگه‌هان)، هه‌مى ئاماژه‌ یێن بۆ وى ئاراسته‌یێ دچوون كو قه‌وارێ هه‌رێما كوردستانێ نه‌هێلن. كوردان رۆله‌كێ ئێك جار مه‌زن گێرایه‌ بۆ خزمه‌تكرنا وان لایه‌نان و پارتان یێن نوكه‌ ل ئیراقێ حوكمرانیێ دكه‌ن، لێ به‌رده‌وام هه‌مى حوكمه‌تێن ئیراقێ مافێن كوردان بنپێ كرینه‌ و زولم ل كوردان ب گشتى كریه‌. خالا ب تنێ كو كورد بشیێن به‌رامبه‌ر ڤان هێرشان راوه‌ستن و خوه‌ بهێز بكه‌نه‌ڤه‌ و ببنه‌ جهێ به‌لانسێ، لێ بۆ ڤى ده‌مى هه‌رێم شییا ئاسته‌نگان تێبپه‌رینیت و وان بریارێن خراب ژ خوه‌ دووربێخیت ، دێ مینیت ب تنێ ئێكگرتن و ل گه‌ل هه‌ڤدو روینشتن و كورد ده‌ستێن خوه‌ بكه‌ن د ناڤ ده‌ستێن هه‌ڤ دا و ببنه‌ خودان ئێك هه‌لوه‌ست و بریار.

خالد ئه‌حمه‌د بادى
مانشێتێ هه‌ر گوتاره‌كێ ده‌ڕبرینێ ژ رامان و ناڤ و بۆیه‌ر پرسگرێكێ دكه‌ت و گوتارا مه‌ و مانشێتێ وێ ده‌ڕبرینێ ژ وێ چه‌ندى دا دكه‌ت كو نه‌ ب تنێ ئیراقێ بلندبینى لسه‌ر كه‌ركووك و هه‌رێمێ هه‌نه‌، به‌لكو وه‌لاتێن هه‌رێمى ژى بلندبینى د ئیراق و هه‌رێم و كه‌ركووكێ دا هه‌یه‌ و بارۆڤه‌یێن ب ترس وسه‌هم یێن به‌رب كه‌ركووك و هه‌رێم و ئیراقێ ڤه‌ دهێین, ئه‌ڤان بابه‌تان ده‌م و جه دڤێن كو مرۆڤ لسه‌ر بنڤێسیت كو چ فه‌رهه‌نگ و ئینسكلۆپیدیا ژى تێرا ناكه‌ن، لێ چه‌ندین بشێین دێ هه‌ر لسه‌ر ڤان پرسان نڤێسین, هه‌ر دكه‌ڤندا و دێرین زه‌مان دا كه‌ركووك یا كوردان بوویه‌ و نه‌تنێ كه‌ركووك، لێ به‌لێ كوردان میرنشین و میرگه‌ه و ئیمپراتۆریه‌ت هه‌بووینه‌ و حوكمرانیه‌ت یا ل زۆر ملله‌ت و وه‌لاتان كرى, لێ نوكه‌ و ل ڤى سه‌رده‌مى پرسیار دهێته‌كرن بۆچى چ بۆ كوردان نه‌ما؟ نزانین ژبه‌ر باشى و دلساخى و جوامێرینى یا كوردایه‌ یان هنده‌ك ئه‌گه‌رێن دى هه‌بن, زۆر داڤ یێن دهێنه‌ ڤه‌دان و زۆر خه‌فك و ته‌پكێن ب ترس یێن دهێنه‌ڤه‌دان ل سه‌ر و ل دۆر هه‌رێما كوردستانێ و وه‌لاتێن هه‌رێمى لسه‌ر كوردان هه‌ڤرا و هه‌ڤ بۆچوونن، لێ به‌لێ هه‌مى وه‌لاتێن هه‌رێمى ل گه‌ل هه‌ڤدو دوژمنن، لێ لسه‌ر كوردان هه‌مى ئێك هزر و بیر باوه‌رن, نوكه‌ مینا شلخا مێشا هنگڤینى وه‌لاتێن هه‌رێمى و زلهێز و به‌رژه‌وه‌ندخواز یێن تێكدچن و تێك دهیێن و پێكڤه‌ یێن كاردكه‌ن ژبۆ بده‌ستڤه‌ئینانا كه‌ركووكێ و نه‌هێلانا قه‌وارێ هه‌رێمێ و یێن كوردان. ل ئیراقێ كونترۆل كه‌فتیه‌ د ده‌ستێ شیعه‌یان دا و لسه‌ر پرسێن سیاسى و كه‌ركووكێ وه‌كى خوى كونترۆلێ خوى بكاردئینن و ئیرانێ دڤێت پێگه‌هێ خوه‌ بهێز بكه‌ت ل ده‌ڤه‌را رۆژهه‌لاتا ناڤین، هه‌روه‌سا ل سووریا و ئیراقێ, سه‌رۆكێ توركیا ئه‌ردوغان هنده‌ك سه‌ره‌دانان دكه‌ت و به‌رى ماوه‌كێ كێم ئه‌ردوغانى سه‌ره‌دانا ئیراقێ و هه‌رێم و سووریێ و رۆسیا ژى كر, هه‌روه‌سا ئه‌ردوغانى وه‌زیرێ خوه‌ ده‌رڤه‌ هاكان فیدان فرێكره‌ ته‌هران ل ئیرانێ, بزاڤه‌كا نه‌ئارام و نه‌راسته‌وخوه‌ یا دهێته‌كرن و ترس دیاریه‌كا دى دا كو ل دژى كوردان بهێته‌كرن و مه‌سه‌له‌ نه‌ پارتى و یه‌نه‌ك و لایه‌نێن دینه‌، به‌لكو پرسێن مه‌زنتر هاتینه‌كرن و یێن دهێنه‌كرن. به‌رهنگارى و هایی ژخوه‌بوونا كوردان ب زۆر رێیانه‌، لێ رێیا ژ هه‌میان باشتر و جوانتر ئه‌وه‌ كو كورد ب لایه‌ن و ب رێكخراو و داموده‌زگه‌ه و هه‌می تاكان ڤه‌ كو ئێك بگرن و ئێكگرتن كلیلا هه‌مى ده‌رگه‌هایه‌.

خالد ئه‌حمه‌د بادى
بشكا (1)
كه‌ربوكین و به‌رژه‌وه‌ندیێن تایبه‌ت یێن به‌رامبه‌ر و پێ ل دانانا یاسا و رێنمایێن ناڤده‌وله‌تى و هه‌رێمایه‌تى و ژبیركرنا تیتالێن هه‌ڤسویاتیێ و ژ پشتگوه هاڤێتنا ئایه‌ت و قه‌ول و ئیساح و گوتنێن په‌رتوكێن پیرۆز و نه‌رێزگرتن و نه‌وژدان و خوه‌سه‌پاندنا لسه‌ر یێ دى و بكارئینانا هێزێ به‌رامبه‌ر هه‌لگرێن په‌یاما ئاشتى و پێكڤه‌ژیانێ و نه‌ ماف و مه‌رج و هتد.. ئه‌ڤه‌ هه‌مى و ب سه‌دان گۆتنێن دى دشیێن بێژین ل دۆر بابه‌تێ گرێدایى په‌یوه‌ندیێن توركیا و ئیران و ده‌وله‌تێن هه‌رێمى دگه‌ل هه‌رێما كوردستانێ كو نه‌حه‌قى و نه‌سنجى و بێ ره‌وشتى لده‌ڤ وه‌لاتێن هه‌رێمى گه‌هشتیه‌ وى راده‌یى كو بهانه‌یێن بێ بنه‌ما و بهانه‌یێن بێ بهانه‌ و گۆتنێن بێ هه‌لوه‌ست رۆژانه‌ به‌رامبه‌ر هه‌رێما كوردستانێ دهێنه‌ ئه‌نجامدان و كرن, ژ لایێ ده‌وله‌تێن هه‌رێمى ڤه‌ به‌رامبه‌ر هه‌رێمێ، كو لدویڤ حه‌ز و زه‌وق و ڤیانا خوه‌ رۆژانه‌ هێرش به‌رامبه‌ر وه‌لاتیێن هه‌رێما كوردستانێ دهیێنه‌كرن ب درێژاهییا سنوورێ هه‌رێما كوردستانێ و ب هه‌ر رێكه‌كا بیت هێزێ بكاردئینن بۆ یێ به‌رامبه‌ر. ئه‌ڤ كریاره‌ بوویه‌ مینا دیارده‌كا كه‌شه‌فرێت ل ده‌ڤ وه‌لاتێن هه‌رێمى بو سه‌ر هه‌رێمێ و ژ هه‌مى عورف و تیتالان ده‌ركه‌فتیه‌ و ب هزاران زیان و زه‌ره‌ر گه‌هاندینه‌ هه‌رێمێ ژ ئالیێ سیاسى، دارایى، ئابۆرى، ئه‌وله‌كارى و ئاڤه‌دان و زانستى و جیۆپۆلوتیكى و جیۆگرافى هتد..كو ب هزاران گوندێن كوردستانێ هاتینه‌ چۆلكرن و به‌رده‌وام پرۆسه‌یێن ئاواره‌یێ درروست بووینه‌ و ب ملیۆنان دۆلاران زیانێن ماددى ب خه‌لكێ هه‌رێما كوردستانێ كه‌فتینه‌, ئه‌ڤ خالێن ل خوارێ دیار چه‌ند نموونه‌كێن كێمن كو هێرشێن رۆژانه‌ دكه‌نه‌ سه‌ر هه‌رێمێ، به‌لكو بێژین سه‌ر ته‌ڤایا كوردان. ل رێككه‌فتى (13\11\2022 ) وه‌كى هه‌ر جار ده‌وله‌تا توركیا ب بهانه‌كا نوى كو له‌شكرێ توركیا ئۆپه‌راسیۆنه‌كا دى بناڤى (په‌نج) و (شێر) كریه‌ سه‌ر كوردستانا رۆژئاڤا و بتایبه‌ت ده‌ڤه‌رێن كۆبانى و حه‌له‌بێ و ده‌ڤه‌رێن دۆرماندۆر و زۆر زیانێن گیانى هه‌بوون، هه‌روه‌سا زیانێن ماددى یێن زۆر هه‌بوون, هه‌روه‌سا هه‌ر د وێ رۆژێ دا توركیا هێرش كریه‌ سه‌ر خاكا هه‌رێما كوردستانێ و بتایبه‌ت ل لایێ ده‌ڤه‌را سیده‌كان و ب درێژاهییا سنوورى و هه‌روه‌سا د ناڤ كویراتیا سنوورێ هه‌رێما كوردستانێ دا, د ڤان ئۆپه‌راسیۆن و هێرشێن له‌شكرى و ئاسمانى یێن هێزێن توركیا بكارئینانا (70) حه‌فتێ فرۆكه‌یێن شه‌ڕكه‌ر توركیا د ڤێ ئۆپه‌راسیۆنێ دا بكارئیناینه‌ و ژوان فرۆكه‌یان (50) پێنجى فرۆكه‌یێن ئیف 16 و (20) بیست فرۆكه‌یێن بێ فرۆكه‌ڤان ئانكو درۆن. ئه‌ڤه‌ هه‌مى بهانه‌ و هیجه‌تن كو توركیا دده‌ته‌ به‌ر رویێ خوه‌ و دبێژیت كو به‌رى چه‌ند ده‌مه‌كى ته‌قینه‌ك ل ته‌قسیما باژارێ ئیسته‌نبۆلێ چێ ببوو و توركیا دبێژیت كو ئه‌ڤ ته‌قینه‌ ژلایێ په‌كه‌كێ ڤه‌ هاتیه‌ ئه‌نجامدان.
بشكا (2)
ئه‌رێ گه‌لۆ ما چ په‌یوه‌ندییا كوردستانێ پێڤه‌ یه‌ ما توركیا تو بۆچى ناچییه‌ جهێ رویدان لێ په‌یدابوویى ما هێجه‌ت و بهانه‌ ب شاخن, هه‌ر دیسا به‌رى ماوه‌یه‌كى ئیرانێ ژى ب درۆن و مۆشه‌ك و تۆپ و فرۆكه‌یان هێرش كریه‌ سه‌ر خاكا هه‌رێما كوردستانێ و ئه‌و ژى ب بهانا هه‌بوونا باره‌گایێن پارتێن كوردێن كوردستانا رۆژهه‌لات. ل ڤێره‌ بۆ هه‌ر لایه‌نه‌كى رۆهن و ئاشكه‌را بوویه‌ كو حوكمه‌تا ئیراقێ په‌یوه‌ندى ب بێ ده‌نگى و چاڤخشاندنا هێرشێن هه‌ردو ده‌وله‌تێن توركیا و ئیرانێ و پیلانێن سووریێ ڤه‌ هه‌یه‌ و تانوكه‌ چ هه‌لوه‌ستێن ژدل ئیراقێ وه‌رنه‌گرتینه‌ به‌رامبه‌ر ده‌وله‌تا توركیا و ئیران و سووریێ به‌روڤاژى كو ده‌وله‌تا ئیراقێ پێرابوونێن قانوونى وه‌رگریت دژى وان وه‌لاتێن كو زۆرداریێ دكه‌ن و سنوورێن هه‌رێما كوردستانێ دبه‌زینن به‌رامبه‌ر ڤێ چه‌ندێ حوكمه‌تا ئیراقێ پتر په‌یوه‌ندیێن خوه‌ یێن سیاسى و بازرگانى و دبلۆماسى ل گه‌ل توركیا و ئیرانێ و سووریێ موكومتر لێ دكه‌ت و بهێز دئێخیت، ژبلى كو رۆژانه‌، به‌لكو به‌رده‌وام هێرشێن تۆپ و فرۆكه‌ و مۆشه‌ك و ئۆپه‌راسیۆنێن ده‌وله‌تێن هه‌رێمى بۆ سه‌ر هه‌رێمێ و ب تایبه‌ت ل ده‌ڤه‌رێن سنوورى یێن قه‌زا ئامێدیێ و سه‌رپه‌رشتیا ئیداره‌یا زاخۆ. په‌یاما من بۆ ملله‌تێ كورد و رایه‌دار و ره‌وشه‌نبیر و سیاسه‌تمه‌دار و زانا و چالاكڤان و دیرۆك نفێس پارت و لایه‌نێن كوردى و حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ كو سیناریۆیا ئاشكه‌رایه‌ و بلا خوه‌ نه‌خاپینین كو ئه‌ڤا ب سه‌رێ ملله‌تێ كورد دهێت، ئه‌م ب خوه‌ ئه‌گه‌رین، چونكو ئه‌گه‌ر ئه‌م دئێكگرتى بین و به‌رژه‌وه‌ندێن خوه‌ بپارێزین ئانكو به‌رژه‌وه‌ندیێن بلندێن ملله‌تێ كورد بپارێزین و جوداهیێ ل ناڤبه‌را باكور و باشور و رۆژهه‌لات و رۆژئاڤا نه‌هێته‌ كرن و حه‌ژ هه‌ڤدو بكه‌ین، بێگومان دوژمنێن مه‌ ژى یێن هه‌رێمى و یێن بیانى نه‌ دشیان ڤێ مامه‌لێ به‌رامبه‌رى مه‌ بكه‌ن و وانان خالا لاوازا مه‌ یا زانى كو ئه‌م نه‌ دهه‌ڤگرتینه‌، له‌وما هێرش و پیلان لسه‌ر مه‌ دزۆرن كو رۆژانه‌ بومبه‌باران و هێرش و ته‌پبارانكرن و هێرشێن له‌شكرى كو لڤێ دوماهیێ هێرش پتر ژێده‌ بووینه‌ و ئه‌ڤێن خودانێن ئه‌ردى ل هه‌مى پارچان گۆره‌پانێن سیاسى و یێن شه‌ڕى ڤالا هێلاینه‌ و ب حه‌ز و ڤیانا خوه‌ دوژمن یێن سیاسه‌تا خوه‌ ددارێژن و یێن پرۆژێن ئابۆرى و سیاسى و نه‌ته‌وه‌یى دروست دكه‌ن (تتریك، تعریب و تفریس)، دوژمنان كوردستان ئانكو هه‌رێما كوردستانێ كریه‌ ئارمانج و ئه‌و چریسكا ب قوربانیدانا ملله‌تێ كورد و رویبارین خوینا پاكا لاوین كورد و هزاران شه‌هید و فیداكاریان نوكه‌ دوژمنان نه‌ڤێت ئه‌ڤ چریسكه‌ ژى یا هه‌ل بیت و یێ خوینا كوردان ب ده‌ستێن كوردان دده‌نه‌ رێشتن. ل ڤێره‌ هه‌رده‌م هزره‌ك دمێشكێ مه‌دا دلڤلڤیت و پرسیار دكه‌ت كو لسه‌رده‌مێن به‌رێ دا ئه‌گه‌ر ل ئیراقێ ملله‌تێ كورد دوژمنه‌ك و نه‌یاره‌ك و نه‌حه‌زه‌ك هه‌بایه‌ لێ نوكه‌ ب ده‌هان دوژمن و نه‌حه‌ز و نه‌یار ل تركیا و سوریا و ئیران و ئیراقێ په‌یدا بوینه‌ دژى ملله‌تێ كورد. ل ڤێره‌ هزر و پرسیار دلڤلڤن و بلا درویشمێن بریقه‌دار نه‌ بێژم ئه‌رێ ئه‌و هێزێن گۆره‌پانا خوه‌ یاسیاسى و له‌شكرى و ئابۆرى بۆ دوژمنان ڤالا بكه‌ن و دهێن داگیركرن و مایتێكرنێ دكه‌ن ل هه‌رێما كوردستانێ كو هه‌رێما مه‌ چ رامان دده‌ت و بلا پرسیار بۆ هه‌وه‌ بیت. له‌وما مه‌ ناڤێ گوتارا خوكره‌ هێرشێن هه‌رێمى لسه‌ر هه‌رێمێ و دێ پریارێ بۆ خوینده‌ڤانێن هێژا هێلین.

خالد ئه‌حمه‌د بادى
ئه‌گه‌ر پێداچوونه‌كێ د ناڤه‌رۆكا فه‌رهه‌نگا هونه‌ر و سینه‌مایا جیهانى دا بكه‌ین و هێدى هێدى لاپه‌رێن فه‌رهه‌نگێ ڤه‌ده‌ین بێگومان، دێ دیار بیت كو چ دیمه‌نێن به‌رچاڤ، هه‌روه‌سا نڤێسینێن شایسته‌ لسه‌ر كوردان نینن و ئه‌گه‌ر هه‌بن ژى دكێمن، دوژمنان د به‌رژه‌وه‌ندیا خوه‌ دا تۆماركرینه‌ و هه‌رده‌م دوژمنان شانازیێن (امجادێن) ملله‌تێ كورد بۆ خوه‌ بكارئیناینه‌ و دزینه‌ و كورد جه‌رد كرینه‌ ژ هه‌ر تشته‌كى. ل ناڤ شۆرشێ دا و ب تایبه‌ت شۆرشێن ئه‌یلولا مه‌زن و گولانا پێشكه‌فتنخواز كارێن هونه‌رى و كارێن ئه‌كته‌ریێ دهاتنه‌ ئه‌نجامدان، لێ ژبه‌ر نه‌بوونا ده‌زگه‌ و ئامیرێن تایبه‌ت و یێن كارێ سینه‌ما و هونه‌رى چ كار و چالاكى نه‌هاتیه‌ تۆماركرن و دیكیۆمێنتكرن, پشتى كو حوكمه‌تا ئیراقێ ئه‌نفالێن ره‌شتارى ب سه‌رێ ملله‌تێ كورد دا ئیناین لسالا (1988) و یاكو ب سه‌دان هزاران دیمه‌نێن ره‌شتارى ب سه‌ر ملله‌تێ كورد دا ئیناین ژ ئه‌نفال و جینۆساید و ئاواره‌بوون و چه‌كێ كێمیاوى و بومبه‌بارانكرن ب بومبێن ناپالم و عنقودى و چه‌كێ كیمیاوى ژ خه‌رده‌ل و سیانید و بومبێن ژه‌هراوى وكورد نه‌چاربوون به‌ر ب وه‌لاتێن سنوورى ڤه‌ چوون ول كه‌مپێن دیاربه‌كر و مۆش و چادرگه‌ها مێردینێ ڤه‌ چوون و ل وه‌لاتێ توركیا و بۆ ده‌میێ چه‌ندین سالێن ره‌به‌ق و پڕ ئازار و ئێش ئاكنجی بوون. ل ناڤا كه‌مپان بنه‌جه بوون و دا و ئه‌گه‌ر باسێ ملله‌تى كورد بكه‌ین بێگومان دێ بینین كو ملله‌تێ كورد د هه‌مى واران دا پێشه‌نگ و شاره‌زابوینه‌ و ل ناڤا كه‌مپان دا ئیداره‌كا راست و دروستكر و قوتابخانه‌ ڤه‌كرن و كاروبارێن هونه‌رى و مللى و ئه‌كته‌رى و شانۆگه‌رى دكرن، هه‌روه‌سا سیتێچ و شانۆ دروستكرن ب ته‌لیسان و ب داروئاخێ وكارێ هونه‌رى لسه‌ر دكر و نه‌هامه‌ت و ده‌رده‌سه‌ى و زولم و سته‌ما ب سه‌رێ كوردان هاتى ژ لایێ دوژمنان ڤه‌ بۆ خه‌لكه‌كى و جڤاك و ملله‌تێن دى ددا نیاسین و ته‌رجومه‌كرن، چونكى سینه‌ما و شانۆ و ئه‌كته‌رى زمانێ هه‌مى ملله‌ت و گه‌لانه‌ و زمانێ ب تنێ یه‌ كو جیهان هه‌مى پێ دهه‌ڤدو دگه‌هن, زۆر تیپێن هونه‌رى یێن ستران و مۆزیكێ، هه‌روه‌سا یێن هونه‌رى هاتنه‌ دروستكرن و شانۆگه‌رى و كارێ هونه‌رى و سینه‌ما و شانۆیێ دكر و سه‌ركه‌فتنێن مه‌زن ب ده‌ستڤه‌دئینان. ل باژێرێ پاتان كو چادرگه‌ها مێردینێ بوو و ل ده‌مێ ئاواره‌یێ كارێن هونه‌رى یێن نموونه‌ دهاتنه‌ ئه‌نجامدان. ئه‌گه‌ر ئه‌و داستان و دیرۆك و چیرۆكێن راسته‌قینه‌ و سه‌ركه‌فتن و داهێنان و پێشكه‌فتنێن ملله‌تێ كورد ب ده‌ستڤه‌ئینایین د هه‌مى قۆناغێن دیرۆكێ دا، ناهێته‌ هژمارتن و ئه‌گه‌ر ده‌رفه‌ت دابا كوردان دا هه‌مى كار و كریار و بۆیه‌ر و دیرۆك هێنه‌ دكیۆمێنتكرن و تۆماركرن و ب هزاران فلم و سیناریۆ و خه‌له‌ك و زنجیره‌ و شانۆگه‌رى ژێ دروست بن و دا ملله‌تێ كورد ب زه‌نگینترین ملله‌ت ژ ئالیێ سینه‌ما و هونه‌رى ڤه‌ هێنه‌ هژمارتن. نوكه‌ ئێك ژ رۆژێن حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ كو ب سوپاسى ڤه‌ باس لێ دكه‌ین كو ئه‌وژى فلمه‌ فه‌سته‌ڤالا ل دهۆكێ یه‌ كو باشترین كاره‌ و نوكه‌ فلمه‌ فه‌ستیڤالا دهۆك گه‌ڕا (10) یا ل دهۆك دهێته‌ گێران كو بۆ ماوه‌یێ ده‌ه سالایه‌ فه‌سته‌ڤالا فلمان یا دهێته‌ گێران و سه‌ركه‌فتنێن باش بده‌ستڤه‌ ئیناینه‌ و ئۆمێده‌وارین د به‌رده‌وامبوونێ دا بیت دا كو پتر وێنه‌یێ راسته‌قینه‌ یێ هه‌رێما كوردستانێ و دیرۆك و كه‌لتۆر و هونه‌رێ كورد بۆ ته‌ڤایا جیهانێ ڤه‌گوهێزن و بده‌نه‌ نیاسین.

خالد ئه‌حمد بادى
گه‌ر ئه‌م ل مانشێتێ گوتارا خوه‌ بزڤرین و هزركرنه‌كا كویر د دادگه‌ها ناڤبرى دا بكه‌ین و ئه‌و مانشێتێ مه‌ نڤێسى؛ دێ هزركه‌ى كو مه‌ ب شاشى مانشێت یێ نڤێسایى، چونكو د سیسته‌م و قانوون و نڤێسارێن فه‌رمى و هه‌مى ناڤه‌ند و رێنمایى و كاروبارێن ده‌وله‌تا ئیراقى دا ناڤێ دادگه‌هێ دادگه‌ها فیدرالى یه‌ كو دادگه‌هه‌كا ده‌وله‌ت و كۆمارا ئیراقا فیدرالى یه‌, لێ ئه‌گه‌ر مه‌ كێمه‌كێ ژى ل ده‌نگوباسان نێریبیت یان ژى گوه ل ده‌نگوباسان كربیت، بێگومان ئیك خال یان په‌یڤ یان دادگه‌ه یان هه‌ر پێنگاڤه‌ك دژى چ عه‌ره‌بێن شیعه‌ نه‌هاڤێتى یه‌ یان چ حوكم دژى عه‌ره‌بێن شیعه‌ نه‌هاڤێتى یه‌ ب تنێ دژى كوردان كار دكه‌ت وحوكمان دده‌ت. زۆر بریارێن ل دژى كوردان و هه‌رێما كوردستانێ دادگه‌ها فیدرالى یێن ده‌ركرین، ژ وان بریاران دادگه‌ها فیدرالى ل دژى باده‌كا نه‌فتا هه‌رێما كوردستانێ, هه‌روه‌سا بریار دژى كۆمسیۆنا هه‌لبژارتنێن كوردستانێ, هه‌روه‌سا بریارا دادگه‌ها فیدرالى دژى بودجا هه‌ریما كوردستانێ وهه‌ر دیسان دژى مووچه‌یێن فه‌رمانبه‌رێن سڤیل و بێ گونه‌هێن هه‌رێما كوردستانێ, دیسا بریارێن دادگه‌ها فیدرالى یا ئیراقى دژى كه‌ركووكێ و كوردایه‌تى یا كه‌ركووكێ، هه‌روه‌سا دژى هه‌مى به‌رژه‌وه‌ندیێن هه‌رێما كوردستانێ و حوكمه‌تا وێ كو هه‌ر تشته‌ك یان پرسه‌ك یان به‌ژه‌وه‌ندیه‌ك بۆ گه‌ل و وه‌لاتى و ملله‌تێن هه‌رێما كوردستانێ دادگه‌ها فیدرالى بریاره‌كێ دژى وان دده‌ت. دوماهیك بریارا ددادگه‌ها شیعى كو بناڤێ دادگه‌ها فیدراله‌ ئه‌و ژى بریارا لادانا سه‌روكێ په‌رله‌مانێ ئیراقێ بوو كو ئه‌و ژى لادانا محه‌مه‌د حه‌لبۆسى بوو ژ پۆستێ سه‌رۆكاتیا په‌رله‌مانێ ئیراقا فیدرال, ل ڤێره‌ ئه‌م باسێ چ قانوون و خال و سیسته‌مان ناكه‌ین، لێ زۆر یا ئاشكه‌را یه‌ كو ب تنێ دادگه‌ها فیدرالى ل دژى هه‌رێما كوردستانێ و ملله‌تێ كورد یێ جوامێر بریاران دده‌ت ئه‌گه‌ر نه‌ بلا ب تنێ بریاره‌كێ ل دژى شیعه‌یان بده‌ت یان دژى لایه‌نه‌كێ شیعى بده‌ت, پرسیارا مه‌ ئه‌وه‌ ئه‌رێ گه‌لۆ ما چ جاران چ كه‌س و پارت و لایه‌نێن شیعى چ شاشیان ناكه‌ن چ كێماسییان ناكه‌ن ما بتنێ كورد وهه‌رێما كوردستانێ شاشییان دكه‌ن. وێنه‌یێ سیاسى یێ ئیراقێ وێ چه‌ندێ دیاردكه‌ت كو چ كۆنترۆل لسه‌ر چ داموده‌زگه‌هان نینه‌ وب تنێ هنده‌ك وه‌لاتێن هه‌رێمى و ده‌ره‌كى بریارێ دده‌ت و دادگه‌ها فیدرالى جێبه‌جێ دكه‌ت و مخابن ده‌ستكارى د هه‌مى كاران دا هاتیه‌كرن، لێ زۆرا خرابه‌ كو ده‌ستكارى و مایتێكرن د دادگه‌هان ژى دا بهێته‌كرن و هه‌ر ده‌مێ مایتێكرن د دادگه‌هان دا هاته‌كرن، بێگومان ئه‌و وه‌لات دێ به‌ر ب نه‌هاله‌كا كویر و چاره‌نڤێسه‌كێ خراب و شاش ڤه‌ چیت, چونكى لسه‌ر سه‌رێ هۆلێن هه‌مى دادگه‌هان ل جیهانێ ب خه‌ته‌كێ مه‌زن و دیار نڤیسى یه‌ ( واژا حكمتكم بین الناس ان تحكموا بالعدل) .

خالد ئه‌حمه‌د بادى

رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست زورترین باهۆزێن چه‌په‌لێن فێلباز یێن به‌ر ب رۆژهه‌لاتا ناڤین ڤه‌ دهێن، بێهنا فێلبازیێن نه‌مرۆڤانه‌ ژێ دهیێن و دیمه‌نێن كه‌شه‌فرێتێن خیانه‌ت و به‌رژه‌وه‌ندخوازیێ د دیار و به‌رچاڤن د ناڤا وان بابه‌لیسكان دا, كۆم و كه‌سانێن چاڤبرسى یێن كێبركێ دكه‌ن لسه‌ر بده‌ستڤه‌ئینانا ده‌ستكه‌فت و سه‌ركه‌فتنان لسه‌ر گه‌لێن هه‌ژار وبه‌له‌نگاز وسڤیل و هه‌ر دیسا دوژمنكاریكرنا وان گه‌لێن ناڤبرى دكه‌ن, د ڤان قۆناغێن هه‌ستیار دا ل ته‌ڤایا جیهانێ و ب تایبه‌ت ل وه‌لاتێن ئیراق، سووریا، لبنان، یه‌مه‌ن، فه‌له‌ستین، ئیسرائیل، توركیا، ئیران، پاكستان و ئه‌ڤغانستان..هتد. ب تایبه‌ت ل هه‌رێما كوردستانێ ژى ره‌وش ئالۆزه‌ و كریارا سیاسى ب باشى برێڤه‌ناچیت وكریارێن بازرگانى و ئابۆرى له‌نگى كه‌ڤتیه‌ تێدا و كریار و ره‌وشێن نه‌باوه‌رى فالنجێ گرتیه‌ و ئه‌گه‌رێن سه‌ره‌كى كو ئه‌قلیه‌ته‌كا شۆفینى و ئه‌قلیه‌تا هنده‌ك سه‌ركرده‌ و كاربده‌ست و خودان بریار بده‌ست و هنده‌ك به‌رژه‌وه‌ندیخواز و بازرگانێن جه‌نگان ل ده‌ڤه‌را رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست په‌یره‌وه‌ و جێ به‌جێ دكه‌ن و وان دڤێت كۆنترۆلا گشتى و بریڤه‌برنا كاران بكه‌نه‌ د ده‌ستێن خوه‌ دا و هه‌ر ده‌مێ پرسه‌ك و پرسگرێكه‌ك بدوماهیك دهێت و دچیت هه‌ر زوى پرسگرێكه‌كا دى ئاماده‌ دكه‌ن ل دویڤ به‌رنامه‌كێ دارێتى و پلانه‌كا پێشوه‌خت. ئێك ژ وان پرسێن مه‌ ل سه‌رى باس كرین شه‌ڕێ حه‌ماس و ئیسرائیل ل غه‌ززه‌ ل فه‌له‌ستینێ یه‌, نێزیكه‌ ئه‌ڤ شه‌ڕه‌ چوو د هه‌یڤا دووێ دا كو لایه‌نێن ژ سه‌ر رێ دا چووین ل فه‌له‌ستینێ كو پلاك وكۆنترۆلا وان د ده‌ستێن هنده‌ك وه‌لاتێن نێزیك دایه‌ وكه‌فتینه‌ ل بن هنده‌ك ئه‌جیندایێن هه‌رێمى و ناڤده‌وله‌تى دا و حه‌ماسێ چریسكا ئاگرێ جه‌نگى هه‌لكر و تا نوكه‌ یێ به‌رده‌وامه‌ وب هزاران كوشتى و بریندار ژ هه‌ردو لایان هه‌نه‌ و ب ملیۆنان و سه‌دان هزاران ئاواره‌بووینه‌ و خه‌لكێ غه‌ززه‌ مایه‌ تێهنى و برسى و بێ ده‌رمان وبێ پێدڤیێن ژیانێ یێن رۆژانه‌یه‌. ترس د وێ چه‌ندێ دایه‌ كو سیناریۆیا مینا یا ل ئیراقێ و ئه‌مریكا په‌یدا ببیت و بزڤریته‌ڤه‌ و هه‌ڤكێشیا ل ناڤبه‌را وه‌لاتێن زلهێز بهیته‌كرن و ئه‌وا ل ئیراقێ رویدایی بزڤریته‌ ڤه‌ و ل دوماهیكێ هه‌ردو گه‌لێن (جوهى) یێن فه‌له‌ستینى ببنه‌ قوربانى حه‌ماس و ئه‌مریكا و ئیران و رۆسیا و ئیسرائیلێ و وان وه‌لات و ملله‌تێن به‌رژه‌وه‌ندیێن وانان ل ده‌ڤه‌را رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست و ل دوماهیا هه‌مى شه‌ران ژى هه‌ر پێكهاتنه‌.

خالد ئه‌حمه‌د بادى

ناڤه‌روكا هه‌مى فه‌رهه‌نگێن جیهانێ یێن دیرۆكى بۆ مه‌ دایه‌ خۆیاكرن كو ملله‌تێ كورد و كورستانى ل سه‌ر ده‌ستێن زلهێز و بریار بده‌ست و ره‌گه‌زپه‌رست و شۆفینى یا هاتینه‌ سته‌ملێكرن و مافێن وان یێن ره‌وا هاتینه‌ خوارن و بێبه‌هر كرینه‌ ژ هه‌ر مافه‌كى. زۆر پرسگرێك ل ناڤبه‌را كوردان و تركیا دا هه‌نه‌ و دابه‌شكرنا كوردان ل سه‌ر چار وه‌لاتان سته‌مه‌كا مه‌زن بۆ هاتیه‌كرن ل سه‌ر ده‌ستێن وه‌لاتێن زلهێز و به‌رژه‌وه‌ندیخواز. زۆر فه‌ره‌ راستى یا بێژین و ره‌خنێن ئاڤاكه‌ر ل خوه‌ بخوه‌ ژى بكه‌ین كو هه‌ر چه‌نده‌ كورد بخوه‌ ژى دبێبه‌هر نینن ژ ڤان ئارێشا یێن كو ب درێژاهییا دیرۆكێ ب سه‌رى هاتین و كارتێكرنێن مه‌زن ل دۆزا كوردى ل هه‌مى پارچێن كوردستانى ل كوردان هاتینه‌كرن و كورد بۆ چه‌ندین سالان پاشڤه‌چووینه‌ و بێگومان ب پیلان و هێرشێن ئاشكه‌را و ڤه‌شارتى یێن دوژمنان بوو و هه‌رده‌م ل ناڤبه‌را كوردان و كوردان دا یا نه‌خۆشكرى و برا كرینه‌ دوژمنێن هه‌ڤ و ب هه‌مى رێیان دوبه‌ره‌كى ل ناڤبه‌را كوردان دروستكریه‌. مه‌ره‌ما مه‌ كو په‌كه‌كه‌ بوویه‌ ئامرازه‌ك و بهانه‌یه‌ك كو توركیا ڤان هێرشێن دوژمنكارانه‌ یێن ئه‌رد و ئاسمانى بكه‌ته‌ سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ و كوردان بكوژیت هه‌ر چ لایه‌ن و پارت و كوردێن چ پارچه‌ بن یان چ ئاراسته‌ بن یان چ ئایین و هزربن, ب تنێ پیلان و پلانا دوژمنان ب تنێ نه‌هێلان و بنبڕكرنا كوردایه‌. تاوانه‌كا دى یا جه‌رگبر دژى هه‌رێما كوردستانێ و ملله‌تێ كورد هاته‌ ئه‌نجامدان ل رۆژا چارشه‌مبى ل ریككه‌فتى (20\7\2022) گوندێ په‌ره‌خێ و ب تایبه‌ت ل جهێن گه‌شتیارى و تایبه‌ت گه‌شتیارێن عه‌ره‌ب یێن خه‌لكێ ئیراقا فیدرال كرنه‌ ئارمانج و د ڤێ بۆیه‌را جه‌رگ هه‌ژین دا (9) نه‌ه گه‌شتیار بوونه‌ قوربان و حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ و ل سه‌ر ئاستێن بلند و ب رێوره‌سمێن شایسته‌ جه‌نازێن وان هاتنه‌ ره‌وانه‌كرن بۆ جهێن وان و (24) گه‌شتیارێن دى برینداربوون و ئه‌و ژى حوكمه‌تا هه‌رێمێ ل سه‌ر هه‌مى ئاستان خوه‌ ل وان كرنه‌ خودان و ل نه‌خۆشخانێن دهۆك و زاخۆ چاره‌سه‌رى بۆ هاته‌كرن, د ناڤ وان قوربانیان دا زارۆ و ژن و بویك و زاڤایێن ئێك حه‌فتى هه‌بوون و ب راستى كاره‌ساته‌كا دى یا مه‌زن بوو كو ل دژى مرۆڤاتیێ دهێنه‌ ئه‌نجامدان. ب بۆچوونا من یا كه‌سۆكى ئه‌ڤ تاوانا بومبه‌بارانكرنا ده‌ڤه‌را په‌ره‌خێ و گه‌شتیارێن عه‌ره‌ب كرینه‌ ئارمانج زۆر رامان و راڤه‌یێن گشتى بۆ دهێنه‌ كرن. بۆچى ئه‌ڤ ده‌ڤه‌ره‌ یان ژى بۆچى گه‌شتیارێن عه‌ره‌ب, بۆیه‌ر و روه‌ش پێكڤه‌ دگرێداینه‌ و هه‌رده‌م هژمارێن سیاسى بۆ دهێنه‌كرن و ب پلان و پیلان كار ل سه‌ر هه‌ر ره‌وشه‌كێ یان كریاره‌كێ دهێته‌كرن و ژێكڤاڤارتنێن خوه‌ یێن ئابۆرى و سیاسى و دارایى و جیۆگرافى و جیۆپولۆتیكى دهین كرن, ب بۆچوونا من تاوانا مه‌زن یا په‌ره‌خێ پلانه‌كا نوویه‌ ل ناڤبه‌را (pkk) و توركیا و ئیراق و وه‌لاتێن هه‌رێمى بۆ لێدانا ئابۆرێ هه‌رێمێ و به‌رسینگرتنا به‌رژه‌وه‌ندیێن حوكمه‌تا هه‌رێمێ و هه‌لۆیستێن حوكمه‌ت و ملله‌تێ كورد ل هه‌رێما كوردستانێ, هه‌ردیسا ب بۆچوونا من پرسێن ناڤده‌وله‌تى و رۆژهه‌لاتا ناڤین و هاتنا سه‌رۆكێ ئه‌مریكا بۆ فه‌له‌ستین و ئیسرائیل و سعوودى و لۆتكه‌یا جه‌دده‌ و هه‌ر دیسان كۆمبوون و لۆتكه‌یا رۆسیا و توركیا و ئیرانێ گرێدانه‌كا كویر تێدا هه‌یه‌. پاراستى بیت كوردستان .

پشكا (1)
خالد ئه‌حمه‌د بادى

ل دووڤ سیسته‌مێن جیهانى كار دهێته‌كرن و ئیراق نهۆ یا د قووناغا پێكئینانا حوكمه‌تێ دا و هه‌ردیسا ده‌ستنیشانكرنا سه‌رۆككۆمارى دا و ره‌وش و ئاینده‌ دیار ناكه‌ت ئه‌رێ دێ ملله‌تێن ئیراقى شیێن سه‌ركه‌فتنێ بده‌ستڤه‌ئینن بۆ ڤێ قووناغا نوكه‌ یا هه‌ستیار, ملله‌تێن مه‌زن و باش و چاك نه‌ مه‌رجه‌ و فه‌ره‌ كو د جه‌نگ و شه‌ڕان دا سه‌ربكه‌ڤن، به‌لكو چه‌ندین گه‌ل و وه‌لات و ملله‌ت د جه‌نگان دا شكه‌ستینه‌ و هه‌مى تشت ژ ده‌ستداینه‌، لێ زڤرینه‌ڤه‌ و خوه‌ ل سه‌ر پێن خوه‌ گرتیه‌ و پێشكه‌فتینه‌ و ره‌وشا وان ژ به‌راهیێ باشتر لێ هاتیه‌، چونكو چه‌كێ زانستى بكارئینایه‌ و عه‌قلیه‌تا چه‌ك و ته‌قه‌منى و په‌قینا هێلایه‌ و پرسێن تائیفى و مه‌زهه‌بى و ئایینیا توندره‌و ل پشت خوه‌ هێلاینه‌ وكار پێ نه‌كریه‌، بتنێ زانست بۆ خوه‌ كریه‌ مه‌رجه‌ع و رێنیشاده‌ر. په‌یڤا (عراق) یا ژ عرق هاتى ئانكو كۆما رهان یان كو كۆما نه‌ته‌وه‌ و ئایین و مه‌زهه‌بان, وه‌لاتێ ئیراقێ وه‌لاتێ قه‌یرانایه‌ و هه‌ر ل سه‌ر ده‌ستپێكا دامه‌زراندنا ئیراقا گه‌نى ل سه‌ر بنچینه‌كێ شاش ئیراق هاتیه‌ دامه‌زراندن و ژبه‌ر به‌رژه‌وه‌ندیێن تایبه‌ت یێن عه‌ره‌بان و وه‌لاتێن زلهێز وكۆنترۆل ل سه‌ر بریاردانێ كرن و ئیراق دروستكریه‌ وكورد ژى كرینه‌ د ناڤ ئاگرێ خوه‌ دا و وانان دزانین كورد و عه‌ره‌ب و شیعه‌ و سونه‌ و توركمان و كریستیان و سابئه‌ و.هتد. كوئه‌ڤ هه‌مى ئۆل و نه‌ته‌وه‌ كرینه‌ د ناڤ هه‌ڤدا و تێكهه‌ل كرین باش دزانین كو ب هه‌ڤدو ناقه‌تینن و دێ پرسگرێك و ئارێشه‌ ژێ په‌یدا بن، لێ ژبۆ پاراستنا به‌رژه‌وه‌ندیان ئه‌ڤ كریاره‌ هات ئه‌نجامدا و ژبۆ په‌یداكرنا قه‌یرانان و كۆمێن قه‌یرانان كو هه‌تا نوكه‌ ژى ل وێ باوه‌رێ مه‌ كو چ لایه‌ن وكه‌س نه‌شێن ڤان قه‌یرانان چاره‌ بكه‌ن. هه‌تا نوكه‌ (26) كه‌سان خوه‌ به‌ربژار كریه‌ بۆ سه‌رۆكاتیا ئیراقێ و ژ وان (11) كورد نوویێن به‌رچاڤ هشیار زێبارى ژ پارتى كو خودانا ده‌نگ و كورسیێن زێده‌ و ژ یه‌كێتى به‌رهه‌م سالح و رێبوار ژ نه‌وه‌یى و حاكم رزگار و له‌تیف و هنده‌كێن دى بێلایه‌ن خوه‌ به‌ربژاركریه‌. زۆر مه‌رج ل ده‌ف هه‌ر به‌ربژاره‌كى هه‌بن ئه‌و ژى دیارترین مه‌رج ئه‌ڤه‌نه‌ (ژدایك و باب ئیراقى بیت ـ خودان شیان بیت ـ ژیێ وى ژ چل سالان كێمتر نه‌بیت ـ باوه‌رنامه‌ ژ بكالوریۆس كێمتر نه‌بیت ـ وه‌لائا وى ب تنێ بۆ ئیراقێ بیت ـ پرسێن گه‌نده‌لیێ ل ده‌ف نه‌بن ـ ره‌وشت پاقژ و باش بیت ـ نه‌هاتبیته‌ گازیكرن بۆ ده‌زگه‌هێن ده‌ستپاكیێ) و زۆر خال و مه‌رج دڤێت ل ده‌ف هه‌ر به‌ربژاره‌كى هه‌بن و ل دووڤ ده‌ستوورێ ئیراقێ دێ په‌رله‌مانێ ئیراقێ ده‌نگى ل سه‌ر به‌ربژاران كه‌ت كو ئه‌و ژى دێ په‌رله‌مانتار ده‌نگى ل سه‌ر ده‌ن كو سه‌رجه‌مێ په‌رله‌مانتارێن په‌رله‌مانێ ئیراقێ دبنه‌ (329) په‌رله‌مانتار ودێ ده‌نگدان هێته‌ ئه‌نجام دان و هه‌ر به‌ربژاره‌كێ شیان ده‌نگێن دو ل سه‌ر سێ بده‌ستڤه‌بینیت ئه‌و دێ ب فه‌رمى بیته‌ سه‌رۆككۆمارێ ئیراقا فیدرال. بۆ نموونه‌ ئه‌گه‌ر ژ كۆیێ (329) په‌رله‌مانتاران هه‌ر به‌ربژاره‌كى شیان (200) ده‌نگان بده‌ستڤه‌بینیت، دێ ئێكسه‌ر بیته‌ سه‌رۆككۆمار، و پاشى دێ سه‌رۆككۆمار ماوه‌كى دانیت بۆ ده‌ستنیشانكرنا سه‌رۆكێ حوكمه‌تێ و دامه‌زراندنا كابینا خوه‌ یا نوى. ل ڤێره‌ مه‌ ڤیا رۆنكرنه‌كێ ل سه‌ر ده‌نگدان و هه‌لبژارتن و ده‌ستنیشانكرنا هه‌ر سێ سه‌رۆكاتیا ل ئیراقێ…

پرسا به‌ربژارێ سه‌رۆككۆمارێ ئیراقا فیدرال
پشكا (2)
خالد ئه‌حمه‌د بادى

مه‌ره‌ما مه‌ ئه‌وه‌ پرسا كوردان و رۆلێ كوردان د ناڤا حوكمه‌ت و ده‌زگه‌هێن ئیراقى دا كو بوویه‌ مینا عورفه‌كى سه‌رۆكاتیا حوكمه‌تێ بۆ شیعه‌یان بیت و سه‌رۆكاتیا په‌رله‌مانى بۆ سونیان بیت و سه‌رۆككۆمار بۆ كوردان بیت، لێ ده‌ستوورێ ئیراقێ نه‌گۆتیه‌ بلا سه‌رۆكاتیا حوكمه‌تێ بۆ فلان لایه‌نێ شیعى بیت یان سه‌رۆكاتیا په‌رله‌مانى بۆ فلان لایه‌نێ سونى بیت، لێ ل ڤێره‌ (یه‌نك) كه‌فتیه‌ بن كۆنترۆلا لایه‌نێن هه‌رێمێ و ئیرانى كو بۆ خوه‌ه‌ كریه‌ عورفه‌ك و سه‌رۆكاتیا كۆمارێ ب مولكێ خوه‌ دزانن، لێ ئه‌ڤه‌ شاشیه‌كا سیاسى و یا ئه‌خلاقى و یا كوردایه‌تى یه‌ كو ب تنێ بلا ئه‌م بۆ به‌رژه‌وه‌ندیا كوردان كار بكه‌ین بلا ئه‌م هه‌مى كورد ب هه‌موو پارت و لایه‌ن ب تنێ بوو به‌رژه‌وه‌ندیا هه‌رێمێ و كوردستانێ كار بكه‌ین نه‌مینین ب پله‌ و پۆست و به‌رژه‌وه‌ندیا تایبه‌ت یا خوه‌ڤه‌ و بلا ئه‌م ب تنێ بۆ وێ چه‌ندێ كار بكه‌ین كو پتر بده‌ستڤه‌ئینانا ده‌ستكه‌فتان بۆ ملله‌تێ كورد و حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ. ل هه‌مى پرۆسێن ده‌نگدان و هه‌لبژارتنا ل سه‌رتاسه‌رێ جیهانێ و ل ناڤ ته‌ڤایا ده‌ستوور و قانوونێن جیهانى دا ب تنێ ل سه‌ر پرسا ده‌نگێن زێده‌ و كورسیكێن زێده‌ كاردكه‌ن و حوكمه‌ت و هه‌مى ده‌سته‌ ب رێژا ده‌نگێن زێده‌ دهێنه‌ ده‌ستنیشانكرن، نه‌كو پشته‌ڤانیه‌ك بۆ پارتى لێ ب تنێ یا راستى یه‌ ئه‌م دبێژین و ل سه‌ر هه‌ر كاره‌كى د ا ژى په‌یاما مه‌ بۆ هه‌مى كوردان و هه‌مى ده‌ستهه‌لاتداران كو ئێك بگرن و هه‌ڤپه‌یمانی یا دروست بكه‌ن و ب ئێك لیسته‌ و ئێك به‌ربژاره‌ به‌ر ب به‌غدا ڤه‌ بچن.
ئه‌ز وه‌كو كورده‌ك دێ هزركه‌م كو چ جوداهى نینه‌، كى بیت ببیته‌ سه‌رۆكێ كۆمارا ئیراقا فیدرال به‌رهه‌م یان هشیار یان رزگار یان له‌تیف یان كى بیت ب تنێ بلا ئه‌م هه‌مى هزر بكه‌ین كو كورده‌ك بچیته‌ سه‌ر كورسیكا سه‌رۆكاتیێ و بلا ئه‌م هزر بكه‌ین كو ئه‌و كورد دێ ببیته‌ سه‌رۆككۆمار كو خزمه‌تا كوردان بكه‌ت و خزمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ و خزمه‌تا ملله‌تێ كورد بكه‌ت. زۆر ملله‌ت و گه‌ل و وه‌لاتان ب كوردان كریه‌ كه‌نى و كوردان ژى زۆر ده‌رده‌سه‌رى و مه‌ینه‌ت و زولم و سته‌م دیتینه‌ ل سه‌ر ده‌ستێن دوژمنان و وه‌لاتێن هه‌رێمى و زلهێزان و بلا ئه‌م فه‌رهه‌نگا دیرۆكا خوه‌ڤه‌ بكه‌ین و پێداچوونه‌كێ ل ناڤه‌رۆكا لاپه‌رێن فه‌رهه‌نگا كوردا ن دا بكه‌ین و بلا ئه‌م كورد سه‌ربۆران بۆ خوه‌ه‌ ژ وان بۆیه‌ر و پرسێن بۆرى وه‌رگرین و بلا ئه‌م هه‌ڤ بگرین و حه‌ز ل هه‌ڤدو بكه‌ین و گوه ل دوژمنان نه‌كه‌ین و كوردستانێ بپارێزین و بیژین ره‌شى ره‌ش و بێژینه‌ سپى سپى و بلا ئه‌م نه‌بینه‌ دار ده‌ستێن هێزێن ده‌ره‌كى و یاری و گێمێن سیاسى ل گه‌ل كوردان دا بكه‌ن و بلا ب تنێ ئه‌م هه‌مى ب و كورد و كوردستانێ كار بكه‌ین و ببینه‌ ئێك بریار و ئێك هه‌لویست و ئێك ده‌ست دا كو هێزا مه‌ هه‌یى پتر لێ بهێت و به‌لانسێ خوه‌ ب هێز بێخین و ده‌ستێ هه‌ڤدو بگرین و ببینه‌ ئێك هێز دا كو بۆ دۆست و دوژمنان دیار بكه‌ین كو ئه‌م كوردین و خودان دۆز و مافین و هوون چ منه‌ت و خێران ل گه‌ل مه‌ ناكه‌ن. ئێكگرتى بیت ملله‌تێ كورد ئاڤه‌دان و ئارام بیت كوردستان به‌رز و بالا بیت ئالایێ قازى محه‌مه‌د و مه‌لا مسته‌فا بارزانى, بژیت كورد بمریت دوژمن.

پشكا (1)
خالد ئه‌حمه‌د بادى
یێ په‌رتووكا ژیانێ بخوینیت، چ پێ نه‌ڤێت دێ نهێنیێن ژیانێ زانیت، گه‌ردۆن مینا په‌رتووكا هۆزانێ یه‌، خۆشى و نه‌خۆشى و ئه‌رێنى و نه‌رێنى و ئارامى و نه‌ئارامى د ناڤ ناڤه‌رۆك و رێزێن وێ دا هه‌یه‌، جیهان ژى مینا قافیا هۆزانێ یه‌. بێگومان ده‌مێ سه‌حدكه‌ینه‌ ناڤه‌رۆكا فه‌رهه‌نگا ژیانێ دێ ب هزاران په‌ند و چیرۆك و سه‌رهاتى و هه‌لویست و بزاڤ و شه‌ر و هێرش و سته‌مان بینین، لێ وه‌سا خۆیایه‌ كو ئێك سیاسه‌ت هه‌یه‌، ئه‌و ژى سیاسه‌تا قانوونا هێزێ یه‌. شه‌ڕێ جیهانى یێ ئێكێ و دوویێ دروستبوون لناڤبه‌را وه‌لاتێن زلهێزێن جیهانێ، ژبه‌ر به‌رژه‌وه‌ندیێن تایبه‌ت و هه‌رده‌م رێژه‌یا پرسا به‌رژه‌وه‌ند و به‌رژه‌وه‌ندیخوازان گه‌هشتیه‌ كۆمتێ بلندێ ل جیهانێ و پرسا به‌رژه‌وه‌ند و به‌رژه‌وه‌ندیخوازان، هه‌مى ئاست و رێژه‌ به‌زاندینه‌ و ل وه‌لاتێن جیهانێ به‌ربه‌لاڤ بوویه‌ و پرسا ترسناكا به‌رژه‌وه‌ندخوازیێ یا تایبه‌ت گه‌هشتیه‌ وه‌لاتێن رۆژهه‌لاتا ناڤین و وه‌لاتێن هه‌رێمى ژى ڤه‌گرتینه‌، ئانكو ئه‌ڤ دیارده‌ و پرسه‌ گه‌هشتیه‌ وه‌لاتێن هه‌ڤسۆیێن هه‌رێما كوردستانا ئیراقا فیدرال. ژبه‌ر په‌یدابوونا گوهۆرینێن سه‌قایى و په‌یدابوونا هشكاتیێ و نه‌پویته‌دان ب ژینگه‌ه و دارستان و پشتگوه هاڤێتنا پرسێن سه‌قایى و گه‌ش و هه‌وایى و په‌یدابوونا خواستا جڤاك و ملله‌تێن جیهانێ ب ئاڤا پاقژ و ب كێر ڤه‌خوارن و چاندنێ بهێت، ئاها ل ڤى ده‌مى ئه‌و گوتنا مه‌ لسه‌رێ بابه‌تێ خوه‌ دیاركرى كو سیاسه‌تا هێزێ دێ لسه‌ر جڤاكى و گه‌ل و وه‌لاتان زال بیت ودێ یێن مه‌ بناڤ كرین به‌رژه‌وه‌ندخواز سه‌رێ خوه‌ هه‌لده‌ن و دێ ژ هه‌مى پرس و بارودۆخان مفادار بن و دێ بزاڤێن مه‌زن و به‌رفره‌ه كه‌ن كو هه‌ر تشته‌كى بده‌ستخوه‌ڤه‌ بینن و ل وه‌لاتێ مه‌ كوردستانێ ئه‌ڤ پرس و په‌ژیه‌ ب سه‌ر دا هاتیه‌ و وه‌لاتێن هه‌رێمى ئیران و توركیا زۆر لسه‌ر پرسا ژینگه‌ه و سه‌قایى كاركریه‌ و یێ زۆر كار دكه‌ن كو كونترۆلێ لسه‌ر هه‌مى ژێده‌رێن ئاڤێ بكه‌ن و به‌رده‌وام ئیران رویبارێ سیروان و رویبارێن دى و هه‌ر ژێده‌ره‌كێ ئاڤێ بیت لسه‌ر هه‌رێما كوردستانێ و ئیراقێ دگرن و به‌رده‌وام یێ به‌نداڤ و گۆل و بركا لسه‌ر ئاڤا كوردان بخو چێدكه‌ن و ژبلى توركیا كو هه‌ر ل سالا (1988) توركیا ده‌ست ب پرۆژێ خوه‌ یێ مه‌زن كریه‌ كو ناڤێ پرۆژێ (gap) كو پرۆژه‌كێ مه‌زنه‌ و ژ (23) به‌نداڤان پێكدهێت و لدویڤ پلانا توركیا كو ده‌مێ ئه‌ڤ پرۆژه‌ بدوماهیك بهیت توركیا ناهێلیت و رێكێ ناده‌ت كو ئاڤ بهێته‌ ناڤ خاكا ئیراق و سووریا و ب تایبه‌ت ئیراقا فیدرال كو دێ لیترا ئاڤێ ب لیترا گازێ بیت. ل رێكه‌فتى (6\11\2021) سه‌رۆك كۆمارێ توركیا (ره‌جب ته‌یب ئه‌ردوغان) سه‌ره‌دانا باكۆرێ كوردستانێ كر و ب تایبه‌ت باژێرێن باتمان و ئه‌لهێ و پرۆژێ هایدروئه‌لكتریك یێ كاره‌بێ یێ لسه‌ر به‌نداڤا ئه‌لیسۆ ل ده‌ڤه‌را حسن كێف ئانكو (هه‌سكیف) كو ب هزاران شینوارێن كوردان بنئاڤكرن و خه‌لكێ ده‌ڤه‌رێن كورد لێك كۆم كرن و پتریا وانان ژى به‌ر ب ئیسته‌نبۆل ڤه‌ چوون و حوكمه‌تا توركیا ب پلان ئه‌ڤ كاره‌ ئه‌نجامدایه‌ ودێ زۆر مفایێن جودا كه‌ت كو مفایێن سیاسى و ئابۆرى و له‌شكه‌رى.

سه‌قایێ جیهانى و پیلانێن توركیا و به‌رهنگاریێن نوى.
پشكا (2)
خالد ئه‌حمه‌د بادى

ژ ئه‌نجامێ دانانا پرۆژێ گاپ دێ ئابۆرێ توركیا ب هێز و گه‌شه‌ كه‌ڤیت و دێ توركیا شێت ب ملیۆنان شه‌شپالۆیێن ئاڤێ ئومبار كه‌ت و دێ شێت ب ملیۆنان میگاواتێن كاره‌بێ به‌رهه‌م ئینیت و ژبلى پرسێن چاندنێ و به‌رهه‌مێ سامانێ ده‌ریایى كو ببهاترین جۆرێ گوشتى یه‌ لسه‌ر ئاستێ جیهانێ و چه‌ندین مه‌ره‌مێن توركیا دێ ب جههێن و دێ ره‌وشا توركیا به‌ر ب ئاستێن به‌رز چیت ژ هه‌مى ئالیان ڤه‌ و ب تایبه‌ت كو لڤى سه‌رده‌مى جیهان به‌ر ب هشكاتیێ ڤه‌ دچیت و هه‌مى ئاماژه‌یێن خرابن سه‌باره‌ت گوهۆرینێن مه‌زن ب سه‌ر سه‌قایێ جیهانێ دێ هێته‌كرن. گرنگى یا ئاساییشا ئاڤێ د ڤى چه‌رخێ نوكه‌ ئه‌م تێدا یا پێشچاڤه‌ و ڤه‌دیتنا ئاساییشا ئاڤێ ب ئاساییشا خوارنێ ڤه‌ گرێدایه‌ وبتایبه‌ت ئه‌گه‌ر بزانین كو سوباهى دێ خوارن و ئاڤ بنه‌ چه‌كه‌كێ كاریگه‌ر و كاتێكه‌ر ژبۆ بكارئینانا د په‌یوه‌ندیێن نێڤده‌وله‌تى دا. هه‌روه‌سا دێ شینوارێن خوه‌ هێلیت د ناڤ سیاسه‌تا ناڤخوه‌یى و ده‌رڤه‌ و بتایبه‌ت بۆ وان وه‌لاتێن زه‌نگین ب ژێده‌رێن ئاڤێ و ژبۆ پاراستنا ئاساییشا خوارده‌مه‌نیێ و ئاساییشا ئاڤێ و نه‌به‌رپاكرنا ده‌رفه‌تێ بۆ سه‌روبه‌رێن مایتێكرنێ فه‌ره‌ پاراستنا به‌رژه‌وه‌ندیێن ئاڤێ ل هه‌ر وه‌لاته‌كى بهێنه‌ پاراستن و پاراستن و پشتراستكرنه‌ك بۆ هه‌بیت بۆ داهاتیێن ئاڤێ ژبۆ به‌رپاكرن و په‌یداكرنا ئاساییشا خوارنێ ئه‌وا كو دبیته‌ تیانه‌كێ خورستى و بهێز بۆ ئاساییشا ئابۆرى یا نشتیمانى و نه‌ته‌وه‌یى. لڤێره‌ ده‌مێ سه‌حدكه‌ینه‌ كه‌ش و هه‌وایێ جیهانێ و بتایبه‌ت ده‌ڤه‌را رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست دكه‌ین دێ بۆ مه‌ هه‌میان دیار و ئاشكه‌را بیت كو گوهۆرینێن سه‌قایى په‌یدا بووینه‌ و رێژا بارینا بارینێ، ئانكو بارینا بارانێ زور كێم بووینه‌ و ئه‌گه‌ر باران بهێن ژى ل ده‌مێن پێدڤى باران نا باریت و مفا ژێ ناهێته‌ وه‌رگرتن. هه‌روه‌سا پێدڤیا مرۆڤ و وه‌لاتان ژى بۆ ئاڤێ زۆر د زێده‌بوونێ دایه‌ و ب تایبه‌ت پشتى دوماهی ئامارا جیهانێ سه‌باره‌ت زێده‌بوونا مرۆڤان كو تێدا دیاركریه‌ هژمارا مرۆڤان ل جیهانێ گه‌هشتیه‌ نێزیكى (8) ملیار مرۆڤان، هه‌روه‌سا دویركه‌فتنا ملله‌ت و جڤاك و خه‌لكى ل سه‌رتاسه‌رێ جیهانێ ژ كارێ چاندن و جۆتیاریێ و به‌ر ب ژیانا مه‌ده‌نیه‌ت و باژێران و كارێن بازرگانى و پێشه‌سازیێ و پشتگوه هاڤێتنا كارێ چاندنێ، هه‌لبه‌ت ئه‌ڤه‌ ژى دێ بیته‌ پالده‌ره‌كێ بهێز كو پتر داخوازى و پێدڤیا خه‌لكى لسه‌ر ئاڤێ زێده‌ ببیت و ئه‌گه‌ر ژێده‌رێن ئاڤێ لسه‌ر ڤى خه‌لكى ب زه‌حمه‌ت كه‌ت، یان كێم بوون هه‌لبه‌ت دێ هه‌مى هه‌ولدان هێنه‌كرن كو ئه‌و وه‌لات یان جڤاك ئاڤێ بده‌ستخوه‌ بێخیت ب هه‌ر رێیه‌كا هه‌بیت چ ب رێیێن بازرگانى یان ب پرۆتوكۆل و په‌یماناما و رێیێن ئاشتیانه‌ و ئه‌گه‌ر نه‌ دێ رێیێن شه‌ڕى هێنه‌ بكارئینان ژبۆ په‌یداكرنا ئاڤێ چونكو ئاڤ ژیانه‌ و ئه‌گه‌ر ئاڤ نه‌بیت، هه‌لبه‌ت دێ ژیان زۆر یا ب زه‌حمه‌ت و نه‌خۆش بیت، به‌لكو ژیان نابیت و برێڤه‌ ناچیت. وێنه‌ و دیمه‌ن و پێشبینێین خراب و شاش ددیارن و جیهان به‌ر ب وان پێشبینى و هزر و گوتنان ڤه‌ یا دچیت و رۆژ بۆ رۆژێ ئه‌و په‌یڤ و داخۆیانى و گوتنێن لسه‌ر شه‌ڕێ ئاڤێ و یێ جیهانى، ئانكو جه‌نگا جیهانى یا سیێ یێ دیار دبن و جیهان به‌ر ب زێده‌بوونا مرۆڤان و كێمبوونا چاندن و كارى و ئه‌ڤه‌ هه‌مى دبنه‌ ئه‌گه‌ر كو كارتێكرن ل سه‌ر كه‌ش و هه‌وایى و گوهۆرینا سه‌قایێ گشتى بهێته‌كرن و مه‌ ل ڤێره‌ توركیا كریه‌ نموونه‌ ئه‌گه‌ر گوهۆرینا سه‌قایى دروست بیت دێ ل سه‌رتاسه‌رێ جیهانێ كاره‌سات دروست بن .ئۆمێده‌وارین وه‌لاتێن زلهێز و یێن بریار بده‌ست ژدل كار لسه‌ر پرسا گوهۆرینا كه‌ش و هه‌وایى بكه‌ن و ریگه‌ چاره‌كێ ببینن و مرۆڤاتیێ ژ پرسا هه‌ستیار و ئارێشا هشكاتى و ژ گوهۆرینا سه‌قایى و دابه‌شكرنا ئاڤێ ب دادپوره‌رانه‌ قورتال بكه‌ن و مرۆڤاتیێ بدانن به‌رامبه‌ر به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه‌ یێن تایبه‌ت و مرۆڤاتیێ قورتال بكه‌ن.