NO IORG
Authors Posts by موسه‌ده‌ق توڤی

موسه‌ده‌ق توڤی

موسه‌ده‌ق توڤی
74 POSTS 0 COMMENTS

88

د دیداره‌كێدا دگه‌ل هژمار 1749ێ ڤێ رۆژنامه‌یێ د. پشتیوان سادق وه‌زیرێ په‌روه‌ردا حكومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ دیاركرییه‌: سالانه‌ پرتووك ل سه‌ر حكومه‌تێ ب 45 ملیۆن دۆلاران دهاتنه‌چاپكرن و نوكه‌ بووینه‌ 12 ملیۆن دۆلار، ئانكو سالانه‌ 32 ملیۆن دۆلاران بۆ حكومه‌تێ ڤه‌دگه‌رینن. دبیت پرانییا خوانده‌ڤانان ئه‌ڤ داخۆیانییه‌ ب ئاسایی وه‌رگرتبیت و وه‌ك هه‌ر نڤیسینه‌كا د رۆژنامه‌یه‌كێدا دهێته‌به‌لاڤكرن ب سه‌ر وان را بۆریبیت، به‌لێ ئه‌ز دبینم، مژار نه‌ مژاره‌ك ئاساییه‌، به‌لكی مژاره‌ك هه‌ره‌ گرنگه‌ و هه‌ژی ل سه‌ر راوه‌ستیان و دووڤچوون و هه‌لسه‌نگاندنێیه‌، هه‌ژییه‌ ب ده‌هان ڤه‌كولین ل سه‌ر بێنه‌كرن و ل به‌ر رۆناهییا ئه‌نجامێن وان سه‌رژنوو به‌رنامه‌یێن ده‌وله‌تداریێ ل كوردستانێ نه‌ تنێ د وارێ په‌روه‌رده‌ و چاپكرنا پرتووكاندا به‌لكی د هه‌موو وارێن ژیانا ڤی وه‌لاتیدا بێنه‌دانان.
ئه‌ڤ ساله‌ 32 ملیۆن دۆلار ژ دراڤێ ته‌رخانكری بۆ چاپكرنا پرتووكان بۆ حكومه‌تا هه‌رێمێ ڤه‌گه‌ریانه‌ڤه‌، بینینه‌ به‌رچاڤێن خوه‌ سالانه‌ هژمارا خویندكاران زێده‌دبیت، ئانكو دڤێت پتر په‌رتووك بێنه‌چاپكرن و مه‌زاختییێ وانا زێده‌تر ببا، لێ به‌روڤاژی مه‌زاختی ل كێمیێ دایه‌ و ژ 45 ملیۆن دۆلاران بوویه‌ 12 ملیۆن، ئانكو نێزیكی چارێكا مه‌زاختیێ جاران. ل ڤێرێ پرسیار دهێته‌كرن گه‌لۆ سالانه‌ 32 ملیۆنێن دیتر چ لێ دهاتن.. . ؟ گرێك د ڤێره‌دایه‌، چاپكرنا پرتووكان نموونه‌كه‌ و ب سه‌دان نموونێن دن د وارێن جودادا ل ڤی وه‌لاتی هه‌نه‌ و ب سه‌دان 32 ملیۆن دۆلارێن دی ب ڤی ره‌نگی به‌رزه‌بووینه‌ و تنێ چه‌ند كه‌سه‌ك دزانین چووینه‌ د كێژ به‌ریكێدا. ڤه‌كرنا ڤێ گریكێ، ڤه‌كرنا ده‌رگه‌هێ پیلاییێ جیهانا گه‌نده‌لیێ یه‌ ل ڤی وه‌لاتی، ده‌مێ ئه‌و ده‌رگه‌ه ل به‌ر مه‌ ڤه‌دبیت و د چینه‌ د ناڤ وێ جیهانێدا، ئه‌گه‌ر مه‌ بڤێت ڤه‌كه‌ین و بچینه‌ د ناڤ وێ جیهانێدا دێ چریسه‌تان ب چاڤێن خوه‌ بینین، دێ وی ده‌می زانین سه‌رێ چه‌ند ساله‌كانه‌ چ گه‌نده‌لییه‌كا مه‌زن ل ڤی واری هه‌بوو، چاوان چه‌ند حویته‌كان خێر و بێرێن ڤی وه‌لاتی دادعویران و كه‌سه‌ك نه‌بوو بێژتێ دێ كیڤه‌ به‌ن. ئه‌گه‌ر مه‌ وێره‌كی دا خوه‌ ب ناڤ ڤێ جیهانێ كه‌تین و مه‌ نهێنیێن وێ زانین و قاره‌مانێن وێ ناسكرن، وی ده‌می ب هه‌مان وێره‌كییێ دێ شیێین ئه‌گه‌ر مه‌ بڤێت وێ جیهانێ ب ساناهی ژناڤ ببه‌ین و سێحرا نهێنیێن وێ ڤه‌كه‌ین و قاره‌مانێن وێ ژی مینا شێرێن به‌فرین بحه‌لینین، چنكو د بنیاتدا ئه‌و جیهانه‌ ژ ئه‌نجامێ نه‌وێره‌كییا مه‌ و سه‌روبه‌رێ نه‌ئاسایی و نه‌یاساییێ پشتی سه‌رهلدانێ ل كوردستانێ هاتییه‌پێش، نها هه‌تا ئاسته‌كی ئه‌و سه‌روبه‌ر نه‌مایه‌ و پێدڤی وێره‌كییا مه‌یه‌، ئه‌ڤ وێره‌كییه‌ ژی ژ دو جوینێن جڤاكێ مه‌ ڤه‌دگریت، جوینێ كه‌سێن بریاربده‌ست و مه‌زنه‌ به‌رپرس وێره‌كیێ بده‌نه‌ خوه‌ و به‌ری هه‌ر تشته‌كی نه‌ تنێ ژ جیهانا گه‌نده‌لیێ دووركه‌ڤن، به‌لكی كار بۆ ژناڤبرنا وێ جیهانێ بكه‌ن، جوینێ دووێ ئه‌ز و تو و كه‌سێن ئاسایینه‌ كو پرانییا جڤاكی ئه‌مین، وێ وێره‌كیێ بده‌ینه‌ خوه‌ ئه‌گه‌ر كه‌سێن بریاربده‌ست و مه‌زنه‌ به‌رپرس ژ گه‌نده‌لیێ دوورنه‌كه‌تن و كار بۆ نه‌هێلانا وێ نه‌كرن ئه‌م لێ بێینه‌ ده‌نگ و مینا ڤۆلكانه‌كێ كوچكێن وان بهژینین و جیهانا گه‌نده‌لیێ ب سه‌رێ واندا بهه‌رفینین.
مژارا چاپكرنا پرتووكان ل وه‌زاره‌تا په‌روه‌ردێ نموونه‌كه‌ ژ سه‌دان نموونان و ئه‌م دكارین ب سه‌دان 32 ملیۆن دۆلارێن ب هه‌روه‌ دچن ڤه‌گه‌رینینه‌ڤه‌ سه‌ر بۆدجه‌یا گشتی و سه‌دان پرۆژه‌یێن دیتر پێ ئاڤاكه‌ین و ب ڤی ره‌نگی ژی دێ شێینه‌ گه‌نده‌لیێ و گه‌نده‌لكاران و دێ رێكێ خوشكه‌ین ژبۆ بنبڕكرنا وان د ناڤ وه‌لاتیدا، ل داویێ ژی ئه‌ز دبێژم ب ڤی كریارێ چه‌ند مفا بگه‌هیته‌ كه‌سێن ئاسایی كو پرانییا جڤاكینه‌ دێ پتر گه‌هیته‌ كه‌سێن بریاربده‌ست و مه‌زنه‌ به‌رپرسان و ئه‌ڤ سه‌رفرازییه‌ دێ بۆ وان هێته‌تووماركرن.

74

ژ ده‌سپێكا روودانێن شنگالێ و هێرشا هۆڤانه‌یا رێكخراوا تیرۆریستییا داعش بۆ سه‌ر كوردستانێ ل ته‌باخا 2014 ڤه‌ ب سه‌دان روودانێن تراژیدی ب سه‌رێ خه‌لكێ كوردستانێ و تایبه‌ت خووشك و برایێن كوردێن ئێزدی هاتینه‌، هه‌ر وان ب خوه‌ ژی سه‌دان داستانێن قاره‌مانیێ تووماركرینه‌، كو هه‌ریه‌ك ژ وان دێ ب سه‌دان به‌رپه‌ران ڤه‌گریت، هه‌ر به‌رپه‌ره‌ك ژ وان هه‌ژییه‌ ب سه‌دان سالێن دی كورد شانازییێ پێڤه‌ بكه‌ن. د هه‌مان ده‌مدا خه‌لكه‌كی هه‌رچه‌نده‌ د كێم بن ژی ڤیایه‌ ل به‌ر باندۆرا ڤان روودانێن تراژیدی ئارمانجه‌ك كه‌سایه‌تی یان حزبیێ به‌رته‌نگ بجهبینیت ل شوونا گولان سترییان ل سه‌ر رێكا قوربانیێن ڤان تراژیدییان بچینیت.
دێ هێمه‌ سه‌ر كاكلكا مژارێ و چیرۆكا ژنه‌ قاره‌مانا ئێزدی (جینان به‌ده‌ل)ێ ئینمه‌ به‌ر چاڤێن خوه‌ و خوانده‌ڤانان* و ب خواندنه‌كا شرۆڤه‌كاری دێ هه‌ر سێ خالێن ل به‌راهیێ مه‌ ئاماژه‌پێكری د چیرۆكا (جینان)ێدا به‌رچاڤكه‌م.
(جینان) ئاكنجیا گوندێ ده‌هۆلایێ سه‌ر ب ناحیا سنوونێ بوو، د ده‌مێ هێرشا تیرۆریستێن داعش بۆ سه‌رده‌ڤه‌رێ ب دیلی دكه‌ڤیته‌ ده‌ستێ وان هۆڤان، سێ مه‌هان ژیانه‌كا پڕی ئه‌شكه‌نجه‌ و ئازار ل ژێر ده‌ستێن وان تیرۆریستان دژیت هه‌تا ب هاریكارییا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ رزگاردبیت و دگه‌هیته‌ جه‌م هه‌ڤژین و كه‌سێن خوه‌. هه‌تا ڤێرێ پشكا مه‌زنا تراژیدیا ژیانا وێ بوو یا سێ مه‌هان ڤه‌كێشای، لێ ڤێ تراژیدیێ وه‌كر (جینان) قاره‌مانییه‌كێ توومار بكه‌ت یا د ڤان رووداناندا كه‌سێ بۆ خوه‌ توومار نه‌كری، ئه‌ڤ قاره‌مانییا وێ ژی ببیته‌ ده‌رسه‌ك یان شیره‌ته‌ك بۆ هنده‌كان یێن ل به‌ر تراژیدیایێن خه‌لكه‌كی ل هنده‌ك ئارمانجێن كه‌سایه‌تی دگه‌ریێن. (جینان) ب هاریكارییا هنده‌ك كه‌سایه‌تیێن كوردێن ئێزدی ب مه‌ره‌ما پشكداریێ د كۆنفرانسه‌كێدا دگه‌هیته‌ فره‌نسا، ل وێرێ سه‌رهاتییا خوه‌ بۆ خه‌لكه‌كی ڤه‌دگێریت و هه‌مان سه‌رهاتی دبیته‌ په‌رتووك ب فره‌نسی دهێته‌چاپكرن و دگه‌هیته‌ هۆلا كۆنفرانسێ و ب رێكا (جینان)ێ و وێ پرتووكێ سه‌دان هزاركه‌س ل كاره‌ساتا ب سه‌رێ وێ هاتی ئاگاداردبن، كو هه‌مان كاره‌ساته‌ یا ب سه‌رێ ب هزاران كچ و ژن و زارۆك و پیرێن ئێزدییان هاتی، (جینان)ێ ب سه‌ره‌دانا فره‌نسا و پرتووكا خوه‌ په‌یاما وان گه‌هانده‌ هه‌موو جیهانێ، به‌لێ قاره‌مانیه‌كا هێژ مه‌زنتر تووماركر، ده‌مێ سه‌رۆكێ فره‌نسا ب خوه‌ داخوازا دیدارا وێ كری و گۆتییێ ئه‌گه‌ر وێ بڤێت د ده‌مێ 24 ده‌مژمێراندا دێ ره‌گه‌زنامه‌یا فره‌نسی ده‌نه‌ وێ، به‌لێ به‌روڤاژی دگه‌ل هزاران ژ خه‌لكه‌كی یێ خه‌ونان ب وه‌رگرتنا ئیقامێ ل وه‌لاته‌كێ ئه‌ورۆپا دبینن ئه‌و ب وه‌رگرتنا ره‌گه‌زنامه‌یا فره‌نسی رازی نه‌بوو و ژ سه‌رۆكێ فره‌نسی خواست هاریكاریا كوردان بكه‌ن داكو دژی داعش شه‌ری بكه‌ن و كچ و ژنێن ئێزدی رزگاربكه‌ن و نها ئه‌و زڤریه‌ڤه‌ كوردستانێ ل كه‌مپا ئیسیا ل ژێر خیڤه‌ته‌كێ دژیت و دبێژیت: ئه‌و خیڤه‌تا ئه‌ز نها تێدا ژیم ب هه‌موو ئه‌ورۆپا ناگوهۆرم..
ئه‌ڤه‌ ژ هه‌موو قاره‌مانییان مه‌زنتره‌، خه‌لكه‌ك سه‌ر و مال و خێزانێن خوه‌ دكه‌ته‌ قوربانی دا پێ بگه‌هیته‌ ئه‌ورۆپا و ئیقامه‌كێ وه‌رگریت، خه‌لكه‌ك ب سه‌دان شێوازان وه‌لاتێ خوه‌، ده‌سته‌لاتدارییا وه‌لاتێ خوه‌ كرێت دكه‌ن به‌س دا وه‌لاته‌كێ بیانی وان وه‌رگریت، چه‌ندین سازیێن راگه‌هاندنێ، حزبێن سیاسی و یێن خوه‌ ب چالاكڤانێن مه‌ده‌نی دزانن سه‌خمه‌رات هنده‌ك ئارمانجێن كه‌سایه‌تی و حزبیێن به‌رته‌نگ وه‌لاتی ل به‌ر گه‌نجان كرێت دكه‌ن و مشه‌ختیێ ل به‌ر وان دكه‌نه‌ بهه‌شتا سه‌ردنیایێ و به‌رێ وان دده‌نه‌ رێكا هات و نه‌هاتێ، لێ (جینان)ا قاره‌مان مێژووێ سه‌رژنوو دنڤیسیته‌ڤه‌ و خیڤه‌تا خوه‌ ب هه‌موو ئه‌ورۆپا نا گوهۆریت، ئه‌ز ژی دبێژم دیرۆك ل ژێر وێ خیڤه‌تێ دهێته‌نڤیسین و وه‌لات ژی هه‌ر ل ژێر وێ خیڤه‌تێ دهێته‌ئاڤاكرن نه‌ ل كولانێن ئه‌ورۆپا.
* بۆ سه‌رهاتییا (جینان)ێ مه‌ مفا ژ راپۆرته‌كا هژمار 375، 14/9/2015ێ رۆژناما (رووداو) وه‌رگرتییه‌.

108

ژ ده‌سپێكا سالا 2014ێڤه‌ و پشتی سه‌رۆكوه‌زیرێن به‌رێ یێ عیراقێ ب بریاره‌كا تاكه‌كه‌سی بۆدجه‌یا هه‌رێمێ بری، ته‌باییا خه‌لكی ب تایبه‌ت ته‌خا فه‌رمانبه‌ر و مووچه‌ خوران د ناڤ پرسگرێكه‌كا ئابوورییا به‌رته‌نگدا دژین، گومان ژی تێدا نینه‌ پرسگرێكێن ئابووری پرسگرێكێن مه‌زنترێن جڤاكی و سیاسی و ره‌وشه‌نبیری دووڤ خوه‌ڤه‌ دئینیت، د ئه‌نجامدا ملله‌ت و وه‌لات به‌ره‌ف پاشه‌رۆژه‌كا نه‌دیار و گوماناوی و پڕی مه‌ترسی و دژواری دچیت، ئه‌ڤه‌ ئارمانجێ مالكی بوو و یێن ل پشت وی و یێن هاندانا وی كری ژ ڤێ بریارێ، له‌وما سه‌رۆكوه‌زیرێن پشتی وی (حه‌یده‌ر عه‌بادی) سه‌ره‌رای په‌یمانێن داینه‌ سه‌ركردایه‌تییا كوردی و پێكهاتنێن دگه‌ل حكومه‌تا هه‌رێمێ مووركرین بۆ هه‌مان ئارمانجێ مالكی ل ژێر هنده‌ك ناڤ و مهانه‌یێن دیتر به‌رده‌وامی ب جێبه‌جێكرنا هه‌مان بریارێدا.
هندی په‌یوه‌ندی ب خه‌لكێ كوردستانێڤه‌ هه‌ی د كاردانه‌ڤا خوه‌دا به‌رامبه‌ر برینا بۆدجه‌یا هه‌رێمێ بوونه‌ چه‌ند جوینه‌ك، جوینه‌ك ب هاندان و ناڤتێدانا هنده‌ك ئالیێن سیاسی هاتنه‌ سه‌ر جاده‌یان و كه‌تنه‌ خوه‌نیشادانان دژی حكومه‌تا هه‌رێمێ و گه‌له‌ك جاران ئه‌و خوه‌نیشادان بوونه‌ توندره‌وی و ئالوزی و مالوێرانكرن دووڤ خوه‌ڤه‌ ئینان، ب ڤێ چه‌ندێ ژی بوونه‌ ئامرازه‌ك بۆ بجهئینانا پلانا مالكی- عه‌بادی یا تێكدانا سه‌روبه‌رێ ئارامێ باشوورێ كوردستانێ، جوینێ دیتر ب چاڤێ به‌رخوه‌دانێ و هه‌ستكرن ب به‌رپرسیاریێ سه‌ره‌رای گازنده‌ و ره‌خنه‌یا وان ل سیاسه‌تا ئابوورییا هه‌رێمێ سه‌ره‌ده‌ری دگه‌ل پرسگرێكا برینا بۆدجه‌ی ب تایبه‌ت گیرووبوونا مووچه‌یان كر و به‌رده‌وام هاندانا حكومه‌تا هه‌رێمێ دكر بۆ دیتنه‌ڤا ژێده‌رێن دی یێن ئابووری و دابینكرنا بۆدجه‌ی بۆ كوردستانێ ب ره‌نگه‌كی ئێدی چاڤه‌رێی به‌غدا نه‌بین كا دێ كه‌نگی مووچه‌یان ئه‌و ژی ب نیڤی یان كێمتر ژ نیڤێ هنێریت، د هه‌مان ده‌مدا سه‌ره‌رای ده‌سپێكرنا هێرشێن ته‌باخا 2014ێ یێن رێكخراوا تیروریستییا داعش بۆ سه‌ر كوردستانێ و چه‌ندین پیلانێن ناڤخوه‌یی و ده‌رڤه‌، حكومه‌تا هه‌رێمێ شیا د وارێ ئابووریدا هه‌تا ئاسته‌كی سه‌ركه‌تنێ ده‌ستڤه‌بینیت و مزگینییا دیتنه‌ڤا ژێده‌رێن داهاتی ده‌رڤه‌ی ده‌سته‌لاتێ حكومه‌تا به‌غدا دانه‌ خه‌لكێ كوردستانی.
ب دامه‌زراندنا كابینا هه‌شتێ یا حكومه‌تا هه‌رێمێ كابینا هه‌ڤپشكا پێنج مه‌زنه‌ حزبێن باشوورێ كوردستانێ ئه‌و كابینا دگۆتن دێ كابینا چوار سالێن ئارامیێ بیتن، ده‌ركه‌ت كابینا دژایه‌تییا هه‌ڤدو و شه‌ره‌نیخا نه‌ره‌وایا حزبایه‌تی و شه‌ر و ئاژاوه‌یێن به‌رده‌ركی سه‌رای سلێمانیێ ئینانه‌ د ناڤ ئه‌نجومه‌نێ وه‌زیراندا و هێژ ئه‌م ژ پیلانا مالكی- عه‌بادی رزگار نه‌بووین ڤێ جارێ وه‌زیرێن هه‌رێمێ یێ ل خه‌لكێ مه‌ بووینه‌ دوژمن، ئه‌ڤ حزبه‌ بۆ دژایه‌تییا یا دی یێ خه‌لكێ كوردستانێ دكه‌نه‌ قوربانی، فه‌رموون ئه‌ڤه‌ داوییا ته‌باخێیه‌ و هێژ مووچه‌یێن مه‌ها حزیرانێ نه‌داینه‌، هه‌ردو وه‌زیرێن په‌یوه‌ندیدار وه‌زیرێ دارایی و وه‌زیرێ سامانێن سروشتی هه‌روه‌ك د به‌یاننامه‌یێن هه‌ردو وه‌زاره‌تادا هاتی نابێژن مه‌ پاره‌ نینه‌، لێ ژبه‌ر شه‌ره‌نیخا ناڤبه‌را هه‌ردووان و حزبێن ل پشت هه‌ردووان مووچه‌ ناهێنه‌دان، ئه‌و پاكانه‌ مهانه‌یێن هه‌ردووان د به‌یاننامه‌یێن خوه‌دا ئاماژه‌ پێكرین نه‌ جهێ باوه‌ریێنه‌ و نه‌كه‌سه‌ك ژی باوه‌ر پێدكه‌ت، ئه‌گه‌ر ره‌نگه‌ راستییه‌ك ژی تێدا هه‌بیت نه‌ ل وی ئاستییه‌ نه‌هێته‌چاره‌كرن و ببیته‌ ئه‌گه‌رێ گیرووبوونا مووچه‌یان، لێ شه‌ر شه‌ره‌كێ حزبییه‌ د ناڤبه‌را هه‌ردو وه‌زیراندا، شه‌ر ئه‌و شه‌ره‌یێ د ڤان چه‌ند هه‌فتییاندا ل سه‌ر سیسته‌می سیاسی و ده‌ستووری و سه‌رۆكاتییا هه‌رێمێ دهێته‌كرن، وه‌زاره‌تا دارایی بوویه‌ چه‌په‌ره‌كێ شه‌ری و وه‌زاره‌تا سامانێن سروشتی بوویه‌ چه‌په‌رێ دی، خه‌لكێ كوردستانێ ژی قوربانیێ ناڤبه‌را هه‌ردووانه‌، نه‌ وه‌زیرێ دارایی كرێداره‌ خودانێ خانی ل به‌ر ده‌رییه‌، نه‌ ژی وه‌زیرێ سامانێن سروشتی دترسیت خودانێ خانی سه‌رێ هه‌یڤێ به‌رسنگێ وی بگریت.. . هتد له‌وما ئه‌زێ وه‌لاتی.. . ئه‌زێ مووچه‌خور مافێ منه‌ بێژمه‌ هه‌ردو وه‌زیران: به‌رێزان هوون هه‌ردو راست نابێژن.. . پاره‌ یێن هه‌ین.. . لێ هه‌وه‌ شه‌ره‌ و شه‌ره‌كێ حزبی.. . تنێ ئه‌م وه‌لاتی قوربانینه‌.

198

دو به‌ره‌كی و چه‌ندبه‌ره‌كی و شه‌ره‌نیخ و ناكوكیێن ناڤخۆیی هه‌موو ب رامانا پێكنه‌كرن و نه‌سازانێ د ناڤ ملله‌تیدا دهێن، ئه‌نجامێ هه‌موویان ژی شه‌رێ ناڤخۆییه‌ راستتره‌ بێژینێ شه‌رێ خوه‌كوژییه‌، وه‌لاتوێرانكرن سه‌رباركێ خوه‌كوژیێ یه‌، د ڤێ هه‌موویێدا قوربانی ملله‌ته‌ و مفادار ژی تنێ دوژمنه‌، هه‌روه‌كی د چ تشته‌كیدا مه‌ كوردان پێكنه‌كری، ل سه‌ر ناڤكرنا ڤێ چه‌ندێ ژی مه‌ پێكنه‌كریه‌، به‌لێ ئه‌ز دێ ب دوبه‌ركیێ ناڤكه‌م، ئه‌م كورد تنێ د هندێدا د هه‌ڤگرتینه‌ كو ئه‌ڤ دوبه‌ره‌كیه‌ یه‌ك ژ ساخله‌تێن سه‌ره‌كیێن دیرۆكا مه‌نه‌، بوونا دوبه‌ركیێ د هه‌ر شۆرش و بزاڤه‌كا نه‌ته‌وه‌ییا كوردیدا و مفاوه‌رنه‌گرتنێ ژ سه‌ربۆرێن د ئه‌نجامێ دوبه‌ره‌كیێدا ب سه‌رێ كوردان هاتین سیمایێن هه‌ره‌ دیارێن مه‌نه‌.
ب باندۆر و ئه‌نجامان دو به‌ره‌كی ژ دوبه‌ره‌كیێ جودایه‌، دوبه‌ره‌كیا هه‌ره‌ مه‌زنا ب سه‌رێ كوردان هاتی دوبه‌ره‌كیا سالا 1966ێ یا ناڤ رێزێن شۆرشا كوردستانێ یه‌ كو هه‌تا نها ژی یا به‌رده‌وامه‌ بێی كو كورد هزرێ ل وێ چه‌ندێ بكه‌ن دێ كه‌نگی داویێ پێ ئینن؟؟!! دو به‌ره‌كی ب سالا 1966ێ هاتیه‌نیاسین، به‌لێ د راستیدا ده‌سپێكا وێ ل 1964ێ بوو، ب دروستی ژی پشتی موركرنا پێكهاتنا شه‌رراوه‌ستاندنێ د ناڤبه‌را سه‌رۆكێ پارتی دیموكراتی كوردستان مه‌لا مسته‌فایێ بارزانی و سه‌رۆككۆمارێ عیراقێ عه‌بدولسه‌لام محه‌مه‌د عارفی ل 10 شباتا وێ سالێ، هه‌روه‌ك ژێده‌ر ئاماژه‌ پێ دكه‌ن ئه‌ندامێن مه‌كته‌با سیاسیا پارتی و چه‌ند سه‌ركرده‌ و كه‌سایه‌تیێن شۆرشێ پشكداری د دانوستاندێن به‌ری مووركرنا پێكهاتنێدا كربوو، یێ پشكداری تێدا نه‌كری تنێ كه‌سایه‌تیا ئیبراهیم ئه‌حمه‌دێ سكرتێرێ وی سه‌رده‌مییێ پارتی بوو كو ل تارانێ بوو، ب زڤرینه‌ڤا ئیبراهیم ئه‌حمه‌دی بۆ كوردستانێ دژایه‌تیا پێكهاتنێ و تانه‌دان ل سه‌ركردایه‌تیا شۆرشێ و كه‌سایه‌تیا بارزانی ده‌سپێكر، د ده‌مه‌كێ كورت و بله‌ز دا ئه‌ڤ دژایه‌تی و تانه‌دانه‌ بوونه‌ دوبه‌ره‌كیه‌كا دژوار نه‌ تنێ د ناڤ سه‌ركردایه‌تێ دا به‌لكی ناڤا هه‌موو سازیێن شۆرشێ و باشوورێ كوردستانێ ڤه‌گرت، دو هه‌یڤ بسه‌رڤه‌ نه‌چوون ئالیێ دژی بارزانی كو ئیبراهیم ئه‌حمه‌دی سه‌ركردایه‌تیا وێ دكر ل 4 نیسانا 1964 كونفرانسه‌ك ل باژێركێ ماوه‌ت گرێدا و ژ ئالیێ خوه‌ڤه‌ و د بریاره‌كا بله‌زدا بریارا (ته‌جمید)كرنا بارزانی ژ سه‌رۆكاتیا حزبێ و سه‌ركردایه‌تیا شۆرشێ و ره‌فزكرنا پێكهاتنا 10 شباتێ دا و ب ڤێ چه‌ندێ بریارا دوبه‌ره‌كیا خویناوی د ناڤ رێزێن شۆرشێدا دا.
من نه‌ڤێت ل ڤێرێ سه‌ربه‌ر و ئه‌گه‌رێن ڤێ دوبه‌ركیێ شرۆڤه‌ بكه‌م و به‌رپه‌رێن دیرۆكێ ڤه‌ده‌م، تنێ یا من دڤێت بێژم:سالا 1964 ژی نه‌ ده‌سپێكا دوبه‌ره‌كیێ بوو د ناڤ سه‌ركردایه‌تیا پارتیدا، به‌لكی دگه‌ل دامه‌زراندنا پارتی ئه‌ڤ دوبه‌ره‌كیه‌ هه‌بوویه‌، تایبه‌ت پشتی نه‌مانا كۆمارێ كوردستانێ ل داویا 1946ێ و هه‌لوه‌شیانا حزبا دیموكراتا كوردستانا ئیرانێ ده‌سپێكر، ده‌مێ دامه‌زراندنا پارتی ئیبراهیم ئه‌حمه‌د به‌رپرسێ لقێ حزبا دیموكراتا كوردستانا ئیرانێ بوو ل باشوورێ كوردستانی و پتریا بوونا وان ل سلێمانیێ بوو، ب هه‌لوه‌شیانا حزبا دیموكرات لقێ وێ یێ سلێمانیێ هاته‌هه‌لوه‌شاندن. ئیبراهیم ئه‌حمه‌دێ د قوناغا دامه‌زراندنێدا ل ته‌باخا 1946رازی نه‌بووی بێته‌ دناڤ رێزێن پارتی، پشتی هه‌لوه‌شاندنا لقێ حزبا دیموكرات ل پاییزا 1947ێ ب ناچاری هاته‌ دناڤ رێزێن پارتی دا و ب هاتنا وی دوبه‌ره‌كی و شه‌ره‌نیخێ د ناڤبه‌را وی و حه‌مزه‌ عه‌بدوللایێ سكرتێرێ پارتی ده‌سپێكر، د ئه‌نجامێ شه‌ره‌نیخێدا د دووه‌م كونگرێ پارتی یێ سالا 1952ێ حه‌مزه‌ عه‌بدوللا ژ سكرتێریا پارتی هاته‌لادان و ئیبراهیم ئه‌حمه‌دی شوونا وی گرت، ئه‌ڤ دوبه‌ركیا د ناڤبه‌را دو سكرتێراندا هه‌تا زڤرینه‌ڤا بارزانی ژ ئێكه‌تیا سوڤیه‌تی وا به‌رده‌وام بوو، پارتی ب خوه‌ ژی ل سه‌ر دو به‌ره‌یان و هنده‌كان جاران ل سه‌ردو حزبان دابه‌شكریبوو، ب زڤرینه‌ڤا بارزانی ژ یه‌كێتیا سوڤیه‌تی و گرێدانا كۆنگرێن چوارێ و پێنجێ یێن پارتی ته‌رازیا هێزێ كه‌ته‌ ئالیێ ئیبراهیم ئه‌حمه‌دی و وه‌ك سكرتێرێ پارتی ما هه‌تا سالا 1964ێ. پشتی پێكهاتنا 10 شباتێ قوناغا نوو ژ شه‌ره‌نیخا ئیبراهیم ئه‌حمه‌دی ده‌سپێكر، به‌لێ ڤێ جارێ دگه‌ل بارزانیێ سه‌رۆكێ پارتی و سه‌ركردێ شۆرشێ، د ڤێ قوناغێدا نه‌ تنێ كادرێن پارتی به‌لكی پێشمه‌رگه‌ و هه‌موو خه‌لكێ باشوورێ كوردستانی بوونه‌ دو به‌ره‌، لێ دو به‌ره‌یێن شه‌ركه‌ر، تڤه‌نگا پێشمه‌رگه‌ی به‌رێ خوه‌دا هه‌ڤدو، خوین هاته‌رێتن، كه‌سه‌ك ل دووڤ ده‌نگێن خێرخواز و بانگه‌وازیێن پێككرن و هه‌ڤدو گه‌هشتنێ نه‌هات، د قوناغا به‌راهییێ یا شه‌ره‌نخێدا ئیبراهیم ئه‌حمه‌دی و ئالیگرێن وی له‌شكه‌ری و سیاسی شكه‌ستن خوار، به‌ره‌ف ئیرانێ كه‌تنه‌ رێ، ل سه‌ربازگه‌هێن له‌شكه‌ر و ساڤاكێ ئیرانێ ل هه‌مه‌دانێ بوونه‌ مێڤان، گه‌له‌ك ژێ زوو په‌شیمان بوونه‌ڤه‌ و زڤرینه‌ڤا ناڤ شۆرشێ و هه‌مبێزا پارتی و بارزانی ژی بۆ هه‌موویان یا ڤه‌كری بوو، د 1-6 تیرمه‌هێدا كۆنگرێ شه‌شێ یێ پارتی ل قه‌لادزێ هاته‌گرێدان و سه‌ركردایه‌تیا نوو هاته‌ هه‌لبژارتن، سه‌ركردێن جودابووی ژ رێزێن پارتی ده‌رێخستن. وه‌ك كورده‌ك ئه‌گه‌ر هه‌لسه‌نگاندنا ڤێ دوبه‌ره‌كیێ بكه‌م دێ بێژم پێدڤی بوو د وی سه‌رده‌مێ هندێ هه‌ستیار بۆ كوردان و شۆرشا كوردستانێ نه‌ ببا، ده‌مێ بووی ژی هه‌ردو ئالیان نه‌گه‌هاندبا تڤه‌نگی، هه‌لویستێ ته‌ڤایی خه‌لكێ كوردستانێ و دوستێن كوردان دژی دروستبوونا ڤێ دوبه‌ركیێ بوو، لێ دیرۆك ژی شاهده‌ییێ بۆ وێ چه‌ندێ دده‌ت كو ئیرانێ رۆله‌ك سه‌ره‌كی د هاندانا ده‌سته‌كا جودابووی ژ پارتی و شۆرشێ هه‌بوو و هه‌رده‌مێ بزاڤه‌ك بۆ راگرتنا ڤێ دوبه‌ره‌كیێ هاتباكرن، ئیرانێ بزاڤا سه‌رنه‌گرتنا وێ دوبه‌ركیێ ددا و پتر ئاگر خوشدكر، پێشوازیا ئیرانێ ل جودابوویان و سه‌ره‌ده‌ریا وێ دگه‌ل وان ڤێ بۆچوونێ پشتراستدكه‌ت، به‌لێ ب هه‌ر ره‌نگه‌كێ هه‌بیت چ ژ ئه‌نجامێ بزاڤێن خێرخوازان بیت، چ ده‌سته‌كا جودابووی ژ كریارا خوه‌ په‌شیمان ببنه‌ڤه‌ و چ ژی خوه‌ بۆ قوناغه‌كا مه‌زنترا دوبه‌ره‌كیێ به‌رهه‌ڤكربیت ل ده‌سپێكا تیرمه‌ها 1965ی جودابوویێن ره‌ڤینه‌ ئیرانێ پشتی رازیبوونا سه‌ركردایه‌تیا شۆرشێ كۆم دووڤ كۆمێ زڤرینه‌ڤه‌ كوردستانێ و سه‌ركردایه‌تیا شۆرشێ پێشوازیه‌كا باش ل وان كر، ب وێ هیڤیێ ئه‌ڤه‌ دوا رۆژا دوبه‌ركیێ بیت و هه‌موو شیانێن كوردان بۆ سه‌ركه‌تنا شۆرشێ بن، تنێ یێ مایی و نه‌ زڤریه‌ڤه‌ كوردستانێ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د و خێزانا خوه‌ بوون.
مخابن ئه‌ڤه‌ نه‌ داویا دوبه‌ركیێ بوو، به‌لكی ل ڤێری ده‌سپێكا دوبه‌ركیا دیرۆكییا هه‌تا نها به‌رده‌وام ده‌سپێكر، ده‌مه‌كێ درێژ ب سه‌ر زڤرینه‌ڤا جودابوویان نه‌ بۆری، ژ ده‌ڤه‌رێن ژێر ده‌سته‌لاتێ شۆرشێ ڤه‌ ده‌ست ب په‌یوه‌ندیان دگه‌ل حكومه‌تا عیراقێ كرن، حكومه‌ت ژی ل ڤێ ده‌لیڤا زێرین دگه‌ریا پشكه‌كێ ژ شۆرشێ و پارتی هه‌مبێز بكه‌ت و به‌رێ تڤه‌نگا وان بده‌ته‌ شۆرشێ، له‌وما زوو ل دووڤ بانگه‌وازا وان هات و ل ده‌سپێكا سالا 1966ێ جودابوویێن ژ ئیرانێ زڤرینه‌ڤه‌ و سه‌ركردایه‌تیا شۆرشێ لێ خوشبووی به‌ره‌ف ده‌ڤه‌رێن ژێر ده‌سته‌لاتێ حكومه‌تێ چوون و گه‌هشتنه‌ رێزێن حكومه‌تێ و سه‌ركردێ دوبه‌ره‌كیێ ژی ژ تارانێ ب فروكه‌یێ زڤریڤه‌ به‌غدا و سه‌ركردایه‌تیا جودابوویان كر، وان ژی وه‌ك هه‌موو ئه‌و كوردێن چه‌كێ حكومه‌تێ هه‌لگرتی ئه‌و چه‌كه‌ هه‌لگرت و به‌رێ وی دا پێشمه‌رگه‌ی و كه‌تنه‌ د شه‌ره‌كێ بێ یه‌ماندا دگه‌ل شۆرشێ، شه‌ر نه‌ تنێ ب چه‌كی بوو به‌لكێ ب راگه‌هاندن و رۆژنامه‌ڤانی و رێكخستنێن حزبی و رێكێن موخابه‌راتی كه‌تنه‌ شه‌رێ شۆرشێ و شیان هه‌تا ئاسته‌كی پلانێن حكومه‌تێ بجه بینن و زیانان بگه‌هیننه‌ شۆرشێ، سه‌ره‌رای ڤان هه‌موو دوژمنان ژ حكومه‌تێ و كوردێن ژ ده‌سپێكا شۆرشێ و یێن ل سالا 1966ێ چه‌ك دژی شۆرشێ هه‌لگرتی، شۆرش شیا خۆ رابگریت و سه‌ركه‌تنان ده‌ستڤه‌ بینت و دو جاران حكومه‌ت داخوازا دانوستاندنان دگه‌ل سه‌ركردایه‌تیا شۆرشێ بكه‌ت، دو پێكهاتنێن دیرۆكی پێكهاتنا 29 حزیرانا 1966ێ و پشتی قوناغه‌كا دیترا شه‌ری پێكهاتنا ناڤدارا 11ێ ئادارا 1970ێ دگه‌ل سه‌ركردایه‌تیا شۆرشێ مووربكه‌ت. ب مووركرنا پێكهاتنا 11ێ ئادارێ سه‌ركردایه‌تیا شۆرشێ به‌ری هه‌ر تشته‌كی لێبۆرینه‌كا گشتی بۆ هه‌موو وان كوردان ده‌رێخست یێن چه‌ك دژی شۆرشێ هه‌لگرتی، لێبۆرینێ ژ جودابوویێن سالا 1966ێ ژی گرت، كو هه‌تا وی ده‌می د ئه‌ده‌بیاتێن خوه‌دا خوه‌ ب (پارتی دیموكراتی كوردستان)ددا نیاسین، ئه‌و بوو كۆنگره‌ك ل به‌غدا گرێدان ناڤێ خوه‌ بۆ (پارتی شۆرشگێری كوردستان) گۆهارت و د هه‌مان كونگره‌دا بریاردان وێ پارتیێ ب هه‌لوه‌شینن و بێنه‌ڤه‌ د ناڤ رێزێن پارتی دا، پارتی و بارزانی ب خوه‌ ژی ب مه‌ره‌ما ب هێزكرنا ناڤمالا كوردی ب رێزگرتن پێشوازی ل وان كر، ل ده‌ڤه‌رێن ژێرده‌سته‌لاتێ شۆرشێ و ب تایبه‌ت ل جهێن باره‌گایێن سه‌ركردایه‌تیێ رێ و جهێن پێدڤی بۆ سه‌ركردێن جودابوویان ئاماده‌كرن. د ناڤبه‌را سالا 1970- 1975ێ سه‌روبه‌رێ سه‌ركردێن جوودابوویان ب ئارامی ب رێڤه‌ چوو، لێ وه‌ك ژ ئه‌دبیاتێن نهایێن وان دیاردبیت، د به‌رده‌وامبوون ل سه‌ر په‌یوه‌ندیێن خوه‌یێن نهێنی دگه‌ل هه‌ڤدو و هه‌رده‌م ل ده‌لیڤه‌كێ دگه‌ریان هه‌مان رێكا ناڤبه‌را 1964- 1970ێ بگرنه‌ڤه‌ به‌ر، نه‌ وان باوه‌ری ب ئه‌وا وان ب هه‌لوه‌شاندنا حزبا خوه‌ و چوونه‌ ناڤ رێزێن پارتی ناڤكری هه‌بوو و نه‌ ئه‌و پێشوازی سه‌ركردایه‌تیێ ل وان كری ل به‌رچاڤان بوو.

88

هه‌یامه‌كه‌ مژارا (هه‌موار كردنه‌وه‌ی یاسای سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمی كوردستان)، داویهاتنا ویلایه‌تا نها یا سه‌رۆكی، مافێ سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی بۆ خوه‌ به‌ربژاركرنێ یان نه‌، مژارێن هه‌ره‌ گه‌رمێن گوَڕه‌پانا سیاسیا كوردستانێ نه‌ و پشكا هه‌ره‌ مه‌زنا ده‌مێن مه‌دیا كوردی ب خوه‌ڤه‌ گرتیه‌. ده‌رباره‌ی ڤێ مژارێ من دڤێت به‌ری هه‌رتشته‌كی بێژم ئازراندنا وێ د ڤێ هه‌یامێ دا و ب ڤی ره‌نگی د ده‌مێ خوه‌دا نه‌بوو، به‌لكی پێدڤی بوو چ نه‌بیت به‌ری شه‌ش هه‌یڤان ئه‌ڤ مژاره‌ یا ئێكلایی كریبا و نها ئه‌م چاڤه‌رێی بجهئینانا وێ باینه‌، نه‌ك نها كو كێمتر ژ دو هه‌یڤان ژ ده‌مێ سه‌رۆكاتیا بارزانی مانه‌، ئالیێن باشوورێ كوردستانێ بكه‌ڤنه‌ د ڤێ بگر و ڤه‌كێشێ دا و راشكاوانه‌ ژی دبێژم هه‌رهه‌موویان ب تایبه‌ت هه‌ر پێنج حزبێن ده‌سته‌لاتدارێن هه‌رێمێ د ڤی واریدا ژ به‌ر هه‌رئه‌گه‌ره‌كی بیت خه‌مساری كریه‌ و به‌رپرسن ژ هه‌ر روودانه‌كا نه‌چاڤه‌رێكریا ژ ئه‌نجامێ ڤێ بگر و ڤه‌كێشێدا رووبده‌ت.
خالێن هه‌لبژارتنا سه‌رۆكێ هه‌رێمێ راسته‌وخوه‌ ژ ئالیێ خه‌لكێ كوردستانێ یان ژ ئالیێ په‌رله‌مانێ كوردستانێ یێ تنێ ژ 111 ئه‌ندامان پێكهاتی و ده‌سته‌لاتێن سه‌رۆكێ هه‌رێمێ كاكلكا سه‌ره‌كیا مژارا (هه‌موار كردنه‌وه‌ی یاسای سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمی كوردستان)ێیه‌، خه‌لكێ باشوورێ كوردستانێ و ئه‌ز باوه‌ردكه‌م پرانیا ڤی خه‌لكی ڤێ هه‌لبژارتنێ ب مافه‌كێ خوه‌یێ ره‌وا دزانن، لێ حزبێن مه‌ كو هه‌تا نها پتر مژوولی شه‌ره‌نیخا حزبینه‌ دگه‌ل هه‌ڤدو ل شوونا خزمه‌تا گشتی و ئاڤاكرنا وه‌لاتی و پاشه‌رۆژا وی دڤێت د رێكا په‌رله‌مانتارێن خوه‌دا ژ پێش مه‌ڤه‌ هزر بكه‌ن، ل شوونا مه‌ هه‌ناسێ بده‌ن، ل شوونا مه‌ هه‌موو بریاران بده‌ن، دڤێت ل شوونا مه‌ سه‌رۆكێ مه‌ ژی هه‌لبژێرن، حێجه‌تا وان ژی بۆ ڤێ چه‌ندێ ئه‌وه‌ دبێژن مانێ هه‌وه‌ ئه‌و په‌رله‌مانتارێن هه‌لبژارتین.. . !! ل دووڤ گۆتنا وان ده‌مێ ئه‌م چووینه‌ به‌ر سندوقێن ده‌نگدانێ و هه‌ر هنده‌كان كه‌سه‌ك وه‌ك په‌رله‌مانتار هه‌لبژارتی ئه‌ڤه‌ مه‌ كه‌له‌پچه‌كا كریه‌ ده‌ستێن خوه‌ و دڤێت هه‌تا هه‌لبژارتنه‌ك دی كه‌له‌پچه‌كری بین و ب هیڤیا ره‌حما حزبان و په‌رله‌مانتارێن وان (نه‌یێن خه‌لكی) بین.. . !! چما دبێژم په‌رله‌مانتارێن وان نه‌یێن خه‌لكی.. ؟ د به‌رسڤێدا دبێژم: سه‌روبه‌رێ هه‌ر هه‌موو هه‌لبژارتنێن ل كوردستانێ هاتینه‌كرن بینینه‌ به‌رچاڤێن خوه‌ و رۆلێ حزبان د ده‌سنیشانكرنا به‌ربژاران و هه‌لبژارتنا وان دا، كاریگه‌ریا چه‌ندین فاكته‌رێن جڤاكی و عه‌شیره‌تی و دراڤی.. . هه‌تا كاریگه‌ریێن ده‌رڤه‌ د سه‌ركه‌تنا به‌ربژاران دا هه‌رهه‌موو دده‌ن دیاركرن كو په‌رله‌مانتار یێن حزبانه‌ و دێ ل دووڤ به‌رژه‌وه‌ندیا وان كاركه‌ن، ئه‌گه‌ر هه‌تا دوهی هنده‌كان گۆتبا ئه‌ڤه‌ بێ ویژدانییه‌ د راستا په‌رله‌مانتاران دا ئه‌و نوونه‌رێن ملله‌تینه‌.. . !! ئه‌ڤه‌ ل رۆژا 23 ڤێ مه‌هێ (حزیرانێ)دا، ده‌مێ كوَمبوونا په‌رله‌مانی بۆ خواندنا ئێكێ یا (یاسای سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمی كوردستان) ئه‌ڤ چه‌نده‌ ب ئاشكرایی دیار بوو، په‌رله‌مانتارێن هه‌ر هه‌موو حزبان (پشته‌ڤان بۆ یاسایێ ئاماژه‌پێكری یان دژ) ئه‌و كر یا حزبێن وان فه‌رماندایێ ژ هه‌ر 111 په‌رله‌مانتاران تنێ یه‌ك ژ فه‌رمانا حزبێ نه‌ ده‌ركه‌ت.. . !! ل ڤێرێ پرسیار ئه‌وه‌ گه‌لۆ دێ حالێ وی سه‌رۆكێ هه‌رێمێ چ بیت یێ ژ په‌رله‌مانی بێته‌هه‌لبژارتن و ل ژێر ره‌حما په‌رله‌مانی بیت و دێ چ ده‌سته‌لات هه‌بن هه‌ر رۆژه‌كێ حزبه‌ك لێ بكه‌ڤیته‌ ركێ و وی راكێشیته‌ په‌رله‌مانی و بێخته‌ به‌ر ڤه‌كوَلینا په‌رله‌مانتارێن حزبان.. . ؟ تنێ وی ده‌می دێ سه‌رۆك سه‌رۆك بیت ده‌مێ ژ ناڤ ملله‌تی دهێته‌هه‌لبژارتن و ملله‌ت شه‌رعیه‌تێ دده‌تێ و وی ده‌می دێ شێت به‌رگریێ ژ به‌رژه‌وه‌ندیێن ملله‌تی و وه‌لاتی ب په‌رله‌مانڤه‌ بكه‌ت. ل داویێ مافێ منێ وه‌لاتییه‌ بێژم: ئه‌گه‌ر هه‌تا 23 ڤێ مه‌هێ من گومانه‌ك د مژارا هه‌لبژارتنا سه‌رۆكێ هه‌رێمێ ژ ناڤ ملله‌تی یان د په‌رله‌مانیدا هه‌بیت ئه‌ڤه‌ د ڤێ رۆژێدا ب دروستی باوه‌ری بۆ من چێبوو كو به‌لێ دڤێت سه‌رۆك ژ ناڤ ملله‌تی و بۆ ملله‌تی بێته‌ هه‌لبژارتن و چه‌ند په‌رله‌مانتاره‌كان ماف نینه‌ ل شوونا ملله‌تی سه‌رۆكێ وی هه‌لبژێرن.

78

رۆژانه‌ دو جاران بۆ به‌رده‌وامیدان ب كارێ به‌رهه‌ڤكرنا ئینسكلۆپیدیا پارێزگه‌ها دهۆكێ ب ته‌كسیێ سه‌ره‌دانا جهێ كاری ل ئاڤاهیی كه‌ڤنێ ئه‌منا دهۆكی دكه‌م، گه‌لۆ نه‌ تنێ ل دهۆكێ به‌لكی ل سه‌رانسه‌ری ده‌ڤه‌را به‌هدینان كی هه‌یه‌ نها ژیێ وی ژ سیه سالان بۆری بیت و په‌یڤا ئه‌منا دهۆكێ به‌رگوهان نه‌كه‌تبیت، كی هه‌یه‌ وی، كه‌سه‌ك یان هه‌ڤاله‌كێ وی چه‌ند رۆژ و مه‌هێن ئه‌شكه‌نجه‌دانێ ل ڤی ئاڤاهیێ ترسناك ب ده‌ستێن زرته‌كێن ده‌ڤ بخوین و درنده‌یێن ئه‌منێ نه‌دیتبن.. . ؟ كی هه‌یه‌ ل ڤی باژێری ژیا بیت و ب ره‌نگه‌كی یان یێ دیتر زرته‌كێن ئه‌منێ زیده‌گاڤی ل سه‌ر مال و گیان و كه‌رامه‌تا وی نه‌كربیت.. . ؟ چه‌ند خوه‌ پاراستبیت لێ هێژ ژ زیده‌گاڤیا وان نه‌هاتیه‌ پاراستن. كورت و كرمانجی ئه‌منا دهۆكی نموونا هه‌ره‌ خرابا زیندان و سازیێن ئه‌منی بوو ل جیهانێ، هه‌كه‌ نموونێن وه‌ك وێ هه‌بن ژی ئه‌ز دبێژم ده‌گمه‌نن.
دێ زڤرمه‌ڤه‌ ده‌سپێكا بابه‌تی: پرانیا جاران ده‌مێ دبێژمه‌ شوفێرێ ته‌كسیێ من بگه‌هینه‌ ئاڤاهیێ ئه‌منا دهۆكێ، ئه‌ڤ په‌یڤه‌ ب گوهێن وی یا نامۆیه‌ و ب چاڤێ سه‌ر سورمانێ دبێژیت كیڤه‌.. . ؟ یان من ئه‌ڤ ناڤه‌ گوه لێ نه‌بوویه‌.. . !! هه‌ژیه‌ بێژم پرانی د ناڤبه‌را ژیێ30 ـ 40 سالیدانه‌، خوانده‌ڤان و هنده‌ك ده‌رچووێن كۆلیژان و هنده‌ك ژی خویندكارێن كۆلیژانه‌.. . !! پرسیارا من ئه‌وه‌ چما مه‌ ئه‌منا دهۆكێ ژ بیرا خوه‌ بریه‌ڤه‌ و ب نڤشێن نوو نه‌دایه‌ نیاسین.. . ؟ كاره‌سات د ڤێرێ دایه‌.. . ئه‌ز ڤێ چه‌ندی ب نه‌ نیاسینا خوه‌، ب نه‌نیاسینا دیرۆكا خوه‌، ژبیركرنا به‌رپه‌رێن خه‌باتا خوه‌یا نه‌ته‌وایه‌تی دده‌م نیاسین.. . ل جیهانێ و گه‌له‌ك جهێن نێزیكی مه‌ ژی ڤان ره‌نگه‌ جهان دكه‌نه‌ مۆزه‌خانه‌یێن نه‌ته‌وه‌یی و ب هه‌موو سه‌روبه‌رێن وانڤه‌ دهێنه‌پاراستن، هه‌موو ئه‌و كریارێن هۆڤانه‌ یێن د وان جهانڤه‌ دهاتنه‌ئه‌نجامدان و ئامرازێن ئه‌شكه‌نجه‌دانێ و په‌یكه‌رێن وان هۆڤان یێن خه‌لك ئه‌شكه‌نجه‌ ددا و په‌یكه‌رێن قوربانیێن وان رۆژانه‌ نیشا خه‌لكه‌كی دده‌ن، رۆژانه‌ ژبلی مێڤان و گه‌شتیاران شاندێن خویندكار و شاگردان، رێكخراو و كۆمه‌له‌یێن مللی سه‌ره‌دانا ڤان جهان دكه‌ن، تایبه‌ت ژی داكوكیێ ل سه‌ر سه‌ره‌دانا نڤشێن نوو دكه‌ن داكو ئه‌وا ب چاڤێن خوه‌ نه‌دیتی ل ڤێ مۆزه‌خانه‌یێ ببینن و ب چه‌ند به‌رپه‌رێن دیرۆكا گه‌لێ خوه‌ ئاشنا ببن.
چما مه‌ ئه‌ڤه‌ نه‌كر.. . ؟ ئه‌ز دبێژم ئه‌ڤ چمایه‌ ژ چه‌ندین ئاڤاهی و شوونوارێن دی یێن رژێما به‌عسی مینا قه‌سرێن سه‌دامی ل گاره‌ی و جهێن دیتر دگریت.. . ئه‌گه‌ر ئه‌ز ب خوه‌ به‌رسڤا ڤێ چمایێ بده‌م دێ بێژم ژ خه‌مساری و هه‌ستنه‌كرن ب به‌رپرسیاریێ و هه‌ستنه‌كرن ب گرنگیا دیرۆكی مه‌ ئه‌ڤه‌ نه‌كر، دبیت هنده‌ك بێژن د ده‌مه‌ك پێدڤیدا بۆ زانكۆیا دهۆكێ مه‌ مفا ژ ئاڤاهیێ ئه‌منێ وه‌رگرت، ئه‌ڤه‌ ژی هه‌تا ئاسته‌كی د جهێ خوه‌دایه‌، لێ هه‌ر زانكۆ ب خوه‌ دشیا مفای ژ پشكه‌كا ڤی ئاڤاهی ب تایبه‌ت زیندان و جهێن ئه‌شكه‌نجه‌دانی وه‌ربگریت و ئه‌و ب خوه‌ مۆزه‌خانه‌یا ئاماژه‌ پێكری ل وی جهی دامه‌زرینیت، به‌لێ ئه‌و ژی نه‌كر. ل داویێ دبێژم ئه‌گه‌ر یێن كرنێ بین هێژ ده‌لیڤه‌ ل به‌رده‌سته‌، نها ته‌بایی ئاڤاهی ره‌نگڤالایه‌، هه‌ر چه‌نده‌ گۆرانكاری تێدا هاتینه‌كرن، لێ د شیاندایه‌ بۆ هه‌مان مه‌ره‌م لێ بزڤرینه‌ڤه‌ مۆزه‌خانه‌یه‌ك ب ناڤێ مۆزه‌خانه‌یا ئه‌منا دهۆكێ لێ بێته‌دامه‌زراندن و مفا ژ ئه‌زموونا خه‌لكێ دیتر د ڤی واریدا وه‌رگرین و د ڤێ مۆزه‌خانه‌یێدا دیرۆكا خوه‌یا هه‌ڤچه‌رخ یا مه‌یێن زیندوو ژ بیرا خوه‌ بریه‌ڤه‌ بیرا خوه‌ و بیرا نڤشێن پشتی خوه‌ بینینه‌ڤه‌ و بۆ چه‌ندین مه‌ره‌مێن ره‌وشه‌نبیری هۆنه‌ری جڤاكی مفای ژ پشكا مایی ژ ئاڤاهی وه‌رگرین.. . یا مه‌ ژی گۆتنه‌ ئه‌گه‌ر كه‌سێن په‌یوه‌ندیدار بخوینن و ل سه‌ر راوه‌ستن.

69

ژ ڤه‌رێژێن هه‌ڤركیا حزبیا ناره‌وا و شه‌رێ ناڤخوه‌ییێ دۆمدرێژ ل هه‌رێمێ دانا ده‌سكه‌فت و ئیمتیازاتان بوو بۆ ڤی كه‌سی ل سه‌ر حسێبا یێ دی، بۆ ڤی باژێری یان ده‌ڤه‌رێ ل سه‌ر حسێبا یا دیتر، دانا وان ژی ژ سامانێ گشتی بوو، نه‌ ژ بۆدجا ڤێ حزبێ و نه‌ ژ سامانێ ڤی كه‌سایه‌تیێ به‌رپرس بوو، ژ ده‌ڤێ ڤی ڤه‌دگرت و ب گه‌ویا یێ دی دا دكر، ئێك برسی و یێ دی حه‌مه‌ر دكر، ئه‌نجامێ ڤێ سه‌ره‌ده‌ریا نه‌راست ئه‌ڤرۆ ب سه‌ردا هات، كو ئه‌م هه‌موو د پرسگرێگه‌كا سیاسی ئابووری جڤاكیا ئالۆزدانه‌ و چاره‌سه‌ریا وێ دژواره‌ و گرانی ل سه‌ر مه‌ كه‌تیه‌.
ئێشا ب پایته‌ختكرن و پارێزگه‌هكرنێ به‌رهه‌مێ ڤێ سه‌ره‌ده‌ریێ یه‌، ب دامه‌زراندنا دو ئیداره‌یێن سه‌ربه‌خوه‌ ل گه‌رمیان و راپه‌رین و ب پایته‌ختكرنا ره‌وشه‌نبیریا سلێمانیێ ل سالا 2012 ده‌سپێكر، د قووناغا ب پایته‌ختكرنا ره‌وشه‌نبیریا سلێمانیێ دا گه‌له‌ك دانوستاندن ژ بۆ پایته‌ختكرنان.. . یا دهۆكێ ژی هاتنه‌كرن، سالا چوویی بریارا ب پارێزگه‌هكرنا هه‌له‌بجه‌ هاته‌دان، هه‌رچه‌نده‌ ب سه‌رژمێرا خه‌لكێ وێ بیت یان ب جوگرافیا وێ یان ب چه‌ند ئه‌گه‌ره‌كێن دیتر بیت چه‌ند قه‌زایێن دیترێن هه‌رێمێ ژ هه‌له‌بجه‌ هه‌ژیتر بوون بۆ ب پارێزگه‌هكرنی، لێ كاره‌ساتا هه‌له‌بجه‌ ئه‌و باژێر نها كریه‌ هێمایه‌ك نه‌ته‌وه‌یی بۆ خه‌لكێ كوردستانێ، هه‌ژیاتی دا هه‌له‌بجه‌ و مافێ ب پارێزگه‌هكرنی وه‌رگرت و دووڤرا ژی وه‌ك پایته‌ختێ ئاشتیێ هاته‌ده‌سنیشانكرن. پرسگرێك نه‌ د ڤێ چه‌ندێدایه‌ هه‌رێما كوردستانێ ژ سێ پارێزگه‌هان ببیته‌ چار و ژ دو پایته‌ختان ببیته‌ سێ لێ كاره‌سات د هندێدایه‌ چار پارێزگه‌ه ببنه‌ ده‌ه، چنكو نها پرۆژێ ب پارێزگه‌هكرنا شه‌ش قه‌زایان و ب پایته‌ختكرنا باژێرێن دی ل مه‌یدانێ یه‌، د ده‌مێ ب پایته‌ختكرنا ره‌وشه‌نبیرا سلێمانیێ ل سالا 2012ێ د هژمارا (790- 22/1/2013) رۆژنامه‌یا وار دا مه‌ گۆت: ب پایته‌ختكرنا ره‌وشه‌نبیریا سلێمانیێ ل سه‌ر بنیاته‌كێ راست نه‌هاتیه‌دان، به‌لكی پتر بریاره‌كا سیاسی و ل به‌ردانانا (موساوه‌ما) حزبێن كوردستانی بوو د ئه‌نجامێ وێ هه‌ڤركیا سیاسیا دژوارا ل سه‌ر گۆره‌پانا سلێمانیێ هه‌ی، هه‌روه‌سان به‌رهه‌مێ هه‌ڤركیا دێرینا مللیا ناڤبه‌را خه‌لكێ سلێمانیێ و هه‌ولێرێ بوو، چه‌ند ساله‌كان ژی سلێمانیێ پایته‌ختێ ئیدارا سلێمانیێ بوو.. . هتد. سلێمانیێ ب پایته‌ختێ ره‌وشه‌نبیریێ كوردستانێ هاته‌ناڤكرن، به‌لێ چ ژ سلێمانیێ هاته‌گۆهارتن.. . ؟ ئه‌ز دبێژم سلێمانیێ به‌ری وێ بریارێ مه‌لبه‌نده‌كێ سه‌ره‌كیێ ره‌وشه‌نبیری و هۆنه‌ریێ باشوورێ كوردستانێ بوو و نها ژی هه‌روه‌ك خوه‌یه‌، ئانكو ب وی بریارێ چ وه‌راره‌كا به‌رچاڤ نه‌كه‌ته‌ سه‌روبه‌رێ ره‌وشه‌نبیری هۆنه‌ریێ ڤی باژێری، هه‌رچه‌نده‌ د وێ سالێدا بۆدجه‌كا تایبه‌ت ب ناڤێ پایته‌ختێ ره‌وشه‌نبیری ژ بۆدجا گشتییا هه‌رێمێ بۆ سلێمانیێ هاته‌جوداكرن.
هندیكه‌ مژارا ب پارێزگه‌هكرنا وان چه‌ند قه‌زایه‌كانه‌ كو هنده‌ك په‌رله‌مانتاران چ ژ بۆ هه‌ڤركیه‌كا حزبی یان مه‌ره‌مه‌ك كه‌سایه‌تی، چ ژ بۆ خزمه‌تا گشتی خوه‌ پێڤه‌ مژوولكری، ئه‌ز دبینم نه‌ د به‌رژه‌وه‌ندیا گشتیدایه‌ و ب پارێزگه‌هكرنا وان چه‌ند قه‌زایان دێ هزرا ب پارێزگه‌هكرنا چه‌نده‌كێن دیتر دووڤ خوه‌ڤه‌ ئینیت، هه‌تا هنده‌ك ناحیه‌ ژی خوه‌ ب هه‌ژی ڤێ چه‌ندێ دبینن، نه‌ سه‌روبه‌رێ داراییێ هه‌رێمێ و نه‌ ژی جوگرافیا هه‌رێمێ شیانێن هه‌مبێزكرنا ده‌ه پارێزگه‌هان و چه‌ند پایته‌ختان هه‌نه‌ ئه‌گه‌ر نه‌بنه‌ پتر ژی.
گه‌لۆ ئه‌و دراڤێ ل هه‌یكه‌لێ پارێزگه‌هه‌كا نوو و كارگێریا وێ دهێته‌مه‌زاختن ب یه‌كسانی و دادوه‌ری ل سه‌ر یه‌كه‌یێن پارێزگه‌هێن نها و پێویستیێن وان بێته‌ مه‌زاختن باشتر نینه‌.. . ؟ وه‌لاتێ مه‌ پێدڤی ب خزمه‌ت و پرۆژه‌ و گۆرانكاریانه‌ یان پێدڤی ب ناڤێن مه‌زنه‌.. . ؟ چ جوداهی هه‌یه‌ خزمه‌ت و پرۆژه‌ د سنوورێ ناحیێ قه‌زایێ یان پارێزگه‌هێدا بێنه‌بجهئینان.. . ؟ ئه‌رێ ئه‌م پێدڤی پله‌ و پایه‌یێن مه‌زنین بۆ كه‌سان یان پێدڤی ب خزمه‌تێنه‌ بۆ هه‌موویان.. . ؟ د به‌رسڤێدا ئه‌ز دبێژم ئه‌م پێدڤی ب پرۆژه‌ و خزمه‌تگوزاریانه‌ بۆ ته‌بایی خه‌لكێ، ئه‌م پێدڤی ب پارێزگاره‌كی یان قائیمه‌قامه‌كینه‌ ب یه‌كسانی و دادپه‌روه‌ریێ سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل هه‌ر بهۆسته‌كێ ژ پارێزگه‌هێ بكه‌ن، هه‌ركه‌سه‌ك بینته‌ بیرا خوه‌ تنێ مه‌زاختیێ پارێزگاری و نڤیسینگه‌ها وی چه‌ند ب گرانی ل سه‌ر بۆدجا وه‌لاتی دكه‌ڤیت، هه‌یڤه‌كا وی مه‌زاختی دێ چه‌ند پرۆژه‌ پێ هێنه‌ ئه‌نجامدان.
كورت و كرمانجی ئه‌ڤا هنده‌ك په‌رله‌مانتار بۆ پایته‌ختكرن و ب پارێزگه‌هكرنێ دكه‌ن نه‌ د به‌رژه‌وه‌ندیا گشتیدا یه‌، پشتیه‌كێ گرانتر د هاڤێژنه‌ سه‌ر پشتیێ گرانێ سامانێ ڤی وه‌لاتی، هیچ ده‌ڤه‌ره‌كا كوردستانێ ژی ژ یا دی باشتر نینه‌ هه‌ر هه‌موو د قوربانیدانێ دا وه‌كهه‌ڤن و وه‌كهه‌ڤ هه‌ژی ده‌سكه‌فتانه‌، بلا هه‌له‌بجه‌ دوا پارێزگه‌ها هه‌رێمێ بیت، ل شوونا پرۆژێن ب پایته‌ختكرن و پارێزگه‌هكرنێ هزر ل ئاڤاكرنا هنده‌ك ده‌ڤه‌ران بێته‌ كرن مینا ده‌ڤه‌را نێروه‌ رێكان (سنوورێ ناحیا بێبۆ یا جاران) كو هه‌تا نها ژی خه‌لكێ وێ نكاریت بزڤریته‌ڤه‌ سه‌ر وارێ خوه‌.

89

په‌رله‌مان ل هه‌ر وه‌لاته‌كێ دیمۆكراسی نوونه‌راتیا خه‌لكێ وی وه‌لاتی دكه‌ت، په‌رله‌مانتار راسته‌وخوه‌ ژ ئالیێ وی خه‌لكی ڤه‌ و بۆ به‌رگریێ ژ به‌رژه‌وه‌ندیێن ته‌بایێن وی هاتیه‌هه‌لبژارتن، لێ یێ ژ په‌رله‌مانی و په‌رله‌مانتاری پیرۆزتر و به‌رگریێ ژ ژیان و مانا په‌رله‌مانی و وی خه‌لكی دكه‌ت له‌شكرێ فه‌رمیێ وی وه‌لاتی یه‌، ل جه‌م مه‌ ژی د ڤی سه‌روبه‌رێ هندێ ناسكدا كو دوژمنان ژ هه‌ر چار ئالیانڤه‌ سووند ب سه‌رێ مه‌ خواریه‌ هێزێن پێشمه‌رگه‌ی له‌شكرێ فه‌رمیێ كوردستانێ نه‌، هه‌كه‌ مه‌ پێشمه‌رگه‌ نه‌بیت نه‌ مه‌ په‌رله‌مان هه‌یه‌ و نه‌ژی په‌رله‌مانتارێن مه‌ دكارن ل هۆلا په‌رله‌مانی زه‌ڤله‌كێن خوه‌ ده‌رێخن و سنۆران ب به‌زینن راست و چه‌پ به‌رۆكا ڤی بگرن و هێرشان بكه‌نه‌ سه‌ر یێ دی.
بلا ئه‌ڤه‌ ده‌رگه‌هه‌ك بیت و بچینه‌ د ناڤ مژارا به‌ری چه‌ند رۆژه‌كان په‌رله‌مانتار دلێر ماوه‌تی (جێگری سه‌رۆكی لێژنه‌ی كاروباری پێشمه‌رگه‌ و شه‌هیدان و قوربانیانی جینۆساید) ل په‌رله‌مانی كوردستانێ ئازراندی و بێی ڤه‌كۆلین و دووڤچوون و سه‌لماندن شه‌هیده‌كێ پێشمه‌رگه‌ی ب داعشه‌كێ خوه‌كۆژ دایه‌نیاسین و هه‌روه‌ك یێ سه‌لكا مێشا هنگڤینی د قۆرمێ دارێدا دیتی خوه‌ نه‌گرتی و هێژ قیامه‌ت نه‌هاتی ب له‌ز ئه‌ڤ چه‌نده‌ بۆ خوه‌ ب نێچیره‌كا مه‌زن دیتی و ده‌ملده‌ست تۆڕا راگه‌هاندنا (رووداو) ئاگاداركری وێ ژی ئه‌ڤ ده‌سپێشخه‌ریا رۆژنامه‌ڤانی ژ ده‌ست نه‌دای و ب له‌ز د گشت كه‌نالێن خوه‌ دا ب مانشێته‌كێ مه‌زن به‌لاڤكری: وه‌زاره‌تی پێشمه‌رگه‌ داعشێكی خوه‌ كوژ به‌ شه‌هید توومار ده‌كات.
راستیا مژارێ ژی ب دروستی به‌روڤاژیه‌ ل گه‌ل نێچیرا په‌رله‌مانتار دلێر ماوه‌تی و تۆرا رووداو، وه‌زاره‌تا پێشمه‌رگه‌ی ژی چ داعشێن خوه‌كوژ ب پێشمه‌رگه‌ و شه‌هید توومار نه‌كرینه‌، پێشمه‌رگه‌كێ قاره‌مان ل به‌رۆكێن به‌رخوه‌دانێ و به‌رگریێ ژ په‌رله‌مان و په‌رله‌مانتاران و (رووداو) و گشت رۆژنامه‌ڤان و سازیێن رۆژنامه‌ڤانی و ته‌بایی خه‌لكێ ڤی وه‌لاتی شه‌هید بوویه‌ و تنێ گونه‌ها وی ئه‌وه‌ ناڤێ وی (حوزه‌یفه‌)یه‌ و ده‌مێ لیستا ناڤێن شه‌هیدان گه‌هشتینه‌ به‌رده‌ستێ جێگرێ سه‌رۆكێ لیژنا پێشمه‌رگه‌ و شه‌هیدان ناڤێ (حوزه‌یفه‌)ی دیتی چاڤێن وی چووینه‌ پشتا سه‌ری و ئه‌وا ئه‌و لێ دگه‌ریا دیت و ده‌لیڤه‌ ژ ده‌ست نه‌دا و ئه‌وا د دلێ وی دا به‌رامبه‌ر وه‌زاره‌تا پێشمه‌رگه‌ی ده‌رێخست و زمانحالێ وی دگۆت: وه‌زاره‌تا پێشمه‌رگه‌ی ئه‌ڤه‌ من تو گرتی و نه‌ تنێ كریه‌ گازی وه‌زاره‌تی پێشمه‌رگه‌ داعشێكی خۆكوژ به‌ شه‌هید توومار ده‌كات.. . !!! به‌لكی پێڤه‌ چووی و ده‌رباره‌ی تۆماركردنی ناوی شه‌هیدانی پێشمه‌رگه‌ گۆتی: “چیرۆكی سه‌یر و سه‌مه‌رمان هه‌یه‌ و هه‌مووشی به‌ به‌لگه‌یه‌” و ئاماژه‌ ب چه‌ند چیرۆكه‌كان ژ وان كری ( رووداو، 352، 30/3/2015)، لێ د چه‌ند رۆژه‌كێن كێمدا راستیا مژارێ ده‌ركه‌ت (حوزه‌یفه‌) پێشمه‌رگه‌ بوو و د پێشمه‌گاتیێ دا شه‌هید بوویه‌، ئه‌ڤه‌ ژی گومانه‌كێ ل جه‌م مه‌ وه‌لاتیان دروستدكه‌ت كو گه‌له‌ك ژ ژ چیرۆكێن سه‌یر و سه‌مه‌ره‌یێن دلێر ماوه‌تی وه‌ك چیرۆكا (داعشێكی خوه‌كوژ) نه‌وه‌یی و بێ به‌لگه‌ بن.
دلێر ماوه‌تی، په‌رله‌مانێ كوردستانێ، رووداو ل دۆر ڤێ بۆیه‌رێ داخوازا لێبۆرینێ بكه‌ن یان نه‌، مالباتا شه‌هیدی بێنه‌ده‌نگ و سكالایێ دژی هه‌رئالیه‌كی تووماركه‌ن، ئه‌ڤه‌ مژاره‌كه‌، لێ مه‌ وه‌ك خه‌لكێ ڤی وه‌لاتی ماف هه‌یه‌ بێژین: گه‌لۆ ئه‌ڤه‌ ژی نه‌ گه‌نده‌لیه‌ و گه‌نده‌لیه‌كا مه‌زن ژی په‌رله‌مانتاره‌ك بێی به‌لگه‌ زێده‌گاڤیێ بكه‌ته‌ سه‌ر پیرۆزترین پیرۆزیێن ڤی وه‌لاتی كو شه‌هیدێن پێشمه‌رگه‌نه‌.. ؟ گه‌لۆ مه‌ ماف نینه‌ بێژین نیازه‌كا دیتر ل ده‌رڤه‌ی ئه‌ركێ وی یێ په‌رله‌مانتاریێ ل پشت ڤی په‌رله‌مانتاری هه‌یه‌ و ب ڤێ كریارێ پشكه‌ك ژ وێ نیازێ بجهئینا.. ؟ ئه‌رێ هه‌كه‌ جێگرێ سه‌رۆكێ لیژنا كاروباری پێشمه‌رگه‌ و. .. ڤێ ب سه‌رێ شه‌هیدێن پێشمه‌رگه‌ی بینیت دوژمنێن پێشمه‌رگه‌ دێ چ ب سه‌ری ئینن.. ؟؟ گه‌لۆ ئه‌رێ نه‌ گه‌ریان ل دووڤ راستیێ ژ بنه‌مایێن كارێ رۆژنامه‌ڤانیه‌.. ؟ چما رووداو هنده‌ ب له‌ز و بێی به‌لگه‌ ب گۆتنێن په‌رله‌مانتاره‌كی هاته‌خاپاندن و دوور ژ گشت بنه‌مایێن كارێ رۆژنامه‌ڤانی ئه‌ڤ نووچه‌یه‌ ئینا خوار هه‌ستا ب هزاران ژ پێشمه‌رگه‌ی و خه‌لكێ كوردستانێ بریندار كر.. ؟ گه‌لۆ ئه‌مێن وه‌لاتی چاوا ژ نها پاش باوه‌ریێ ب په‌رله‌مانتار و رۆژنامه‌ڤانان بینین.. ؟ ل داویێ ژی پرسیاره‌ك ژ هه‌ركه‌سه‌كێ ڤی وه‌لاتی دهێته‌كرن: چما هۆسا بێ هه‌لویستی و بێ ده‌نگی به‌رامبه‌ری ڤێ مژارێ.. ؟

204

پرسیاره‌كه‌ و پێدڤیه‌ هه‌ر كه‌سه‌ك بكه‌ت، ئه‌رێ دروسته‌ كه‌سه‌ك ل كۆچك و دیوانان بگه‌ریت و ب به‌ژنا خوه‌ بێژیت و خوه‌ بكه‌ته‌ قاره‌مان و بێی كو قاره‌مانیه‌ك كربیت و رۆژه‌كێ ژ رۆژان خوه‌دی هه‌لویسته‌كێ باش بیت.. . ؟ ل دووڤ ئه‌زموونا خوه‌ و هندی من دیرۆك خواندی ئه‌ز دبێژم كه‌س ب مه‌دحان نابیته‌ قاره‌مان، هه‌كه‌ مرۆڤ هه‌ژی و خوه‌دی هه‌لویستێن نه‌مر بیت، دیرۆك دێ مرۆڤی كه‌ته‌ قاره‌مان و هه‌لویستێن مرۆڤی ب نه‌مری تووماركه‌ت، له‌وما نه‌ دروسته‌ كه‌سه‌ك ئه‌و ب خوه‌ ب به‌ژنا خوه‌ بێژیت، ب رامانه‌كا دیتر مه‌دحان بكه‌ت، نه‌كو رۆژه‌كێ خه‌لك لێ بێته‌ ده‌نگ و چ نه‌بیت بێژنێ تو نه‌ ل دووڤ وان مه‌دحانی، یان هنده‌ك به‌لگه‌نامان به‌رچاڤبكه‌ت 100% به‌روڤاژی بن دگه‌ل مه‌دحێن وی، وی ده‌می نه‌ به‌رسڤه‌ك هه‌بیت و نه‌ ژی بكاریت به‌رگریێ ژ خوه‌ بكه‌ت.. . !
ب كورتی دێ ئاماژه‌ ب ڤێ دیرۆكێ كه‌م، كو نێزیكه‌ جهێ خوه‌ ل ناڤ جڤاكێ مه‌ ب تایبه‌ت هنده‌ك ژ كه‌سێن خوه‌ ب ره‌وشه‌نبیر دزانن دكه‌ت و رۆژ ل دووڤ رۆژێ یا به‌لاڤه‌ دبیت، نه‌كو ببیته‌ ئێشه‌كا ڤه‌گر و د ئه‌نجامدا خه‌لكه‌ك لێ بێنه‌ده‌نگ و ببیته‌ پرسگریكه‌ك د ناڤ جڤاكێ ده‌ڤه‌را مه‌دا، دێ بینی كه‌سه‌كی ل ژێر ناڤێ بیرهاتنه‌كێ، یان نڤیسین ده‌رباره‌ی روودانه‌كێ یان كه‌سایه‌تیه‌كی، چه‌ند به‌رپه‌ڕه‌ك ڤه‌گرتن و خوه‌ كره‌ بنیاتنه‌رێ هزرا نه‌ته‌وه‌یی ل ده‌ڤه‌رێ، یێ دی خوه‌ كره‌ سه‌ركێشێ بزاڤا ره‌وشه‌نبیری، یێ دی خوه‌ كره‌ مامۆستایێ هۆنه‌رمه‌ندێن ده‌ڤه‌رێ و وه‌سا دا دیاركرن كو بزاڤا هۆنه‌ری ل ڤی وه‌لاتی ژ به‌ریكا قاپویتێ وی ده‌ركه‌تیه‌، یێ دی وه‌سان دا دیاركرن كو هه‌موو نڤیسه‌ر و ره‌وشه‌نبیرێن ڤێ ده‌ڤه‌رێ شاگردێن وی بوونه‌ و گشت خوه‌دی شیانێن ڤی وه‌لاتی ل به‌رده‌ستێ وی فێری ئه‌لیفبێتكان بوونه‌.. . نه‌ هه‌رێ ب ڤێ چه‌ندێ ناراوه‌ستن ئێك دێ بێژیت فلان رۆژێ ل فلان سمینارێ من به‌رسنگێ ره‌شه‌كێن رژێما به‌عسی گرت و تۆز ژێ راكر، یێ دی دێ ئاماژه‌ ب هه‌لویسته‌كی كه‌ت كو تێدا قه‌بێ ره‌شه‌كێن رژێما به‌عسی خواستیه‌ و ب ده‌نگێ بلند گۆتیه‌: دێ.. . كه‌م و بلا من ئیعدام كه‌ن، یێ دی داكو خوه‌ بكه‌ت خوه‌دی دیرۆكه‌ك پڕ سه‌رفرازی دێ رادیۆیا كوردی یا به‌غدا كه‌ته‌ قادا كوردایه‌تیێ و به‌رۆكا چیایێ خواكوركی و ستۆدیێن وێ كه‌ته‌ چه‌په‌رێن پێشمه‌رگه‌ی و مایكرۆفۆنا وێ كه‌ته‌ تڤه‌نگا ده‌ستێ پێشمه‌رگه‌ی و شۆرشێن كوردستانێ ب ده‌یندارێن وێ رادیۆیێ ده‌ردئێخیت و بێژیت: ڤێ رادیۆیێ رۆله‌ك باش دیتیه‌ ل زۆخاندن و هشیاكرنا هه‌ستا نه‌ته‌وه‌یی ل جه‌م گه‌نج و تولازێن كورد و هانداینه‌ بچنه‌ رێزێن شۆرشا كوردی و چه‌كی هه‌لگرن د ناڤ رێزێن پێشمه‌رگه‌یدا.. . ئه‌ڤه‌ هه‌موو ژ بۆ هندێ خوه‌ بكه‌ته‌ قاره‌مانه‌ك ل وێ رادیۆیێ، مه‌ هند دیت ئێكێ دی رابوو و بۆ دیاركرنا زه‌ڤله‌كێن خوه‌ رۆژناما (بزاڤ)ا به‌عسیان ده‌رێخستی كره‌ مه‌یدانا خه‌بات و تێكۆشانێ و پێڤه‌ چوو رۆژنامه‌ گه‌هانده‌ ئاستێ رۆژناما خه‌بات و كۆڤارا مه‌تین یێن چیای د وارێ خزمه‌تا هزرا نه‌ته‌وه‌ییدا.. . ب ڤی ره‌نگی ئێشا مه‌دحه‌ و خوه‌ ب قاره‌مانكرنێ یا به‌رده‌وامه‌ و هنده‌ك ژ گه‌نجێن نوو ژ به‌ركو ل روودانێن دیرۆكێ تایبه‌ت سه‌رده‌مێ رژێما به‌عسی د ئاگادار نین، بله‌زن ڤه‌گێرانێن ڤان كه‌سان راستره‌ بێژین مه‌دحێن وان ژێ وه‌ردگرن و ل به‌رپه‌رێن رۆژنامه‌ و كۆڤاران به‌لاڤدكه‌ن، دوور ژی نابینم كته‌كا خه‌لكی باوه‌ر پێ بكه‌ن.
ل داویێ داكو ئه‌ڤ مژاره‌ درێژ نه‌بیت و كۆڤار و رۆژنامه‌ نه‌بنه‌ مه‌یدانێن مه‌دحان و خوه‌ ب قاره‌مانكرنێ و دیرۆك نه‌هێته‌ شێواندن ب كورتی دێ بێژم: پێدڤیه‌ ل به‌لاڤكرنا ڤان ره‌نگه‌ بابه‌تان هشیار بن و نه‌هێلن خه‌لكه‌ك بۆ خوه‌ ب قاره‌مانكرنێ یان تووماركرنا دیرۆكه‌كا نه‌وه‌یی مفای ژ به‌رپه‌رێن وان وه‌رگرن، د هه‌مان ده‌مدا ئه‌و كه‌سه‌ ب خوه‌ ژی ل خوه‌ بزڤرنه‌ڤه‌، هه‌كه‌ خوه‌دی هه‌لویستێن قاره‌مانانه‌ بوونه‌ بلا بهێلن دیرۆك قاره‌مانیێن وان تووماركه‌ت، هه‌كه‌ خوه‌دی هه‌لویستێن خراب بووینه‌ ئێكا وه‌سا نه‌كه‌ن خه‌لكه‌ك لێ بێته‌ده‌نگ و یا ڤه‌شارتی بینته‌ سه‌ر به‌ڕكێ، هه‌ی كه‌سێن خوه‌پارێز بووینه‌ و ده‌ستێ خوه‌ ب كۆلاڤێ خوه‌ڤه‌ گرتیه‌ خوه‌دی هه‌لویستێن نه‌رینی ژی نه‌بووینه‌ كو خه‌لكه‌كێ زۆر ژ ڤی جوینی هه‌بوو ده‌لیڤه‌ ل پێشیا وانه‌ و هه‌ر ئێك ل جهێ خوه‌ دكاریت ب كارێن خوه‌ دلسۆژیا خوه‌ دیار بكه‌ت.
musediqtovi@yahoo. com

85

ل 18 كانوونا ئێكێ 2014ێ سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ مه‌سعوود بارزانی د نامه‌كێدا بۆ وه‌زیرێ پێشمه‌رگه‌ی خواست ب مه‌ره‌ما یه‌كگرتنا هێزێن پێشمه‌رگه‌ی و نه‌مانا چ هێزان ل ده‌رڤه‌ی هێزێن سه‌ر ب وه‌زاره‌تا پێشمه‌رگه‌یڤه‌ هه‌موو پێنگاڤێن پێویست بگریته‌به‌ر.. . نامه‌ پێنگاڤه‌كا گرنگ و د ده‌مه‌كێ پێدڤی و نازكدا هات، ئه‌نجامدانا خالێن ڤێ نامه‌یێ و هه‌ڤگرتنا هێزێن پێشمه‌رگه‌ی دێ دۆزا كوردی چه‌ندین قوناغا به‌ر ب پێش به‌ت، ئه‌ڤ پێنگاڤه‌ دگه‌ل پێنگاڤێن په‌یداكرنا ئابووریه‌كا سه‌ربه‌خوه‌ و دابینكرنا پشته‌ڤانیه‌كا ناڤده‌وله‌تی دێ به‌رێ بنیاتی لێ بنیاته‌كێ موكم و نه‌لڤ بۆ ئاڤابوونا ده‌وله‌تا كوردی دانن، د وارێن ئابووری و پشته‌ڤانیا ناڤده‌وله‌تیدا پێنگاڤێن گرنگ هاتینه‌ هاڤێتن و قووناغێن باش به‌ر ب پێش چووینه‌، لێ هێژ نه‌گه‌هشتینه‌ قووناغا داویێ. هندیكه‌ وارێ له‌شكه‌ریه‌ ناما سه‌رۆكێ هه‌رێمی زه‌نگا به‌راهیێ بوو بۆ هاڤێتنا پێنگاڤا ئێكێ، هێژ ده‌سپێكه‌ و هه‌رده‌سپێكه‌ك ژی دڤێت به‌رهه‌ڤیه‌ك باش، ڤه‌كۆلین و هه‌لسه‌نگاندنێن هویر و زانستی بۆ بێنه‌كرن، دووربن ژ هه‌ستێن ناسك و سۆزداریێ و باندۆرێن ده‌مكی، وی ده‌می پێنگاڤا به‌راهیێ بێته‌هاڤێتن و ل به‌ر رۆناهیا خالێن لاواز و ب هێزێن وێ پێنگاڤه‌كا دیتر بێته‌هاڤێتن، ب ڤی ره‌نگی هه‌تا پێنگاڤا داویێ، خوزی ئه‌م ژ وان بین یێن پێنگاڤا داویێ ئانكو دامه‌زراندنا له‌شكرێ یه‌كگرتیێ كوردستانێ دبینن.
چاوا پێنگاڤا ئێكێ ب هاڤێژین.. . ؟ ئه‌رێ تێكه‌لكرنا چه‌ند یه‌كه‌یێن هێزێن 70 و 80 و پێكگۆهارتنا چه‌ند فه‌رمانده‌كێن له‌شكری یان پێكئینانا چه‌ند لیوایه‌كێن تێكه‌ل ژ پێشمه‌رگه‌یێن هه‌ردو هێزان و ئێكئێخستنا سه‌روبه‌رێ كارگێری و دراڤی و سازیێن سه‌ر ب وانڤه‌ تێرا هندێ هه‌نه‌ بێژینێ پێنگاڤا ئێكێ و پێنگاڤێن دیتر دووڤرا بهاڤێژین.. . ؟ نه‌خێر ئه‌ڤه‌ نه‌ پێنگاڤا ئێكێ یه‌ و ئه‌گه‌ر ئه‌ڤه‌ پێنگاڤا ئێكێ بیت، ئه‌ڤه‌ مه‌ سه‌رنه‌كه‌تنا وێ و شكه‌ستنا ته‌مامی كریارێ دانا به‌رسنگێ خۆ. مه‌ د وارێ یه‌كگرتنا سیاسی و له‌شكه‌ریا بزاڤا نه‌ته‌وه‌ییدا چه‌ند ئه‌زموون هه‌نه‌، هه‌موو ژی ده‌مكی و سه‌رنه‌كه‌تی بوون، ئه‌زموونا یه‌كگرتنا پارتی دیمۆكراتی كوردستان و پارتی شۆرشگێری كوردستان سالا 1970ێ، ئه‌زموونا به‌ره‌یێ كوردستانی 1988ێ، ئه‌زموونا حوكمه‌ت و په‌رله‌مان و له‌شكرێ یه‌كگرتیێ هه‌رێمێ 1991- 1994ێ، ئه‌زموونا پێكهاتنا ستراتیژیا ناڤبه‌را پارتی و ئێكێتی 2007ێ، سه‌روبه‌رێ ناڤخۆیی و فشارا دوژمنان، هنده‌ك روودانێن هه‌رێمایه‌تی و جیهانی پالده‌ربوون بۆ ڤان ئه‌زموونان، لێ هێژ هه‌ست و دلێن مه‌ كوردان نه‌ د به‌رهه‌ڤبوون، له‌وما ژی نه‌ تنێ مه‌ شكه‌ستن تێدا ئینا به‌لكی وان شكه‌ستنان كاره‌سات ژی دووڤ خوه‌ڤه‌ ئینام. گه‌لۆ چما ئه‌ڤ هه‌موو ئه‌زموونێن نه‌ سه‌ركه‌تی و په‌یوه‌ندیا وان ب مژارا یه‌كگرتنا هێزێن پێشمه‌رگه‌یڤه‌ چیه‌.. . ؟ د به‌رسڤێدا دێ بێژم هه‌موو ئه‌ڤ ئه‌زموونێن نه‌ سه‌ركه‌تی ئه‌نجامێن ناكۆكیه‌كا دیرۆكینه‌ د بزاڤا نه‌ته‌وایه‌تیا كوردیدا، ڤێ ناكوكیێ باندۆرا خوه‌ كریه‌ سه‌ر هه‌موو ئالیێن ژیانا مه‌، هزر و بۆچوون و شرۆڤه‌كرن و هه‌لسه‌نگاندنا ڤی خه‌لكی ژ هه‌ڤجودا كریه‌، به‌رژه‌وه‌ندیێن حزبایه‌تیێن به‌رته‌نگ، به‌رژه‌وه‌ندیێن كه‌سایه‌تی و بنه‌مالان و ده‌سته‌ك و كۆمان ل شوونا به‌رژه‌وه‌ندیا نه‌ته‌وایه‌تی گرتیه‌، هه‌رده‌مێ پێكهاتنه‌ك د ناڤبه‌را ئالیێن سیاسیێن كوردستانێدا هاتیه‌كرن، مه‌ره‌ما ئالیێن پێكهاتی نه‌ به‌رژه‌وه‌ندیا نه‌ته‌وایه‌تی و پاراستنا ده‌سكه‌فتێن دیرۆكیێن خه‌لكی بوو، به‌لكی مه‌ره‌م ئه‌و بوو ئالیه‌ك ده‌لیڤا خۆ ل یێ دی ببینیت و دربێ خۆ دانیتێ، ئه‌زموونا ئێكه‌مین حوكمه‌ت و په‌رله‌مانێ هه‌رێمێ و له‌شكرێ گوایه‌ یه‌كگرتیێ كوردستانێ یێ وی ده‌می ل به‌رچاڤێن مه‌نه‌، چاوان شیانێن وی ده‌می یێن هه‌رێمێ هاتنه‌بكارئینان بۆ كوده‌تایێ دژی ئالیه‌كێ دی یێ پشكدار د حوكمه‌تا هه‌رێمێدا. دوورنه‌چین دوهی پێر بوو چاوان هنده‌ك ئالیێن كوردستانی هێرشا تیرۆریستێن داعش بۆ سه‌ر باشوورێ كوردستانێ و شكه‌ستنا پێشمه‌رگه‌ی ل هنده‌ك به‌رۆكان و كاره‌ساتا ب سه‌ر هنده‌ك ده‌ڤه‌راندا هاتی بۆ خۆ ب ده‌لیڤه‌ ددیت دربێ خوه‌ داننه‌ ئالیێ دی و شكه‌ستنا وی ب رۆژا نوویا خوه‌ دزانی. ئه‌ڤ هه‌موو سه‌ربۆره‌ وه‌ل مه‌ دكه‌ن بێژین، به‌ری ئێكخستنا هێزێن پێشمه‌رگه‌ی دڤێت دلێن ئێك ئێك ژ پێشمه‌رگه‌ی و فه‌رمانده‌یێن وان و سه‌ركرده‌یێن سیاسیێن كوردستانێ بكه‌ینه‌ ئێك، هه‌ر ده‌مێ دلێن وان هه‌ڤگرتن، هزر و بۆچوونێن وان به‌رژه‌وه‌ندیێن وان بوونه‌ ئێك ئه‌و ژی به‌رژه‌وه‌ندیا نه‌ته‌وایه‌تی بیت، ئه‌ڤ چه‌نده‌ ژی دێ ب نه‌هێلانا شوونه‌وارێن ناكۆكیا دیرۆكی یا بزاڤا نه‌ته‌وایه‌تیا كوردی بجه هێت، هه‌رده‌مێ ئه‌ڤ شوونه‌واره‌ نه‌مان وی ده‌می پێنگاڤا ئێكێ بۆ ئێكخستنا له‌شكه‌رێ كوردستانێ دا یا ب ساناهی بیت و ئه‌نجامێن خوه‌ ژی دێ ده‌ستڤه‌ئینیت و 70 و 80ێ ژی دێ بنه‌ 150 و ب 150 پێشمه‌رگه‌یێن یه‌ك دل و یه‌ك باوه‌ر دێ به‌رسنگێ مه‌زنترین دوژمنان گرین و سه‌ركه‌تنێ ده‌ستڤه‌ئینین.

website security
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com