NO IORG
نووترين نووچه
Authors Posts by محه‌مه‌د ئيبراهيم ئامێدي

محه‌مه‌د ئيبراهيم ئامێدي

محه‌مه‌د ئيبراهيم ئامێدي
112 POSTS 0 COMMENTS

73

پشتی وان رۆژێن سه‌خت و دژوار و وان كارێن نه‌ مرۆڤایه‌تى ب سه‌رێ مه‌ كوردان هاتین و وان رووبارێن خوینێ رێتین یێن هزاران هزار شه‌هیدا و بزاڤه‌كا دوور و درێژ ژ بزاڤا رزگاریخوازیا كوردی یا پر جان فدایی و ده‌ستڤه‌ ئینانا سه‌دان ده‌ستكه‌فتیان هه‌ر ژ دامه‌زراندنا حكوومه‌تا هه‌رێما كوردستانی تا وان پێشكه‌فتنێن كه‌فتینه‌ د هه‌می بیاڤێن ژین و ژیارێ دا. ئه‌ڤرۆ ل گه‌ل هه‌بوونا ڤان قه‌یرانا هه‌ر ژ شه‌رێ داعش یێ درنده‌ و قه‌یرانا سیاسی و دارایى تا ئاریشێن ئاوارا و یێن ناڤخۆیى، ئه‌ڤجا ل جاتى ئه‌م هه‌مى د ئێك سه‌نگه‌ر دابین و به‌ر ب موكمكرنا ئێكرێزیا ملله‌تێ كورد و پاراستنا ئاسایشا نه‌ته‌وه‌یى ڤه‌ بچین مخابن هنده‌ك گۆتگۆتك و روودانێن دوور ژ بزاڤا رزگاریخوازیا كوردى و ره‌وشت و تیتالێن كوردایه‌تیێ ل ده‌ڤه‌را سله‌یمانیێ هاتنه‌ روودان كو مه‌ بزڤرینه‌ بنێ گری، ئانكو خالا سفرێ كو بچینه‌ سه‌ر سیسته‌مێ پارێزگه‌هان وكو هاتیه‌ گۆتن سه‌ر زارێ جێگرێ په‌رله‌مانێ عیرافێ ئارام شێخ محه‌مه‌د و ئه‌وێن گۆتین عه‌بادى عه‌بادى، بلا گۆتبا عه‌بادى كا مووچه‌ عه‌بادى كا بودجه‌ و.. هتد. كو ئه‌ڤرۆ ئه‌م پێدڤى چاره‌سه‌ریا قه‌یراناینه‌ و به‌رگریێ ژ خاكێ كوردستانێ بكه‌ین و ب ئێك دل و جان راوه‌ستین به‌رامبه‌رى ره‌گه‌زپه‌رستا و شوفینیا ئه‌وێن هێشتا ل سه‌ر سیسته‌م و سیاسه‌تا رژێمێن به‌رێ سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل كوردان دكه‌ن.
ئه‌ڤرۆ هه‌می كورد و كوردستانى یێن داخوازكرینه‌ كو ل ژێر په‌یاما سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ مه‌سعود بارزانی یا رۆژا 21/11/2016 كو هه‌رده‌م سه‌رۆك بارزانى كلیلا چاره‌سه‌ریا ئاسته‌نگ ورئاریشایه‌ چ سه‌ر ئاستێ عیراقێ یان یێ كوردستانێ سه‌خمه‌راتى ده‌ستڤه‌ئینانا مافێ خوه‌ یێ ره‌وا ب ئێكرێزى و ئێك گوتارا سیاسى د ئێك سه‌نگه‌ر دابین و به‌رگریێ ژ هه‌ر كاره‌كێ پێدڤى و روودانه‌كا په‌یدا دبیت بكه‌ین.
هه‌روه‌كی دوای ده‌ستپێشخه‌ری یا به‌رى ماوه‌كى هه‌ر بۆ ڤێ مه‌ره‌مێ بوو، كو هه‌می پارتێن سیاسی ل سه‌ر مێزه‌كێ رۆینن و ب زمانێ دیالوكێ ئاریشا چاره‌سه‌ر كه‌ن، لێ جهێ داخێ یه‌ هنده‌ك لایه‌ن ئاماده‌ نه‌بوون، لێ ئه‌ڤێ جارێ ئه‌گه‌ر هه‌مى لایه‌نێن سیاسى و یێن شوله‌ژێ د به‌رژه‌وه‌ندا ملله‌تێ كورد دابن و چاره‌نڤیسێ كوردان و پاشه‌رۆژه‌كا گه‌ش و رێخستنا مالا كوردی بڤێت، دێ ئاماده‌بن د كۆمبوونا په‌یاما سه‌رۆكی دا و ب روحه‌كا كوردایه‌تیێ یا دوور ژ ناكۆكی و ململانا حزباتیێ ب ئێك ئارمانج و هه‌لویست نه‌ك وه‌ك كۆمبوونێن به‌رێ، چونكی چاڤێ مه‌ هه‌میا دێ ل بریار و ئه‌نجامان بیت، داكو رۆژه‌كا نوو ل ژێر ئالایێ كوردستانێ یێ ره‌نگین بهه‌لێت و ئه‌م هه‌موو پاسه‌وان و زێره‌ڤان بین سه‌نگه‌رێ خۆرستى دا و پێكڤه‌ بگه‌هینه‌ (به‌ر الامان).

140

دوژمنێن كوردان په‌یڤه‌كه‌ هه‌رده‌م یا ل سه‌ر زارێ مه‌ كوردان. چ د ناڤبه‌را مه‌ ب خوه‌ دا بیت، یان ژی ل كۆر و سمینار و دیدار و چاڤپێكه‌فتنا بیت. ئه‌ڤه‌ ژی دزڤریته‌ دژاتیا ل سه‌ر ده‌مێ به‌رێ. یێ ته‌په‌سه‌ریێ و سیاسه‌تێن شوفینی و ره‌گه‌ز په‌رستیێ و سته‌مكاریێ و جینوسایدیێ به‌رامبه‌ری كوردان ژ لایێ رژێمێن ده‌ڤه‌رێ یێن سه‌ر وی ده‌می كو دژاتیا ملله‌تێ كوردی دكرن. زێده‌باری وان په‌یمانا و رێكه‌فتنان هه‌ر ژ سایكس پیكۆ ل سالا (1916) هه‌تا لۆزان سالا (1923) و یا جه‌زائیر سالا (1975) یێن زیانه‌كا مه‌زن گه‌هاندینه‌ پاشه‌رۆژا كوردستانێ. له‌ورا به‌رامبه‌ری ڤێ چه‌ندێ ده‌هان شۆره‌ش و داستان و سه‌رهلدان یێن رابووین ل كوردستانێ. هه‌ر ژ حه‌ره‌كا میر محه‌مه‌د ره‌واندوزی سالا (1830ز) هه‌تا شۆره‌شا گولانێ سالا (1976ز). ب خوینا هزاران هزار شه‌هیدێن سه‌ر بلند و هه‌رده‌م ساخ توشی رۆژێن سه‌خت و دژوار و كارێن نه‌مرۆڤایه‌تی و یێن دژی شه‌رعیه‌تا دوه‌لی. هه‌ر ژبێ به‌هری ژ بچووكترین مافێ ره‌وا تا ئه‌نفالێن ره‌ش و كیمیا بارانكرنێ. سه‌خمه‌راتی ده‌ستڤه‌ئینانا مافێ ره‌وا یێ ملله‌تێ كورد. دابه‌شكرنا كوردستانێ ل سه‌ر چار پشكان. ل توركیا و ئیران و عیراق و سووریا. ل وێ سه‌رده‌می چار به‌روكێن دژاتیێ بۆ كوردان ڤه‌كرن. تا شۆره‌شا ئیلۆنێ (1961) ب قومانداریا بابێ رۆحی یێ نه‌ته‌وا كورد بارزانیێ نه‌مر. كو خه‌لكێ جیهانێ ب شێوه‌كێ گشتی ب ناڤێ وی یێ پیرۆز كورد نیاسینه‌ و په‌یوه‌ندی دگه‌ل ده‌وله‌ت و خه‌لكێ جیهانێ د سنووردار بوون. كو ل وان ده‌ما چ هوكار و سازیێن راگه‌هاندنێ نه‌بوون. ئه‌وێن به‌رده‌ست ژی یێن وان رژێمێن دكتاتۆر بوون. لێ سه‌ره‌رایێ ڤێ چه‌ندێ په‌یوه‌ندیێن وی ده‌می نه‌ ل ئاستێ خراب بوون. نه‌یار و دوست د دیار بوون و دگه‌ل دوستانیا چیایێن كوردستانێ هه‌ڤال و دوست مه‌ هه‌بوون بۆ نموونه‌ وه‌ك خودێ ژێ رازیا (ایه‌الله‌ محسن الحكیم و جه‌مال عه‌بدولناسر و موعه‌مر قه‌زافی و مه‌دام دانیال میتیران و جمال جنبلات و كمال جنبلات تا هوزانڤانێ مه‌زن محه‌مه‌د مه‌هدی جواهری و مه‌حموود ده‌روێش و نڤیسه‌رێ خه‌باتكه‌ر جه‌رجیس فه‌تحوللا) و ژ نڤیسه‌ر و رۆژنامه‌ و نڤیس بۆ نموونه‌ رجائی فائید و عومه‌ر حه‌مروشتا و هنده‌ك هوزێن عه‌ره‌بان بۆ نموه‌نه‌ وه‌ك یا شه‌مه‌ر و..هتد). ئه‌ڤرۆ پشتی سه‌رهلدانا جه‌ماوه‌رێ كورد ل بهارا سالا (1991) و بزاڤ و رۆلێ سه‌ركرده‌یا كوردی ب شێوه‌كێ گشتی و یێ رێزدار مه‌سعود بارزانی سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ ب شێوه‌كێ تایبه‌ت. و ب ئه‌نجام و خه‌بات و بزاڤا رزگاری خوازیا كوردی. قووناغه‌كا نوو مه‌ ده‌ست پێ كر یا پر ده‌ستكه‌فتی و ئارمانج هه‌ر ژ په‌رله‌مانێ هه‌لبژارتی و حكوومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ تا پێگه‌ه و سازیێن میری و پێشه‌یی و پێشكه‌فتنێن هه‌مه‌جۆر د گه‌له‌ك وار و بیاڤان دا ل ژێر ئالایێ كوردستانێ یێ پیرۆز و سرودا نشتیمانی یا (ئه‌ی ره‌قیب). و كه‌نالێن دبلوماسی یێن گرتی ڤه‌بوون دگه‌ل جیهانێ و كوردستان بۆ بنگه‌هێ ئاشتیێ و ئازادیێ و سه‌ربه‌ستیێ و پێكڤه‌ژیانێ و لێبۆرینێ. تیروشكێن پێشكه‌فتنا و ناڤ و سه‌ركه‌فتنێن پێشمه‌رگێن قاره‌مان یێن ڤه‌ده‌ن بۆ هه‌می ره‌خ و لایێن جیهانێ و پرانیا ده‌وله‌ت و خه‌لكێ جیهانێ دوست لاینگه‌ر و پالپشتێ كوردستانێ نه‌ و رێزێ ل ملله‌تێ كورد و سه‌رۆك بارزانی و پێشمه‌رگێ كوردستانێ دگرن. و ئه‌ڤ چه‌نده‌ یا دیار و ئاشكرایه‌ ل ده‌مێ سه‌ره‌دانا جه‌نابێ سه‌رۆكی بۆ وان ده‌وله‌تان كو دهێته‌ پێشوازیكرن وه‌ك سه‌رۆكێ ده‌وله‌تا.
هه‌روه‌سا ئه‌ڤرۆ هه‌تا ئه‌وێ نه‌یارێ كوردان یێ بوویه‌ دوست و په‌یوه‌ندیێن هه‌ین دگه‌ل هه‌ڤدو و ئه‌گه‌ر دوژمن كه‌ت و مات بن یێن دیارن حنێر ئه‌وه‌ ئه‌م وان ژی بكه‌ینه‌ دوست و هه‌ڤال ل دووڤ به‌رژه‌وه‌ندیا داخوازكری. سه‌ره‌رایی ڤێ چه‌ندێ سیاسه‌تا سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی یا حه‌كیمانه‌ و یا دبلوماسی ئه‌ڤرۆ پرانیا ده‌وله‌ت و خه‌لكێ جیهانێ دوستێن كوردانه‌ و یێن سه‌ره‌دانا كوردستانێ دكه‌ن ژ سه‌رۆكێن ده‌وله‌تا و سه‌رۆك وه‌زیران و وه‌زیر و سه‌ركرده‌ و كه‌سێن ناڤدار و به‌ركه‌فتی و رێكخراوێنu.n و یێن جیهانی زێده‌باری ده‌هان قونسلخانه‌ و نڤیسینگه‌هێن ده‌وله‌تا یێن ل كوردستانێ، هه‌روه‌سا سه‌دان كۆمپانیێن بیانی و.. هتد، ژ خه‌لكێ جیهانێ.
ئه‌ڤجا چاوا هه‌رده‌م دبێژین هه‌می دوژمنێن كوردانه‌ نه‌خێر ئه‌و ده‌م چوو پرانی دوستێن كوردانه‌. و ده‌م ده‌مێ گرێدانا په‌یوه‌ندیا و به‌رژه‌وه‌ندیایه‌ د گه‌له‌ك بیاڤ و كاران دا. ئه‌و ده‌م هات هه‌ر چه‌نده‌ ژ مێژه‌ یێ هاتی كو كورد به‌رامبه‌ری ڤێ چه‌ندێ به‌ر ب ئێك رێزی و ئێك گوتارا سیاسی و ئێك هه‌لویستی ڤه‌ بچن. ب ئێك دل و جان و د ئێك سه‌نگه‌ردا بین. دا هه‌لسه‌نگاندنا مه‌ مه‌زنترلێ بهێت به‌رامبه‌ری وان هه‌ڤال و دوستا و خه‌ونا ملله‌تێ كورد یا مه‌زن بهێته‌ چه‌سپاندن ئه‌و ژی راگه‌هاندنا ده‌وله‌تا كوردی یه‌.

86

رۆژا ئه‌ینی ٢١/١٠/٢٠١٦ رۆژه‌كا نازك و هه‌ستیار بوو بۆ تێكدانا ره‌وشا پارێزگه‌ها كه‌ركووكێ ب وی كارێ چه‌په‌ل یێ هێرشا داعش بۆ سه‌ر ژماره‌كا دام و ده‌زگه‌هان و جهێن دی ل ناڤ سه‌نته‌رێ باژێری. لێ خه‌لكێ كه‌ركووكێ كوردێن شه‌ره‌فمه‌ند ب پێشمه‌رگێن قاره‌مان پارێزه‌رێن خاك و وه‌لات و پۆلیس و ئاسایش و زێره‌ڤان و خوه‌به‌خشێن ده‌ڤه‌رێن كوردستانێ. هه‌می رابوون به‌رانبه‌ری وان تیرۆرستا وه‌ك ئه‌لهویێن چیا و و قوتبركرن و نه‌ هێلان وه‌ك كاره‌كێ نیشتیمانی و نه‌ته‌وایی و ته‌ڤایێ یێ پیروز ب ناما سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی بۆ خه‌لكێ كه‌ركووكێ. دا بمینیت كه‌ركووك دلێ كوردستانێ و دا ئالایێ كوردستانێ هه‌رده‌م یێ به‌رز و بلند بمنیت و ئارامی و سه‌قامگیری بۆ خه‌لكێ مه‌یێ خۆشتڤی وه‌ك باژێره‌كێ كوردستانی بكه‌ن تور و ناسنامه‌ و مێژوو. ئه‌ڤجا ئه‌ڤ هه‌می چه‌نده‌ بۆ مه‌ و بۆ خه‌لكێ جیهانێ دسه‌لمینیت كو ئه‌ڤێ پرسێ په‌یوه‌ندی ب نه‌ته‌وایه‌تیا كوردی ڤه‌هه‌یه‌ و كورد هه‌می به‌رپرس و زێره‌ڤان و سه‌نگه‌رن، له‌ورا ئه‌ڤه‌ ژی بلا ببیته‌ وانه‌یه‌ك و سه‌ربۆره‌كا مێژوویی بۆ خه‌لكێ مووسلێ. ئانكو هه‌كه‌ خه‌لكێ مووسلێ ل سالا ٢٠١٤ ب هه‌لویستێ خه‌لكێ كه‌ركووكێ به‌ره‌ڤانى ژ ئاخا خوه‌ كربایه‌ ئه‌ڤ چه‌نده‌ هه‌مى ب سه‌رێ مووسل و خه‌لكێ وێ نه‌دهات!. هه‌ر ژهاتنا داعش و ئاواره‌كرنا هزاران خێزانا و سه‌ربرینێ و گوله‌ لێدانێ و گه‌ماره‌دانێ و خه‌لایێ و هه‌تا هه‌رفاندن و خرابكرنا مزگه‌فت و دێرا و مۆزه‌خانا و هنده‌ كارێن دی یێن نه‌ره‌وا و نه‌مرۆڤایه‌تی و نه‌شارستانی. چونكی زێده‌باری وێ چه‌ندێ شیانێن مه‌زن هه‌بوون هه‌ر ژ هێزا سه‌ربازی و سوپای و ئامیركاریا شه‌ران دگه‌ل ته‌قه‌مه‌نیا و شیانێن دی وه‌ك حكوومه‌ته‌كا مه‌حلی یا پێكهاتی د هه‌می كار و بیاڤان دا.
ئه‌م داخبارین ب مووسل و خه‌لكێ وێ یێ خۆشتڤی وه‌ك باژێره‌كێ كوردستانی یه‌ كو ژێده‌رێن مێژوویی بۆ مه‌ دسه‌لمینن مووسل ل سالا ١٦م ٦٣٧ز گونده‌كێ بچووك بوو یێ پێكهاتی بوو ژ دو تاخان، یێ ئێكێ كورد و جوهی لێ بوون و یێ دویێ یێ مه‌سیحیا بوو. ل سه‌رده‌مێ خه‌لیفێ موسلمانا (عومه‌رێ كۆرێ خه‌تابی) كو ل سالا ٦٤١ز مووسل دیت گونده‌كێ زه‌نگین ب ئاخ و ئاڤێ و چه‌روانی و سروشت و سه‌قایه‌كێ گونجای و جهه‌كێ خۆش بوو بۆ ژین و ژیاره‌كا باش. له‌ورا عه‌ره‌ب ئینانه‌ مووسل و سال بۆ سالێ رێژا عه‌ره‌با زێده‌ بوو ((مال ل مال خۆی حه‌رام بوو)). هه‌روه‌سا ((ره‌حاله‌كێ بریتانی)) كو پێزانین من نینن ل چ سالێ ل ده‌مێ هاتیه‌ مووسل و ده‌ركه‌فتی گۆت ((لقد مررت بالموصل لم اجد فیها سوی الكورد و بعچ الیهود والنصاری((كو زمانێ عه‌ره‌بی دزانی ((ئه‌ز ل ده‌مێ د مووسلێ دا بۆریم من چ تێدا نه‌دیت ژ بلی كوردان و هنده‌ك جوهی و مه‌سیحیان)) هه‌ژی گوتنێ یه‌ كو تا نوكه‌ گه‌له‌ك بنه‌مالێن ره‌سه‌نێن كورد یێن ل مووسلێ. وه‌كو مالا ده‌بدوبی خه‌لكێ ئامێدیێ نه‌ گوندێ گیزێ. مالا نه‌جیب جادر گورانن خه‌لكێ داره‌توویێ نه‌. مالا چل مێران خه‌لكێ جزیرێ نه‌ ل ده‌مێ سپَده‌یا چل مێر ژ مالێ ده‌ردكفتنه‌ كاری. هه‌روه‌سا مالا ئاغه‌واتا و مالا ئومه‌ری. و هنده‌ك دبێژن مالا حه‌مویێ قه‌دوی ژی. ئه‌ڤجا ئۆپه‌راسیۆنا مووسل یا به‌رده‌وامه‌ ب سه‌ركفتیانه‌ و ب هێزه‌كا مه‌زن و گران و پێشكه‌فتی. بۆ رزگاركرنێ و خه‌لكێ مووسل ژی یێ پێ ئاگه‌هداره‌.

85

یا رۆن و ئاشكرایه‌ كو خانه‌نشین ئه‌و ته‌خا هه‌ره‌ گرنگ و هه‌ژییه‌ د ناڤ جڤاكێ مه‌ دا، كو ماوه‌كێ گه‌له‌ك دوور و درێژ خزمه‌تا گه‌ل و خاك و وه‌لات و نیشتیمانی یا كری. هه‌ر ئێك ل دووڤ بسپوریا كارێ خوه‌ د بیاڤێ ژین و ژیارێ و پیشه‌یی و به‌رپرسایه‌تیێ دا هه‌ر ژ سه‌رۆك كۆمار و ده‌وله‌ت و هه‌تا بچووكترین فه‌رمانبه‌ر و خزمه‌تكار، كو جهێن تبلێن وانا یێن ل گه‌له‌ك دام و ده‌زگه‌ه و جه و لایان ماینه‌. فه‌رمانبه‌ر پشتی خانه‌نشینیێ هنده‌كا ده‌لیڤێن كاری بۆ په‌یدا دبن و ده‌ست ب وی كاری دكه‌ن و هه‌ست ب بێ كاریێ ناكه‌ن. و هنده‌كا ئه‌و كار ده‌ست ناكه‌ڤیت بێ كاریه‌ و هاتنوچوونا وانا پیاده‌یه‌ و ل جهه‌كێ تایبه‌ت خرڤه‌ دبن و وه‌ختێ خوه‌ دبۆرینن وه‌ك چایخانا (موته‌قاعدا)یان ل باغچه‌كی یان گه‌شته‌كێ و هه‌روه‌سا هنده‌كێن دی نه‌ئه‌وه‌ و نه‌یا دی یه‌ یێ ل مال یێ ل به‌رخزمه‌تا مال و خێزانا خوه‌ و یێ بار گرانه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌ندامێن خێزانا وی فه‌رمانبه‌ر و قوتابی بن. ئه‌گه‌ر به‌راوردیه‌كێ بكه‌ین دگه‌ل یێن ده‌رڤه‌ی وه‌لاتی دێ بینین چاڤدێریه‌كا باش یا هه‌ی د ڤان بیاڤان دا، مووچێ ده‌ستنیشانكری یێ باش و وه‌رگرتن ب كارتا ئه‌لكترۆنی- ئاماده‌كرنا گه‌شتێن گوزاری ژ لایێ كۆمپانیا و جهێن په‌یوه‌ندیدارڤه‌، سه‌ره‌دانا مۆزه‌خانا و باخچا و پیشانگه‌هان. ئاماده‌بوون د ئاهه‌نگا دا و بیره‌وه‌ریا و رێوره‌سمان. وه‌رگرتنا مفای ژ وان وه‌ك راوێژكار و شاره‌زا.
ئه‌ڤجا هه‌رچه‌نده‌ ئه‌م یێن د قووناغه‌كا نازك و قه‌یرانان دا ب تایبه‌تی شه‌رێ داعش وه‌ك تاكه‌ هێز ل جیهانێ شه‌ری دكه‌ین. لێ پشتی هه‌ر به‌رته‌نگاڤیه‌كێ سه‌ركه‌فتن و به‌رفره‌هیا هه‌ی. ب تایبه‌تی پشتی سه‌ره‌دانا مه‌سعود بارزانی سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ و شاندێ دگه‌ل دا بۆ به‌غدا. كو یاسا خانه‌نشینیێ بهێته‌ راستڤه‌كرن وه‌كو مه‌ كریه‌ پێشنیار و هاتیه‌ به‌لاڤه‌كرن د رۆژناما ئه‌ڤرۆ دا ژماره‌ (640)ل (9/2/2012) هه‌روه‌سا بابه‌تێ وه‌رگرتنا مووچێ هه‌یڤانه‌ ئه‌م دگه‌ل دكتۆر(ره‌شید فندی) نه‌كو ب تێر و ته‌سه‌لی بابه‌تێ هاتیه‌ شرۆڤه‌كرن د گوتارا خوه‌ دا ئه‌وا هاتیه‌ به‌لاڤه‌كرن د رۆژناما ئه‌ڤرۆ دا ژماره‌ (1967) یا رۆژا (9/10/2016) ل سه‌ر ره‌وشا خانه‌نشینان ل كوردستانێ. ئومێده‌وارین جهێ پیته‌پێدان و دووڤچوونا جهێن به‌رپرس و شوله‌ژێ بیت و خانه‌نشینان ژی رێكخراوه‌ك هه‌بیت چ سه‌ندیكا یان ئێكه‌تی یان ژی كۆمه‌لا خانه‌نشینان بیت و یاسا خوه‌ هه‌بیت وه‌كو یا فه‌رمانبه‌را و یا (المحاربین القدما‌و) و… هتد. و ب ناسناما خانه‌نشینیێ بێ پلێت (بتاقه‌) بچنه‌ جه و ئه‌ردێن ب پلێت. هه‌روه‌سا كاره‌كێ هه‌ژی و جوانه‌ هه‌می وه‌زاره‌ت و دام و ده‌زگه‌هێن میری نه‌هنده‌ك ب تنێ ئاهه‌نگا رێزلێنانێ بۆ وان فه‌رمانبه‌را یێن ساله‌كێ پێكڤه‌ بهێنه‌ رێزلێنان وه‌ك نه‌ریته‌كێ سالانه‌ یا رێز لێنانا فه‌رمانبه‌رێن خانه‌نیشین دبن.

112

ئه‌گه‌ر دوهی شاندێ پارت و لایه‌نێن سیاسی یێن كوردستانا رۆژئاڤا قه‌ستا كوردستانا باشوور كربوو. هه‌ر ژ به‌ری و پشتی كۆنگرێ هه‌ولێرێ و یێ دهۆكێ ب گرێدانا كۆمبوونا دگه‌ل سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی و سه‌ركردایه‌تیا پارتی دیموكراتی كوردستان و پارت و لایه‌نێن دی یێن كوردستانی. ئه‌ڤرۆ ژی شاندێ كوردستانا باكور نه‌ بۆ جارا ئێكێ یه‌ وه‌كو یا رۆژئاڤا. قه‌ستا هه‌رێما كوردستانێ كر ل رۆژا ٢٠/٩/٢٠١٦ ب شانده‌كێ بالا ب سه‌رۆكاتیا به‌رێز سه‌لاحه‌دین ده‌میرتاش هه‌ڤ سه‌رۆكێ پارتی دیمۆكراتیا گه‌لان و ئۆسمان بایده‌میر. كو بزاڤه‌كه‌ بۆ ئه‌نجامدانا دیالوكێ د ناڤبه‌را هه‌می ئالیێن سیاسی یێن كوردستانی و په‌سنا بزاڤ ورۆلێ سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی یێ مێژوویی د بیاڤێ پێشخستنا ئاشتیێ ل كوردستانا باكور و ده‌ڤه‌رێن دی. كو یێ ل چاڤه‌رێی جه‌نابێ سه‌رۆكینه‌ بۆ ده‌ستپێكرنا پرۆژێ ئاشتیێ بكه‌ت و به‌ره‌ ب رێخستنا مالا كوردی. وه‌ك تشكه‌كا گه‌ش بۆ به‌ر ب بلندكرنا ئاستێ ره‌گه‌ز و بنه‌مایێن هوشه‌ مه‌ندیا نشتیمانی و نه‌ته‌وایه‌تیا كوردی بۆ به‌ر ب ئێك گوتارا كوردی یا سیاسی. و ب هزرا من دێ بنه‌ رێك خوشكه‌ر بۆ به‌ر ب گرێدانا كۆنگرێ نه‌ته‌وه‌یێ یێ هه‌ر چار پارچێن كوردستانێ كو به‌ری ماوه‌كی و ل ژێر چاڤدێریا سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ رێزدار مسعود بارزانی. خه‌مخۆرێ به‌خته‌وه‌ریا ملله‌تێ كورد و دلسۆزێ ئێكرێزیا گه‌لێ كوردستانێ ب ئێك ده‌نگ و ره‌نگ و سه‌ركه‌فتنا پرۆژێن ئاشتیێ و جێ به‌جێكرنا خه‌ونا كوردان یا مه‌زن ب راگه‌هاندنا ده‌وله‌تا كوردی. كو هه‌می كار و پێدڤیێن گرێدانێ هاتبوونه‌ ئاماده‌كرن، لێ تانوكه‌ نه‌ هاتیه‌ ئه‌نجامدان. له‌ورا بلا ئه‌ڤ هه‌می چه‌نده‌ بیته‌ بانگه‌وازیه‌كا نه‌ته‌وایه‌تی بۆ شرۆڤه‌كرن و چاره‌سه‌ریا هه‌می ئاسته‌نگان و ناكۆكیان ئه‌وێن ناڤبه‌را لایه‌نێن سیاسی ب زمانێ دیالۆگێ و گفتوگۆیا و هه‌می د ئێك سه‌نگه‌ردا بن و بكه‌ینه‌ گازی ئه‌ی گه‌لێ كورد بۆ ئێكه‌تیێ و ته‌ڤایێ و ئه‌وا ل رۆژا ١٩/٩/٢٠١٦ ل په‌رله‌مانێ عیراقێ روودای به‌رانبه‌ری به‌رێز هشیار زێباری وه‌زیرێ دارایێ یێ حكوومه‌تا عیراقا فیدرال مخابن بۆ خاله‌كا ره‌ش و موئامره‌كا سیاسی بوو. وه‌ك كاره‌كێ بازرگانی بۆ ب ده‌نگان و جودابوون و ڤاڤارتنا فراكسیۆنێن كوردی بوو. و ل دووڤ حه‌ز و مه‌ره‌مێن شوفینیا و ره‌گه‌زپه‌رستا بوو و مه‌ هه‌ر ده‌م د گۆت (لله‌ الحمد ئه‌گه‌ر مه‌ كوردان ل كوردستانێ هنده‌ك ناكۆكی هه‌بن. لێ ل به‌غدا ئه‌م ئێك هه‌لویست و گوتارین). هیڤیدارین ئه‌ڤه‌ ببیته‌ سه‌ربۆره‌ك بۆ ل خوه‌زڤرینێ و هه‌یبه‌تا به‌ری بمنیته‌ڤه‌ و ل ده‌مێ پرسێ په‌یوه‌ندی ب به‌رژه‌وه‌ندیا نه‌ته‌وایه‌تیێ ڤه‌ هه‌بیت. یا فه‌ر و گرنگه‌ ئه‌م كورد هه‌موو به‌رپرس بین و به‌رپرسیار بین و پارێزه‌ر و زێره‌ڤان بین ب ئێك دل و جان.

76

ل بیره‌وه‌ریا (55) سالى یا شۆره‌شا ئیلۆنێ (11/9/1961) یا پیرۆزه‌. رۆژا به‌رخودانێ و هه‌لبوونا خه‌تیرا ئێكه‌مین شۆره‌شه‌كا هوسا یا كوردى یا سه‌رده‌م و ته‌ڤایى بوویه‌. پشتى دامه‌زراندنا پارتى دیموكراتى كوردستان ل 16 ته‌باخا 1946 ب داستان و چه‌نگاڤه‌ و ب جانفیدایێ و قوربانیا ڤه‌. درووشمێ به‌رگریێ و خوراگرتنا ملله‌تێ كورد و كوردستانیا. وه‌ك شۆره‌شه‌كا ته‌ڤایا پێكهاتێن كوردستانێ و عیراقێ ب هه‌موو لایه‌نێن سیاسی و نه‌ته‌وه‌ و ئول و ئایین و ته‌خ و چینا ڤه‌. هه‌مى پێكڤه‌ د سه‌نگه‌ره‌كى دا ب ئێك دل جان و خوینا وانا تێكه‌لی ڤى خاكێ پیرۆز بوو و ب به‌رپرساتیه‌كا ته‌ڤایى و ئێكرێزی. ب ئه‌رك و رۆلێ خوه‌ یێ نه‌ته‌وه‌یى و نشتیمانى یێ دلسۆز و خه‌مخۆر و كاریگه‌ر و ئه‌كتیڤ رادبوون. تا راده‌كێ قاره‌مان و كه‌سێن ب ناڤ و ده‌نگ هه‌بوون و هه‌تا نها یێن هه‌ین د بیاڤێ خه‌بات و جانفیدایێ و ده‌ستڤه‌ئینانا سه‌ركه‌فتنان د گه‌له‌ك شه‌ڕان دا و سینگێ خوه‌ ژ گوللێن دوژمنى نه‌داینه‌ پاش.
ئه‌ڤ شۆره‌شه‌ نه‌ ب تنێ یا كوردان بوو، به‌لكی ژ نه‌ته‌وه‌ ئول و ئایینێن دى ژى پشكداری د ڤێ شۆره‌شا ته‌ڤایی دا كریه‌. بۆ نموونه‌ وه‌ك شه‌هید فره‌نسو حه‌ریرى، جه‌رجیس فتح الله‌، مه‌حموود ئێزیدى، هورمزێ مه‌لك چكوی، مارگرێت جۆرج به‌روارى، شلیمون به‌روارى و … هتد. هه‌تا وێ رادێ ب سه‌دان پشكدار و شه‌هیدێن نه‌مر هه‌نه‌. هه‌ر وه‌سا سه‌باره‌ت توركمان و برایێن مه‌ یێن عه‌ره‌ب یێن پشكدار و هاریكار و لایه‌نگه‌ر. كو ئارمانجا هه‌موویان ئاڤاكرنا كوردستانه‌كا ئازاد و سه‌ربخۆ بوویه‌ و ب مافێن خوه‌ یێن ره‌وا و چاره‌نڤیس شاد ببیت، هه‌روه‌سا دروستبوونا عیراقه‌كا دیموكراسى یا ڤالا ژ هه‌مى كارێن شوفینى و ره‌گه‌زپه‌رستیێ و سته‌مكاریێ.
شۆره‌شا ئیلۆنێ ژ ئالیێ ئارمانج و بیروباوه‌ر و نه‌خشه‌ و پلانان ڤه‌ شۆره‌شه‌كا پێشكه‌فتى بوو، هه‌روه‌سا ژ ئالیێ هزرا ته‌ڤایى و وه‌كهه‌ڤیا هه‌مى پێكهاتیا د چارچوڤێ ژین و ژیارێ و بزاڤا رزگاریخوازیێ دا ب سه‌رۆكاتیا بارزانیێ نه‌مر (مسته‌فا) بابێ روحیێ نه‌ته‌وا كورد شۆره‌شه‌كا تمام بوو، چونكی یا دوور بوو ژ چارچوڤێ حزباتیێ و ململانێ. هه‌ر چه‌نده‌ پارتى دیموكراتى كوردستان سه‌ركردایه‌تیا شۆره‌شێ دكر.
شۆره‌شا ئیلۆنێ ل وى سه‌رده‌مى ل سه‌ر ئاستێ عیراقێ و جیهانێ شۆره‌شه‌كا دژوار و هه‌رده‌م یا گه‌رم و ب ناڤ و ده‌نگ بوو. تا راده‌كى میدیا جیهانى د هه‌ردو بیاڤێن ئه‌رێنى و نه‌رێنى دا رۆژانه‌ ده‌نگ و باسێن شۆره‌شێ به‌لاڤ دكرن و بۆ گه‌هاندنا په‌یامێ دووڤچوون دكرن. ڤێ شۆره‌شێ گه‌له‌ك ده‌ستكه‌فتى ب ده‌ست خوه‌ڤه‌ ئیناینه‌، ژ وانا رێككه‌فتنا 11 ئادارێ 1970 یا مێژوویى. ئه‌ڤجا بلا بیره‌وه‌ریا (55) سالی یا ڤێ شۆره‌شا پیرۆز ببیته‌ خه‌تیر و شه‌مال و چرا بۆ رێكا به‌ر ب ئێكرێزیا هه‌مى لایه‌نێن سیاسى و رێخستنا مالا كوردى ب ئێك ره‌نگ و ب ئێك ده‌نگ و ب ئێك گوتارا سیاسى و به‌ره‌ڤانیێ ژ ده‌ستكه‌فتی و مفایێ ژ هه‌ر ده‌لیڤه‌كێ بۆ ب ده‌ستڤه‌ئینانا مافێ ره‌وا و پاراستنا ئاسیشا نه‌ته‌وى و د ئێك سه‌نگه‌ر دا بین و هه‌مبه‌ری ڤان هه‌می قه‌یرانان بۆ چاره‌سه‌ریێ و نه‌هێلانێ و ده‌ربازبوونێ ژ ڤێ قووناغا نازك ل ژێر سیبه‌را ئالایێ كوردستانێ یێ ره‌نگین و سروودا نشتیمانى یا ئه‌ى ره‌قیب.
هه‌روه‌سا بلا درووشمێ هه‌می پارت و ئالیێن سیاسیێن كوردستانێ ببیته‌ ئێك درووشم و ب ئێكرێزی و ب ئێك هه‌لویست هه‌مبه‌ری ڤان ئالۆزی و قه‌یرانان راوه‌ستن و دبه‌رهه‌ڤبن بۆ هه‌ر ده‌لیڤه‌كا راگه‌هاندنا سه‌ربخۆیێ و ده‌ڤێ دوژمنان بگرین دا كو به‌س بێژن كورد نه‌خودان ئێك هه‌لویستن و ناڤمالیه‌كا پرت و به‌لاڤه‌ هه‌یه‌!.

569

كورد خودان شارستانیه‌كا پێشكه‌فتینه‌ كو دگه‌هیته‌ نێزیكی (4516) سالان، ئانكو به‌ری زایینی ب (2500) سالان ده‌وله‌تا كوردی هه‌بوو ب ناڤێ (لولو) (140) سالان ل ده‌ڤه‌را هه‌لمان ژ زه‌هاو تا هه‌كاریا حوكم یێ كری. و ب ده‌هان ده‌وله‌تێن دی و مێرنشینێن كوردی و ماوێ (2016) سالێن زایینی ژماره‌كا مه‌زن یا ده‌وله‌ت و مێرنشین و ئمبراتۆری هه‌بوون. كو مێرنشینا بوتان سالا (1847م) و كۆمارا كوردستان سالا (1946) دووماهی مێرنشین كۆمارا كوردی بوون. نها ژی كورد خودان حكوومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ نه‌. ل ڤێره‌ دخوازم به‌حسێ ره‌گه‌ز و بنه‌مایێن ده‌وله‌تبوونێ ل جه‌م مه‌ كوردان بكه‌م كو تاكه‌ نه‌ته‌وه‌یه‌ ل جیهانێ بێ ده‌وله‌ت:
1. خاك وه‌لات نیشتیمان: ل ده‌سپێكا ژیانێ كوردستان خاك و جهێ كوردانه‌ ب رۆبه‌رێ (500) هزار كم2 ل دووڤ كو دبیته‌ كوردستانا مه‌زن و نها چار پارچه‌، رۆژئاڤا و رۆهه‌لات و باشوور و باكور، هه‌تا نها نه‌خشێ كوردستانا مه‌زن یێ ستانده‌ر، ئانكو به‌ری پارچه‌كرنێ یێ ل پرانیا مۆزه‌خانێن جیهانێ.
2. زمانێ دایك: زمانێ كوردی یێ تایبه‌ته‌ به‌ری دیاربوونا ئاینێ ئیسلامێ یێ پیرۆز. و دهاته‌ نڤسین و خواندن و یێ پێكهاتی بوو ژ (37) پیتان دگۆتێ پیتێن (ماسی سورات). ئه‌ڤرۆ زمانێ كوردی زمانێ فه‌رمی یه‌ ل هه‌رێما كوردستانێ و چار زاراڤن، كورمانجیا باكور، یا باشوور، فه‌یلی و گۆرانی و گه‌له‌ك زاراڤێن دی ژێ ده‌ردكه‌ڤن وه‌كو به‌هدینی و سۆرانی و زازاكی و شه‌به‌كی و هه‌ورامی. كو دزڤریته‌ ئه‌سلێن (ئینزانی و فارسی و زمانێ ئاری).
3. سه‌ر سالا كوردی ل (21) هه‌یڤا ئادارێ: جه‌ژنا نه‌ورۆزێ به‌ری عه‌هدێ ساسانیا دهاته‌ بكارئینان و ل جه‌م كوردان وه‌ك جه‌ژنه‌كا نه‌ته‌وه‌ و ملی یا هه‌می ملله‌تێن ئارییه‌.
4. ئالایێ كوردستانێ: مێژوویا ئالای دزڤریته‌ به‌ری هزاران سالان ل سه‌رده‌مێ كاوه‌یێ ئاسنگه‌ر ب بلندكرنا (كافه‌) وه‌ك ئالا هاته‌ بلندكرن ل ده‌مێ سه‌ركه‌فتنێ ل سه‌ر زوحاكێ جه‌لاد و دگۆتێ (ده‌رفشی كافیانی) و هه‌می ده‌وله‌تێن كوردی ئالایێ خوه‌ هه‌بوو، هه‌تا كو ئالایێ كۆمارا كوردستان ل (22/1/1946) د ئاهه‌نگه‌كێ دا ل گۆره‌پانا چار چرا ل باژێرێ مهاباد هاتیه‌ بلندكرن، هه‌روه‌سا ل ژێر سیبه‌را ئالایێ كوردستانێ حكوومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ هاتیه‌ دامه‌زراندن.
5. سرودا نیشتیمانی (ئه‌ره‌قیب) كو په‌یڤێن وێ یێن هاتینه‌ نڤیسین ژ لایێ هوزانڤانێ نشتیمانی و پارێزه‌رێ خه‌باتكه‌ر (یونس رۆوف) یێ ناڤدار ب (دلدار) سالا (1938) و ئاواز ژ لایێ شه‌هید (حسێن به‌ره‌زه‌نجی) هاتنه‌ دانان و ل (22/1/1946) د رێوره‌سمێن راگه‌هاندنا كۆمارا كوردستان دا ژلایێ پێشه‌وا قازی محه‌مه‌د و جه‌ماوه‌رێ به‌شدار هاته‌ گۆتن. نوكه‌ ژی سروودا فه‌رمی یه‌ و جهه‌كێ تایبه‌ت یێ د دلێ ملله‌تێ كورد دا هه‌ی.
6. پێشمه‌ركێ قاره‌مان سومبۆلا به‌رخودانێ و پارێزه‌رێن خاك و گه‌ل وه‌لاتینه‌ و سیمایێن ئاشتیێ و ئازادیێ نه‌ و هه‌لگرێن شه‌مال و خه‌تیرێن شۆره‌شێن كوردی ب تایبه‌تی شۆره‌شا ئیلۆنێ (1961) ب سه‌رۆكاتیا بارزانیێ نه‌مر (مسته‌فا) و شۆره‌شا گولانێ (1976) نوكه‌ هێزه‌كا مه‌زنه‌ ناڤێ پێشمه‌رگه‌ی جیهان هه‌ژاند. وه‌ك تاكه‌ هێز ل جیهانێ شه‌رێ تیرۆرێ و داعش دكه‌ت ب درێژیا (1080 كم).
7. كورد چاره‌مین نه‌ته‌وه‌نه‌ ل ده‌ڤه‌را رۆژهه‌لاتا ناڤین پشتی یا عه‌ره‌ب و تورك و فارسان كو نێزیكی (50) ملیۆنن تاكه‌ نه‌ته‌وه‌یه‌ ل جیهانێ دبێ ده‌وله‌ت.
8. شۆره‌ش و سه‌رهلدانێن كوردی دژی داگیركه‌رێن كوردستانێ و رژێمێن سته‌مكار و ره‌گه‌زپه‌رست و شوفێنی هه‌می پێخه‌مه‌ت مافێ ره‌وا و سه‌ربه‌خویێ بووینه‌، مینا حه‌ره‌كا میر محه‌مه‌د ره‌واندوزی سالا (1830م)، شۆره‌شێن به‌درخانیان (1843- 1848 م)، شۆره‌شا عوبه‌یدولایی نهری (1/8/1880)، شۆره‌شا شێخ عه‌بدولسه‌لام بارزانی (1909- 1914)، شۆره‌شا سمكۆ شكاكی و شێخ مه‌حموود حه‌فید (1919) ل ده‌ربه‌ندی بازیان و شۆره‌شا نیسانێ (1931)، شۆره‌شا شێخ سه‌عید پیرانی (14/2/1925)، شۆره‌شا ئاگری یا ئیحسان نوری پاشا (1927- 1930)، شۆره‌شا دێرسم (1937)، شۆره‌شێن بارزان (1932- 1943- 1945) ب قومانداریا شێخ ئه‌حمه‌د بارزانی، شۆره‌شا ئیلۆنێ (11/9/1961) ب سه‌رۆكاتیا بابێ مه‌زن بارزانی مسته‌فا و شۆره‌شا گولانێ (26/5/1976).
٩. شه‌رعیه‌تا دوه‌لی و په‌یمانێن نه‌ته‌وێن هه‌ڤگرتى، ئه‌وێن تایبه‌ت ب سه‌ربخۆیا كوردان و دامه‌زاندنا حكوومه‌تێن كوردی و مافێ ره‌وا. په‌یمانا سیڤه‌ر ل سالا (10/8/1920) ژلایێ فره‌نسا و بریتانیا و ئیتالیا هاتبوو مۆركرن ب سێ بڕگێن گرنك (62، 63، 64) گوته‌بێژا بریتانی و عیراقی ل (22/12/1922)ێ، ئیعتراف ب مافێ كوردان كریه‌ و پێكئینانا حكوومه‌ته‌كا كوردی. بریارا جڤاتا (عصبه‌ الامم المتحده‌) ل (16/1/1926) بۆ پێكئینانا هه‌رێمه‌كێ بۆ كوردان و پشتی سنوور ناڤبه‌را عیراقێ و توركیا دا(هێلا برۆكسل) هاتینه‌ دانان، په‌یمانا دوه‌لی یا سالا (1976) ئه‌وا ژ لایێ (149) ده‌وله‌تان ڤه‌ هاتیه‌ ئیمزاكرن كو عیراق ئێك ژ وان ده‌وله‌تان بوو، یا تایبه‌ت بوو كو هه‌می نه‌ته‌وه‌ مافێ خوه‌ یێ ره‌وا و سه‌ربخۆیێ وه‌ربگرن.
10. دبلوماسیا كوردی و په‌یوه‌ندیێن گشتی، كو رۆلێ سه‌ركرده‌یا كوردی یێ گرنگ و ب تایبه‌تی رۆلێ سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ یێ ئه‌كتیڤ و به‌رده‌وام د ڤی بیاڤی دا، هه‌روه‌سا رۆلێ ره‌ڤه‌ندا كوردی ژ ده‌رڤه‌ی وه‌لاتی.
11. وارێ كوردان وارگه‌ه و لاندكا ژماره‌كا مه‌زنا ناڤدارانه‌ بگره‌ ژ سه‌ركرده‌، قوماندار، عه‌گید، زانا، فه‌یله‌سوف، مێژووڤان، ئه‌دیب و هوزانڤان، رۆژنامه‌نڤیس، پرۆفیسور و هونه‌ر و هونه‌رمه‌ندایه‌ و بنگه‌هێ زانستی و زانكۆ و قوتابخانایه‌.
12. میدیا یا كوردی یا ئه‌كتیڤ و دگه‌ل ب زمانێن بیانی ژی بیت و د خزمه‌تا كێش و سه‌وه‌ریا ملله‌تی دا بیت. كو مێژوویه‌كا دوور و درێژ یا هه‌ی دزڤریته‌ (117) سالان ب ده‌رئێخستنا ئێكه‌مین رۆژنامه‌ ب ناڤێ (كوردستان) ل سه‌رده‌ستێ به‌درخانیان ل (22/4/1898).
13. ژێرخانا خورستی و ب هێز و به‌رهه‌مدار بۆ ئابووریه‌كا موكوم و ده‌وله‌تمه‌ند بۆ راگه‌هاندنا سه‌ربخۆیا ئابووری پالپشت و هاریكار بۆ سه‌ربخۆیا گشتی.
14. ئیرادا گه‌لان ژبلی ئیرادا خودایێ مه‌زن ژ هه‌می ئیرادا مه‌زنتره‌ ب ئێك ده‌نگ و ئێكرێزی و گوتارا سیاسی و رێكخستنا مالا كوردی و پاراستنا ئاسایشا نه‌ته‌وی یا دوور ژ ململانا حزبی و به‌رژه‌وه‌ندیێن كه‌سایه‌تی ب ئێك دل و جان و ته‌ڤایێ.

143

دامه‌زراندنا پارتى دیموكراتى كوردستان ل 16ی ته‌باخێ سالا 1946 ب سه‌رۆكاتیا بابێ رۆحیێ نه‌ته‌وا كورد بارزانیێ نه‌مر (مسته‌فا) د گۆره‌پانا سیاسى دا ل ده‌ڤه‌رێ پێنگاڤه‌كا مێژوویى بوو ب مه‌ره‌ما دانانا ئایدۆلۆژیه‌كا ستراتیژى یا خه‌باتا كورده‌یاتیێ و بزاڤا رزگاریخوازیا كوردى و سه‌ربه‌خۆیێ د به‌رژه‌وه‌ندیا ملله‌تێ كورد دا. د ناڤ ژماره‌كا روودان و گهۆرینێن جیهانى و یا د خزمه‌تا پاراستنا ئاسایشا نه‌ته‌ویى دا و دژى داگیركه‌رێن كوردستانێ و رژێمێن ره‌گه‌زپه‌رست و شوفێنى و سته‌مكاران به‌رانبه‌رى كوردان.
له‌ورا هه‌ر ل ده‌سپێكا دامه‌زراندنێ و د ماوه‌كێ كێم دا پارتى جهێ خوه‌ د ناڤ دلێ ملله‌تێ كورد دا كر و بۆ قوتابخانا كوردایه‌تى یا خه‌باته‌كا ره‌سه‌ن و تا نوكه‌ خواندن و ده‌رچوون یا به‌رده‌وامه‌ ل ڤێ قوتابخانێ. تا راده‌كى شیا جه‌ماوه‌رێ كوردستانێ ل باژێر و باژێرك و گوندان به‌ر ب گۆره‌پانا خه‌باتا نه‌ته‌وه‌یى ڤه‌ ببه‌ت. و بارزانیێ نه‌مر ب دلسۆزیا خوه‌ و هه‌ستێ خوه‌ و خه‌مخۆریا خوه‌ بۆ كوردستانێ هه‌مى عه‌شیره‌ت و عێلا و ته‌خ و چینان ژ كوردان و هه‌مى ئایین و ئولا و ئه‌فسه‌رێن كوردپه‌روه‌ر، تا كرێكارا و جۆتیار و ره‌وشه‌نبیران و هه‌مى ته‌خێن دی یێن جڤاكێ كوردى (بكه‌ته‌ ئێك رێز) ل ژێر خه‌بات و ئالایێ پارتى ل دووڤ به‌رنامه‌كێ زانستى و گونجاى دگه‌ل بارودوخێن كوردستانێ كو د خزمه‌تا گه‌ل و خاك و وه‌لات و نشتیمانێ كوردستانێ دا بن.
رێبازا 69سالان رێبازا دوور و درێژه‌ و یا پڕی رۆژێن سه‌خت و دژوار و قه‌یران بووینه‌ و شۆره‌شا وه‌ك شۆره‌شا ئیلۆنێ ل 11/9/1961 و گولانێ ل 26/5/1975 و سه‌ركه‌فتنێن مه‌زن و ده‌ستكه‌فتێن نه‌ته‌وه‌ی و رێككه‌فتنێن مێژوویى وه‌ك رێكه‌فتنا 11 ئادارێ 1970 و دامه‌زراندنا ئێكه‌تی و سه‌ندیكا و رێكخراوێن دى یێن پیشه‌یى و جه‌ماوه‌رى. ب خوینا هزاران هزار شه‌هیدێن هه‌رده‌م ساخ. وه‌ك فلمه‌كێ دیكومێنت دهێته‌ دیتن, ب گرێدانا 13 كۆنگران كو یێ دووماهیێ ل 11/12/2010 هاتبوو گرێدان، ئه‌ڤرۆ ئێك ژ به‌رهه‌مێ وێ ستراتیژیێ ئه‌م یێن ل ژێر ئالایێ كوردستانێ دژین و په‌رله‌مانێ هه‌لبژارتى و حكوومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ و جڤاتا وه‌زیران و ده‌هان بزاڤ و چالاكیێن دى سه‌ر ئاستێ ناڤخۆیى و یێ دبلوماسى و جیهانى.
لێ هێشتا رێك یا درێژه‌ و ئه‌رك و ئارمانج دزۆرن یا پڕ هیڤى و ئومێدێن دنه‌ یێن نه‌ته‌وه‌یى و سیاسى و جڤاكى و ئابوورى و دارایى و مافێ ره‌وا و سه‌ربخۆیێ. ئه‌ڤجا بلا بیره‌وه‌ریا 70 سال یادا دامه‌زراندنا پارتى دیموكراتى كوردستان ببیته‌ هانده‌ره‌ك بۆ ته‌رخانكرنا هه‌مى بزاڤ و شیانا دهێلێن كار و خه‌باتێ دا. ب روحه‌كا نوو و خوینه‌كا نوو د بزاڤا پارتى دا. ل ژێرچاڤدێریا سه‌رۆكێ هێژا مسعود بارزانى سه‌رۆكێ پارتى دیموكراتى كوردستان. و به‌ر ب ریفراندۆمێ ڤه‌ و بریارا چاره‌نڤیسێ كوردان و راگه‌هاندنا ده‌وله‌تا كوردى. بلا بیره‌وه‌ریا 70ێ سالیا یا دامه‌زراندنا پارتى دیموكراتى كوردستان ببیته‌ ڤۆلكانه‌كا ئاگره‌كێ دژوار به‌رانبه‌رى هه‌مى پیلانێن نه‌حه‌زا و قه‌یرانا و شه‌رێ زۆرداریێ یێ داعش دژى ملله‌تێ مه‌ و تڤه‌نك و ئاربیجى و هێزا پێشمه‌رگێن قاره‌مان پاره‌زه‌رێن خاك وه‌لات نشتیمان. كو 16ی، ته‌باخێ هه‌رده‌م ئه‌و شه‌مال و خه‌تیرێن هه‌لن نا هێنه‌ ڤه‌مراندن هه‌تا هه‌تایێ.

68

په‌یاما سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ، رێزدار مه‌سعود بارزانى یا رۆژا (23/6/2016) پێنگاڤه‌كا مێژوویی یه‌ وه‌ك هه‌موو وان پێنگاڤ و ده‌ستپێشخه‌ریێن جه‌نابێ وى به‌رى نوكه‌ هاڤێتین. بۆ كوردستانه‌كا ئارام و ئێكگرتى و پرۆژێن ئاشتیێ و ئازادیێ و سه‌ربخۆیێ و راگه‌هاندنا ده‌وله‌تا كوردى. كو ئه‌ڤه‌ خه‌ونا ملله‌تێ كورده‌ یا سه‌ده‌هان ساله‌. ئه‌ڤ په‌یامه‌ هه‌مى ئالیێن سیاسى و لایه‌نێن په‌یوه‌ندیدار، داخواز كرینه‌ ل سه‌ر مێزه‌كا دانواستاندنا و گه‌نگه‌شه‌ و رێكه‌فتنێ ئاما ده‌بن. بۆ پرۆسا ریفراندۆمێ وه‌ك مافه‌كێ شه‌رعى و ره‌وا یێ ملله‌تێ كورد پێخه‌مه‌ت راگه‌هاندنا ده‌وله‌تا كوردى. كو ئه‌م كورد چاره‌مین نه‌ته‌وه‌ینه‌ ل ده‌ڤه‌را رۆژهه‌لاتا ناڤین. پشتى نه‌ته‌وا عه‌ره‌ب و تورك و فارس. ب ژمارا (50) ملیۆنان سه‌ر ئاستێ جیهانێ. وه‌ك تاكه‌ نه‌ته‌وا دبێ ده‌وله‌تین. سه‌ره‌رایى هه‌بوونا هه‌مى مه‌واسیق و ته‌شریعاتێن نه‌ته‌وێن ئێكگرتى و دوه‌لى یێن تایبه‌ت ب دانانا كیانێ سیاسى و ده‌وله‌تا خوه‌. كو پالپشتی و دوپاتكرنێ دكه‌ن سه‌ر ڤێ چه‌ندێ. هه‌ر ژ په‌یمانا دوه‌لى یا سالا 1976 ئه‌وا هاتیه‌ مۆركرن ژ لایێ 149 ده‌وله‌تان ڤه‌. و عیراق ئێكه‌ ژ وان ده‌وله‌تان ل په‌ى مادێ ژماره‌ ئێك پشكا ئێكێ برگا 13 ژ په‌یمانێ. په‌یمانا سیڤه‌ر ئه‌وا ل 10/8/1920 هاتیه‌ مۆركرن. ژ لایێ بریتانیا و فرنسا و ئیتالیاڤه‌ ب برگێن (62-63-64) یێن تایبه‌ت ب دامه‌زراندنا كیانه‌كێ كوردى یێ سه‌ربخۆ ل ده‌ڤه‌رێ. گۆته‌بێژا داخویانیا عیراقى و بریتانى یا هه‌ڤپشك ل (22/12/1922) یا ئیعتراف ب مافێ ملله‌تێ كوردى كرى و حكوومه‌ته‌كا كوردى بهێته‌ پێكئینان د چارچوڤێ عیراقێ دا. بریارا جڤاتا (عصبه‌ت الامم) یا نه‌ته‌وێن ئێكگرتى ل 16/1/1926 یا تایبه‌ت ب بریار ل سه‌ر مافێ كوردان و پێكئینانا هه‌رێمه‌كێ بۆ كوردان. پشتى سنوور هاتیه‌ دانان وه‌ك هێلا دوه‌لى ناڤبه‌را توركیا و عیراقێ (هێلا برۆكسل) و ها ئه‌ڤه‌ 100 سال ژى ل سه‌ر رێكه‌فتنا سایكس پیكۆ بۆرین و نوكه‌ ده‌مه‌كێ دی یه‌ نه‌ یێ ل سه‌ر ده‌مێ رژێمێ ره‌گه‌زپه‌رست و دكتاتۆریێ یه‌. پرانیا ده‌وله‌تێن جیهانێ یێن گه‌ل مه‌ بۆ بریارا چاره‌نڤیسى و راگه‌هاندنا ده‌وله‌تا كوردى. كو دبلوماسیا كوردى ب رۆله‌كێ هه‌ستیار و باش رابووینه‌ و ب تایبه‌تى رۆلێ سه‌رۆك بارزانى یێ پیرۆز و ئه‌كتیف د ڤى بیاڤى دا. له‌ورا یا فه‌ره‌ و پێدڤیه‌ ئه‌م هه‌مى رێ ل په‌یامێ خۆش كه‌ین. و هه‌موو پارت و لایه‌ن و جهێن داخوازكرین ئاماده‌ بن ب هه‌سته‌كێ نه‌ته‌وه‌یى. یا دوور ژ ململانا حزبى و ناكۆكیا, وه‌ك شۆره‌شه‌كا كوردى ئه‌م هه‌مى پێكڤه‌ ده‌ست ناڤ ده‌ستى به‌ر ب رۆژه‌كا نوو و كوردستانه‌كا ئێكگرتى و سه‌نگه‌ره‌كێ خورستى ب ئێك دل و جان و ده‌لیڤا ژ ده‌ستێ خوه‌ نه‌كه‌ین و مفایێ ژ گهۆرینێن نوكه‌ بكه‌ین ئه‌وێن ل ده‌ڤه‌رێن چێ دبن ج ل عیراقێ بیت ئان ل ده‌ڤه‌را رۆژهه‌لاتا ناڤین بن. كو ڤان گهۆرینا كارتێكرن دێ هه‌بن ل سه‌ر ده‌ڤه‌رێ ب تایبه‌تى پشتى نه‌مانا داعش. و ئه‌ڤ چه‌نده‌ مه‌ دخوازیت پالپشتیا په‌یاما سه‌رۆك بارزانى و دئاماده‌ بین بۆ به‌رگریێ بۆ هه‌ر هنگاریه‌كێ و زێره‌ڤانێن ئه‌زموونا هه‌رێما كوردستانێ بین. زێده‌بارى بابه‌تێ سه‌ركى یێ ڤێ په‌یمانێ كو ریفراندۆمه‌، لێ ده‌لیڤه‌كا گه‌له‌ك گرنگه‌ بۆ چاڤپێكه‌فتنا هه‌مى ئالیێن سیاسى ل سه‌ر مێزه‌كێ و به‌ر ب رێخستنا مالا كوردى ڤه‌ یه‌. ده‌رگه‌هێ دیالۆكێ یه‌ و دانوستاندنا سه‌ر نه‌مانا ناكۆكیان و خالان دانه‌ سه‌ر پیتا و رۆبه‌ر و هه‌موو بابه‌ت دێ هێنه‌ شرۆڤه‌كرن و چاره‌سه‌ركرنا خالێن سه‌ره‌كى وه‌ك پاراستنا ئاسایشا نه‌ته‌وه‌یى ل كوردستانه‌كا رزگارگرى و به‌خته‌وه‌ریا گه‌لێ كوردستانێ و چاوانیا هاڤێتنا پێنگاڤێن پراكتیكى بۆ نه‌هێلانا قه‌یرانا وه‌ك قه‌یرانا سیاسى و دارایى و ئاریشێن دگه‌ل به‌غدا و دانا ئه‌ولییه‌تێ بۆ شه‌رێ دگه‌ل داعش و كاروبارێن پێشمه‌رگێن قاره‌مان، له‌ورا په‌یاما سه‌رۆكى ده‌لیڤه‌كا مێژووی یه‌ ژ ده‌ستێ خوه‌ نه‌كه‌ین و ده‌مێ پێدڤی بۆ بهێته‌ ته‌رخانكرن. و ده‌ست د ناڤ ده‌ستا دابن و بێ هیڤى و ئومێد نه‌بین و هه‌موو ئالیێن سیاسى ئاماده‌ بن ب سه‌ركرده‌ڤه‌ وه‌ك فه‌رمانه‌كا نه‌ته‌وه‌یى سه‌خمه‌راتى به‌رژه‌وه‌ندیا گشتى یا ملله‌تێ كورد و مافێ ره‌وا و خوینا ب هزاران شه‌هیدێن سه‌ر فه‌راز و سه‌ر بلند و رێبازا بزاڤا رزگارى خوازیا كوردى یا پر شۆره‌ش و سه‌رهلدان و داستان و رۆژێن سه‌خت دژوار و خه‌بات و سه‌ركه‌فتن و ده‌ستكه‌فتیان، وه‌ك شۆره‌شه‌كا سه‌رده‌م چه‌كێ وێ ئێكرێزی و ته‌ڤایى و ئێك گوتارا سیاسى. درووشمێ وێ ل ده‌مێ بریارێ و بابه‌تى په‌یوه‌ندى ب پرسێ و به‌رپرسایه‌تیا ملله‌تى ڤه‌ هه‌بیت. ئه‌م هه‌مو كورد به‌رپرسین و به‌ر پرسیارین.

141

كۆمارا توركیا سه‌نته‌رێ سه‌نگاندنێ و گرانیا بوو ل ده‌ڤه‌رێ. وه‌ك دوه‌له‌ته‌كا پێشكه‌فتى و مه‌لایین گه‌شتیار و نه‌خۆش و بازرگانان به‌رێ خوه‌ د دایێ. جهێ ئارمیێ و سه‌قامگێریێ و چاره‌سه‌ریێ و بازرگانیێ و چاندن و پیشه‌سازیا سه‌رده‌م و زانین و زانستێ یه‌. زێده‌بارى هه‌بوونا ژماره‌كا ئاساته‌نگان و پرانیا وانا د ناڤخۆیى نه‌. ژبلى یێن ده‌رڤه‌ دگه‌ل رۆسیا و مسرێ و تیرۆرێ و داعش. هه‌ر ژ كێشا كوردان و حزبا (فتحولا گویله‌ن) تا ئاسته‌نگێن بارودوخێ رۆژهه‌لاتا ناڤین و یێن سه‌ر سنوورێ سووریایێ و ده‌ڤه‌رێ. لێ توركیا پشتى ئنقیلابێ دیار بوو. كو ژماره‌كا سه‌رباز و ئه‌فسه‌رێن سوپایێ توركیا كو نوونه‌راتیا هه‌مى سوپایێ توركى ناكه‌ن. شیان د ماوێ (8)ده‌مژمێرا دا كونترۆلا هنده‌ك ده‌ڤه‌ران بكه‌ن و فه‌شه‌ل د بیاڤێ وه‌رگرتن و مانا ده‌ستهه‌لاتێ دا ئینا و شه‌رعیه‌ت بۆ توركیا زڤرى ڤه‌. ب پشكداریا پرانیا گه‌لێ توركى دگه‌ل لایه‌ن و جهێن به‌رپرسیار و شوله‌ژێ. ئه‌ڤه‌ ژى دسه‌لمینیت كو ئاسته‌نگ یێن د ناڤ سوپاى دا هه‌ین وه‌ك سوپایه‌كێ مه‌زن و بهێز كو پشكه‌كه‌ ژ هه‌ڤپه‌یمانا ناتۆ. و هێزێن ئه‌مریكى ژى ئه‌وێن د ناڤ ئاخا توركیا دا دگه‌ل بنگه‌هێن هه‌ڤپه‌یمانا ناتۆ كار دكه‌ن راوه‌ستیان ژ هه‌ر كاره‌كێ پێدڤى هه‌بیت. و ب تنێ دێ ب كارێ پاراستن و به‌رگرێى ژ بنگه‌هێن خوه‌ دكه‌ت. ئه‌ڤه‌ ژى ل دووڤ بریارا وه‌زاره‌تا به‌رگریا ئه‌مریكی یه‌.
هه‌روسا توركیا نێزیك ببوو ژ ئه‌ندامه‌تیا ئێكه‌تیا ئورۆپى، لێ ئه‌ڤا هاتیه‌ روودان د بیاڤێ پرسا هه‌لسه‌نگاندنا جڤاكێ توركى و باده‌كا مافێ مرۆڤایه‌تى و 50 هزار كه‌س ئه‌وێن هاتینه‌ گرتن ودوورخستن ژ مامۆستا و فه‌رمانبه‌ران ژ كارێ وان. و هه‌ولدان بۆ زڤرینا حوكمێ سێداره‌دانێ و ئنقیلابا سوپایێ توركى یا نوكه‌. و هه‌بوونا قه‌یرانا حكومرانیێ، توركیا زڤرانده‌ خالا سفرێ. جیهانێ ئه‌ڤرۆ هزره‌كا هه‌ى كو ئه‌گه‌ر و بنیات قه‌یرانا حوكمى یه‌. و ئاریشا د ناڤ فه‌رماندا موسلمانان دا (المعسكر الاسلامى) ناڤبه‌را سه‌رۆك كۆمارى ره‌جه‌ب ته‌یب ئه‌ردۆغان و فه‌تحولا گویله‌ن. كو یێ ئێكێ یێ دویێ تۆمه‌ت بار دكه‌ت كو یێ ل پشت ڤێ ئنقیلابێ و داخواز ژ ئه‌مریكا كر ب زڤرینن و ته‌سلیمى توركیا بكه‌ن. هه‌روه‌سا نه‌باوه‌رى یا هه‌ى د ناڤ سوپایێ ئیسلامى ب خوه‌ دا. و قه‌یرانا به‌رنیاس ناڤبه‌را ( الاسلامیین) و هێزا شارستانى یا علمانى كو دیتنا وانا یا (كه‌مال ئه‌تاتۆركى)یه‌ بۆ توركیا و شێواز و سروشتیا ده‌وله‌تێ و هزر و به‌رنامێ قوتابخانا (نجم الدین اربكان) ئه‌وا ئه‌ردۆغان و پارتا وى ژێ ده‌رچوویین. ب دیتنا من ئێدى ئه‌و سه‌ره‌ده‌رى و په‌یوه‌ندیێن به‌رى ئنقیلابێ ناهێنه‌ كرن پشتى ئنقیلابێ دگه‌ل توركیا. چونكی نامینیت وه‌ك به‌رێ د بیاڤێ سیاسى و ئابوورى و گه‌شت و گوزار ى و عه‌سكه‌رى دا، له‌ورا نوكه‌ ئه‌ردۆغان ب ژڤانه‌ هه‌یكه‌لێ سوپایێ خوه‌ نوو بدانیته‌ڤه‌و هه‌مى شوونزارێن گویله‌نى نه‌هێلیت، هه‌روه‌سا دووڤچوونا كه‌رتێ خواندنێ و دادپه‌روه‌ریێ بكه‌ت و ره‌وشا نه‌ئاسایی راگه‌هاندیه‌، دا كو چ زیان نه‌گه‌هیته‌ ماف و ئازادیا وه‌لاتیان.
ئومێده‌وارین بۆ ده‌وله‌تا توركیا وه‌ك ده‌وله‌ته‌كا جیران كو په‌یوه‌ندیێن باش و موكم یێن هه‌ین دگه‌ل هه‌رێما كوردستانێ. د رۆژێن داهاتى دا پێنگاڤێن پراكتیكى بهێنه‌ هاڤێتن بۆ چاره‌سه‌ركرنا قه‌یران و ئاریشا. ب چه‌سپاندنا ئاشتیێ و ئازادیێ و ساخكرنا پرۆژێ ئاشتیێ ل كوردستانا باكور دگه‌ل كوردان و ئنقیلاب ببیته‌ سه‌ربۆره‌ك. بۆ ده‌وله‌ته‌كا پتر دیموكراسى و یاسا سه‌روه‌ر بیت و به‌خته‌وه‌ریا ملله‌تى ئارمانج بیت.

website security
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com