محسن عەبدلڕەحمان
د سالڤەگەڕا وی یا دویێدا ل سەر هەلباسکبوونا وی یا پیرۆز، هێژا (ستار عەلی) د ناڤ مەدایە و کارێن وی هێژ ب گیانێ وی دژیندارن.
کەڤالێ بەدرخانییان:
ئەڤ کەڤالە کارەکێ هۆنەریێ ب مورکەکا هێماگەرییا مێژووییە، ل 12/9/1999ێ لدەمێ ڤەکرنا ئاڤاهیێ نویێ پەرتووکخانەیا بەدرخانییا ژ لایێ بەرێز (نێچیرڤان بارزانی) هاتییە هەلاویستن، ئەڤە ل سەر داخوازا لایەنێن پەیوەندیدار کو ژ هۆنەرمەندێ مەزن ستار عەلی هاتبووکرن نیگارکر، لوی دەمی ١٩٩٨ێ مالا ستاری ل گەرەکا هەرە مللی ل دهۆکێ – شیڤەشۆرکێ – بوو، کو دوو ژوورێن کەڤن و شەهگرتیبوون، د حەوشێدا دوو هژیر بلندببوون، ستار لژێر سها وان هژیرا کەڤالی بەدرخانییان نیگاردکر، ئەو دیمەن د چیرۆکا (پەیاما رەنگان) ب پەیڤان من نیگارکرییە.
ئەڤ کەڤالە د ناڤەرا پۆرترێتی و سرۆشتیدایە، ئەو ڤەگێڕانەکا بینڕایە بۆ ناسنامە و بیردانکا کوردی، کەلا وەک هێمایێ خۆرستبوونێ و ئالایێ کوردستانێ دگەلدا هژمارەکا کەساتیێن کورد ژ مالباتا بەدرخانیێن مەزن، ئەوێن دبوارێن هزری و مێژوویی و رەوشەنبیری.. پێشەنگ، کو کەڤالی دکەتە بەلگەنامەکا هۆنەری یا سەرکێشێن بزاڤا نەتەوەیی و رەوشەنبیرییا کوردی.
جوانکاری و هێماگەرییا کەڤالی
کەساتیێ پیر ب جلکێن کوردی ل سەرێ کەڤالی سالۆخەتێن هێماگەرییا پێشەنگی، دەستهەلات، روومەت، پەندڤانی، پایەبلندی..، پێ بەخشییە، ل دانگێ ب رێز کەساتیێن ب هویری نیگاکری، کو کەسێ ئاگەهداری رەوشا کوردان د سەدسالا بوریدا ئەوان دنیاسیت، دێم و سیمایێن وان دکەهینە، نیگارکێشی ب زانابوونەک بەرفرەهـ و هوشیارییەک کوردانە زانینا مێژوویێ، سێ بەرەباب مینا کوچێ نیگارکرینە و رۆلێ ژنا کورد ژبیرنەکرییە، کو د کەساتییا – رەوشەن بەدرخان – دا بەرجەستەکرییە، وەکو هێمایێ بەردەوامییا کاروانی خەباتا نەتەوەیی و هایدانێ ب گرنگییا هەر ئێکی و رۆلێ وی یێ بنگەهین دایە، دێمێن کەسان ب سیمایێن هێزێ دیارن و ئەڤە رێزداری و روومەتێ پێ دبەخشیت، پاشخانە چیایێن بلندن ب کەلایەکێ وەکو هێما بۆ دێرینیی و خۆراگریێ، ئالایێ کوردستانی ئەوێ ژ کەلایێ بەرەڤ ژێر درێژدبیت و ل هەردوو ئالییان پەرتووک د بژالە، هێمایێ هەرە بهێزە کو زانست و زانین و ناسنامەیا نەتەوەیی پێکڤە گرێددەت.
ب زالکرنا رەنگێ ئاخی و یێن گەرم هەست ب رەسەناتی و کووریێ دایە کەڤالی، رەنگێن زەر و کەسک و ئاخێ ئاماژەیە بو گرێدانا کەڤالی ب سرۆشتێ چیایێن کوردستانێڤە، دیسان بەرچاڤکرنا پەرتووک و بەلگەنامەیان ل پێشییا کەڤالی ئاماژەیە بو گرنگییا زانست و مێژوویێ.
هێماگەرییا پەیامێ:
پەیاما کەڤالێ یا رۆهنە، سەرکردێن مێژوویێن بوارێن جودا گرێدانە د ناڤبەرا خەباتا سیاسی، لەشکری، و یا هزری و رەشەنبیری و، پەرتووکێن بژالە ئاماژەیە بو گرنگییا زانینی و ئاڤاکرنا ناسنامەیا نەتەوەییدا، چیایێن ل پاشخانەیێ هێماگەرییا هێز و خۆراگرییا گەلێ کوردە.
سەرباری کو کەڤال هەلگرێ پەیامەکا هێماگەرییا بهێزە، لێ دبیت هندەک ببینن کو ئەو یا راستەوخۆیە، لێ ئەڤە وەک کارەکێ بەلگەیی و مێژوویێ خزمەتا دۆزا هزرییا کوردی دکەت، ژ بهایێ وێ کێمنابیت، کەڤال کارەکی هۆنەریێ خودان پەیامەک کوورە، د هۆندری هێمایێن بینڕایدا دەربڕینێ ژ ناسنامەیا کوردی دکەت.
گرنگییا کەڤالی:
«زێدەروویێ ناکەم ئەگەر بێژم: بەرێ نانی گەلەک ژ روویێ کەڤالێ جوانترە» مالفا گەلەک پرسیارێن گرتی و حەزێن ڤەکری، ل بەر بایێ نالینێ، هاواردکەن (سۆتم ناهێت گۆتن) ـ ژبلی مرۆڤی چ تشت دپیرۆزنین، ژ وانا کولتۆر، لێ هندەک بنەمایێن دهەین دپیرۆزن، ئەڤە د هەمی جڤاکاندا و بۆ هەمی جڤاکان دروستە، ژبلی جڤاکەکێ خاپاندی و گەمژەکری.
بەرزەبوون:
یا گرنگ ئەڤ کەڤالێ ل دەروازەیا پەرتووکخانەیا بەدرخانیا خەملاندی، پاشی بو دەمەکی د ژوورڤە هەلاویستن، د ناڤبەرا رێڤەبەرییا چەند کەساتییاندا بو پەرتووکخانەیێ و کارێن نویژەنکرنێ کەڤالێ بەدرخانییان نەیێ دیارە، لڤێرە ئەڤ پرسە دهێتە پێش: ئەگەر رێڤەبەرەکێ پەرتووکخانەیا گشتی بوهایێ کەڤالێ هۆنەری نەزانیت و ل جهێ هەژی نەدانیت، ئەرێ بۆچی لەکەیێ ل بانگخوازێ ئیسلامەوی دکەین، کو وێنە و نیگار و مۆزیکێ حەرامدکت و پەیکەران ب بت – سەنەم – ددەتە نیاسین!؟
ژێدەر:
١- پێتیبوونا رەنگان، ناڤەندا هاڤیبوون یا لێکولین و وەشانێن کوردی ل بەرلین، ژمارا وەشانێ – 44 – 2004، بپ41.
٢- سارە جقریف، هل ثمة افاق جدیدە لحمایە اللوحات التاریخیە من التلف؟ 17أبریل 2023
https://diffah.alaraby.co.uk/diffah/.
٣- اللوحات الفنیە أبرز وسائل التعبیر عن اڵافكار والمشاعر، حیث تجمع بین الإبداع والخیال، وتنقل رسائل متنوعە لمشاهده. https://hotgraphicksa.com/ar/blog/.
