ئه‌ڤرۆ:

ب پشكداریا شه‌ش هزار و 604 قوتابیان، كو ل سه‌ر 139 بنگه‌هان هاتینه‌ به‌لاڤكرن، ده‌ست ب ئه‌زموونێن ده‌ستپێكی بۆ سالا خواندنێ‌ 2021 – 2022 ل پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ هاته‌ كرن.

ب مه‌ره‌ما ژنێزیك ئاگه‌هداربوون ل سه‌ر ره‌وشا ئه‌زموونێن ده‌ستپێكی دوهی 19/2/2022 و ل ده‌مژمێر ئێكێ پشتی نیڤرۆ عومه‌ر عه‌لی تاها، رێڤه‌به‌رێ گشتی یێ په‌روه‌ردێ ل پارێزگه‌ها دهۆكێ  و د گه‌ل دا سه‌گڤان حه‌سه‌ن، رێڤه‌به‌رێ رێڤه‌به‌ریا سه‌رپه‌رشتیا په‌روه‌رده‌یی و ب ئاماده‌بوونا هه‌ردو رێڤه‌به‌رێن په‌روه‌ردێن قه‌زا دهۆك رۆژئاڤا و رۆژهه‌لات سه‌را هه‌ژماره‌كا بنگه‌هێن ئه‌زموونان د ناڤ سه‌نته‌رێ باژێرێ دهۆكێ دا ل سنوورێ هه‌ردو په‌روه‌ردان هاته‌ كرن.

د ڤان ئه‌زموونان دا شه‌ش هزار و 604 قوتابی پشكدارن، كو ل سه‌ر 139 بنگه‌هان هاتینه‌ به‌لاڤكرن، ژ وان ژی: سێ‌ هزار و 780 قوتابی ل پشكا زانستی دێ پشكداریێ د ئه‌زموونێن ده‌ستپێكی دا بۆ سالا خواندنێ 2021 – 2022 دا كه‌ن، كو ل سه‌ر 72 بنگه‌هان هاتینه‌ به‌لاڤكرن و دو هزار و 738 قوتابی ل پشكا وێژه‌یی دێ پشكداریێ د ئه‌زموونێن ده‌ستپێكی دا كه‌ن، كو ل سه‌ر 59 بنگه‌هان هاتینه‌ به‌لاڤكرن و 86 قوتابی ژی ل پشكا پیشه‌یی كو  ل سه‌ر 8 بنگه‌هـان هاتینه‌ به‌لاڤكرن دێ پشكداریێ‌ د ڤان ئه‌زموونان دا كه‌ن.

ئه‌ڤرۆ، نه‌وزاد هلۆری:

د چارچوڤێ هاریكاریكرنا كه‌سوكارێن شه‌هیدان دا، سه‌ربه‌ست تروانشی، ئه‌ندامێ جڤاتا سه‌ركردایه‌تیا پارتی و به‌رپرسێ لقێ ئیكێ پارتی، ب ئاماده‌بوونا به‌رپرسێ نڤێسینگه‌ها شه‌هیدان و ب هه‌لكه‌فتا 18ی شوباتێ سالرۆژا دامه‌زراندنا ئێكه‌تیا قوتابی و لاوان ل گه‌ل هه‌ژماره‌كا به‌رچاڤا مالباتێن شه‌هیدان كۆمبوو و به‌حس ل رۆلێ شه‌هیدان و خزمه‌تكرنا كه‌سوكارێن وان كر.

به‌رپرسێ لقێ د كومبوونێ دا گوت: (پێدڤی یه‌ هه‌رده‌م ئه‌م به‌حسێ نه‌خوشیان نه‌كه‌ین، به‌لكو دڤێت به‌حسا هیڤی و ئومێدان ژی بكه‌ین، هه‌ر كه‌سێ پتر قوربانیێ بده‌ت جوانتره‌، ئه‌ڤ ناڤونیشانه‌ ئیرادێ دروست دكه‌ت، ڕۆپه‌لێن دیرۆكا گه‌لێ مه‌ ب بها و سه‌نگا شه‌هیدان هاتیه‌ خه‌ملاندن، ئه‌گه‌ر ئه‌م دیرۆكا گه‌لێ خوه‌ هه‌موویێ نه‌نڤێسین ئه‌وا ب ده‌ستڤه‌هاتی دێ ب هه‌روه‌ چیت).

زێده‌تر گوت: (سه‌ره‌رایی گه‌ف و پیلانێن دوژمنان، ب باوه‌ری و ب حه‌ز و ڤیان دێ به‌ر ب ئارمانجێن مه‌نتر چین ژ بۆ ئازادیا ئاخ و نیشتمانێ خوه‌، ئه‌ڤرۆ هوون و مالباتێن هه‌وه‌ سه‌ربلندترین كه‌سن ل سه‌ر ڤێ ئاخێ دژین، ئه‌م سۆزێ دده‌ینه‌ هه‌وه‌ و هه‌ڤسه‌نگه‌رێن خوه‌ ل سه‌ر رێیا وان بچین، هه‌تا ئه‌لندا رۆژێ ته‌واف بكه‌ین).

هه‌ر د كۆمبوونێ دا ب گوره‌ی وی به‌رنامێ دارشتی، كو ئه‌ڤه‌ ماوێ پێنج سالایه‌ هاریكاریێن ماددی ل سه‌ر 30 مالباتێن شه‌هیدان دهێنه‌ پارڤه‌كرن.

ژلایێ خوه‌ڤه‌ كه‌سوكارێن شه‌هیدان سوپاسیا به‌رپرسی لقێ كر ژ بۆ ڤێ پیته‌دان و پشته‌ڤانیا ل وان دكه‌ت.

دهۆك، له‌زگین جوقی:

رێڤه‌به‌رێ‌ شوونوار و كه‌له‌پۆری ل پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ دیار كر، ل سه‌رانسه‌ری پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ خانیێن كه‌له‌پۆری دێ‌ هێنه‌ دیكۆمێنتكرن و د پاشه‌رۆژێ‌ دا دێ‌ هێنه‌ نووژه‌نكرن، داكو بهێنه‌ پاراستن و دبێژیت: بۆ ڤێ‌ مه‌به‌ستێ‌ ژی پلانه‌ك هاتیه‌ دانان و خانیێن كه‌له‌پۆری ل تاخێ‌ جوهیان و مه‌سیحیان ل دهۆكێ‌ و دكانێن كه‌ڤن و خانیێن كه‌له‌پۆری ل زاخۆ و ئامیدیێ‌ و ئاكرێ‌ هه‌موو دێ‌ هێنه‌ دیكۆمێنتكرن.

د. بێكه‌س بریفكانی، رێڤه‌به‌رێ‌ شوونوار و كه‌له‌پۆری ل پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ گۆت: “ل ئیدارا سه‌ربخوه‌ یا زاخۆ دگه‌ل ده‌ڤه‌رداریێن ئاكرێ‌ و ئامێدیێ‌ و سه‌نته‌رێ‌ پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ هه‌ژماره‌كا خانیێن كه‌له‌پۆری هه‌نه‌، یێ‌ به‌ر ب ژناڤچوونێ‌ دچن، بۆ پاراستنا وان پلانه‌ك هاتیه‌ دانان و هه‌موو خانیێن كه‌له‌پۆری دێ‌ هێنه‌ دیكۆمێنتكرن، داكو د پاشه‌رۆژێ‌ دا بهێنه‌ نووژه‌نكرن، هه‌تا نوكه‌ رازیبوون هاتیه‌ كرن و گوژمێ‌ 900 ملیۆن دیناران هاتینه‌ ته‌رخانكرن بۆ نووژه‌نكرن و پاراستنا خانیێن كه‌له‌پۆری ل ئاكرێ‌، پشتی دهێنه‌ نووژه‌نكرن و پاراستن دێ‌ بنه‌ ئه‌رشیفه‌ك بۆ پارێزگه‌ها دهۆكێ‌”.

گۆتژی: “ل ئیدارا سه‌ربخوه‌ یا زاخۆ هه‌ژماره‌كا دكانان هه‌نه‌ دگه‌ل هنده‌ك خانیان و قه‌یسه‌ری، ئه‌و ژی دێ‌ هێنه‌ دیكۆمێنتكرن و پاراستن، د ناڤ سه‌نته‌رێ‌ پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ ژی دا هه‌ژماره‌كا خانیێن كه‌له‌پۆری هه‌نه‌، ب تایبه‌تی ژی تاخێ‌ جوهیان و مه‌سیحیان، هه‌تا 76 خانیان هه‌نه‌، ئه‌و ژی دێ‌ هێنه‌ دیكۆمێنتكرنن داكو كار ل سه‌ر بهێته‌ كرن”.

ئه‌ڤرۆ، ئه‌میر ئه‌ترووشی:

رێڤه‌به‌ریا گشتیا باژێرڤانیان ل پارێزگه‌ها دهۆكێ بۆ جارا ئێكێ ب شێوه‌یێ تێست بۆكس ل سه‌ر حه‌وزێن وه‌رگرتنی داناینه‌، بۆ هندێ ئاریشێن گلێشی و په‌نگینا سۆلینان ب شێوه‌یه‌كێ به‌رچاڤ كێم ببیت. ل سالا 2020ێ ب سه‌ده‌ما دروستبوونا له‌هیان زیان ب 31 پرۆژێن خزمه‌تگۆزاری ل سنۆرێ 47 باژێرڤانیێن سه‌ر ب رێڤه‌به‌ریا گشتیا باژێرڤانیان ل پارێزگه‌ها دهۆكێ كه‌فتیه‌ و ب رێكا ڤی پرۆژه‌ی كو نها د تێستێ‌ دایه‌، دێ‌ زیانێن له‌هیان ب شێوه‌یه‌كێ‌ به‌رچاڤ كێمتر لێ‌ هێن.

ل گۆر ئامارێن به‌رده‌ست، زیانێن ڤان لافاوان نێزیكی ملیاره‌ك و 577 ملیۆن دینار بووینه‌، هه‌روه‌ها ل گۆر ئاماران پرانیا ڤان زیانێن ل پرۆژێن خزمه‌تگۆزاری كه‌فتی هاتینه‌ چاره‌سه‌ركرن و خه‌رجیێ چاره‌سه‌ركرنێ ل سه‌ر بودجێ تایبه‌تێ قه‌زا ئامێدیێ و بودجێ گه‌شه‌پێدانا پارێزگه‌ها دهۆكێ هاتیه‌ دابینكرن.

ئه‌ندازیار دیار سادق، به‌رپرسێ پشكا ژینگه‌هێ ل رێڤه‌به‌ریا گشتیا باژێرڤانیان بۆ ئه‌ڤرۆ دیار كر، ئه‌ڤ هزره‌ نها وه‌كۆ تێست دهێته‌ كرن كا دێ هه‌تا چ ڕاده‌ یێ سه‌ركه‌فتی بیت، نها ل سنوورێ چه‌ندین باژێرڤانیێن سه‌رب رێڤه‌به‌ریا گشتی ڤه‌ هاتینه‌ دانان، ئه‌گه‌ر دانانا وان سه‌ركه‌فتن ئینا، دێ بیته‌ پڕۆژه‌ و ل هه‌می جهان هێنه‌ دانان ل سنوری ر. گشتی.

خۆیاژی كر، بیرۆكا ڤێ یا رێڤه‌به‌ریا گشتیا باژێرڤانیانه‌، ژ بۆ هندێ ته‌مه‌نێ سۆلینان درێژتر لێ بهێن و  نه‌هێنه‌ په‌نگاندن هه‌روه‌سا كارێ سه‌خبێری و پاقژكرنا ئاڤرێژان گه‌له‌ك ب ساناهیتر لێ بهێت و ب تایبه‌ت ده‌مێ باران و ل وان جهان كو ب شێوه‌یه‌كێ زۆر باران دباریت، ژینگه‌ه پارێزێن كومكرن و ڤه‌گوهاستنا گلێشی ل باژێرڤانیا دشێن وان بۆكسان (سندوقا) بینه‌ ده‌ر ژ گلێشی پاقژبكه‌ن و دانه‌ڤه‌، دا كو ئاریشه‌ و مه‌ترسیێن له‌هیان كێمتر لێ بهێن و سولین كارێ خوه باشتر بكه‌ن و نه‌هێنه گرتن.

ل سالا 2020 ل سنۆرێ هه‌ر ئێك ژ باژێرڤانیێن (ئامێدیێ، دێرالۆك، شێلادزێ، بریفكا و باگێرا) ب درێژاهیا 6678 مه‌تران سۆلین و 1182 مه‌ترێن چارگۆشه‌ دیوارێن پالپشت هاتینه‌ دروستكرن.ح

ل سالا 2021 ژی ل سنۆرێ هه‌ر ئێك ژ باژێرڤانیێن (سێمێل، مسیریك، باتێل، شاریا، ته‌ناهیێ و به‌رده‌ره‌ش) ب درێژاهیا 10669 مه‌تران سۆلین و 7348 مه‌تر چوارگۆشه‌ دیوارێن پالپشت هاتنه‌ چێكرن.

ب شێوه‌یه‌كێ گشتی هه‌موو باژێرڤانی ل گۆر پێشینه‌یا خۆ یا هه‌یڤانه‌، داهاتێ باژێرڤانیێ و بودجه‌یێن جوراوجور هنده‌ك پرۆژێن بچویك ژ بۆ رێگریكرن و كێمكرنا زیانێن له‌هیان ل سنۆرێ باژێرڤانیا خۆ ئه‌نجام دده‌ن، د ڤی چارچۆڤه‌ی دا ل سالا 2021 ب درێژاهیا 11324 مه‌تران سۆلینێن ئاڤرێژ هاتینه‌ دروستكرن و 221 مه‌تر ژی هاتینه‌ سه‌خبێركرن.

رێڤه‌به‌رێ‌ گشتیێ‌ باژێرڤانیان ل پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ راگه‌هاند، د ماوه‌یێ‌ سالا 2020 و 2021 دا، ب تایبه‌ت سالا 2020، گه‌له‌ك له‌هی رابوون و بوونه‌ ئه‌گه‌ر كو ب كۆژمێ‌ ملیاره‌ك و 500 ملیۆن دیناران زیان ب پرۆژه‌یێن خزمه‌تگۆزاری بكه‌ڤن.

ئه‌ندازیار دیار به‌حری، رێڤه‌به‌رێ‌ گشتیێ‌ باژێرڤانیان ل پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ دیار كر، ئه‌و پرۆژه‌یێن خزمه‌تگۆزاری یێن نها ل سنوورێ‌ رێڤه‌به‌ریا گشتیا باژێرڤانیان دهێنه‌ ئه‌نجامدان هه‌موویان سۆلین ژی ل گه‌ل دهێنه‌ چێكرن، بۆ هندێ‌ رێژه‌یا زیانێن له‌هیان ل سه‌ر باژێرڤانیان كێمتر لێ‌ بهێن و له‌هی په‌یدانه‌بن.

گۆتیشی: مه‌ هژماره‌كا مه‌زن یا پرۆژه‌یان بۆ نه‌مانا زیانێن له‌هیان د پلانێ‌ دانه‌ و بۆ وه‌زاره‌تێ‌ هاتینه‌ فرێكرن، لێ‌ هێشتا پاره‌یێ‌ پێدڤی بۆ وان پرۆژه‌یان نه‌هاتیه‌ ته‌رخانكرن.

ئه‌ڤرۆ، دووڤچوون:

رێڤه‌به‌رێ‌ شوونوارێن پارێزگه‌ها دهۆكێ‌‌ راگه‌هاند، هه‌تا نوكه‌ ل پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ پتر ژ 1600 جهێن شوونواران هاتینه‌ تۆماركرن. د ڤان جهان دا پشتی ڤه‌كۆلین هاتینه‌ كرن گه‌له‌ك پارچه‌یێن شوونواری یێن هاتینه‌ دیتن نوكه‌ د ناڤ موزه‌خانا دهۆكێ‌ دا هاتینه‌ پاراستن. هه‌تا 700 پارچه‌یێن شوونواری د موزه‌خانا دهۆكێ‌ دا هه‌نه‌ و چه‌ند پارچه‌یێن دی‌ هه‌نه‌ هێشتا نه‌هاتینه‌ نمایش كرن.

د. بێكه‌س بریفكانی، رێڤه‌به‌رێ‌ شوونوارێن پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ بۆ ئه‌ڤرۆ دیار كر، د پلانێ‌ دایه‌ مه‌زنترین موزه‌خانا نشتیمانی بۆ پاراستنا شوونواران ل دهۆكێ‌ بهێـته‌ دروستكرن. نوكه‌ كار ل سه‌ر نووژه‌نكرنا چه‌ندین جهێن شوونواران ژی ل دهۆكێ‌ یێ‌ دهێته‌ كرن وه‌كو شوونوارێن خه‌نس و ده‌رگه‌هێ ئامێدیێ‌ و چه‌ند جه پلانێ‌ دانه‌ ژی بهێنه‌ نوژه‌نكرن و سه‌خبیركرن”.

خویاژی كر، ئه‌و پارچێن نها د موزه‌خانێڤه‌ ئه‌ون یێن پشتی سالا 2013 هاتینه‌ كۆمكرن ژ جهێن شوونواری یێن ل سنورێ پارێزگه‌ها دهۆكێ دیتین، 800 پارچه‌ ژ وان شوونواران یێن هاتینه‌ نمایشكرن د موزه‌خانێدا، كه‌ڤنترین پارچا شوونواران كو نها د موزه‌خانێدا هه‌یه‌ (به‌رێن سوانی نه‌) یێن مرۆڤان بكاردئینان ژ بۆ ڤه‌كوشتن و ژێڤه‌كرنا كه‌ڤلێ گیانه‌وه‌ران، مێژوویا وان ڤه‌دگه‌ریت ژ بۆ چه‌رخێ ناڤه‌راست كو نێزیكی 12 هزار سالانه‌، هه‌روه‌سان 5 هزار پارچه‌ ژی هه‌تا نوكه‌ نه‌هاتینه‌ نمایشكرن و د كۆگه‌هێن موزه‌خانێدا ماینه‌ ژبه‌ر نه‌بوونا جهێ پێدڤی.

ئه‌و یه‌ك ژی نه‌ ڤه‌شارت، موزه‌خانا دهۆكێ ل سالا 1989 هاتییه‌ دامه‌زراندن، و ل سالا 1990 ئه‌و پارچێن د ڤێ موزه‌خانێدا هاتنه‌ ڤه‌گوهاستن بۆ مۆزه‌خانا به‌غدا و گۆت: د پلان دا‌یه‌ دوو ژوورێن كۆگه‌هكرنا شوونواران و دوو ژۆران بۆ نمایشكرنا وان ئاڤا بكه‌ین، لێ هه‌تا نوكه‌ نه‌ هاتیه‌ جێبه‌جێكرن ژبه‌ر ره‌وشا دارایی، لێ ئه‌م بزاڤێ دكه‌ین دگه‌ل ڕێكخراوێن جیهانی و حكوومه‌تا هه‌ڕێما كوردستانێ ئه‌ڤ پلانه‌ بهێته‌ بجهئینان.

ناڤهاتی ئه‌وژی دیار كر: “ل ناحیا فه‌یدیێ‌ ژی 12 نه‌خشه‌یێن نكراندی هاتینه‌ دیتن ل سه‌ر لیڤیا جویێ‌ درێژاهیا نه‌ه كیلۆمه‌تران بوویه‌. ئه‌ڤ ساله‌ مه‌ شیا بگه‌هنه‌ هه‌موو ئه‌نجامان ئه‌وژی دوو پاشا دگه‌ل حه‌فت خوداوه‌ند تێدا هاتینه‌ نكارندن بۆ ئێكه‌مین جار بۆ سه‌رده‌مێ‌ پاشا سه‌رجون دویێ‌ ئه‌وژی بۆ به‌ری 721 سالان پیش زایینێ دزڤرن. ئه‌ڤه‌ پرۆژه‌كێ‌ گرنگ بوویه‌ تێدا دیاربیت كو كوردستان یا ده‌وله‌مه‌نده‌ ب ئاڤ وچاندنێ‌ كو مه‌زنترین كارگه‌ها شه‌رابێ ژی نیزیك گوندێ‌ خه‌نس هاتبوو دیتن ئه‌ڤه‌ هاتیه‌ راگه‌هاندن”.