NO IORG
Authors Posts by naci bedel

naci bedel

15011 POSTS 0 COMMENTS

8

د. عارف حیتۆ

 

من نه‌دڤیا بچمه‌ چ نێچیر و ڕاڤان

لێ ئه‌ز یێ بوویمه‌ نێچیرڤان

من حه‌ز ژ تێكهه‌لییا په‌زی نه‌دكر

دناڤبه‌را شه‌ڤ و رۆژێدا من خوه‌ دیت یێ

ل به‌ر كه‌واڵی و بوویمه‌ شڤان

من و زه‌ڤیا ل هه‌ڤ نه‌دكر

ل ئێڤارییا هاڤینه‌كێ، ل ناڤ ڕه‌زه‌كی ژ دایكبووم و

ل به‌ر ڕه‌زی مه‌زن بووم و دگۆتنه‌ من تویی ره‌زڤان

هه‌كو من نه‌ڤیای زۆلمێ بكه‌م

یان ده‌ستێ خوه‌ درێژكه‌مه‌ مالێ خه‌لكی

دگه‌ل كۆمه‌كا ڕێگران بوومه‌ نژده‌ڤان

هه‌ر تشته‌كێ من نه‌ڤیایی، من یێ ڤیایی

و هه‌ر تشتێ من ‌ڤیایی، كه‌فتمه‌ تێدا ب نه‌ڤیایی

خوه‌ ل وی ده‌مێ چوویمه‌ سه‌ر كه‌ڤرێ حسارێ و

من ڤیایی خوه‌ تێدا بهاڤژێم

گیایێ نه‌رم ڤه‌گرتم و له‌مزێن دلێ من ته‌مبوورڤان

ئه‌ڤه‌ پێنجی ساله‌ ب منڤه‌ یا بووی به‌لا ژیان

پێنجی ساله‌..

خه‌مه‌ك ل سه‌ر سینگێ من ڤه‌دده‌ت، بوویه‌ خاقان

خه‌مێ خوه‌ د ده‌ردۆرێ وه‌ركر

وه‌ك ئاگرێ ب پووشی ڤه‌ چووی، ڤه‌گرت جیهان

دوهییا من خه‌مه‌

ئه‌ڤرۆیا من خه‌مه‌

ئاینده‌یێ من خه‌مه‌

ئه‌ز ب خه‌مێ هشیار دبم و تێشتێ دخۆم خه‌م

ئه‌و نه‌فه‌لێن ب عه‌شوایی ل سه‌رێن ڕێكا دگڕنژن

ره‌شپۆشن و تێكدا بوون خه‌م

ئه‌ز ب خه‌مێ ژ دایك دبم و

ب خه‌مێ گه‌شه‌ دكه‌م و

هه‌ر ب ڤێ خه‌مێ ژی دێ مرم.

هه‌كو من ل خوه‌ مێزه‌ كری، وه‌سا من ددیت

كائینه‌كێ ڕاهه‌ژۆكم ل به‌ر هوڕه‌بای

دكه‌شتیێ دا هه‌رده‌م ئالۆز و هه‌ڤدژم

ب پله‌كێ دبمه‌ هه‌ور و ب ئێكا دی

ژ ئه‌نیا ئاسمانی درژم.

ب په‌یڤه‌كێ دبمه‌ تاری و ب ئێكا دی دبمه‌ فه‌رقه‌د

د چركه‌كێ دا دبمه‌ ئاشتی و د ئێكا دی دا جه‌نگا به‌د

ب نڤێژه‌كێ دبمه‌ عیسا و ب شه‌هده‌یه‌كێ دبم محه‌مه‌د

ئه‌ز ئه‌ڤێ ده‌ڤ ب كه‌ن و ژبن ڤه‌ پڕ فه‌ن

ئه‌ڤێ ب روخساری ڤه‌ ره‌به‌ن

و ب ره‌فتارێ بكوژه‌كێ توند و نه‌په‌ن

ئه‌ڤ هه‌ڤدژییا…

ب من ڤه‌ پێشی و ل به‌ر ده‌رێ مالان كه‌ركه‌ده‌ن

چاڤێن خه‌لكی ئه‌ز خوارم و د هناڤێن وان دا زه‌مه‌ن

ئه‌ڤ زه‌مه‌نێ مشت هه‌ڤدژی و هه‌یڤا عاشق دكه‌ته‌ ره‌ژی

ژانێن بوونا ژیوارینه‌- ئه‌و ژیوارێ ژ نیهارێ بووی

ته‌ڤ سلاڤێن هێژا و هه‌ژی، ل سه‌ر لێڤێن من دكه‌ته‌ په‌ژی

من دڤیا من چ تشت نه‌ڤێت

من نه‌دڤیا من تشته‌ك بڤێت

وه‌لێ ڤیان و نه‌ڤیانێ… كه‌په‌نه‌كێ هه‌ڤدژیێ كره‌ به‌ر من

زارۆكان پێ دكر توپانێ، ل گۆڕه‌پانێ..!

***

 

32

د. ره‌شید فندی

ل هژمارا 3082 یا رۆژا 12 – 1 – 2022 یا رۆژناما ( ئه‌ڤرۆ ) من گۆتاره‌كا ره‌خنه‌یی دیت ژ نڤیسینا ره‌خنه‌گره‌كێ گه‌نج ( شیان كانیساركی ) ل دۆر په‌رتووكا من ( هنده‌ك ژ دیتنێت نالبه‌ندی ل دهۆكێ ) . ئه‌ڤه‌ژی گه‌نگه‌شه‌یه‌كا كورته‌ د گه‌ل نڤیسه‌ری.

ل به‌راهیێ ئه‌ز كه‌یفخوه‌ش دبم ده‌مێ گوتارێت ره‌خنه‌یی یێت ئه‌ده‌بی  ل سه‌ر به‌رپه‌رێت رۆژنامه‌ و گۆڤاران دبینم, چنكی ئه‌ده‌ب بتنێ ب ره‌خنه‌یێ پێش د كه‌ڤت. ڤێ دووماهیێ ئه‌ز  هنده‌ك گوتارێت ره‌خنه‌یێ ل دۆر كورته‌ چیرۆك و رۆمانان ل سه‌ر به‌رپه‌رێت رۆژنامه‌یا ( ئه‌ڤرۆ ) دبینم و د خوینم وپێ كه‌یفخوه‌ش دبم, هه‌ر وه‌سا دبینم كو ره‌خنه‌ ل ده‌ڤه‌را مه‌ هێدی هێدی یا ژ كه‌ڤلوژانكێ دوژمنكاریێ و شكاندنا ئێكودو  ده‌ردكه‌فت وئاوایه‌كێ نوو ب خوه‌ ڤه‌ دگرت, ئه‌و ژی  هزروبیرێت جودا و ئازاد و سه‌ربه‌ستن, دوور ژ شكاندنا ئێكودو , ئانكو ره‌خنه‌یا مه‌ پێنگاڤه‌كێ به‌ره‌ڤ پێش دچت.

ره‌خنه‌یا مه‌ یا ئه‌ده‌بی ل سالێت حه‌فتێ و هه‌شتێیان دوژمنكاری بوو , ئه‌گه‌ر ته‌ ب نه‌رمی ژی ره‌خنه‌ ل هۆزانه‌كێ یان گۆتاره‌كێ گرتبا, ره‌خنه‌لێگرتی دا بابه‌تێ وێ هۆزانێ یان گۆتاری ژ بیر كت, كا ره‌خنه‌یا وی درسته‌ یان شاشه‌, به‌لكو دا به‌زیته‌ رابووریێ ره‌خنه‌گری, دا ل كێماتیێت كه‌سایه‌تیا ره‌خنه‌ گری گه‌ڕت , ڤێجا چ كێماسیێت كه‌سایه‌تی هه‌بن, ئالیێ‌ سیاسی بت یان جڤاكی یان په‌روه‌رده‌یی بت، هه‌تا نێزیك بوو بگه‌هیته‌ سه‌ره‌دانا فه‌رمانگه‌هێت ئاڤێ و كاره‌بێ بكت و ته‌ماشه‌ بكت كا ره‌خنه‌گری پارێت ئاڤ و كاره‌با داینه‌ یان نه‌ و هتد … دا گه‌له‌ك جاران ژی (واستا) و هاریكارا ب خوه‌ په‌یدا كت دا هاری وی بكن بۆ شكاندنا هه‌ڤالێ خوه‌ یێ ره‌خنه‌گر وبابه‌تێ ره‌خنه‌گرتنا ئه‌ده‌بی ژ بیر دكر, گه‌له‌ك ژ ڤان نموونه‌یان هه‌بوون وڤێره‌ نه‌ جهێ رێزكرنا نموونه‌یانه‌ . له‌وما ره‌خنا ئه‌ده‌بی ل ده‌ڤه‌را مه‌ هه‌ر د جه دا ما و پێشڤه‌ نه‌چوو .

دوباره‌ د بێژم كه‌یفخوه‌شم ب ره‌خنه‌گرێت گه‌نج وئه‌ز ره‌خنه‌یێت وان دخوینم لێ؛ تشتێ ئه‌ز تێبینی دكم, ئه‌ڤ ره‌خنه‌گرێت گه‌نج گه‌له‌ك ب له‌زن، كێم ژێده‌ران دخوینن و كێم دویڤچوون و لێگه‌ریانن.

ده‌مێ من په‌رتووكا ( هنده‌ك ژ دیتنێت نالبه‌ندی ل دهۆكێ ) چاپ كری, باش ل بیرا من بوو كا دێ ناڤ و نیشانێت په‌رتووكێ چه‌وا دانم، ئانكو به‌حسێ نالبه‌ندی یه‌ و په‌یوه‌ندیا وی د گه‌ل دهۆكێ وهنده‌ك نموونه‌یێت هۆزانێت وی ل دهۆكێ, نابت وه‌كی كاره‌كێ زانستی ئه‌ز ژ چارچۆڤه‌یێ بابه‌تێ خوه‌ ده‌ربكه‌ڤم لێ؛ ره‌خنه‌گری ل جهه‌كی یێ گۆتی ” ده‌مێ په‌رتووكێ دبینم و دخوینم بێ هیڤی دبم كو خودانێ مه‌زنترین دیوان یێ مای د ناڤبه‌را 50 لاپه‌ران دا و نزانیت دێ چ كه‌ت !” . وه‌سا دیار دبت  كو ره‌خنه‌گری د ڤیا ئه‌ز ژ بابه‌تێ خوه‌ ده‌ربكه‌ڤم و هه‌ر پێنج به‌رگێن دیوانێ بینمه‌ د ناڤ گۆتارا خوه‌دا!

برایێ ره‌خنه‌گر, ژ ئالیێ‌ زانستی ڤه‌, ده‌مێ تو ناڤونیشانه‌كێ بۆ په‌رتووكا خوه‌ ددانی دڤێت تو ژ بابه‌تێ په‌رتووكێ  ده‌رنه‌كه‌ڤی. بابه‌تێ په‌رتووكا من ژی كو ل سه‌ر نالبه‌ندی و دهۆكێ یه‌, دو رێك هه‌بوون؛ یان د ڤیا هه‌ر جاره‌كا نالبه‌ندی ناڤێ دهۆكێ د هۆزانا خوه‌دا ئینابا من كربا د په‌رتووكێ دا, ئه‌و ژی دا بیته‌ جۆره‌كێ ئه‌رشیفكرنێ, رێكا دی ژی ئه‌وه‌؛ هنده‌ك هۆزانێت وی یێت ناڤدار وه‌رگرم ده‌مێ ل دهۆكێ, ول دووڤ شیانێت خوه‌ ڤه‌كۆلینێ ل سه‌ر بكم, من ژی رێكا دوێ هه‌لبژارت, دا په‌رتووكا خوه‌ ژ ئه‌رشیفكرنێ دوور بێخم و رێكا ڤه‌كۆلینێ بگرم وكه‌ره‌سته‌یێ بابه‌تی ژ چارچۆڤه‌یێ خوه‌ ده‌رنه‌كه‌ڤت. هه‌ر وه‌سا هه‌ڤالێ مه‌ یێ نڤیسه‌ر “ئیسماعیل بادی” ده‌مێ پشتی هینگی په‌رتووكه‌ك ل دۆر نالبه‌ندی و زاخۆ چاپكری, هه‌ر وه‌كر و ژ بابه‌تێ خوه‌ ده‌رنه‌كه‌فت. كو بابه‌تێ نالبه‌ندی و زاخۆ بوو, گوه نه‌دا هژمارا به‌رپه‌رێت په‌رتووكێ .

ژ ئالیه‌كێ‌ دی ڤه‌, برایێ ره‌خنه‌گر, گرنگیێ ب ژێده‌ران نادت, من دیت وی ته‌ماشه‌ی وان ژێده‌ران نه‌كریه‌ یێت سالێت حه‌فتیێ و هه‌شتێیان  یێت ل سه‌ر هۆزانڤان “ئه‌حمه‌دێ نالبه‌ند”ی ده‌ركه‌فتین , ئه‌و ژی هه‌می هه‌ڤالێ مه‌ سه‌یدا “ئیسماعیل بادی” وێنه‌یێ به‌رگێت وان یێت د هه‌ردو گۆتارێت خوه‌ دا به‌لاڤكرین, وه‌ك به‌رسڤه‌كا ره‌خنه‌یی ل سه‌ر گۆتارا ره‌خنه‌گرێ گه‌نج  كاك ( شیان ), له‌وما ئه‌ز وی بابه‌تی دووباره‌ ناكه‌مه‌ ڤه‌ چنكی  كاك ( ئیسماعیل )ی  ب جوانی یێ ل سه‌ر نڤیسی لێ؛ ده‌رباری ژێده‌ران ب تنێ دێ بێژم: كاك ( شیان )ی ناڤێ ئێك ژێده‌رێ كه‌ڤن  یێ ئینای, ئه‌و ژی ب شاشی یێ نڤیسی, مه‌به‌ست پێ په‌رتووكا سه‌یدایێ‌ ( سادق به‌هائه‌ددین )ه‌, كو ناڤێ په‌رتووكا وی ( هۆزانڤانێت كورد)ه‌, لێ ژ به‌ر خه‌مساریا كه‌كێ ( شیان ), وی ناڤێ  په‌رتووكێ یێ كریه‌ ( هۆزانڤانێت بادینان )! , ئه‌گه‌ر سوباهی قوتابیه‌كێ ماجستێرێ یان دكتۆرایێ ڤه‌كۆلینه‌كێ ل سه‌ر ژیان و به‌رهه‌مێ ( سادق به‌هائه‌ددین ) بنڤیست, دێ چه‌ند ل په‌رتووكا ( هۆزانڤانێت بادینان ) گه‌ڕت و نابینت , چنكی ته‌ ناڤ ب شاشی یێ نڤیسی! نه‌ هه‌ر ئه‌ڤه‌ به‌لكو ده‌مێ ره‌خنه‌گری لیستا ژێده‌رێت خوه‌ ژی نڤیسی, ناڤێ  هه‌مان په‌رتووكێ یێ نڤیسی ( هۆزانڤانێن كورد ) ئه‌و ژی شاشیه‌, چنكی ل هه‌می به‌رهه‌مێت ( سادق به‌هائه‌ددین ) بنێره‌ , وی شێوه‌یێ كۆمكرنێ هه‌ر ( ێت ) یێ نڤیسی نه‌كو ( ێن ) هه‌ر وه‌كی كاك ( شیان ) ی شێواندی , هه‌ر وه‌سا ناڤێ په‌رتووكا من ژی یێ شێواندی ( هنده‌ك ژ دیتنێت ….) یێ كریه‌ ( هنده‌ك ژ دیتنێن ….) وی ئه‌و ماف نینه‌ ناڤێ په‌رتووكان بگهۆڕت .

ئه‌حمه‌د نالبه‌ند ل دو قۆناغێت ژیانا خوه‌ ل دهۆكێ بوو , ل سالێت ده‌ستپێكا ژیانا خوه‌ بۆ فه‌قیاتیێ ئه‌و بخوه‌ دبێژت ( من دو سالا ل دهۆكێ دخواند  ), ل ددووڤ وان پسیارێت من كرین, ئه‌و ل مزگه‌فتا مه‌زن یا دهۆكێ فه‌قی بوو لێ؛ جارا دوێ  پشتی كاره‌ساتێت ژیانێ ب سه‌رێ وی هاتین وژنێت وی مرین و بێ خودان مایی, ئه‌و پشتی سالا 1955 ێ یێ هاتیه‌ دهۆكێ, وێ جارێ ل مزگه‌فتا (حه‌جی مسته‌فای ) ئه‌وا د كه‌ڤیته‌ به‌رامبه‌ر مه‌زارێ دهۆكێ جهوار بوو. شاعێر و زانایێ ئایینی ره‌حمه‌تی(  مه‌لا حه‌مید سلێڤانه‌یی) گۆته‌ من : ل سالا 1955 ێ ئه‌م ل مزگه‌فتا زاخۆ فه‌قی بووین, فه‌ق ئه‌حمه‌دێ نالبه‌ند بۆ ده‌مه‌كێ ل زاخۆ ل نك مه‌ ما, هه‌ر وه‌سا گۆت : نالبه‌ند هه‌ر فه‌قی بوو ئانكو (ئیجازه‌) وه‌رنه‌گرتبوو , به‌لێ شاعێر بوو وبه‌رده‌وام شیعر د نڤیسین .

پشتی هینگی یێ هاتیه‌ دهۆكێ ل مزگه‌فتا حه‌جی مسته‌فای مایی لێ؛ یا دیار نینه‌ چه‌ند سالا مایه‌ ل دهۆكێ هه‌ر وه‌كی ب درێژی من د په‌رتووكا خوه‌دا نڤیسی .

د. مه‌سعوود كتانی یێ ره‌حمه‌تی, به‌ری وه‌غه‌را دووماهیكێ‌ بكت, ل كلینیكا وی یا نۆژداریا گیای لدهۆكێ من سه‌ره‌دانا وی كر, گۆت نالبه‌ندی (ئیجازا) “دوازده‌ علمیێ” وه‌رنه‌گرتبوو , گه‌هشتبوو په‌رتووكا ( جامی ) و راوه‌ستابوو. له‌وما چو جاران ل مزگه‌فتێت مه‌زن ل باژێران نه‌بوویه‌ ئیمام, چنكی یێ “دوازده‌ عیلم” نه‌بوو , بتنێ  ماف هه‌بوو ل گوندا  ئیمام بت .

وێنه‌یێ نالبه‌ندی ب مه‌زنی یێ ل سه‌ر به‌رگێ په‌رتووكا من لێ؛ كه‌كێ شیان  دبێژت: ته‌ چو وێنه‌یێت نالبه‌ندی به‌لاڤ نه‌كرینه‌. وێنه‌یێ ئیمامێ مزگه‌فتا حه‌جی مسته‌فای وسه‌یدایێ نالبه‌ندی  ( ره‌حمه‌تی مه‌لا عبدالهادی مفتی ) من یێ به‌لاڤكری ومن زه‌حمه‌ت دیت هه‌تا ب ده‌ست من كه‌فتی، هه‌ر وه‌سا وێنه‌یێ مزگه‌فتێ ب خوه‌ و وێنه‌یێ گه‌را چه‌مكێ عه‌لی گویزی, كو هه‌میان په‌یوه‌ندی یا ب بابه‌تێ نالبه‌ندی ڤه‌ هه‌ی, كه‌كێ (شیان)  دبێژت : وان وێنه‌یان چو په‌یوه‌ندی ب بابه‌تێ نالبه‌ندی ڤه‌ هه‌یه‌؟

 

گه‌له‌ك به‌رسڤێت ره‌خنه‌گرێ گه‌نج كه‌كێ ( شیان ), هه‌ڤالێ مه‌ كاك ( ئیسماعیل بادی ) یێت داین, له‌وما ئه‌ز دوباره‌ ناكم  لێ؛ ل دووماهیكێ‌ كه‌كێ ( شیان ) به‌حسێ شاشی یێت رێزمانی د په‌رتووكا من دا یێ كری و ئاماژه‌ ب چو نموونه‌یان نه‌كریه‌, ئه‌ز داخوازێ ژێ دكم هنده‌ك نموونه‌یێت  وان شاشیا بۆ مه‌ بنڤیست دێ جهێ سوپاسیێ بت، ژبه‌ركو د هه‌می نڤیسینێت خوه‌دا ئه‌ز گه‌له‌ك گرنگیێ ب دارشتنا زمانی دده‌م .

17

دهۆك، ره‌ڤین سالح:

نه‌خوشیا هه‌لكێشانا ماسولكێن ستوی ئێك ژ حاله‌تێن به‌ربه‌لاڤه‌ ل جه‌م زارۆیێن شنووی دبن، ده‌مێ‌ زارۆبوونا زارۆی یا بزه‌حمه‌ت بیت و زارۆ دهێته‌ كێشان، هه‌روه‌سان ده‌مێ‌ جێمكبن دزكێ‌ دایكا خوه‌ دا جهێ‌ وی یێ‌ نه‌خوش بیت و بو ماوه‌یه‌كی ستوویێ‌ وی دكه‌ه‌ڤیته‌ به‌ر وی، دیسان ده‌مێ‌ روویشنتا وی دزكێ‌ دایكێ‌ دا یێ‌ خه‌له‌ت بیت تووشی ڤێ‌ نه‌خوشیێ‌ دبن.

مریه‌م قادر، چاره‌سه‌ركارا سروشتی ل ناڤه‌ندا ڤه‌دیتنا زووده‌ما په‌ككه‌فتنێ‌ ل دهوكێ‌ دیاركر نه‌خۆشیه‌ك ل جه‌م زارۆیان هه‌یه‌، ده‌مێ‌ ماسولكێن ستوویێ‌ وان ژێك دهێنه‌ كێشان، ئه‌ڤه‌ دبیته‌ ئه‌گه‌ر گرێیه‌كا ره‌ق ل گه‌وریا وی په‌یداببیت، وگۆت:  ده‌مێ‌ زارۆبوونا وی یا بزه‌حمه‌ت زارۆی دهێته‌ كێشان برێكه‌كا نه‌دروست و دبیته‌ ئه‌گه‌ر ستوویێ‌ وی خار دبیت، هه‌روه‌سان ده‌مێ‌ جێمك بن و دزكێ‌ دایكێ‌ دا جهێ‌ زارۆی یێ‌ نه‌خۆشه‌ هنده‌ك جاران ستوویێ‌ وی بو ماوه‌یه‌كێ‌ درێژ دكه‌ڤیته‌ به‌ر، دیسان دزكێ‌ دایكێ‌ دا ده‌مێ‌  روونشتنا زارۆی یاخه‌له‌ت بیت، ماسولكێن ستوویێ‌ وان ژێك دهێنه‌ كێشان، هنده‌ك دایك و باب ڤێ‌ نه‌خوشیێ ل جه‌م زارۆیێ‌ خوه‌ بساناهی ئاشكرا دكه‌ن و دزانن یێ‌ توشبووی، ده‌مێ‌ سه‌رێ‌ وان دشوون و ده‌ستێ‌ وان ڤێ‌ دكه‌ڤیت پرسیاردكه‌ن كا گرێیه‌كه‌، هنده‌ك زارۆ ژی سه‌رێ‌ وان ل ره‌خه‌كی تنێ‌ یه‌ نازڤرن، نوشدار ته‌ماشه‌دكه‌تێ‌ و نه‌خوشیا وی ده‌سنیشان دكه‌ت.

چاره‌سه‌ركارا سروشتی خویاكر چاره‌سه‌ری بو هه‌لكێشنا ماسولكێن ستووی ده‌مێ‌ نۆشدار نه‌خوشیا وی ده‌ستنیشان دكه‌ت، بو پشكا چارسه‌ریا سروشتی دهێته‌ ره‌وانه‌كرن، وگۆت: ئه‌ڤ نه‌خوشیه‌ ئه‌م ب چاره‌سه‌ریا وێ‌ رادبین، پتریا ڤان زارۆیان برێكا چاره‌سه‌ریا سروشتی چێبووینه‌، ژ 100 حاله‌تان دبیت ئێك حاله‌ت پێدڤی ب نشته‌رگه‌ریه‌كێ‌ ببیت، نۆشدار وێ‌ زه‌ڤله‌كا گورج بووی درێژدكه‌ن، ئه‌م وه‌ك چاره‌سه‌ركارێن سرووشتی راهێنانێن درێژكرنا زه‌ڤله‌كێ‌ لڤینێن ستووی و مه‌ساج ستویێ‌ وان دپه‌رخینین و ئه‌م ڤان راهێنانا بو دایكو وبابان دبێژین دا لمال بو زارۆیێ‌ خوه‌ چێكه‌ن، هنده‌ك حه‌فتیان ئه‌م سێ‌ حاله‌تان دبینن، ئه‌ڤ حاله‌ته‌ ل جه‌م زارۆیان دزێده‌بوونێ‌ دایه‌، پتریا زارۆیێن بومه‌ دهێن دژیه‌كێ‌ بچووك دانه‌، كێمه‌ك هه‌نه‌ دژیه‌كێ‌ مه‌زن دانه‌، ئه‌وێن ژیێ‌ وان بچووك زووتر چاره‌سه‌ردبن ژیێن مه‌زن، چونكو هێشتا زه‌ڤله‌كێن وان دنه‌رمن و ره‌ق نه‌بووینه‌، سالابوری دورێن 43 حاله‌تان ل ناڤه‌ندا ڤه‌دیتنا زووده‌ما په‌ككه‌فتنێ‌ ل دهوكێ‌ هه‌بوون.

31

دهۆك، له‌زگین جوقی:

تایبه‌تمه‌نده‌كێ‌ نشته‌رگه‌ریێن زارۆكان ل دهۆكێ‌ دیاركركو فتقا زارۆكان په‌یدادبیت نه‌ وه‌كو فتقا مرۆڤێن مه‌زنه‌ كو فتقا زارۆكی په‌یدابیت ئه‌و زارۆك ده‌مێ‌ دهێته‌ ل سه‌ر دونیایێ‌ فتق یا دگه‌لدا، به‌لێ‌ نه‌ مه‌رجه‌ كیژ ژی دا دیاربكه‌ت و دبیت ژیێ‌ وی ببیته‌ هه‌یڤه‌ك لێ‌ دیاربیت و دبیت رۆژا ئێكێ‌ لێ‌ دیارببیت و دبیت ژی ژیێ‌ زارۆكی ببنه‌ پێنج سال ژنوو لێ‌ دیارببیت “.

د. قادر محه‌مه‌دصالح، تایبه‌تمه‌ندێ‌ نشته‌رگه‌ریێن زارۆكان ل دهۆكێ‌ دیاركركو فتق ئه‌وه‌ ده‌مێ‌ زارۆك خوه‌ دگرینیت یان خوه‌ دشدینیت دایك و باب دێ‌ بینن نافكا زارۆكی وه‌كو گرێیه‌كێ‌ تێدا په‌یدادبیت ومه‌زن دبیت گه‌له‌ك جاران ئه‌ڤ گرێكه‌ ده‌مێ‌ زارۆك یێ‌ نڤستی بیت دێ‌ بێژن به‌رزه‌ دبیت، ئه‌ڤه‌ ئێك ژ نیشانێن گرنگه‌ نوشدار بزانن وی زارۆكی فتق یا هه‌ی، ئه‌وژی دو جۆرێن سه‌ره‌كیی هه‌نه‌ و گه‌له‌ك جاران نه‌ساخ سه‌ره‌دانا مه‌ دكه‌ن یان سه‌ره‌دانا نه‌خۆشخانێ‌ دكه‌ن ئه‌م دبینین فتقا ناكێ‌ی یان فتقا به‌ر رانی یا هه‌ی و فتقا ناڤكێ‌ به‌هرا پتر یا زارۆك پێدڤی ب چاره‌سه‌ریێ‌ نابن ژبه‌ر دو ئه‌گه‌ران ئه‌وژی به‌هرا پتر ئه‌و بخوه‌ چێدبیت.

تایبه‌تمه‌ندێ‌ نشته‌رگه‌ریێن زارۆكان خۆیا كر كو: ژیێ‌ ئێك سالیێ‌ هه‌تا 80% چێدبن هه‌تا ژیێ‌ دو سالیێ‌ 100% چێدبن و گه‌له‌ك كێم فتقا ناڤكێ‌ پێدڤی ب چاره‌سه‌ریێ‌ دبیت، هه‌روه‌سا فتقا ناڤكێ‌ یا بێ‌ زیانه‌ و ئاریشه‌ ژێ‌ په‌یدانابن كو ئاریشه‌یێن فتقێ‌ دا په‌یدابن هنده‌ك جاران رووڤیك تێدا ئاسێ‌ دبن یو خوین ناچیته‌ رووڤیكا ئه‌ڤه‌ پێدڤی ب نشته‌رگه‌ریێ‌ دبن و د ده‌مه‌كێ‌ كورتدا زارۆك دهێته‌ نشته‌رگه‌ریكرن، فتقا ناڤكێ‌ گه‌له‌ك یا كێمه‌ و ئه‌م خه‌لكێ‌ خۆ پشتراست دكه‌ین پێدڤی ب چاره‌سه‌ریێ‌ نابن  و ئه‌و ب خوه‌ چێدبیت.

د, قادر محه‌مه‌د صالح، گۆت: فتقا به‌ر ڕانی ل ده‌ڤ زارۆكان چێدبیت و ل هه‌ردو ره‌گه‌زان و ئه‌ڤه‌ پێدڤی ب چاره‌سه‌ریێ‌ هه‌یه‌، چونكو فتقا به‌ر ڕانی هه‌كه‌ چێبیبت پێدڤیه‌ ب زووترین ده‌م بهێته‌ چاره‌سه‌ركرن و چاره‌سه‌ری ژی برێیا نشته‌رگه‌ریێ‌ یه‌، چونكو ئه‌و ب خوه‌ چێنابیت، له‌ورا ژی دهێته‌ نشته‌رگه‌ریكرن هه‌تا ئاریشه‌ ژی تێدا په‌یدادبن وه‌كو ئاریبشێن د رووڤیكان دا وخوین ژی ناچیت و ئه‌ڤه‌ نشته‌رگه‌ریه‌كا ئاسانه‌ زارۆك بۆ چه‌ند ده‌مژمێران ل نه‌خۆشخانی دمینیت  ودچیته‌ مال، به‌لێ‌ هه‌كه‌ هات و رووڤیك ڕه‌ش ببن  وخوین نه‌چیتێ‌ و رووڤیك ل سه‌ر ئێك سوارببن دێ‌ نشته‌رگه‌ریه‌كا ئاسان بیته‌ نشته‌رگه‌ریه‌كا ب زه‌حمه‌ت، ئه‌وژی دبیت زكێ‌ زارۆكی بهێته‌ ڤه‌كرن یانژی رووڤیك بهێنه‌ برین ژبه‌ر ڤێ‌ چه‌ندێ‌ مه‌ترسی هه‌یه‌ و ده‌مێ‌ زارۆكی فتق هه‌بیت باشتره‌ دایك وباب نیشا نوشداری بده‌ن داكو بهێته‌ چاره‌سه‌ركرن”.

ئاشكه‌را كركو فتقا به‌ر ڕانی گه‌له‌ك جاران خه‌لك دێ‌ بیژن دێ‌ خوه‌ لێ‌ گرن هه‌تا ژیێ‌ زارۆكی مه‌زن دبیت ئه‌ڤه‌ تشته‌كێ‌ نه‌باشه‌ و باشترین تشت ئه‌وه‌ زارۆك زوو بهێته‌ چێكرن، چونكو دبێژن 60% هه‌تا 70% ئاریشه‌یێن گه‌ل فتقا چێدبن د ژیێ‌ ئێك سالیێ‌ دایه‌ له‌ورا یا گرنگه‌ مرۆڤ خوه‌ لێ‌ نه‌گریت وچاره‌سه‌ر بكه‌ت و گۆتژی: زارۆك هه‌نه‌ ژیێ‌ وی دو رۆژ بووینه‌ و مه‌ فتقا وی چاره‌سه‌ركریه‌.

20

ئه‌ڤرۆ، به‌رپه‌رێ‌ ساخله‌میێ‌:

ئێك: زارۆكێن ژێر چار سالییێ پێدڤیه‌ فێری ره‌وشتێ باش ببن، دڤێت كه‌سانێن مه‌زن دووربكه‌ڤن ژ وێ چه‌ندێ ل پێش چاڤێن زارۆیێن ڤی عه‌مری یاریان ب كه‌سێن دیتربكه‌ن، ب شێوه‌یه‌كێ باش ره‌فتارێ ل گه‌ل ده‌وروبه‌رێن خوه‌ بكه‌ن.

دو: بۆ هندێ زارۆیێ ته‌ فێری ره‌وشتێ باش ببیت، دڤێت ببیه‌ نموونه‌یه‌كا باش بۆ وی، بۆ نموونه‌ ده‌مێ داخازا په‌رداخه‌كێ ئاڤێ ژ زارۆكی دكه‌ی بێژێ ” هیڤیه‌ تو دشێی په‌رداخه‌كێ ئاڤێ بۆ من بینی”، ب ڤێ چه‌ندێ دێ فێربیت په‌یڤێن جوان ب كاربینیت.

سێ: پشتی عه‌مری 6 سالیێ پێدڤیه‌ زارۆكێ خوه‌  فێربكه‌ی رێزێ ل كه‌سێن مه‌زنتر بگریت و ب جوانی ره‌فتارێ ل گه‌ل بكه‌ت، تو دشێی پاداشتا وی بكه‌ی ده‌مێ ره‌فتاره‌كا باش ئه‌نجام دده‌ت بۆ هندی هانبده‌ی به‌رده‌وام بیت.

چار: پێدڤیه‌ زارۆیان فێربكه‌ین كو نابیت گوهداریا ئاخفتنێن مه‌زنان بگرن، ده‌مێ مێڤانه‌ك دهێت یان دچیت، چه‌ند یارییه‌كا بۆ زارۆكی ئاماده‌ بكه‌ بۆ هندێ پێڤه‌ مژوول ببن، هه‌روه‌سا هه‌كه‌ ژیێ گونجای نه‌بوو فێربكه‌ لسه‌ر بابه‌تێن مه‌زن ئاخفتنێ نه‌كه‌ن، به‌لێ ب شێوه‌یه‌كی ل به‌ر چاڤێن كه‌سێن دیتر نه‌بێژێ و نه‌شكێنه‌.

33

ئه‌ڤرۆ، به‌رپه‌رێ‌ ساخله‌میێ‌:

هنده‌ك دبێژن ڤه‌خۆارنا ئاڤێ ل ده‌مێ نان خۆارنێ مڤا هه‌یه‌ و هنده‌ك ژی به‌روڤاژی هزر دكه‌ن كو زیان هه‌یه‌ ومه‌ترسیه‌ لسه‌ر ساخله‌میێ، دڤی باره‌ی دا ” له‌شكر حه‌مید “، ئه‌ندازیارێ خۆارنێ هنده‌ك راستیا ئاشكرا دكه‌ت.

له‌شكر حه‌مید دیاركر: ڤه‌خوارنا ئاڤێ مفایه‌كێ زۆر هه‌یه‌ بۆ ساخله‌میا مرۆڤی، به‌لێ ل ده‌مێ نان خوارنێ به‌رۆڤاژی ڤێ چه‌ندێ یه‌ و زیان هه‌یه‌ بۆ كریارا هه‌رسكرنێ و قولونێ، وه‌كی ده‌ردانا ئاڤا زراڤی و مه‌عیده‌ی وی ده‌می خوارن باش ناهێته‌ هه‌رس كرن.

ئه‌ندازیارێ خۆارنێ گوت ژی: دناڤا ده‌ڤی دا  ئه‌نزیمه‌كێ ده‌رده‌ت كو هاریكاره‌ بۆ پروسه‌یا هه‌رسكرنێ، مه‌عیده‌ی  ترشیه‌ك تێدایه‌ كو هاریكاره‌ بۆ  ژناڤبرنا به‌كتریایێن زیانبه‌خش و هاریكاره‌ بۆ كریارا هه‌رسكرنێ بۆهویركرنا خۆارنێ دا كو بباشی هه‌رس بكه‌ت و پێش بهێته‌ هنارتن بۆ ریڤیكا.

ئه‌و ژی گوت: ڤه‌خۆارنا ئاڤێ ل ده‌مێ خۆارنێ دا كارتێكرن لسه‌ر ئه‌نیزمه‌كێ دكه‌ت دناڤ ده‌ڤی دا و هه‌روه‌سا دناڤ مه‌عیده‌یدا چالاكیا ترشەلوكا كێم دكه‌ت بۆ ژناڤبرنا به‌كتریایێن زیانبه‌خش و  هویركرنا خۆارنێ، دئه‌نجام دا خۆارن باش هه‌رس و هویر نابیت و زیان مه‌زن گه‌هینیته‌ له‌شی.

ل دووماهیێ ژی گوت: له‌ورا پێدڤیه‌ 30 خۆله‌كا به‌ری نان خۆارنێ ئاڤێ ڤه‌خۆی و 30 خۆله‌كێن دی پشتی نان خۆارنێ ئاڤێ ڤه‌خۆی.

5

خانكێ‌، دلڤین ره‌شید:

رۆژنامه‌ڤان (نه‌سر حاجی) د دیداره‌كێ‌ دا بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ گۆت: ئه‌ز خه‌لكێ‌ باشیكێ‌ مه‌، ده‌رچویێ‌ پشكا كارگێری مه‌ ل په‌یمانگه‌ها ته‌كنیكی مه‌ ل شێخان ل سالا 2003 پشتی وی ده‌می ب ساله‌كێ‌ من ده‌ست ب كارێ‌ راگه‌هاندنێ‌ كر، ل ده‌ستپێكێ‌ من بۆ گۆڤارا (زهره‌ النیسان) كاردكر و هه‌تا 2008 یێ‌ به‌رده‌وام بووم، دووڤدا چومه‌ گۆڤارا (الصوت الاخر) وه‌ك په‌یامنێر من كاركر، كو ب زمانێ‌ عه‌ره‌بی بوو.

هێشتا گۆت: دووڤدا ئه‌ز چومه‌ كه‌نالێ‌ عشتار و من به‌رنامێ‌ (نافیده‌) ئاماده‌ و پێشكێش دكر، پتریا به‌رنامێن من ل دۆر گوندێن ئێزدیان بوون، هه‌روه‌سا مافێن كه‌مینان و ئافره‌تان و مرۆڤان ب شێوه‌كێ‌ گشتی، و ب دیتنا من نوكه‌ سۆشیال میدیایێ‌ كارتێكرنه‌كا نه‌باش ل سه‌ر جڤاكی بگشتی و مافێن كه‌مینه‌یان ب تایبه‌تی هه‌یه‌، چنكو چو سانسۆر ل سه‌ر نینن و هه‌ر كه‌سه‌ك ل مالا خوه‌ ب ئازادی په‌یامان به‌لاڤ دكه‌ت، ئه‌ڤجا ئه‌و په‌یام چو باش بیت یان خراب، راسته‌ راگه‌هاندنامه‌ رۆژ بۆ رۆژێ‌ یا به‌ر ب پێشڤه‌ دچیت و رۆژنامه‌ڤان ژی به‌ر ب زێده‌بوونێ‌ نه‌، له‌ورا ل ڤێره‌ یا گرنگ ئه‌وه‌ هه‌موو رۆژنامه‌ڤان ب پیشه‌یی كاربكه‌ن و ئه‌ته‌كێتێن رۆژنامه‌ڤانیێ‌ په‌یره‌و بكه‌ن، چنكو راگه‌هاندن یا بوویه‌ پره‌ك دناڤبه‌را خه‌لكی و ده‌ستهه‌لاتێ‌ دا.

27

دهۆك، زنار تۆڤی:

شێوه‌كار و مۆزیكژه‌ن سۆندای ته‌ته‌ر، كو خه‌لكێ‌ باژێرێ‌ عامۆدێ‌ یه‌ ل رۆژئاڤایێ‌ كوردستانێ‌ و نوكه‌ ل وه‌لاتێ‌ سویسرا دژیت، ل ده‌ستپێكێ‌ وی كارێ‌ مۆزیكێ‌ دكر و سازه‌ك ب داركێن مۆتان چێكربوو، پاشان ده‌ست ب چێكرنا كه‌ڤال و په‌یكه‌ران كریه‌، د دیداره‌كێ‌ دا بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ دیاركر كو ل چه‌ند رۆژێن بۆری وی پێشانگه‌ها تایبه‌ت یا شێوه‌كاری و په‌یكه‌رسازیێ‌ ل باژێرێ‌ تۆنێ‌ ل سویسرا ڤه‌كریه‌، ئه‌ڤ پێشانگه‌هه‌ دێ‌ هه‌تا 13 مه‌ها ئادارێ‌ یا به‌رده‌وام بیت، وی ب 17 په‌یكه‌ر و 20 كه‌ڤالان پشكداری د وێ‌ پێشانگه‌هێ‌ دا كریه‌، ئه‌و كه‌ڤال و په‌یكه‌ر ژ رۆژنامان و كاغه‌زان و قۆدیكێن كۆلایێ‌ و دار و به‌ران و پرتێن ئاسنان دچێكرینه‌، ل رۆژا ئێكێ‌ یا ڤه‌كرنا پێشانگه‌هێ‌ ئاهه‌نگه‌كا سترانان ژی هاتبوو گێڕان.

 

ناڤهاتی گۆت: پێشانگه‌ها من ب ناڤێ‌ (زایینا ژ مرنێ‌) ب واتایا هندێ‌، كو گه‌له‌ك جاران ئه‌م وه‌كو ملله‌تێ‌ كورد ژ مرنێ‌ رزگار بووینه‌، ناڤه‌رۆكا بابه‌تێن پێشانگه‌هێ‌ ژی ل سه‌ر بابه‌تێن مرۆڤایه‌تیێ‌ بووینه‌، پشكه‌ك ژی ل سه‌ر فولكلۆرێ‌ كوردی و سرۆشتێ‌ كوردستانێ‌ بوویه‌، د هه‌مان ده‌مدا من چه‌ندین پارچه‌ مۆزیكێن كوردی د ناڤا وێ‌ پێشانگه‌هێ‌ دا ژه‌نین و ئاماده‌بوویان ژی خۆشیه‌كا تایبه‌ت ژێ‌ دیت، بۆ زانین ژی به‌ری ئه‌ز بهێمه‌ سویسرا بۆ دمێ‌ چه‌ند سالان ئه‌ز ل دهۆكێ‌ بووم و چه‌ندین كارێن هونه‌ری ل دهۆكێ‌ من ل وێرێ‌ ئه‌نجام داینه‌.

15

دهۆك، شاكر ئه‌تروشی:

مام چه‌تۆ، ئه‌كته‌ره‌كێ‌ به‌رنیاسێ‌ رۆژئاڤایێ‌ كوردستانێ‌ یه‌، د دیداره‌كێ‌ دا بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ دبێژیت: به‌ری ئه‌ز بهێمه‌ دهۆكێ‌ ل رۆژئاڤا بتنێ‌ من كارێ‌ شانۆیێ‌ دكر، لێ‌ پشتی هاتیمه‌ ڤێره‌ پتر ده‌لیڤه‌ بۆ من هات و هه‌تا نوكه‌ من پشكداری د چه‌ند فلم و زنجیره‌ دراما دا كریه‌، ژوانا من ل گه‌ل ده‌رهێنه‌ر (حسێن حه‌سه‌ن) هه‌روه‌سا (سولین یوسف) كاركریه‌، هه‌روه‌سا چه‌ند فلم و دراما ل گه‌ل هه‌ردو هونه‌رمه‌ندێن كۆمێدی خه‌لیل قه‌دشی و جه‌لال عه‌بدوللا ژی چێكرینه‌ و دووماهی كارێ‌ من ل گه‌ل ده‌رهێنه‌ر (مانۆ خه‌لیل) بوو كو به‌ری چه‌ند هه‌یڤان مه‌ فلمه‌ك ب ناڤێ‌ (جیران) چێكر و رۆلێ‌ من دوی فلمی دا ئه‌ز مه‌لایێ‌ گوتدی بووم.

هێشتا گۆت: ناڤه‌رۆكا وی فلمی ل دۆر ره‌وشا سوریێ‌ بوو ل سالێن هه‌شتێیان كا چاوا ل وی ده‌می رژێما سوریێ‌ ماموستایێن عه‌ره‌ب دئینانه‌ گوندێن كوردان و قوتابی فێری په‌روه‌ردا به‌عسیان دكرن، ل گه‌ل من هژماره‌كا ئه‌كته‌ران د فلمی دا پشكدارن، ژوانا (مازن ناتۆر، جیهاد عه‌یدۆ، جه‌لال شه‌موت، بوسه‌ینا زاهر، ئه‌حمه‌د زیره‌ك، ل گه‌ل ئه‌كته‌ره‌كا به‌رازیلی) و ژ دهۆكێ‌ ژی (سه‌لاح رێكانی و به‌نگین عه‌لی) بوون، هه‌تا نوكه‌ وی فلمی پشكداری د چه‌ندین فیسته‌ڤالان دا كریه‌ و چه‌ندین خه‌لات و باوه‌رنامه‌ وه‌رگرتینه‌.

ل دووماهیێ‌ گۆت: پشتی چل و چار سالێن كاركرنێ‌ دوارێ‌ هونه‌ری دا حه‌ز ناكه‌م زارۆیێن من كارێ‌ هونه‌ری بكه‌ن، چنكو ئه‌و ب خوه‌  ره‌وشا مه‌ دبینن كا یا چاوایه‌؟

ناڤهاتی، ناڤهاتی ل سالا 1962 ل باژێرێ‌ قامیشلۆ ل رۆژهه‌لاتێ‌ كوردستانێ‌ ژ دایكبوویه‌، ل 1978 هاتیه‌ ناڤ وارێ‌ هونه‌ری و ب شانۆیێ‌ ده‌ستپێكریه‌ و پشكداری د هژماره‌كا زۆرا شانۆگه‌ریان دا كریه‌، ل سالا 1992 ژیانا هه‌ڤژینیێ‌ ل گه‌ل خانما سترانبێژ (ئیعتدال) پێك ئینایه‌ و ئه‌ڤه‌ چه‌ند ساله‌ ل دهۆكێ‌ دژین.

دهۆك، شاكر ئه‌تروشی:

ب پشته‌ڤانیا سه‌رۆكاتیا هه‌رێما كوردستانێ‌، و ل بن درۆشمێ‌ ( دهۆك اسماعیل تاهری ژبیرناكه‌ت) رێڤه‌به‌ریا گشتی یا ره‌وشه‌نبیری و هونه‌ری ل پارێزگه‌ها دهۆكێ‌، ب هه‌ڤكاری ل گه‌ل زانكۆیا نه‌ورۆز و رێكخراوا مه‌ند بۆ یه‌كسانیێ‌، ئه‌ڤرۆ 25/1 ل ده‌مژمێر یازده‌ی سپێدێ‌ دێ‌ روونشته‌كا تایبه‌ت بۆ به‌لاڤكرنا هه‌شت پرتووكێن رۆژنامه‌ڤان و نڤیسه‌رێ‌ خودێ‌ ژێ‌ رازی (اسماعیل تاهر جانگیر) ی ل هولا زانكۆیا ناڤبری سازكه‌ت.

حه‌سه‌ن فه‌تاح، په‌یڤدارێ‌ رێڤه‌به‌ریا گشتی یا ره‌وشه‌نبیری و هونه‌ری ل پارێزگه‌ها دهۆكێ‌، ل دۆر وێ‌ روونشتنێ‌ بۆ رۆژناما  ئه‌ڤرۆ گۆت: ئه‌ڤ چالاكیه‌ ب پشته‌ڤانیا سه‌رۆكاتیا هه‌رێما كوردستانێ‌ دێ‌ هێته‌ ئه‌نجامدان و ل پێش ده‌م به‌رهه‌ڤیه‌كا باش بۆ هاتیه‌ كرن و به‌رنامه‌ بۆ هاتیه‌ دانان، ئه‌و ژی پێشكێشكرنا چه‌ند بڕگه‌ و په‌نه‌لانه‌، ل گه‌ل به‌لاڤكرنا هه‌ر هه‌شت پرتووكان دێ‌ به‌حسی هژماره‌كا بیاڤێن كارگێڕی، جڤاكی، ره‌وشه‌نبیری، رۆژنامه‌ڤانی هێته‌ كرن كو خودێ‌ ژێ‌ رازی ئیسماعیل تاهری خزمه‌ت تێدا كریه‌ و ئه‌ڤا ئه‌ڤرۆ دهێته‌ ئه‌نجامدان ئه‌ركه‌كێ‌ بچووكه‌ به‌رامبه‌ر وێ‌ خزمه‌تا مه‌زنا كاك ئیسماعیلی بۆ باژێرێ‌ دهۆكێ‌ دوارێ‌ جودا دا پێشكێشكری و مه‌ هه‌موویان دیت ل ده‌مێ‌ وه‌غه‌ركرنا وی خه‌لكێ‌ دهۆكێ‌ هه‌موو پێ‌ ئێشان و هه‌ڤخه‌میا خوه‌ بۆ مالباتا وی دیاركرن، له‌ورا مه‌ درۆشمێ‌ ڤێ‌ روونشتنێ‌ كره‌ (دهۆك اسماعیل تاهری ژبیرناكه‌ت) و هیڤیا من ئه‌و ل سالڤه‌گه‌ڕا وه‌غه‌كرنا وی ئه‌م بشیێن بزاڤه‌كا مه‌زنتر و به‌رفره‌هتر كو ژ هه‌ژی خزمه‌تا وی بیت بۆ بكه‌ین و دبێژینه‌ خێزان و زارۆیێن وی ئیسماعیل نه‌به‌س ژ هه‌وه‌ چوو، به‌لكو ژ هه‌موو خه‌لكێ‌ دهۆكێ‌ چوو، ب تایبه‌ت ژی ته‌خا نڤیسه‌ر و رۆژنامه‌ڤان و ره‌وشه‌نبیران.

website security
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com