دوهی چارشەمبی 23/10/2024 ل سەلاحەدین سەرۆك مەسعود بارزانی پێشوازی ل ئەلبرێشت فۆن ڤیتكە قۆنسلێ گشتیێ نوو یێ ئەلمانیا ل هەولێرێ كر.
بارەگەهێ بارزانی د بەیاننامەیەكێدا بەلاڤكر، د دیدارەكێدا قۆنسلێ گشتیێ ئەلمانیا ل هەولێرێ پیرۆزباهی ل سەرۆك بارزانی كر بۆ ئەنجامدانا پڕۆسەیا هەلبژارتنێن خولا شەشێ یا پەرلەمانێ كوردستانێ ب سەركەفتی و ب پێنگاڤەكا گرنگ یا هەرێما كوردستانێ بۆ قۆناغەكا سیاسییا نوو هەژمارت.
هەر د وێ دیدارێدا بیرورا ل دۆر رەوشا سیاسی و دووماهی پێشهاتێن ئیراقێ و دەڤەرێ و پەیوەندیێن د ناڤبەرا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و حوكمەتا ئیراقا فیدرالدا و هەروەسا پێنگاڤێن پشتی پڕۆسەیا هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ و پێكئینانا حوكمەتا نوو هاتنە لێكگوهارتن.
د دیدارەكێدا سەرۆك بارزانی هێڤییا سەركەفتنێ بۆ قۆنسلێ گشتیێ نوو یێ ئەلمانیا ل هەولێرێ خواست د ئەرك و كارێن خوە دا و هەروەسا هیڤییا ئەوێ چەندێ ژی خواست پەیوەندیێن د ناڤبەرا هەرێما كوردستانێ و ئەلمانیا زێدەتر گەشە بكەن.

سەرۆككۆمارێ ئیراقێ، ب هەلكەفتا سەركەفتنا پڕۆسەیا هەلبژارتنێن خولا شەشێ یا پەرلەمانێ كوردستانێ، پیرۆزباهی ل سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ كر.
لەتیف رەشید، سەرۆككۆمارێ ئیراقێ پەیوەندییەكا تەلەفۆنی ل گەل مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ئەنجامدا.
د وێ پەیوەندییا تەلەفۆنیدا سەرۆككۆمارێ ئیراقێ پیرۆزباهییا سەركەفتنا پڕۆسەیا هەلبژارتنێن خولا شەشێ یا پەرلەمانێ كوردستانێ ل سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ كر.

بەرپرسێ لقێ دو یێ پارتی دیموكراتی كوردستان ل هەولێرێ راگەهاند: پارتی ل سەنتەرێ باژێرێ هەولێرێ زێدەتر ژ 120 هزار دەنگ ب دەستڤەئینان، هەمبەركرن ب هەلبژارتنێن پێشتر 50 هزار دەنگێن زێدەكرین.
بلند ئیسماعیل، بەرپرسێ لقێ دو یێ پارتی دیموكراتی كوردستان گۆت ژی» مەسرور بارزانی ل قۆناغا داهاتی ژ كابینەیا دەهێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، دێ كاری ل سەر دروستكرنا ژێرخانەیەكا ئابووری یا ب هێز كەت».
بلند ئیسماعیل گۆت ژی» ب دەنگێن تایبەت و گشتی، پارتی دیموكراتی كوردستان ل سەنتەرێ باژێرێ هەولێرێ زێدەتر ژ 120 هزار دەنگ ب دەستڤەئینان، هەمبەركرن ب هەلبژارتنێن پێشتر 50 هزار دەنگێن پارتی ل سەنتەرێ باژێرێ هەولێرێ یێن زێدەبووین».
دیاركر ژی» درووشمێ داهاتیێ پارتی، دێ قۆناغا ئاڤەدانكرنێ و قۆناغا زێدەتر جهگیربوونا پێگەهێ هەرێما كوردستانێ و قەوارەیێ هەرێما كوردستانێ بیت، قۆناغا چارەسەركرنا كێشەیان بیت ل گەل بەغدا ب گۆڕەی دستووری، ب تایبەت پرسا مادەیا 140 و كەركووكێ، پێدڤییە كەركووك د وێ رەوشا نوكە تێدا، بهێتە دەرئێخستن».
هەروەسا گۆت» ل هەرێما كوردستانێ دێ قۆناغەكا باشتر یا ئاڤەدانكرنێ دەستپێكەت و یێ پشتڕاستم مەسرور بارزانی ل كابینەیا دەهێ، كۆمەكا پڕۆژەیێن ستراتیژی یێن گەلەك مەزن و زەبەلاح یێن ل بەردەست كو ل رۆژهەلاتا ناڤین وەكو وان نەبیت ژ روویێ گەشتییاری و پیشەسازی ل گەل هەموو وان فاكتەرێن كو ژێرخانەیا ئابوورییا هەرێما كوردستانێ پێش دئێخیت».

بەرپرسێ مەكتەبا رێكخستنا سلێمانیێ – هەلەبجە یا پارتی دیموكراتی كوردستان راگەهاند كو پارتی بۆ دانوستاندنێن پێكئینانا كابینەیا نوو یا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ هێلا سور ل سەر هیچ ئالییەكی نینە، بەلێ ب وی مەرجی هەر ئالییەك قەبارەیێ خوە بزانیت.
عەلی حسێن، بەرپرسێ مەكتەبا رێكخستنا سلێمانیێ – هەلەبجە یا پارتی دیموكراتی كوردستان د كۆنگرەیەكێ رۆژنامەڤانیدا گۆت» هەرچەندە رێژەیا پشكداریكرنێ د هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ ل پارێزگەهەكێ بۆ پارێزگەهەكا دی جوداهی هەبوو، بەلێ ب شێوەیەكێ گشتی رێژیەیا دەنگدانێ یا بلند و گەلەك باشبوو».
هەڤدەم گۆت ژی» هەلبژارتنێن ڤێچارێ یێن پەرلەمانێ كوردستانێ ب شێوەیەكێ دیموكراسییانە هاتنە ئەنجامدان و سەنگێ هەر ئالییەكێ تێدا دیاربوو».
عەلی حسێن گۆت ژی» ل هەردو پارێزگەهێن سلێمانیێ و هەلەبجە دەنگێن پارتی ب رێژەیەكا بەرچاڤ زێدەكرن».
ئەوژی گۆت» تنێ دەنگێن پارتی دیموكراتی كوردستان ل پارێزگەها دهۆكێ وەكهەڤی هەموو دەنگێن ئێكەتیێیە ل هەر چار پارێزگەهێن هەرێما كوردستانێ».
بەرپرسێ مەكتەبا رێكخستنا سلێمانیێ – هەلەبجە یا پارتی دیموكراتی كوردستان دوپاتی ل وێ چەندێ كر كو بۆ دانوستاندنێن پێكئینانا كابینەیا نوو یا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، پارتی دیموكراتی كوردستان هێلا سور ل سەر هیچ ئالییەكی نینە، بەلێ دڤێتن ئالی ژی قەبارەیێ خوە بزانن» .

هەولێر، قائید میرۆ

بەرپرسەكێ پارتی دیموكراتی كوردستان ئاشكراكر، ل نێزیك پارتی دێ دگەل ئالیێن سیاسی یێن سەركەفتی د هەلبژارتنێن خولا شەشێ یا پەرلەمانێ كوردستانێ كۆمبیت و دبێژیت، پارتی مەرج نینن بۆ پشكدارییا ئالیێن سیاسی د حوكمەتا داهاتیدا و چو هێلێن سۆر ل سەر چو كەس و ئالیێن سیاسی نینە.
كرمانج عزەت، بەرپرسێ لقێ 26ێ پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ رۆژنامەیا ئەڤرۆ گۆت» پارتی بۆ قۆناغا پشتی هەلبژارتنان پلانەك یا بەرهەڤكری، ئەو پلان و كارنامەیا پارتی د دەمێ بانگەشەیا هەلبژارتناندا هاتییە بەلاڤكرن ودێ پارتی كار ل سەر كەت و هەموو خالێن پارتی بۆ هەلبژارتنان كرینە بانگەشە دێ كار ل سەر هێتەكرن، بەلێ ل دەستپێكێ پارتی دێ كار بۆ رێكسختنا نافمالا كوردان كەت هەروەكی سەرۆك بارزانی ل رۆژا 15ی ئۆكتۆبەرێ ئاماژە بۆ كری، هەروەسا پارتی دخوازیت حوكمەتەكا ب هێز و ئێكگرتی بهێتە پێكئینان و هەرێما كوردستانێ ئێك لەشكەر هەبیت و دادپەروەری بهێتە بەرقەراركرن و تەناهی و ئارامییا هەرێما كوردستانێ ژی خالەكا گرنگە ل دەف پارتی دیموكراتی كوردستان،».
كرمانج عزەت ئەوژی گۆت»ئەم خەلكێ هەرێما كوردستانێ پشتڕاست دكەین كو پڕۆژەیێن خزمەتگوزاری دێ ل هەموو دەڤەران هێنە بەلاڤكرن و چو دەڤەر و باژێڕ ناهێنە بێ بەهركرن، بۆ پێكئینانا كابینەیا دەهێ ژی پارتی هێلا سۆر ل سەر چو كەس و ئالیێن سیاسی نینە هەكە بهێنە د ناڤا حوكمەتا نوو دا، هەر كەس و ئالییەكێ بخوازیت پشكداریێ د كابینەیا داهاتیدا بكەت دگەل پارتی دیموكراتی كوردستان و دگەل پلان و بەرنامەیێ پارتی بگونجیت ئەم د بەرهەڤین، تنێ مەرجێ پارتی ئەوە نابیت ئیدی ئالیێن سیاسی بهێنە دناڤا حوكمەتێدا و دژی حوكمەتێ ژی كار بكەن وەكی بەری نوكە مە دیتی چەند ئالییەك دناڤا حوكمەتێدا پشكداربوون و وەكی ئۆپۆزسیۆن ژی سەرەدەری دكر».
بەرپرسێ لقێ 26ێ یێ پارتی دیموكراتی كوردستان ئاماژەكر « بڕیارە پشتی پەسەندكرنا ئەنجامێن دووماهیێ یێن هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ د ڤێ مەهێدا مەكتەبا سیاسییا پارتی دیموكراتی كوردستان دێ دگەل هەموو ئالیێن سیاسی یێن سەركەفتی كۆمبیت و دەست ب دانوستاندنان هێتەكرن بۆ قۆناغا داهاتی و پێكئینانا كابینەیا حوكمەتێ، پارتی هەموو بزاڤەكێ دكەت، هەتا لەز بهێتەكرن د دەمەكێ زوو دا كابینەیا دەهێ بهێتە پێكئینان و دەست ب پێشكێشكرنا خزمەتگوزارییان بهێتەكرن، پارتی حزبا ئێكێیە و سەركەفتنەكا مەزن یا تۆماركری، لەوڕاژی دێ بەرپرسیاری هەبیت بۆ گەهاندنا خزمەتگوزارییان و خزمەتكرنا وەلاتییان».

نوونەرێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ل ئێكەتییا ئۆرۆپا راگەهاند: ئەنجامدانا هەلبژارتنێن خولا شەشێ یا پەرلەمانێ كوردستانێ دێ پێگەهێ هەرێما كوردستانێ ل سەر ئاستێ نێڤدەولەتێ ب هێزتر كەت، بۆ مە ژی گرنگە و دشێین پەیوەندیێن هەرێما كوردستانێ ل گەل وەلاتان زێدەتر بۆ پێشڤە ببەین، ب تایبەتی ژی بۆ پارتی دیموكراتی كوردستان سەركەفتنەكا مەزنە.
د. دلاوەر ئاژگەیی، نوونەرێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ل ئێكەتییا ئۆرۆپا د داخۆیانییەكا رۆژنامەڤانیدا گۆت» ئەنجامدانا پڕۆسەیا هەلبژارتنان ئێك ژ بنەمایێن دیموكراسیێیە، ب تایبەت ل هەرێما كوردستانێ و بۆ پارتی دیموكراتی كوردستان، چونكە هەر ل دەستپێكا دامەزرانا وێ باوەرییا پێ هەی و ژ ناڤێ وێ ژی یێ دیارە، سەركەفتنا هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ بۆ پارتی دیموكراتی كوردستان دزڤریت ،چونكە ژ دەستپێكا سەرهلدانا دیرۆكییا گەلێ كورد ل سالا 1991، سەرۆك بارزانی بۆ جارا ئێكێ ل كۆیە ئەو پێشنیازەكر، لەوما ئەڤە خوە ب خوە سەركەفتنە، د دەمەكیدا هەرێما كوردستانێ ل دەڤەرەكا قەیرانیدا یە، بەلێ ئەو هەلبژارتنە بێی كێشەیێن مەزن و سەركەفتییانە دەربازكر، زێدەتر ژ 72% ژ خەلكێ كوردستانێ ژی پشكداری تێدا كر، ئەڤە ژی سەركەفتنە، چونكە هەكە ل گەل پشكەك ژ وەلاتێن دەمەكە دیموكراسییەتێ پەیڕەو دكەن بهێتە بەراوركرن، رێژە ژ یا وان زێدەتر، لەوما خەلكێ كوردستانێ باوەرییا ب هەلبژارتنان هەی، باوەرییا ب وێ چەندێ هەی دشێت چارەنڤیس و پاشەڕۆژا خوە دیار بكەت».
د. دلاوەر ئاژگەیی گۆت ژی» ڤان هەلبژارتنان دێ رەنگڤەدان ل سەر پێگەهێ هەرێما كوردستانێ ل سەر ئاستێ نێڤدەولەتی هەبیت، ئەڤە ژی سەركەفتنەكە بۆ هەرێما كوردستانێ، هەردیسا بالیۆزێ ئێكەتییا ئۆرۆپا ل ئیراقێ ب ناڤێ ئێكەتییا ئۆرۆپا پیرۆزباهی ل هەرێما كوردستانێ كر و ئاماژە ب وێ چەندێ كر، ئێكەتییا ئۆرۆپا پەیوەندیێن باش ل گەل هەرێما كوردستانێ یێن هەین، ئەڤ هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ ژی ب پێنگاڤەكا سەركەفتی هەژمارت. وەكو ئێكەم ئالی ب فەرمی هەلویست هەبوو، پشتی ئەنجامێن فەرمی، هەموو دێ هێنە سەر هێلێ، لەوما ئەڤە دەستكەفتەكا باشە بۆ هەرێما كوردستانێ، دشێین ب ڤی شێوازێ شارستانی سەردەمییانە پشكداریێ د هەلبژارتناندا بكەین و بۆچوونا بەرامبەر قبوول بكەین، هەرچەندە ل بانگەشەیا هەلبژارتنان زمانێ زڤر یێ هاتییە بكارئینان، بەلێ نەبوو ئەگەرێ وێ چەندێ توندوتیژی دروست ببیت، وەلات ژی چاڤدێرییا ڤێ رەوشێ یا كری، لەوما ئەڤە دەستكەفتەكێ مەزن بوو بۆ هەرێما كوردستانێ و دێ بیتە پشتەڤانییەك ژی بۆ مە ل وەلاتان و پەیوەندی ژی دێ زێدەتر بەر ب پێشڤە چن، ئەڤە ژی دێ هەرێما كوردستانێ سەقامگیر و ب هێزتر كەت».

ڤەکۆلەرەکێ ناڤدار یێ تورکیا دیار دکەت، هەلوەستێ دەولەت باخچەلی سەرۆکێ پارتا بزاڤا نەتەوەپەرست ل دۆر چارەسەرکرنا پرسا کورد دیرۆکی یە، تورکیا دڤێت پرسا کوردی چارەسەر بکەت لێ ئەمریکا و قەندیل دشێن ئاستەنگیێن مەزن دروست بکەن.

عەبدولقادر سەلڤی نڤیسەر و ڤەکۆلەرێ ناڤدار یێ تورکیا کو وەکو کەسەکێ نێزیکی ئەردۆغانی ژی دهێتە نیاسین بۆ رۆژنامەیا حوڕییەت یا تورکیا دیار کر، ل تورکیا هەردەم پارتا بزاڤا نەتەوەپەرست ل هەمبەر چارەسەرکرنا پرسا کوردی ئاستەنگی دروست کرینە، لێ نها رەوش ب تەمامی هاتیە گوهۆڕین و قۆناغەکا نوو و دیرۆکی ل تورکیا دەستپێکریە، دەولەتا باخچەلی سەرۆکێ پارتا بزاڤا نەتەوەپەرست یا تورکیا نها وەکو کەسێ ئێکێ کار ل سەر چارەسەرکرنا پرسا کوردی دکەت، دەمەکە باخچەلی ل گەل تیمەکێ کار دکەن و گۆت: (نها ل تورکیا قۆناغەکا گەلەک گرنگ و دیرۆکی دەستپێکریە، باخچەلی داخواز دکەت کو ئۆجەلان بهێتە پەرلەمانێ تورکیا و بئاخڤیت و بێژیت پەکەکە و تیرۆر ب دووماهی هاتن و هەروەسا باخچەلی دخوازیت پرسا کوردی ل تورکیا ل پەرلەمانی بهێتە چارەسەرکرن، ئەو یەک ژی بێگومان پێشهاتەیەک گەلەک گرنگ و دیرۆکی یە، تورکیا کەفتیە قۆناغەکا نوو و دڤێت هەموو هێزێن سیاسی ل تورکیا ژی هاریکاریا دەستهەلاتێ بکەن).
ناڤهاتی ئەو یەک ژی دیار کر، بۆ جارا ئێکێ د دیرۆکا تورکیا دا هەم دەستهەلات و هەم ژی هێزێن ئۆپۆزسیۆنێ یێ دبێژن دڤێت پرسا کوردی ل پەرلەمانی بهێتە چارەسەرکرن، هەروەسا ل گۆر زانیاریان کارەک مەزن ژی دهێتە کرن دا د گوهۆڕینا دستوورێ تورکیا دا هەبوونا کوردان ژی ب فەرمی ل تورکیا بهێتە قەبوول کرن، هەکە کارەک وەسا بهێتە کرن ئێدی پرسا کوردی دێ هێتە چارەسەرکرن و شەڕێ چەندین سالان ژی دێ ب دووماهی هێت و گۆت: (هەلوەستێ سەرۆکێ پارتا کۆماریا گەل ژی گەلەک ئەرێنی و گرنگە، پارتا کۆماری نها دڤێت سەرەدانا باژێرێن کوردی ل تورکیا بکەت و پەیاما ئاشتی و براتیێ بدەتە کوردان، ئانکۆ هەلوەستێ نها یێ دەستهەلاتێ و ئۆپۆزسیۆنێ ل دۆر چارەسەرکرنا پرسا کوردی گەلەک یا گرنگە و وەلاتیێن تورکیا ژی پشتەڤانیێ ل کارەکێ وەسا دکەن).
نڤیسەر و ڤەکۆلەرێ ناڤدار یێ تورکیا د پشکەکا دی یا ئاخڤتنا خوە دا دبێژیت نها دو ئاستەنگیێن گەلەک مەزن ل هەمبەر چارەسەرکرنا پرسا کوردی و دەستپێکرنا قۆناغەکا نوو ل تورکیا هەنە، ئەو ژی ئەمریکا و قەندیلن، چونکی ئەمریکا نەڤێت د رەوشا نها دا پرسا کوردی ل تورکیا بهێتە چارەسەرکرن، چونکی رەوشا رۆژهەلاتا ناڤین گەلەک یا ئالۆزە و دێ گوهۆڕینێن گەلەک مەزن ل دەڤەرێ روو دەن و ئەمریکا ژی دڤێت پەکەکێ بۆ بەرژەوەندیێن خوە بکار بینیت و گۆت: (ل گۆر زانیاریان بەرپرسێن پەکەکێ یێن ل قەندیلی ژی هەتا نها ب فەرمی پێشوازیێ ل هەلوەستێ دەستهەلاتێ بۆ چارەسەرکرنا پرسا کوردی ناکەن، ژ بەر ڤێ یەکێ ژی هەکە قەندیل نەبیتە پشکەک ژ قۆناغا نوو بێگومان دەستپێکرنا قۆناغەکا وەسا بۆ چارەسەرکرنا پرسا کوردی ژی دێ یا ب زەحمەت بیت).
ل ئالیێ دی سینان چیفتیورەک ئەندامێ پەرلەمانێ تورکیا ژی دیار کر، هەلوەستێ دەولەت باخچەلی سەرۆکێ پارتا بزاڤا نەتەوەپەرست ل دۆر چارەسەرکرنا پرسا کوردی گەلەک گرنگ و دیرۆکی یە، لێ دڤێت دەولەت ب کریاری هندەک تشتان بکەت، دڤێت دۆرپێچا ل سەر ئۆجەلانی بهێتە راکرن و رێ بۆ وی بهێتە خوەشکرن دا بهێتە پەرلەمانێ تورکیا و بئاخڤیت و گۆت: (یێ شەڕێ دەولەتا تورکیا کری پەکەکە یە و دڤێت ئۆجەلان و پەکەکە دووماهیێ ب شەڕێ چەندین سالان بینن، ژ بۆ ڤێ یەکێ ژی دڤێت دەولەت هندەک گوهۆڕێنان بکەت و باوەریێ بدەتە کوردان).
سەبارەت ب رەوشا نها و گوهۆڕینێن کو روو ددەن سڕی ساکیک ئەندامێ کورد یێ پەرلەمانێ تورکیا ژی دیار کر، ب سالانە ئەم دبێژین پرسا کوردی ب شەڕی ناهێتە چارەسەرکرن، هەلوەستێ نها یێ دەولەت باخچەلی گەلەک گرنگە و دیرۆکی یە، پێدڤیا تورکیا ب ئاشتیێ هەیە، هەکە براستی ژی دەستهەلاتا نها بڤێت پرسا کوردی چارەسەر بکەت و دەست ب قۆناغەکا نوو بکەت دڤێت رێ بدەن دا ئۆجەلان ژی نێرینا خوە بێژیت، دڤێت سزایێ ل سەر ئۆجەلانی بهێتە راکرن و گۆت: (وەکو پارتا دەم ئەم پشتەڤانیێ ل هەر پێنگاڤەکێ دکەین کو رێ بۆ ئاشتیێ و چارەسەرکرنا پرسا کوردی خوەش بکەت، هەلوەستێ نها یێ دەستهەلاتێ و هێزێن ئۆپۆزسیۆنێ ژی ئەرێنی نە، دبیت گوهۆڕینێن گەلەک مەزن و گرنگ ل تورکیا روو بدەن).
چاڤدێرێن سیاسی ل تورکیا و باکورێ کوردستانێ ژی دیار دکەن، گوهۆڕینێن نها ل دەڤەرێ دێ کاریگەریا خوە ل تورکیا کەن و بەرپرسێن تورکیا وەسا دبینن هەکە نها کار بۆ چارەسەرکرنا پرسا کوردی نەکەن دبیت د پاشەرۆژێ دا دێ مەترسیێن مەزن بۆ تورکیا دروست بن، ژ بەر ڤێ یەکێ ژی نها دەست ب قۆناغەکا نوو هاتیە کرن، لێ هەتا نها ژی دەستهەلاتا تورکیا نەڤێت ناڤەرۆژا پرۆژێ خوە بۆ رایا گشتی ئاشکرا کەت.