هه‌ولێر، قائید میرۆ

ل هه‌رێما كوردستانێ سیسته‌مه‌كێ پێشكه‌فتی بۆ كه‌رتێ په‌روه‌ردێ نینه‌ و بسپۆره‌كا كه‌رتێ په‌وه‌ردێ ژی دبێژیت، پێدڤیه‌ سیسته‌مێ نوكه‌ د بنه‌ڕه‌تدا بهێته‌ گۆهۆڕین و سیسته‌مه‌كێ كلاسیكێ پاشكه‌فتیه‌ هه‌روه‌سا ئاشكراكر، پێدڤیه‌ كۆنفڕانسه‌ك بۆ دانانا سیسته‌مه‌كێ كوردی یێ په‌روه‌ردێ بهێته‌ گرێدان و ژلایێ په‌رله‌مانێ كوردستانێ ڤه‌ بهێته‌ په‌سه‌ندكرن.

ره‌هێل دزه‌یی، بسپۆرا كه‌رتێ په‌روه‌ردێ بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ دیاركر” كه‌رتێ په‌روه‌ردێ پێدڤی ب گۆهۆڕینانه‌، سیسته‌مێ نوكه‌یێ په‌روه‌ردێ سیسته‌مه‌كێ كلاسیكه‌ و ناگونجیت دگه‌ل سه‌رده‌مێ نوكه‌، له‌وڕا دڤێت گۆهۆڕینێن بنه‌ڕه‌تی بهێنه‌كرن د سیسته‌مێ په‌روه‌ردێ، واته‌ دڤێت فه‌لسه‌فا په‌روه‌ردێ بهێته‌ گۆهۆڕین، سیسته‌مه‌ك بهێته‌ دانان دگه‌ل جڤاكێ كوردی بگونجیت، سیسته‌مه‌كێ هه‌ڤچه‌رخێ دیموكراتی بیت، سیسته‌مێ نوكه‌یێ په‌روه‌ردێ سیسته‌مه‌كێ كه‌ڤنه‌ میتۆدێن وانه‌بێژیێ و سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل قوتابیان دگه‌ل سه‌رده‌مێ نوكه‌ ناگونجنن، یا فه‌ره‌ كه‌سێن بسپۆر و لیژنا په‌روه‌ردێ لپه‌رله‌مانێ كوردستانێ كار بكه‌ن بۆڤێ چه‌ندێ لیژنه‌یه‌ك بهێته‌ پێك ئینان و ئه‌و لیژنه‌ كار بكه‌ت بۆ دارشتنا سیسته‌مه‌كێ نووی ێ په‌روه‌ردێ، نابیت سیسته‌مێ وه‌لاته‌كێ دی بینه‌ كوردستانێ و لێره‌ بهێته‌ بجه ئینان، مه‌ پێدڤی ب سیسته‌مه‌كێ په‌روه‌ردێ یێ كوردی هه‌یه‌، سیسته‌مه‌ك بهێته‌ دانان ژلایێ په‌رله‌مانێ كوردستانێ ڤه‌ بهێته‌ په‌سه‌ندكرن و هه‌ر وه‌زیره‌ك ب كه‌یفا ده‌ستكاریا سیسته‌مێ په‌روه‌ردێ نه‌كه‌ت، ئه‌و سیسته‌مێ نوكه‌ تشته‌ك نینه‌ بناڤێ سیسته‌مێ سویدی ل هه‌موو جیهانێ، هنده‌ك گۆهۆڕین هاتینه‌كرن و ناگونجن و تنێ ل شێوازێ ئه‌زموونان هنده‌ك گۆهۆڕین هاتینه‌كرن، وه‌رگێڕانی سیسته‌مه‌كێ ئورۆپی بۆ هه‌رێما كوردستانێ نابیت.

ره‌هێل دزه‌یی ئاماژه‌كر” داخواز دكه‌م كۆنفڕانسه‌كێ تایبه‌ت ب سیسته‌مێ په‌روه‌ردێ بهێته‌ دانان و فه‌لسه‌فا په‌روه‌ردێ بهێته‌ گۆهۆڕین، مخابن ژبه‌ر نه‌بوونا سیسته‌مه‌كێ دروست كاریگه‌ری لسه‌ر ئاستێ زانستی و په‌روه‌رده‌كرنا جڤاكی هه‌بوویه‌ بگشتی نه‌ك تنێ كاریگه‌ری لسه‌ر قوتابی هه‌بوویه‌، به‌رۆڤاژی كاریگه‌ری لسه‌ر هه‌موو جڤاكی هه‌یه‌، چونكه‌ ل سیسته‌مێ په‌روه‌ردێ تنێ قوتابی ناهێنه‌ په‌روه‌رده‌كرن، به‌لكۆ جڤاك هه‌موو دهێته‌ په‌روه‌رده‌كرن، ئه‌و پێدڤیێن بۆ وانه‌بێژیێ و دابینكرنا هه‌موو پێدڤیێن خواندنێ هه‌موویا كاریگه‌ری هه‌یه‌ لسه‌ر كه‌رتێ په‌روه‌ردێ و پاشڤه‌چوونا كه‌رتێ په‌روه‌ردێ ل هه‌رێما كوردستانێ، ئه‌گه‌ر مه‌ سیسته‌مه‌كێ دیموكراتی هه‌بیت وی ده‌می دێ شێین زانست و په‌روه‌رده‌كا باش پێشكه‌شی خه‌لكێ كوردستانێ بكه‌ین.

ئه‌ڤرۆ، سالار محه‌مه‌د دۆسكی”

به‌رپه‌رسێ‌ پشكا ئه‌زموونان ل په‌روه‌ردا دهۆك رۆژئاڤا، ئاشكراكر كو رێژا ده‌رچوونا قوتابیان ل پولا دوازدێ‌ ل خولا دووێ‌ زێده‌تره‌ ژ خولا ئێكێ‌ چونكه‌ جێوازی نینه‌ بۆ وه‌رگرتنا قوتابیان  ل زانكۆ و په‌یمانگه‌هان، به‌ری دو سالان جێوازی هه‌بوو له‌وما رێژه‌ ده‌رچوونێ‌ ل خولا ئێكێ‌ زێده‌تر هه‌بوو.

عومه‌ر محه‌مه‌د تاهر به‌رپه‌رسێ‌ پشكا ئه‌زموونان ل په‌روه‌ردا دهۆك یا رۆژئاڤا، بۆ به‌رپه‌رێ‌ په‌روه‌رده‌ و زانكۆ ل رۆژناما ئه‌ڤرۆ ئاشكراكر كو هه‌ر سال كێشا قوتابیان و گازندا  ئه‌وه‌ هول گه‌له‌ك دبه‌رهه‌ڤ نینن بۆ ئه‌نجامدانا ئه‌زموونان، ئه‌زموون ل وه‌رزێ‌ هاڤینێ‌ دا هاتنه‌كرن و گه‌له‌ك جاران هێلا كاره‌بێ‌ دهاته‌برین بۆ چه‌ند خوله‌كان و كارتێكرن هه‌بوو، زێده‌باری قوتابی بخوه‌ ل ئه‌زموونان ترسیت، رێڤه‌به‌ر، هاریكار و چاڤدێر دڤێت گه‌له‌ك سه‌ره‌ ده‌ریه‌كا تایبه‌ت ل گه‌ل قوتابیێن پولا دوازدێ‌ بكه‌ن،  گرنگه‌ گه‌له‌ك ب جوانی سه‌ره‌ده‌ری ل گه‌ل قوتابیان بهێـته‌كرن و جهێ‌ تاقیكرنێ‌ گه‌له‌كێ‌ هاریكاربیت، دبیاڤێ‌ ده‌روونی دا دڤێـت گه‌له‌ك ب هشیاری سه‌ره‌ده‌ری ل گه‌ل قوتابیان بهێـته‌كرن، ئه‌ڤه‌ شیره‌تا په‌روه‌ردێ‌ یا هه‌رساله‌ بۆ رێڤه‌به‌ر و هاریكار و چاڤدێرێن ئه‌زموونا هزر بكه‌ت ئه‌ڤه‌ زارۆكێ وی یه‌ و ره‌نگه‌ ئه‌و قوتابی ئه‌ڤه‌ چه‌ندین ساله‌ ل پولا دوازدێ‌ دمینت، دڤێت گه‌له‌ك ب هشیاری سه‌ره‌ده‌ری ل گه‌ل بهێته‌كرن وه‌ك بابه‌كی سه‌ره‌ده‌ری ل گه‌ل قوتابیان بهێته‌كرن و قوتابی هه‌ر پێدڤی چ بیت بۆ بهێـته‌ دابینكرن و پرسیاره‌ك هه‌بیت به‌رسڤا وی بهێته‌دان.

عومه‌ر محه‌مه‌د تاهر، به‌رپرسێ‌ پشكا ئه‌زموونان ئه‌و ژی گۆت: ئه‌ڤ سال به‌ره‌ورد ل گه‌ل سالێن بوری تێكرا یا بلند بوویه‌، لێ‌ هژمارا ده‌رچوویان یا كێم بوو به‌راورد ل گه‌ل سالا بوری پشكا زانستی (11555) قوتابی ده‌رچوون، پشكا وێژه‌ی(6801) قوتابی ده‌رچوو بوون، ئه‌ڤ ساله‌ پشكا زانستی(10602) قوتابی و پشكا وێژه‌ی(6780) ده‌رچووینه‌، تێكرا پار سال دناڤبه‌را (90 – 100)زانستی (1246) قوتابی بوون، ئه‌ڤ ساله‌ (1400) قوتابی بوون، ئه‌ڤه‌ دو ساله‌ تێكرا ب شێوه‌كێ‌ به‌رچاڤ بلند دبن ژبه‌ر كو مادێ‌ پولا دوازدێ‌ دهێته‌ كێمكرن و پرسیار وه‌ك سالێن بوری بزحمه‌ت نینن، رێژا ده‌رچوونێ‌ ل خولا دووێ‌ زێده‌تره‌ ژ خولا ئێكێ‌ چنكو جێوازی بۆ وه‌رگرتنا قوتابیان ل زانكۆ و په‌یمانگه‌هان نینه‌ ل هه‌ر دو خولان دا، به‌ری دو سالان جێوازی هه‌بوو له‌وما خولا ئێكێ‌ زێده‌تر بوو، قوتابی ب بابه‌ته‌كی یان دوو بابه‌تان دهێلیت دا تشته‌كی ژ خوه‌ بزانیت.

به‌رپه‌رسێ‌ ئه‌زموونان ل په‌روه‌ردا دهۆك رۆژئاڤا ئه‌و ژی گۆت: ئه‌ڤ ساله‌ ب زینده‌وه‌رێ‌ (227) قوتابیان (100) ئینایه‌، كێمیایێ‌ (120) فیزیایێ‌ (333) ئنگلیزیێ‌(79) عه‌ره‌بیێ‌(209)، زمانێ‌ كوردیێ‌(191) قوتابیان بۆ ئه‌ڤ ساله‌ دو قوتابیان ل پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ تێكرا نمرا(100) ئینایه‌ و ئه‌گه‌ر زانكۆ كورسیێن خوه‌ زێده‌ نه‌كه‌ت تایبه‌ت كولیژا پزیشكی دێ‌ تێكرا ل ڤان كولیژان بلند بیت، ب دیتنا من ئه‌ڤ ساله‌ دێ‌ تێكرایێن كێمتر ل كولیژا و په‌یمانگه‌هان هێنه‌ وه‌رگرتن چنكو ئه‌ڤ ساله‌ قوتابی كێمتر ده‌رچووینه‌  و سال بۆ سالێ‌ قوتابی دكه‌نه‌(تحسین معدل) جاكردنی تێكرا، چونكه‌ ئه‌و كولیژا حه‌ز ل سه‌ر هه‌ی بۆ ناده‌ركه‌ڤیت و گه‌له‌ك قوتابی پێشكێشی كولیژا دكه‌ن ب پاره‌لێل .

عومه‌ر محه‌مه‌د تاهر ئه‌و ژی گۆت:  سالا بوری (85) قوتابیان ب زینده‌وه‌رێ‌ 100 ئینابوو، كێمیایێ‌(39) قوتابیان، فیزیایێ‌(937) قوتابیان، بیركریێ‌(138) قوتابیان، ئنگلیزیێ‌(36) قوتابیان، عه‌ره‌بیێ‌(89) قوتابیان، زمانێ‌ كوردی(496) قوتابی بوون.