دیدار، نیوار محه‌مه‌د سه‌لیم:

مه‌لا مسته‌فا دا رابیت نڤێرا نیڤرۆ كه‌ت چوو سه‌ر به‌ره‌كی یێ‌ بچووك بوو، بۆ نڤێژێ‌ ئه‌ز ل وی ده‌می گه‌نجه‌كێ‌ خودان شیان بووم، چووم من به‌ره‌كێ‌ مه‌زن دانا پێشیا وی به‌ری دا كو نڤێژا خوه‌ ل سه‌ر بكه‌ت، به‌رێ‌ خوه‌ دا من و گۆت مه‌منون. پاشان ژی پارێ‌ ده‌بانجه‌كێ‌ بۆ من دابینكر و برنوویه‌كا دار شووشه‌. ل ئیرانێ‌ ژی باسكه‌ك دا من كو ئه‌ڤه‌ 48 ساله‌ من ل ده‌ف خوه‌ پاراستی. ژ 1963ێ‌ و هه‌تا نها ل سه‌ر داخوازا كورێ‌ شێخ ئه‌حمه‌د من ده‌رسوكا خوه‌ ل بارا ڤاژی گرێدایه‌. ئه‌ڤه‌ هنده‌ك ژ گۆتنێن پێشمه‌رگێ‌ دێرین ره‌مه‌زان خورشید قه‌ترانن، به‌حس ل بیرهاتنێن خوه‌ یێن ل گه‌ل شێخ ئه‌حمه‌د بارزانی و بارزانیێ‌ نه‌مر.

من به‌ر دانا پێشیا ئه‌و به‌رێ‌ ل سه‌ر دا نڤێژا خوه‌ بكه‌ت

جارا ئێكێ‌ من هه‌ڤنیاسین ل گه‌ل مه‌لا مسته‌فا بارزانی كری ل سالا 1967 بوو، ئه‌م ل گه‌ل چووینه‌ گه‌ریانێ‌ ل گونده‌كی دبێژنێ‌ پشتا هسانا ل پشت دیلمان دا ل قه‌سرێ‌ سه‌ر ب قه‌زا چۆمان یا پارێزگه‌ها سلێمانیێ‌. رابوو دا نڤێژێ‌ كه‌ت ل سه‌ر به‌ره‌كی یێ‌ بچووك بوو، ئه‌ز ژی رابووم من به‌ره‌ك دانا به‌ر سینگێ‌ وی دا سه‌رێ‌ خوه‌ ب دانیته‌ سه‌ر. ل وی ده‌می ئه‌ز یێ‌ خورت بووم، من دو زارۆ هه‌بوون، نێزیكی 30 سالیێ‌ بووم. ته‌ماشه‌ی من كر و گۆت مه‌منون.

نڤێژا خوه‌ كر و هات تڤه‌نگا دوتوی ئینا، یا تایبه‌ت بوو ب نێچیرێ‌، سێ‌ چار كمكه‌ك هه‌ڤالان نیشا ددان ئه‌وی ددانایێ‌ و دكوشتن بۆ ستێركێ‌ یێ‌ زیره‌ك بوو. ده‌ما چوویی روونشتیه‌ خوار، ئه‌م ل دووری وی روونشتین، ئه‌وی ل گه‌ل سه‌لیمێ‌ چیێ‌ كو ئه‌ز وی ده‌می ل گه‌ل وی چووبووم و ل گه‌ل وی پێشمه‌رگه‌ بووم، گۆتێ‌ ئه‌و كیه‌، گۆتێ‌ ئه‌زبه‌نی پێشمه‌رگێ‌ منه‌، گۆتێ‌ ئه‌رێ‌ ئه‌و ل دووڤ وان سمبێلایه‌؟ سمبێلێن من د مه‌زن بوون و من بادابوون. پاشان ناڤێ‌ من ژێ‌ داخواز كر. پاشان ب ناڤێ‌ من گازی من كر و چوومه‌ ده‌ف، پرسیارا ناڤێ‌ من و بابێ‌ من كر و به‌حس ل هندێ‌ كر كا خێزان و زارۆ من هه‌نه‌ و پاشان گۆته‌ من ل وێرێ‌ ب روونه‌ خوار. سێ‌ جاران گازی من كر و پرسیار ژ من كرن.

پاشان نڤێژا ئێڤاری ژی ل هه‌مان جه كر و ئه‌م ڤه‌گه‌ریاینه‌ دیلمان كو مالا وی ل وێرێ‌ بوو، به‌ری بگه‌هنه‌ دیوانخانێ‌، گۆته‌ سه‌لیم چێی ده‌ما دهێیه‌ دیوانخانێ‌ ره‌مه‌زان ژی ل گه‌ل خوه‌ بینه‌. پاشان چووینه‌ دیوانخانێ‌ هێش ئه‌و نه‌هاتبوو، ده‌ما هاتی ئێك ئێكه‌ ب ناڤێن ئاماده‌بوویان بخێرهاتنا هه‌موویان كر، ئه‌ز دووماهی كه‌س بووم بخێرهاتنا من كری. پاشان پشكداركرم د ئه‌نجامدانا هنده‌ك كارێن دیوانخانێ‌ دا.

مه‌لا مسته‌فا ب سمبێلێن من داخبار بوو

بۆ جارا ئێكێ‌ ئه‌ز دیتم و هند ب من ڤه‌ هاته‌ گرێدان، هندی باوه‌ری ب چێیان هه‌بوو، هه‌كه‌ كه‌سه‌ك كه‌فتبا سه‌ر ته‌بیعه‌تێ‌ وی گه‌له‌ك حه‌ز ژێ‌ دكر، هه‌ر وه‌كو عه‌مه‌ر ئاغایێ‌ دوله‌مه‌ری گۆتیه‌ من. هه‌ر وه‌كی وی و سه‌لیمێ‌ چێی د ناڤبه‌را خوه‌ دا ئه‌ڤ سوحبه‌ته‌ كری، سه‌لیم گۆت ژ به‌ر هندێ‌ بوو چونكو ل ده‌مێ‌ نڤێژێ‌ به‌ر دانا پێشیا وی. عه‌مه‌ر ئاغای گۆتی نه‌خێر، كه‌یفا وی ب سمبێلێن وی هات.

ژ به‌ر كو ئه‌م بۆ داخوازیا چووبووینه‌ لایێ‌ وی، ل رۆژا دووڤ دا داخواز ژ سه‌لیم كر كو به‌ری بچین، ئدریس بارزانی ببینین، ل وێرێ‌ ده‌ما چووینه‌ لایێ‌ وی، ئه‌و تشتێ‌ مه‌ داخواز كری بۆ مه‌ دابین كربوو، برنویه‌كا دار شووشه‌ ژی دا من، پشتی ئه‌م چووین، گازی من كر و ڤه‌گه‌ریام، گۆتی بابێ‌ من دڤیا ده‌بانجه‌كێ‌ بده‌ته‌ ته‌، به‌لێ‌ مه‌ ل ڤێره‌ نینن، ژ به‌ر هندێ‌ ژی كۆژمه‌كێ‌ پاره‌یی دا من دا بۆ خۆ ده‌بانجه‌كێ‌ پێ‌ بكرم، بێ‌ كو به‌رپرسێ‌ من بزانیت و د راستی ژی دا من ژی نه‌گۆتی و ئه‌م ڤه‌گه‌ریاینه‌ ڤه‌.

ئه‌ڤه‌ ژ 1963ێ‌ وه‌ره‌ ده‌رسۆكێ‌ ڤاژی دكه‌مێ‌

شێخ ئه‌حمه‌د بارزانی بڕیار دا ئه‌و خه‌لكێ‌ گۆندێ‌ سه‌بتی یێ‌ زێباریان ئه‌ڤێن چووینه‌ ناڤ رێكانیان ب ڤه‌گه‌رن، ئێكی دگۆتنێ‌ فه‌رمه‌ز نوونه‌رێ‌ شێخ ئه‌حمه‌د بوو ل وێرێ‌. هێسترا من ژی یا نه‌خۆش بوو، یا وه‌سان نه‌بوو باری ببه‌م، ئه‌ز چوومه‌ ده‌ف فره‌مه‌ز، من گۆتێ‌ هێسترا من یا نه‌خۆشه‌ ئه‌ز نه‌شێم باری ببه‌م، به‌لێ‌ هه‌كه‌ هێستره‌ك هه‌بیت ئه‌ز دشێم ل گه‌ل باری بچم ل سه‌ر بڕیارا بارزان. فرامه‌ز گۆت تو ب روونه‌ خوار من كارێ‌ ب ته‌، پشتی ده‌مژمێره‌كێ‌ چوو ژوور و هات كاغه‌زه‌ك نڤیسی بوو گۆت تو دێ‌ ڤێ‌ كاغه‌زێ‌ به‌ی گه‌هینیه‌ شێخ ئه‌حمه‌د. ئه‌ز چووم، مالا وی ل داویدكا بوو، ل به‌رامبه‌ر، من ئێك ل سه‌ر رێ‌ دیت گۆت دێ‌ چ كه‌ی، من گۆتێ‌ دێ‌ چمه‌ ده‌ف شێخ ئه‌حمه‌د، گۆت ئه‌وێ‌ هه‌یه‌ ل نێزیك كانیا جووهی دچیت، دێ‌ چیته‌ بارزان. ئه‌ز چووم ل كانیه‌كێ‌ ل پشتا بارزان دبێژنێ‌ كانیا تاتیكی ل وێرێ‌ گه‌هشتمێ‌، من سلاڤ كرێ‌ و به‌رسڤا من دا. كار ب رێكه‌رێ‌ وی دگۆتنێ‌ عوزه‌یر. هات گۆت خێره‌، من گۆتێ‌ كاغه‌زه‌ك یا بۆ شێخی یا ل گه‌ل من، من كاغه‌ز داڤێ‌ گۆتی ل گه‌ل مه‌ وه‌ره‌ بارزان. ئه‌م چووینه‌ بارزان هنده‌ك كه‌سێن مه‌ یێن بیری ل وێرێ‌ بووم سه‌برا من ب وان هات. ل وێرێ‌ بۆ جارا ئێكێ‌ ل دیوانخانێ‌ من مه‌لا مسته‌فا بارزانی ژی دیت. پشتی سێ‌ رۆژان عوزه‌یر داخواز ژ من كر كو بچمه‌ گه‌لیه‌كی ل به‌رامبه‌ر دا كو شێخ عوسمان به‌رسڤا نامێ‌ بده‌ت، شێخ عوسمان كورێ‌ شێخ ئه‌حمه‌د بوو، ده‌ما ئه‌ز گه‌هشتیمه‌ ده‌ف وان هێش شێخ یێ‌ نڤستی بوو و من ل وێرێ‌ ل گه‌ل وان پێشمه‌رگا تێشت خوار. پاشان پشتی شێخ عوسمان هاتیه‌ وێرێ‌ ئێك ژ ئاماده‌بوویان كو پێشتر مه‌ ئه‌و سوبحبه‌ت كربوو جووته‌كێ‌ جه‌مه‌دانیێن سۆر بۆ من ژ شێخ عوسمان خواست دا ل جهێ‌ یێن خوه‌ یێن سۆر گرێده‌م. ئه‌و ژی دانه‌من و ل سه‌ر داخوازا وی ل بارا ڤاژی پێچا نه‌یا سۆر. ئه‌ڤه‌ ژ وێ‌ رۆژێ‌ و هه‌تا نها جه‌مه‌دانیا من یا ڤاژی یه‌، گۆتێ‌ جه‌مه‌دانیا پێشمه‌رگه‌ی یا ڤاژی یه‌ و دێ‌ یا وی ژی یا ڤاژی بیت. هێشتا ئه‌ز ژی نه‌ببوومه‌ پێشمه‌رگه‌. به‌لێ‌ ل دووڤ یێن بۆ مه‌ گۆتی پێشتر شێخ عه‌بدولسه‌لام ژی جه‌مه‌دانیا سۆر ل بارا ڤاژی گرێددا.

كرمه‌ زێره‌ڤانێ‌ مووچه‌كێن دژی فرۆكان

ده‌ما بۆ جارا دویێ‌ من مه‌لا مسته‌فا دیتی ل سالا 1968ێ‌ بوو، هه‌ر ل گه‌ل سه‌لیم بوو چووینه‌ حاجی عومران پشتی ساخی و سلامه‌تیێ‌. ل وێرێ‌ مه‌ گه‌له‌ك سوحبه‌ت نه‌كرن ژ به‌ر كو گه‌له‌ك زوو ڤه‌گه‌ریایین. ل سه‌ر داخوازا مه‌لا مسته‌فایی گۆته‌ مه‌ هه‌رنه‌ جهێ‌ خوه‌، دێ‌ هنده‌ك بڕیار بۆ هه‌وه‌ هێن و دێ‌ كار پێ‌ هێته‌ كرن.

ل سالا 1975ێ‌ ده‌ما من دیتی ئه‌م سێ‌ كه‌س چووینه‌ ئیرانێ‌ ب رێڤه‌ چووینه‌ شیڤه‌ره‌شی ل حاجی عومران، ل وێرێ‌ چووینه‌ ده‌ف مه‌لا مسته‌فایی، به‌لێ‌ ئه‌م دو كه‌س ب تنێ‌ چووینه‌ ژوور. ئه‌م كه‌سێ‌ ل به‌ر ساروخێن هوك یێن ئیرانی و ئه‌و كه‌سێن ئه‌و ساروخ دهاڤێتن دا چیته‌ بهێنڤه‌دانێ‌، داخواز كر كو كه‌سه‌ك بچیته‌ جهێ‌ وی، سه‌لیم چێی گۆتێ‌ ره‌مه‌زان دێ‌ چیته‌ جهێ‌ وی، داخواز ژ من كر كو بچمه‌ ژوور. ل وێرێ‌ گه‌له‌ك شیره‌تێن تایبه‌ت گرێدای كارێ‌ پێشمه‌رگاتیێ‌ و دانا پێزانینان و پاراستنا وان ل من كرن. پشتی چه‌ند رۆژان ماینه‌ ل وێرێ‌ شوره‌ش تێكچوو، ئێڤاریه‌كێ‌ گازی من كر و ئه‌ز ژی چوومه‌ وێرێ‌. ئه‌وان له‌شكرا گۆت ره‌مه‌زان ئه‌م دێ‌ باركه‌ین چینه‌ ڤه‌، من گۆتێ‌ دێ‌ چینه‌ ده‌ف جه‌نابێ‌ ئدریس بارزانی و پاشان هه‌رن گۆت بلا ده‌ستپێكێ‌ دێ‌ چینه‌ وێرێ‌ ئه‌و ل گۆندێ‌ ئازادی بوون ئه‌م چووینه‌ وێرێ‌. عه‌بدولموهه‌یمن و ئدریس بارزانی ل وێرێ‌ بوون، پشتی ل گه‌ل وان ئاخفتی ئه‌و چوون و ل سه‌ر داخوازیا وان ئه‌ز ڤه‌گه‌ریامه‌ جهێ‌ خوه‌ و بۆ ماوێ‌ نێزیكی حه‌فتیه‌كێ‌ مامه‌ ل وێرێ‌ و من چاڤدێری دكر. پاشان گۆته‌ من وه‌ره‌ هه‌ره‌ ده‌ف عه‌لیێ‌ خه‌لیل یێ‌ سێلكی و چه‌ند پێشمه‌رگه‌كان ل گه‌ل خوه‌ ببه‌. ئه‌ز چوومه‌ وێرێ‌، شوره‌ش تێكچوو چووینه‌ حاجی عومران، خه‌لك گه‌له‌ك چوونه‌ڤه‌. ئه‌ز و سه‌لیم جانگیر چووینه‌ ده‌ف مه‌لا مسته‌فای و حه‌سێن مارونسی یێ‌ زانا ژی ل وێرێ‌ بوو.

ئه‌م روونشتین و ل وێرێ‌ گۆتێ‌ سه‌لیم تو بۆچی نه‌چوویه‌ ڤه‌؟ گۆتێ‌ ئه‌ز به‌نی من چ مال نینن، ئه‌و جهێ‌ تو لێ‌ بی ئه‌و مالا منه‌. پاشان بێ‌ ده‌نگ بوو ماوه‌كی و ڤێ‌ جارێ‌ پرسیار ژ من كر و تو بۆچی نه‌چوویه‌ ڤه‌ ره‌مه‌زان؟ من گۆتێ‌ ئه‌ز خولام خودێ‌ یێ‌ ل وێرێ‌ ما ئه‌ز دێ‌ ل وێرێ‌ چ كه‌م؟ گۆته‌ من ته‌ چ بچووك هه‌نه‌؟ من گۆتێ‌ ئه‌ز خولا سێ‌ خولامكێن ته‌، دو كوڕ و كچه‌ك. گۆت باب یان برا، من گۆتێ‌ نه‌ من بابه‌ و نه‌ ژی برا ب تنێ‌ من خودێ‌ یێ‌ هه‌ی. داخواز ژ مه‌لا حسێن كر به‌رسڤا من بده‌ت كا چ هه‌یه‌ بۆ من بێژیت؟ مه‌لا حسێن بێ‌ پاشناڤ ئێكسه‌ر گۆتێ‌ مه‌لا مسته‌فا ئه‌و كه‌سێن مجاهد بانه‌ ل ده‌ف پێغه‌مبه‌ری سلاڤ ل سه‌ر بن د خۆشتڤی بووینه‌ و ئه‌ڤه‌ ژی ئێكه‌ ژ وان مجاهدان و یێ‌ خۆشتڤی یه‌ ل ده‌ف مه‌. پاشان ژ ده‌ف وی چووین، به‌لێ‌ نه‌هاتینه‌ ڤه‌ چووینه‌ ده‌ف مه‌سعود بارزانی.

پاشان ب گۆره‌یی رێكه‌فتنه‌كێ‌ ل گه‌ل به‌رپرسه‌كێ‌ ئتلیعاتا ئیرانێ‌ مه‌ هه‌موویان چه‌كێ‌ خوه‌ دانا دا كو مه‌ ده‌ربازی ئیرانێ‌ بكه‌ت، پشتی چه‌ك هه‌موو راده‌ستی وی كه‌سی كری، ئه‌وی چه‌كێ‌ مه‌لا مسته‌فا بارزانی ڤه‌گه‌راند و ل سه‌ر داخوازا وی چار تڤه‌نگ بۆ مه‌ هێلان ئێك ژ وان راده‌ستی مه‌ كر. پشتی ئه‌و چوویی ئێك هات ب ترۆمبێله‌كا تایبه‌ت و مه‌لا مسته‌فا بارزانی ل گه‌ل خوه‌ بره‌ ئیرانێ‌. ل وی ده‌می هه‌موو كه‌سان به‌ردا گریێ‌، ئه‌ز رابووم چه‌ك و پێدڤیێن وی من برنه‌ د ترۆمبێلێ‌ دا، ل وێرێ‌ گۆته‌ من، ل گه‌ل مه‌سعود وه‌رنه‌ ده‌ف مه‌ نه‌چنه‌ ئوردیگای. ئه‌م ماینه‌ ل وێرێ‌ دو رۆژان نه‌شیاین خوه‌ رزگار بكه‌ین و كه‌فتینه‌ ده‌ست حوكمه‌تێ‌ و ئه‌م برینه‌ كرمانشاه.

ل دیدارا دووماهیێ‌ ژی ئه‌ز خه‌لات كرم

پشتی چه‌ند رۆژان من گۆته‌ سه‌لیم چێی وه‌ره‌ بچینه‌ نه‌غه‌ده‌ی دێ‌ پاشان چین خێزانێن خوه‌ ئینین. ئه‌م چووینه‌ وێرێ‌ بۆ دیدارا مه‌لا مسته‌فا بارزانی. ئه‌م چووینه‌ وێرێ‌ هێش مه‌لا مسته‌فا نه‌هاتبوو، ل به‌ر ده‌رێ‌ خیڤه‌تێ‌ من جگاره‌ به‌ردایێ‌ من دیت هات، من جگاره‌ هاڤێته‌ بن پێن خوه‌ و ته‌مراند. گۆته‌ مه‌ پاشی هوون بۆچی چوونه‌ گرمانشاه، مه‌ گۆتێ‌ ئه‌ز به‌نی ئه‌م هاتینه‌ گرتن، گۆتی باشه‌ ب خێر هاتن. داخواز كر ب روونین من گۆتێ‌ هه‌كه‌ ده‌ستووریێ‌ بده‌یی دێ‌ چم زارۆیێن خوه‌ ئینمه‌ڤه‌ و ئه‌و بوو ئه‌ز چووم و هاتم من 30 خێزان ل گه‌ل خوه‌ ئینانه‌ڤه‌.

ل وێرێ‌ ل ده‌مێ‌ ڤه‌گه‌ریانێ‌ پشتی مه‌ مه‌لا مسته‌فا بارزانی دیتی ل وێرێ‌ كه‌یفا وی ب وێ‌ ره‌فتارا من یا ئینانا 30 خێزانان كه‌یف خۆش بوو، ل وێرێ‌ گۆته‌ من ئێدی ل ڤێرێ‌ ده‌بانجه‌ و تڤه‌نگ مفای ناگه‌هیننه‌ مه‌، به‌لێ‌ داخواز ژ عه‌مه‌ر ئاغای كر كو باسكه‌كێ‌ جگاران بۆ من بینیت.

ئه‌ڤه‌ 48 ساله‌ ئه‌و باسك من ل ده‌ف خوه‌ پاراستی و ب چاڤه‌كێ‌ گه‌له‌ك پیرۆز ژی ته‌ماشه‌ دكه‌مێ‌ و من یێ‌ پاراستی ژی، نه‌ وی و نه‌ژی من چو جاران جگاره‌ پێ‌ نه‌كێشایه‌ و نه‌ ژی پێ دكێشین.