دلۆڤان هالۆ:
لانە عەبدولسەلام، رێڤەبەرا مۆزەخانەیا زاخۆ، د دیدارەكێ دا بۆ رۆژنامەیا ئەڤرۆ دیاركر كو جۆرەكێ بەرا ل وێ مۆزەخانەیێ هاتینە پاراستن كو دیرۆكا وان ڤەدگەڕیتە بەری حەفت هەتا دەه هزار سالان و دبێژنێ (بەرێن ئۆكسید).
هەروەسا گۆت: ل دووف پێزانینێن مە ئەڤ جۆڕێ بەرا بۆ بڕینا هندەك كەلوپەلان و جوانكاریێن خانی و ئاڤاهیان دهاتنە بكار ئینان و بەرێن قایم و مۆكمن.
بەرپرسەكێ پارتی دیموكراتی كوردستان ئاشكراكر، ل نێزیك دی پارتی كۆنفرانسێن نافخوەیی ل دەڤەرێن كوردستانی یێن دەرڤەی ئیدارەیا هەرێما كوردستانێ ئەنجامدەت و گۆت ژی، پارتی تێبینی ل سەر هەلبژارتنا ئیدارەیا پارێزگەها كەركووكێ یا هەی و سكالا یا تۆماركری.
محەمەد كەمال، بەرپرسێ لقێ 3 یێ پارتی دیموكراتی كوردستان ل كەركووكێ بۆ رۆژنامەیا (ئەڤرۆ) گۆت « پارتی تێبینی ل سەر پڕۆسەیا هەلبژارتنا ئیدارەیا پارێزگەها كەركووكێ یا هەی و شێوازێ بجهئینانا ڤێ پڕۆسەیێ هەر ژ هەلبژارتنا سەرۆكێ جڤاتا پارێزگەهێ و پارێزگارێ كەركووكێ و هەموو پۆستێن هاتینە دیاركرن جهێ گومانێ نە، چونكە هەلبژارتنا وان ب پڕۆسەیەكا ئاسایی دەرباز نەبوو، ب دیتنا مە پڕۆسەیا هەلبژارتنا وان یا نە قانوونی و نە فەرمیی بوو، پێدڤییە دەرگەهێ خوە بەربژاركرنێ بۆ پۆستێ سەرۆكێ جڤاتا پارێزگەهێ بهێتە ڤەكرن و د دووڤدا بۆ پۆستێن دی ژی یێن پارێزگەهێ، هەتا دڤێت دو سێ رۆژان دەلیڤێ بدەن خەلكەك هەبیت خوە بەربژار بكەت، نابیت تە ئاڤاهیێ جڤاتا پارێزگەهێ ل كەركووكی هەبیت و كۆمبوونا جڤاتێ ل ئوتێلەكا بەغدا ب رێڤەببەی هەكە پڕۆسە یا ئاسایی یە و چو گومان تێدا نەبن بۆچی كۆمبوون ل كەركووكێ نەهاتەكرن، مە سكالا یا تۆماركری و هەتا نوكە دو جارا یا هاتیە پاشئێخستن، بڕیارە ل 22ی ڤێ مەهێ جارەكادی دادگەه بڕیارێ بدەت و هیڤیدارین ڤێجارێ نەهێتە پاشئێخستن، بەلكو بهێتە ئێكلاكرن ل دۆر شێوازێ هەلبژارتنا ڤێ دووماهیێ ل كەركووكێ.
بەرپرسی لقێ 3 یێ پارتی ل كەركووكێ گۆت ژی» پارتی دیموكراتی كوردستان باوەری ب پێكڤەژیان و برایەتییا دناڤبەرا هەموو پێكهاتەیاندا یا هەی ول دەف پارتی ل ئیراقێ كێم نەتەوە نینن، بەرۆڤاژی پارتی وەسا دبینیت نەتەوە و پێكهاتەیێن جودا یێن ئایینی و نەتەوەیی یێن هەین و هەر ئێك ژوان نوونەرایەتییا خوە دكەت، هەژمارا هەر نەتەوە و ئاینەكی چەندە و قەبارێ وان هەرچەند بیت ئەڤە ئاریشە نینە بۆ پارتی و كار بۆ مافێن هەموو پێكهاتەیان دكەت».
محەمەد كەمال رۆهنكر ژی» بڕیاربوو ل دووماهییا سالا بۆری كۆنفرانسێن نافخوەیی یێن پارتی ل دەڤەرێن كوردستانی یێن ژ دەرڤەی ئیدارەیا هەرێما كوردستانێ بهێنە ئەنجامدان، بەلێ ژبەر هاتنا بهێنڤەدانێن سەرێ سالێ و هەتا زێدەتر بەرهەڤی بهێنەكرن ئەنجامدانا كۆنفڕانسێن نافخوەیی هاتبوو پاشئێخستن بۆ ئەڤسالە و ئەز باوەرم ل دەمەكێ گەلەك نێزیك دێ پارتی دیموكراتی كوردستان كۆنفرانسێن خوە یێن حزبی بۆ هەلبژارتنا ئورگانێن حزبی ل هەموو دەڤەرێن كوردستانی یێن ژ دەرڤەی ئیدارەیا هەرێما كوردستانێ ب رێڤەبەت، ئەڤەژی پێنگاڤەكا ئاسایی یە بۆ پارتی، چونكە پشتی ئەنجامدانا كۆنگرەیێ 14ێ كۆنفرانسێن نافخوەیی بۆ ئۆرگان و لقێن هەرێما كوردستانێ هاتینە ئەنجامدان و كۆمەكا هەڤال و كەسێن دی هاتبوونە هەلبژارتن بۆ ئۆرگانێن پارتی».
ئەندامەكێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ژ فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان راگەهاند، چەندین جاران دەمێ كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ یێ هاتیە درێژكرن، دەم یێ هاتی كۆمسیۆنەكا نوو بهێتە دانان نەكو دەم بۆ بهێتە درێژكرن، لەوما ئەم وەكو پارتی ل گەل درێژكرنا دەمێ كۆمسیۆنێ نینین.
د. محەمەد سدیق خوشناو، ئەندامێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ژ فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان گۆت» چەندین جاران دەمێ كۆمسیۆنا هەلبژارتنان ل ئیراقێ بۆ شەش مەهان یێ هاتیە زێدەكرن، ئەو درێژكرن باش نینە و زیانێ دگەهینیتە دیموكراسیێ، لەوما مە پێ باشە كۆمسیۆنەكا نوو بهێتە دانان، ئەوژی د دەستهەلاتا جڤاتا دادوەری دایە، لەوما جڤاتا نوونەران دخوازیت جارەكادی ژڤانێ كۆمسیۆنێ بهێتە درێژكرن، ئەم ژی ل گەل وێ چەندێ نینین، مە پێ باشە كۆمسیۆنەكا نوو بهێتە دانان، چونكە دەمەكێ باش بۆ هەلبژارتنان یێ مای و د شیاندایە د وی دەمی دا ئەو ستافێ دهێتە دانان ب باشی شارەزایێن هەلبژارتنان بن».
د. محەمەد سدیق گۆت ژی» سەرۆكێ جڤاتا نوونەران ب خوە داخوازكربوو روونشتنا جڤاتا نوونەران بۆ درێژكرنا دەمێ كۆمسیۆنێ بهێتە كرن، بەلێ بۆ هەر روونشتنەكێ پێدڤییە سەرۆكێ جڤاتا نوونەران و هەردو جێگرێن وی ئیمزایی ل سەر كارنامەیێ بكەن، نوونەرێ مە د. شاخەوان عەبدوللا ئیمزا ل سەر نەكربوو و رازی نەبوویە دەمێ كۆمسیۆنێ بهێتە درێژكرن، چونكە مە پێ باشە كۆمسیۆنەكا نوو ژ ئالیێ جڤاتا بلند یا دادوەری ڤە بهێتە دانان».
باس ل وێ چەندێ ژی كر» پێشتر پارتی دیموكراتی كوردستان نوونەر ل كۆمسیۆنا هەلبژارتنان هەبوو، خوە ڤەكێشا، نوكە هەكە كۆمسیۆن بهێتە دانان مافێ مەیە مە نوونەر ل كۆمسیۆنێ هەبیت، لەوما باشترە كۆمسیۆنەكا نوو بهێتە دانان»».
ئەندامەكێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ژ فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان راگەهاند، هندەك بەرپرس ل بەغدا پێگیری رێككەفتنان نەبوون و دخوازن كێشەیان بۆ هەرێما كوردستانێ دروست بكەن، هەر ڤێ چەندێ ژی وەكریە مووچە ب تمامی نەهێنە هنارتن و ب ئەنقەست هنارتنا پەترۆلا هەرێما كوردستانێ گیرۆ بكەن.
شوان كەلاری، ئەندامێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ژ فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان گۆت» كاربدەستێن بەغدا هەردەم دخوازن كێشەیان بۆ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ دروست بكەن، بەلكو كێشەیان بۆ حوكمەتا محەمەد شیاع سودانی ژی دروست دكەن».
كەلاری گۆت ژی» ل دووماهی كۆمبوونا د ناڤبەرا شاندێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ل گەل وەزیرا داراییا ئیراقێ سۆزا هنارتنا مووچێ مەها 12 ب تمامی دابوو، ب تمامییا مووچێ مەها 11 ژی ڤە، بەلێ هێشتا مووچێ مەها 12 نەهنارتیە».
شوان كەلاری ئاماژە كر» ل هەردو مەهێن 10 و 11 حوكمەتا ئیراقێ 600 ملیار دینار نەهنارتینە، ئەڤە ژی كورتئینانە».
پتر رۆهنكر» بەغدا 50 مادەیێن دستووری یێن تایبەت ب ماف و شایستەیێن هەرێما كوردستانێ یێن پێشێلكرین، هەر بۆ گرفت دروستكرنێ هەتا نوكە قانوونا پەترۆل و غازێ بجهنەئینایە، كو ژ ئەگەرێ وێ چەندێ 25 ملیار دۆلار زیان یێن گەهشتینە ئابوورێ ئیراقێ، ئەڤە ژی ب مەبەستە و تنێ بۆ وێ چەندێیە هەرێما كوردستانێ پەترۆلی نەهنێریت».
كارڤەدانێن بەرامبەر داخوازیێن نێڤدەولەتی ل دۆر هەلوەشاندنا حەشدا شەعبی د بەردەوام
كارڤەدانێن بەرامبەر داخوازیێن نێڤدەولەتی سەبارەت هەلوەشاندنا حەشدا شەعبی د بەردەوامن، سەرەرای رەتكرنا حەشدا شەعبی و بەرەیێ موقاوەمە یا بەردەوام بۆ وان فشاران، شرۆڤەكارەكێ سیاسی یێ ئیرانیێ ناڤدار ژی دبێژیت: هەكە ئیراق پێنگاڤەكا ب ڤی شێوەی ب هاڤێژیت، دێ تووشی هەمان چارەنڤیسێ سووریێ بیت.
موقتەدا سەدر، رێبەرێ باسكێ نیشتمانیێ شیعی ل سالڤەگەرا 104 یا دامەزراندنا لەشكرێ ئیراقی راگەهاند» پێدڤییە چەك تنێ د دەستێ لەشكرێ ئیراقێ و هێزێن ئەمنی یێن فەرمی دا بیت».
موقتەدا سەدر، ل پێگەهێ خوە ل سەر تۆرا جڤاكییا ئێكس بەلاڤكر» پێدڤییە چەك د دەستێ لەشكرێ ئیراقێ و هێزێن ئەمنی یێن فەرمی دا بیت».
موقتەدا سەدر گۆت ژی» نەخێر، هزار جاران نەخێر بۆ چەكی و گرۆپێن چەكدار یێن نە قانوونی».
ژ ئالیێ خوەڤە، عەلی رزا مەجیدی، شرۆڤەكارێ سیاسی یێ ئیرانی یێ ناڤدار گۆت» فشارێن دەرەكی یێن مەزن یێن ل سەر بەغدا هەین بۆ هەلوەشاندنا حەشدا شەعبی، وان فشاران محەمەد شیاع سودانی، سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ یێ ئێخستییە پێشبەری دو بژاردەیێن دژی ئێك، كو ب جهئینانا هیچ ژ وان ژ یێ دی ب ساناهی تر نینە».
ب گۆڕەی ڤی شرۆڤەكارێ سیاسی یێ ئیرانی» گوهۆڕینێن مەزن یێن دەڤەرێ و ژناڤچوونا حوكمەتا بەشار ئەسەدی ل سووریێ، كاریگەرییا سیاسی و ئەمنی ل سەر دەڤەرێ یا دروستكری، ئێدی دەستەیا رزگاریكرنا شامێ تنێ یاریزانێ سەرەكیێ وی وەلاتی نینە، بەلكو قەبخوازییەكا مەترسیداەرە بۆ سەر دەوروبەرێن وێ، ب تایبەتی ئیراقێ».
وی شرۆڤەكارێ ئیرانی دیاركر ژی» پەیوەندیێن ڤێ دووماهیێ یێن بەغدا ل گەل دیمەشقێ، دێ كاریگەری ل سەر پەیوەندیێن د ناڤبەرا ئیراقێ و ئیرانێ دا ژی هەبیت، ب تایبەت كو ئیران پشتەڤانەكا دیار یا حوكمەتا بەشار ئەسەدی و بەرەیێ موقاوەمێ بوو و ئیراق ژی وەكو وەلاتەكێ زۆرینە شیعە، بەردەوام بزاڤا پاراستنا هەژموونا وێ دكەت، دووماهی جار ژی ئەو پەیوەندییا بەغدا و دیمەشقێ دێ بیتە ئەگەرێ گوهۆڕینا هەڤسەنگییا هێزێ ل ئیراقێ».
ئاماژە ب وێ چەندێ ژی كر» د ناڤبەرا فشارێن ئەمریكا و رەتكرنا گرۆپێن حەشدا شەعبی دا، محەمەد شیاع سودانی، سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ یێ كەفتییە د رەوشەكا گەلەك ئالۆز و هەستیاردا، سودانی نەشیایە د دانوستاندنێن خوە دا ل گەل هەڤپەیمانییا چارچۆڤەیێ هەماهەنگیێ هیچ تشتەكی ب دەستڤەبینیت، لەوما تنێ یێ ل پێشبەری دو بژاردەیان، یان دڤێت بەرهنگاری فشارێن دەرەكی ببیت، یان ژی پێدڤییە چاڤەڕێی پێلەكا نوو یا گرژیێن ناڤخوەیی بكەت، ب تایبەت، كو جۆرێ حوكمڕانیێ ل سووریێ یێ هاتیە گوهۆڕین و سنوورەكێ هەڤپشك ل گەل ئیراقێ یێ هەی و دبیت دوهۆڕینێن وی وەلاتی ببنە گەف ل سەر ئاسایشا ئیراقێ و حوكمەتا محەمەد شیاع سودانی».
هەروەسا دوپاتی ل وێ چەندێ كر» دشیاندا نینە ئەو چەندە بهێتە ماندەلكرن، كو ئارمانجا سەرەكییا دامەزراندنا حەشدا شەعبی بۆ بەرگریكرنێیە ل بەرفرەهیێن ئەمریكا ل ئیراقێ. بەلێ ژ بەر ل بەرچاڤ وەرگرتنا هەموو وان سیناریۆیێن كو تێدا حەشدا شەعبی و بەرەیێ موقاوەمە ب دیڤەلانكیێ بۆ ئیرانێ دهێنە تۆمەتباركرن، باشترین بژاردە ل پێشبەری ئیرانێ د وێ رەوشێ دا ئەوە، خوە ژ دەستێوەردانێ د كاروبارێن ناڤخوەیی یێن ئیراقێدا دوور بێیخیت».
زاخۆ، دلۆڤان هالۆ:
ب هەلكەفتا ژ دایكبوونا حەزرەتێ مەسیح سلاڤێن خودێ ل سەر بن و سالناما خووشك و برایێن ئەرمەن (ئەرتۆدۆكس) د. ڤیان سلێمان و سەباح بەیتوللا، هاریكارێن بەرپرسێ مەكتەبا رێكخستنا پارتی ل پارێزگەها دهـۆكێ دوهی 6/1/2025 سەرەدانا كلێسایا (ئەلقەدیس نیرسیس شنۆرهالی) ل باژێرێ دهۆكێ كر و ژ لایێ قەشە ماسێس شاهنیان ڤە پێشوازی لێ هاتە كرن، هاریكارێن مەكتەبا رێكخستنێ پیرۆزباهی ئاراستە كرن و هیڤی خواستن؛ هەرسال خووشك و برایێن ئەرمەن ل كوردستانێ ب گشتی و تایبەت یێن پارێزگەهـا دهـۆكێ و ئیدارا سەربخۆ یا زاخۆ ڤێ چەژنێ ب كەیف و خوشی بگێڕن.
دیسا هەر ب هەمان هەلكەفت، دوهی 6/1/2025 هەر ئێك ژ ماجد سەید سالح و شەمعون شلیمون ئیشۆ، جێگرێن پارێزگارێ دهۆكێ و ئیسماعیل محەمەد، دەڤەردارێ دهۆكێ سەرا دێرا ئەرمەنان ل پارێزگەها دهۆكێ دا و ژ لایێ قەشەیێ دێرێ مارسێس شاهنیان و كەسایەتیێن ئەرمەن ڤە پێشوازی لێ هاتە كرن و بناڤێ پارێزگارێ دهۆكێ و ئیدارا پارێزگەهێ و خەلكێ پارێزگەهێ جەژنا بوونا حەزرەتێ عیسایێ مەسیح ل خووشك و برایێن ئەرمەنێن ئەرتۆدۆكس ل پارێزگەها دهۆكێ پیرۆزكر و هیڤیا دەمێن خوش و بەردەوامیا جەژنێن سالانە بو خواست.
دیسا هەر ب هەمان هەلكەفت دوهی ل ئیدارەیا سەربخوە یا زاخۆ، جەژنا ئەرمەنان ل كەنیسا مریەم ئەلعەزرا هاتە گێڕان، گوهدار شێخۆ، سەرپەرشتێ ئیدارەیا سەربخوە یا زاخۆ د پەیڤەكێ دا گۆت: «جەژنا هەموو برایێن ئەرمەن ل جیهانێ پیرۆز دكەین، ب تایبەت یێن كوردستانێ و زاخۆ، هەر سال ب خێر و خوەشی بیت و بیبتە سالا خێر و بەرەكەتێ و ئاشتیێ ل هەموو جیهانێ».
دهۆك، لەزگین جوقی:
كچەكا ئێزدی پشتی 10 سالان ژ دەستێ داعشێ رزگاربوو، و خووشكا وێ دبێژیت: مە گۆڕێ وێ ل گوندێ كۆچۆ كۆلابوو، مە هزر نەدكر مابیتە ساخ، ل گۆڕستانا گوندێ كۆچۆ ب سەدان گۆر هاتینە كۆلان بۆ قوربانیێن كارەساتا گوندی.
ملۆكە خدر، خووشكا كچەكا ئێزدی یا ژ دەستێ داعشێ رزگاربوویی بۆ ئەڤرۆ گۆت: «خووشكا من سلڤانا خدر، خەلكا گوندێ كۆچۆیە، ل رۆژا 15/8/2014ێ ل گەل هەمی ئەندامێن مالباتا من ژ لایێ تیرۆرستێن داعشێ هاتبوو رەڤاندن، پشتی چەندین سالان ماینە بێ سەروشوونكرن، ئەم ژ رزگاركرنا وێ بێ هیڤی ببووین، لەورا گۆڕێ وێ د ناڤ گۆڕستانا گوندێ كۆچۆ دا هاتبوو كۆلان، بەلێ ل باژێرێ ئیدلیب ل سووریا ب هەڤكاریا نڤیسینگەها رزگاركرنا رەڤاندیێن ئێزدی هاتە ڕزگاركرن».
گۆتژی: «12 كەس ژ خێزانا مە هاتبوونە رەڤاندن، هەتا نوكە حەفت كەس رزگاربووینە و تەرمێ سێ كەسان ژی ژ خێزانا من هاتیە دیتن و هێشتا چارەنڤیسێ دو كەسان دیارنەبوویە».
دوهی مینەك ل گرێ بارێ ل سنوورێ ناحیا كانیماسێ پەقی و د ئەنجام دا پێشمەرگەك شەید بوو.
ژێدەرەكێ تایبەت ل ناوچەداریا كانیماسێ بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دیار كر، دوهی ل گرێ بارێ یێ ل هنداڤی گوندێ بێقۆلكێ و جدیدكێ ل دەڤەرا بەرواری بالا پێشمەرگەك ب ناڤێ (محەمەد ئەحمەد مستەفا) كو پێشمەرگەیە ل فەوجا ئێك لیوا 4 و ژ سنوورێ رەبیعێ دەركەفتییە و مینەك پێڤە پەقییە و ئێكسەر شەهید بوویە، ئەو پێشمەرگە خەلكێ دەڤەرداریا ئاكرێ یە.
رەمەزان زەكەریا:
د نوكە دا نزیكێ 20 پڕۆژەیێن گرنگ د وارێ كەرتێ پەروەردەیێ دا ل بەردەڕەشێ و دەوروبەرێن وێ د قووناغا بجهئینانێ دانە و كاركرن تێدا یا بەردەوامە.
ئەندازیار عەبدی حوسێن، سەرپەرشتیارێ پڕۆژەیێن كەرتێ پەروەردەیا بەردەڕەشێ بۆ رۆژناما ئەڤرۆ گۆت: «ئەو پڕۆژە ژ نویژەنكرن و زێدەكرنا پۆلان و چێكرنا ئاڤاهیێن قۆتابخانەیان پێك دهێن».
گۆتژی: «د ڤێ كابینەیێ دا خزمەتەكا باش هاتیە كرن، وەزارەتا پەروەردەیێ یا حكومەتا هەرێما كۆردستانێ خزمەتەكا مەزن د وارێ پەروەردەیێ دا بۆ دەڤەرداریا بەردەڕەشێ كریە».
ئەندازیار عەبدی خویا ژی كر، ب تمامبوونا ڤان 20 پڕۆژەیێن كەرتێ پەروەردێ، دێ ئاریشەیا كەرتێ پەروەردەیا دەڤەرداریا بەردەڕەشێ و دەوروبەرێن وێ ب رەنگەكێ بەرچاڤ چارەسەر بیت.
هەولێر، قائید میرۆ:
رێڤەبەرێ سامانێن ئاژەلی ل وەزارەتا چاندنێ دیاركر، هەرێما كوردستانێ سالانە پێدڤی ب 90 هزار تەنێن گوشتێ سۆر هەیە و هەر سال 150 هزار ئاژەلێن مەزن ل دەرڤە دهێنە هەرێما كوردستانێ.
فیراس سدیق، ڕێڤەبەرێ سامانێن ئاژەلی ل وەزارەتا چاندنێ بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دیاركر، د شیاندایە هەرێما كوردستانێ ب تنێ 55%ێ یا خوساتا بازاڕی ب بەرهەمێ ناڤخۆ تژی بكەت و 45%ێ ژ لایێ بەرهەمێ بیانی ڤە دهێتە تژیكرن، لەو بەرهەمێ ئاژەلێن بیانی دهێتە هەرێما كوردستانێ، هەر سال 150 هزار گۆلك ل وەلاتێن جیهانێ دهێنە د ناڤا بازاڕێن هەرێما كوردستانێ و بۆ بەرهەمێن گوشتی دهێنە بكارئینان».
فیراس گۆتژی: «بلندبوونا بهایێ گوشتێ سۆر قەیرانەكا جیهانیە و ب تنێ گرێدایی هەرێما كوردستانێ نینە، ل وەلاتێن ئاژەل دهێنە بەرهەمئینان بهایێ وان بلند دبیت، ئەڤە ژی دبیتە ئەگەر ل وەلاتێن دیژی بهایێ ئاژەلی و گوشتی بلند ببیت، دیسا هشكەسالیێ و گرانیا كرێیا ڤەگوهاستنێ كاریگەری ل سەر بلندبوونا بهایێ ئاژەلی هەیە، نوكە ل هەرێما كوردستانێ بهایێ ئاژەلی و گوشتی ژی داكەتیە».
نيشاندان